장음표시 사용
41쪽
ribus excusantur, quibus dubitantibus non Semper exemplaria scriptorum , quos consulerent, ad manus erant.
Minoris etiam momenti videtur Consultissimi ELiΕ-vRE 1 animadversio , qui in eo etiam Dionysium et Livium dissentire dicit, quod hic legatos missos esse Darrat Athenas et in alias Graeciae civitates, hic vero praeter Athenas etiam Graecas Italiae civitates commemorat; porro quod Livius legatos cum legibus Atticis rodiisse scribit, dum Dionysius etiam addit leges Itali carum civitatum. C. praecipuus fons egum Decem vi. ralium apud antiquos semper habebantur leges Atticae, unde mirum non est, LIVIUM in C. a harum latitum mentionem secisse. Illum non latuisse traditionem, qua aliarum etiam legum rationem habuisse dicebantur legati, vel illud luculentissime probat, quod eos etiam in alias Graeciae civitates se contulisse scripsit C. 31. Universe autem Cons. LELi Evn non magia facit Livii hac in re auctoritatem omnes c. res, quae ab illo narrantur, dicit esse historicas vel mythicaso prioribus omnem fidem esse habendam, Posteriores vero tantum mythico esse accipiendas putat. Ad has ctiam resert traditionem de legatis in Graeciam missis, nulla tamen addita causa, cur ita statuat. Haec tantum dicit Si
quis legerit locum Livii, ubi agitur de legatis Athenas
missis, certe iderit, eam rem mythice esse accipiendam a). - Mihi secus videtur nihil enim est aut apud Livium, aut apud alios scriptores, qui legationis mentionem faciunt, quod mythicum dicere queas. Imo
contrarium prorsus indicare identur eadem apud diversos scriptores legatorum nomina.
Ad calcem hujusci adjiciendum ost, immerito 1Ε- Buna tui, 3y accusasse Livium, quod historiam Hegis
Q d. Comm. p. 42 q. a V. d. l. p. 8. 5 Τ0m. II. p. 49.
42쪽
26 Terentillae turbaverit, quasi prius dicat, illam legem
tantum de Consulari potestate circumscribenda egisse deinde vero eam semper sic commemoret, quasi eadem fuerit, quae Decemviris creandis causam praebuit. LI. vius id tantum indicat, prima legis Terentillae rogandae opportunitatem praebuisse nimiam Consulum injuredicundo maxime potestatem, et ob eam causam certum jus certasque leges rogasse Tribunos. Sic explicandum esse locum luculenter probant verba addita: , Quod populus in secius dederit, eo consulem usurum,
is nec ipsos libidinem ac licentiam suam pro lege hau bituros i).' Quod autem apud LIVIUM . l. quinque viri memorentur , apud DIONYsIU vero a de decem viris mentio fiat, illud simplicissime eXplicari potest, si dicas legem Terentillam de quinque viris egisse, sequentis autem anni tribunos illam rogationem ad De.
4. De alto Graecorum hiείOricorum silentis. Aliud contra veritatem traditionis de Iegati Athenas missis petitur argumen trim e Graecorum historicorum de ea re silentio. I sc., qui illi traditioni fidem noti habent, si ratiocinantur: si Iegatio Athenis fuit et Ieges ibi descripsit, scriptores Graeci ejus mentionem fecissent , nec altum de ea in monumentis Atticis laret silentium. At merito observavit CiΛΜp1 3 1'. illud argumentum esse negans ut vulgo dicitur , quod
stare non potest contra eXpressa Livii, Dion usi ali xumque testimonia, '. scriptores, quorum scripta ad nostram aetatem non pervenerint, forsitan legationis mentionem fecisse, et q. sieri posse, ut Athenienses non adeo attenderint, barbaros quosdam Hesperiae, qui 1 V. Liv. L. III. . . et L. X. C: 5. 5 V. Themis.
