Tractatus de morbo gallico. Scriptus in gratiam juniorum medicorum almi collegii Mutinensis

41쪽

multo magis medicamentorum 1 egent sic

OOre, stiam ii quorum pars affecta humida est per naturam. Atqui in detergendo sensus acuitas, uel hebetud Particulae laborantis operi modum definiunt,ac praescribunt ira: iuidem quae acutiore est sensu , Optat deter gelia mitiora: que hebetiore, risora Sed neque incaui ulceris curatione uictus ratio conremnenda . eget enim catilina ictis alimento

quod qualitate de quantitate modiam seruer. siquidem umetum, quod per qualitatem amodo aberrat,si immodice calidum est, sor dem de saniem acres reddit. si immodice frigidum,ulcus impallescit,aUt Uet,nigricacie, alimentum non probe concoquit, in sui sub istantiam non immutatasin humidum nimis, ulcus de humescit,is sordescit. sin siccum, mis,etiam ulcus ipsum siccescit priuatur alimento,quo deficiente,labra fiunt gracilia Iori instar,dehinc passida,liuida e verum si alimentum per quantitatem modo defieciat si fit nimis multum,ulciis fit excremen rosum: sin paucum nimis,squallet d pri Uartiralimento. Tametsi uero alimentum utra ia tione optimum in cautim lictis deferatiar, nihilominus,nec quod deest carnis aggenerahitur, neque ulcus aequabitur, nisi mici ex

subiectis ulceri particulis sua insit temperies

42쪽

naturalis . ipsa enim est quo alimentum d sese trahit,tractum tandiu retinet quoad im, mutet, Si suo subiecto assimiletuniat d. Qua obrem siqua particula sit immodice frigida, quoad satis est,calefiat:si calida,refrigeretur:si sicca,humefiat:si humida,siccetur: pariterqis calida de sicca,frigefiat de humectetur.sic ii de aliis compositis ad proportione,hahit semis Per respectu ad temperamentum suo ipsius sanitatis. uodsi praeteriit,nunc ipsum quaerere non est opus,sed quod adest, seruari de

her verum quoniam in curatione caui ulceris,siccantium&detergentium secimus mentionem ulla autem sunt eiusmodi: non alienum fuerit horum aliqua ad memoriam re,

uocare Siccant igitur sine morsu in simplici hus olei sex,oleum dulce sine sale totum ser,

mentum, Od praeterea ex imis trahit, dige, ritq;:cerasi guini,cyperi radiX,sapa,myrrha,

sarcocolla,stibium,tragacanthiam, terra Om

ris, maxime si sit lota cadmia, tuti multotiens Iota, calx tota, claui tum album tum

Iutatim immo et radix bryonis de asphodelli,magis uero Scipsius cinis. adhuc uero de Omnia metallica, lapidea de terrena . In his omnibus siquid est quod per acredinem sit suspectum d toties aqua omnis qualitatis ex-Perte lauetur,quoadacredinem, quam gustu

43쪽

deprehendere poteris, amiserit metergunt autem teste quoruncula d animalium resia in rectorum, mel, radix bryoniae, aristolochia.

asphodelli radix, succus absynthii staphis

agria,ellebortis Uter ,marrubitim, Propolis, Mastiche, terebinthina, sagapenum,cUcumeris agrestis radix, beta, terra chia, clamia, exustum cornu certainiam de caprintim di quicquid inuenire possis vel nitrosum vel amarum ulcerum vero sordem sine morsu purgat, quicquid dulce est, Sc tenues partes habet,velut eruum,hordeum , Sciabete. Tu

ex his S multis aliis similibus sumptis indisecationibus ex naturalibus,non naturalibus, de ex his quae sunt praeter natUram, Poteris tibi ipsi composita medicamenta comParare, quae naturae catia ulcera implent de aequanti per hasce binas facultates opem ferent: Nec te quidem huic certissimo rationi de stabili fulcro nitentem fallent.verum deincepSmeis dicamenti compositi vim dc potentiam ex languentis sensu poteris coniectari.Nisi appositum viceri adeo momorderit,ut aegrotus

ipse se uim ipsius sustinere non posse affirmet, certiis fies nimium detersisse Quddnuim ipsius non senserit,non satis detersisse coiectator . Siccandi autem uis de modus de ex quantitate puris elicies,d ex naturali tempe

44쪽

ratura corporis uniuerset affectis artis, praeterea ex aerate,sexu,ambientis qualitate, dcc. I vero ad erysipelas descendamus . Si igi tur calida illa intemperatura, Atlam institam veluti carcerem esse diximus,unde hic gallicus morbus promouetur,erysipela etiOca,

rit,sive in pudendis,sive in inguinibus, siue in pube, Ad haec enim loca fluxiones primosinmitti solent, siue purum sit erysipelas siue phlegmonem secum adiunctam habeat, oin, nino eadem fere methodo curari debet, qua Phlegmonem curari dicebamus . scilicet ut fluxionem quidem ita inhibeamus,ut si fieri possit,nihil ad superiora, idest ad viscera re, Pellatur. Mittatur igitur sanguis ab infernis

venis,fi icentur crura a foemoribus ad extremos pedes,supra poplites de malleolo uin ciantur,affectus locus lauetur saepe ac fouea tu posca admodum dilutae tepenti,dehinc

leuiter detergatur,consequenter vero irci Una ac requenter ex unguent rosace Galeni

actu frigido foueatur,modus apponendi fuerit,quoad ex refrigeratione senserit leuamentum quod si calida illa intemperatura fla, uam bile acciuerit crassum feruidam , de inflammatio in iam dictis locis vel in eorum aliquo sit oborta haec o cutem solam ex est , verum etiam aliquid subiecto carnis , quam

Here

45쪽

Perpetem Tiocant medentem . Hanc initur curare aggrediamur Influxio,quantum 'fieri rores , trahatur in infernas partes,nihil in suPernas refluere permittamr, de partibus in

flammatis nihil repellatur. Quoniam igitur

magnus morbus est,&adhuc maiorem se, re suspicamur,aperiatur ex insertorinus e nis aliqua languis dematur pro ratione vi ritim,seratis, temperamenti