43쪽
leges describerent, in urbe adesse Roma enim illo tem .pore, extra Italiam Saltem, nondum ita innotuerat, ut peculiaris quaedam ejus haberetur ratio. Posterius vel propterea probabile est, quia legati, nulla venia petita, leges Athenis describere potuerunt. Illo enim tempore Solonis axones de arce in forum jam
transtulerat Ephialtes l), qui Olymp. O. I. intersectus est et). Legati autem demum media sere lymp. 8a
Lingua etiam Graeca multum dissicultatis iis parere non potuisse videtur. Verisimile enim est, Romanos illo tempore non prorsus rudes fuisse illius linguae, quippe inter quos et talo-Graeco jam pridem aliquod intercesserat commercium. Potuissent insuper aliquem ex Italo-Graecis sibi comitem assumere egati 3). Ex silentio Graecorum igitur essici non posse vide tur, legatos aut prorsus non fuisse Athenis, aut, si
ibi fuerunt, lege ibi non descripsisse. Quare fides etiam haberi potest Livio et Dionysio, leges Graecas
Romam asportatas esse tradentibus. Ab altera tamen parte de ea re dubitari possit, cum jam ab initio a tricii illam legationem non adeo misisse videantur, ut leges peregrinas noscerent, sed potius , ut tribunorum plebis rogationem specioso praeteX tu differrent.
5 Quid de legibus Graecis in XII tabulas
relatis e veterum testimoniis constet.
Consentiunt universe antiqui scriptores in eo, ut Iege XII Tabularum e Graecia et maxime Athenis reis petant Itaque religioni mihi ducerem eorum omnium
44쪽
auctoritatem reiicero, nisi ipsa Ieges cogerent, nisi ctiam illius siclionis causam in patriciorum fraudibus mihi deprehendere visus essem. Scilicet legati universe ideo missi dicebantur, ut Romani legumlatores deinde legibus, quas illi e Graecia asserrent, in suis legibus conficiendis uterentur. Ita igitur in Annalibus consignatum fuit, ita etiam procul dubio semper apud Romanos traditum est, unde mirum non est, deinceps, quotquot ad Romanam historiam conscribendam se conferrent, uno ore omnes illam traditionem confirmasse, praesertim cum similitudo quaedam Graecas inter et Romanas leges reperiretur. Hinc etiam factum est, ut
saepius ex quaedam in XII tabulis, quae similis erat legi Solonis , ex hac petita diceretur ut apud CICERONL de Legibus, L. ΙΙ. C. 3 et 5, et apud GAaUM in lege uti. . nium regund. X. I), et in . D. D. de collegiis et coi P. XLVΙΙ. 22. Minus recte huc retulisse videtur GoTuoFREDU GELLIΠΜ , Oct. Att. L. XI. C. ult. ubi lex decemviralis de furtis consertur tantum cum lege Solonis. Nec etiam huc pertinet ADLUM, Nec Sent. . I. it. 5. g I. ubi GoTBOEBEDus sequi tu lectionem Cujacianam lege Olonia, quae minus
probanda videtur i). 6. DO HERMODOR Ephesio.
Narrat PLIN1us a), ΕnΜoDono Ephesio, legum, quas decemviri scribebant, interpreti publice dicatam suisse Roamae in Comitio statuam. PoΜPONius 3 eundem legum
XII Tabularum serendarum Decemviris auctorem exstitisse
45쪽
2s epistola quaedam Heracliti ad Hermodorum, in qua legum ab hoc conditarum mentio sit i). Cicino et
Hermodorum commemorat, sed ne verbum quidem dicit
de opera illius viris praestita Livius , Dionysius aliique cum plane ignorant 3). In recentioribus plerique jam statuunt, Hermodorum Romae fuisse , et ibi etiam Decemviris opem quandam praestitisse 4).
Novae sententiae auctor exstitit Vir Cl. ΒΑΥΛΜΑ , qui peculiari oratione probare conatus est, Hermodorum verum legum XII tabularum, i. e. X priorum tabularum, auctorem fuisse, hisce maxime argumentis: I'. quod
rudes artis legum illo tempore suerunt Romani, cum leges ipsae ita se habere videantur, ut non nisi ab hominibus juris peritissimis proficisci potuerint , ' quod summa aequalitate libertati omnium in legibus Decemviralibus prospectum est , cum tamen earum auctores
perhibeatitur atricii, plebi insensissimi , et qui non nisi coacti plebis rogationi de legibus scribendis cesserunt. 3'. Inde, quod ei publice statua dicata fuit, patet, illum non tantummodo legum Graecarum interpretem fuisse Piasius , d. l.) majora perfecerit necesse est; leges igitur ipsas composuit, suis ordinibus disposuit, suaque fecit auctoritate 5). Liceat tamen mihi hac in re a viro summo dissentire. Nam
quamvis verum est, nondum ad altiorem quendam huma 1 Epp. Graecan. p. 57. a Tusc. Quaest L. V. C. 56. 5 CL MANAsius ad Dios. Agnae L. IX. C. I. 4 Vid. 1Ε
BUHR , om. . p. 11 D. AcΗsMuae d. l. p. 569. Vir Cl. WARN KONII n. 15 ad GIBBON. d. l. p. 98. 5 V. Vir Cl. GRATAΜΑ , oratio de Hermodoro Ephesio ero XII abb auctores, in Ann. Acad. Groning 1816-17. Praeceptoris Sententiam Secutus est A. 6. NOLLE , in Spec. Iurid inaum electa sistentes, Decemviris eorumque legibus, Gron. 1826 passim inprimis p. 14 a sq. qui eam tamen novis argumentis non adstruxit.
46쪽
Ditatis et cultus gradum illo tempore pervenisse Romanos, ulterius tamen, quam par est, progredimur, si iis ita omnem cultus speciem abnuimus, ut praeter leges Peregrinas illis etiam opti fuisse statuamus viro peregrino, qui eX
illis legibus ipsis quasdam eligeret I). No autem qui illam traditionem de peregrinis in XII tabulas in sertis legibus ejiciendam esse putamus, Capite II eas
ex ipsis Romanorum moribus petitas esse probare Conabimur, quo facto sponte sua totum corruit argumen tum Dam tum omne jus, quod XI Tabulis continetur, nihil esse ostenditur, nisi mores antiqui scripto consignati, et Iicet novae quaedam leges additae fuerunt, earum origo repetenda erit e moribus populi Romani, ut sic ea statuerint DecemViri, quorum statuendorum necessitatem diuturua ipsos docuerat experientia. Quod ad secundum argumentum attinet, verum eSt
summam dominari in XII tabulis aequali talem. Hinc
vero non sequitur, DeCem iros Patricios eas non con
secisse. Iuris privati iniquitas, quo et ipsi obstricte erant, nullum iis poterat asserre commodum a). In jure publico conscribendo eorum potestas quam maTime erat restricta 3)- Patricios vero egum atores omnino agnoscas in eo, quod ratio scriptas leges executioni mandandi prorsus sit omissa ). - Universe autem si Decemviri iniquas scribere leges Voluissent, an lum tanquam summi in ep. magistratus, sine provocatione Creati, aequa a peregrino, ab exule insili etiam 5ὶ accepissent Causa autem , cur duae posteriores tabulae iniquae sint, eadem est, . cur etiam in caeteris posteriores De 1 de Oras. p. II. CL Oetaeo , . Praef. p. 4 in sine. a Vid. NILEUHR, Tom. II. p. os, et Infra C. III. g 5. 5 V. Insta d. l. 4 V. Insta ibidem b id de Orat. p. II.
47쪽
cemviri injuste sint versali, non vero quaerenda est in
Ut autem ad tertium argumentum progrediamur, Confiteor mirum videri, statuam publice dicatam fuisse aut interpreti legum Graecarum , aut legum XII Tabularum ferendarum suasori a propterea tamen Don licet, re fragante universa legum indole Hermodorum XI tabularum dicere auctorem a). Ingeniosam de Hermodoro conjecturam nuper Protia Iit Cons. LELiΕVRE 3). Non negat quidem virum queri dam Graecum ejus nominis Decemviris assuisse , et hinc traditioni ansam dedisse, sed magis illud nomen omino sum BEBΜο-DOBo convenire putat in Hermam, seu Thaautum, Deum , quam in hominem. Cum autem ille Thaaut Hermes iterarum et Artis Scribendi auctor fuerit, et apud Romanos de Scribendis legibus age retur, quae res tunc temporis tanti habebatur, ut non sine numine fieri posse videretur, Hermodorum symbolum sapientiae Iegislatorum credit Cons. ELIEvRE.
Cum hoc ejusmodi Hermodoro sic pergit quadrat
peregrinus legum auctor, quasi inspirator cum hoc Orientalis ejus patria et praesertim urbs, Asiae minoris commune emporium , Ephesus ejusmodi Deo-homini statuam negare nequiverunt Romani etc. Ingeniosissima certe illa est explicatio. Sunt tamen quaedam, quae eam minus probabilem reddant. Plinius commemorat statuam Hermodoro Ephesio, homini igitur dicatam. Si autem Romani Deo statuam posuis sent, an humanam, nullis peculiaribus insignibus dis tinctam, illi dedissent formam' . Plura quidem occur a V. d. orat p. I. 2DAdd. quae dixit Vir CL ARNκο-
Ni d. l. b d Comm. p. 45 sq. Attamen non adeo certam suam conjecturam putat, ut aliis liberam de Hermodoro opinionem relinquere nolit V. d. comm. p. 85.
48쪽
runt in historia veteri exempla hominum a posteris pro Diis habitorum, sed rarioris res est exempli, eum aposteris pro homine esse habitum, quem ab initio ma jores Deum esse praedicaverant. Denique unde nomen Graecum in antiqui tale Bomati a Si illud inde expli candum est, quod vir quidam Graecus ejus nominis i)traditioni ansam dedit, tum certe tota conjectura, quae Hermodori maxime nomino nititur , omni veritatis spe
Equidem cur ficta sit tota demermodoro apud veteres traditio, causam mihi nullam iungere possum quod fieri tantum potuisset, si praeclaro et celeberrimo Domine gravisus esset Hermodorus, quem tamen, ut
observat 1Enunc u , ipsi Graeci maxime ex amicime racliti dicto cognovisse videntur 3). Praeterea illa statua, quae ei secundum Plinium Romae posita erat , non sacile sinit, ut eum Decemviris adfuisse negemus. ΜΑCiElowsK quidem nihil erit ex illa statua effici posse contendit, cum idem LisIus etiam Pythagoram publice dicatam Romae habuisse statuam scribat 5), cum tamen e e Livio constet 6), Pythagoram olim ne notum quidem fuisse Romanis, multo minus Numae praeceptorem fuisse. At vero ii nius Pythagorae, non tanquam Numae praeceptori, sed tanquam Sapientissimo Graecorum ex Delphico quo
dam oraculo statuam positam esse narrat, quod erum non esse, aliunde non constat.
49쪽
novis testimoniis inventis it Iustretur, assentieiadum iis ris Cl. Ni Esuu , ACHSΜUT et WARNRONIG, et dicendum videtur, eum aliquomodo prosuisse Decemviris. An forte comes adsuit legatis Athenas missis Epistola illa Heracliti ad Hermodorum supra Iaudata merito tum a VICONE I), tum a GIBBON et Cl. ABKROAIo et tum etiam a BosΑΜIco 3 tanquam ficta rejicitur. Nihil sere continet, nisi somnia et praedictiones de legibus, quas nondum scripserat Hermodorus. Caeterum non nimium tribueudum est, cum V1coNE 4ὶc BosAM1co 5), testimonio soNis Cassii 6), qui verbum ctoritas Graece reddi non posse dicit, quasi inde a teat, ermodorum leges Graecas non esse interpretatum. c. hoc inde essici non potest, quia illud auctoritas occurrit in legibus de usucapione , quam Graecae leges ignorant. Itaque fieri posset, ut Hermodorus alias Graecas leges interpretatus esset, nisi e collatione legum Graecarum et Romatiaram constaret, Romanos te gibus Graecis non Sse SOS.
1 d. l. p. 158 in nota. 2 d. l. nota 15. 5 d. l. p. 48. 4 d. l. p. 157 in nota b l. e. 6y L. LV m 5.
50쪽
LEGIBUS GRAECIS. 1. ii singularum tabularum dispositione. quamvis e diverso decemviralium tabularum et Solo. nis Xonum numero et ordine aliquod majoris momenti argumentum per se peti non posse Videatur , nemo a men, ut opinor, facile negabit, diversum illum numerum et ordinem alia graviora argumenta, quae pro nostra sententia pugnant, quam maxime confirmare; quapropter de ea re ante institutam ipsarum legum col-1ationem paucis Videamus. Suis tabulis distinctae fuerunt Solonis leges i), sed quot fuerint illi axones ignorare se profitetur ETI-Tus a). Et revera quae ea de re occurrunt Veterum testimonia minime suffciunt, ut Certum eorum Numerum inde conficiamus. Hoc tamen Constat, lure aXO-nes quam tabulas fuisse Decemviri enim decem tabulas conscripserunt, dum tertii decimi, sexti decimi et Nigesimi primi axonis Solonis apud auctores Graecos
1 V. Eunsius, Atticarum Lectionum, L. I. C. u. a d. l. in praef. p. 16. 5 V loca PLUTARCHI et ΗΑRPOcRATIONIs apud PETIT. d. l. quae m0 accuratius describemus.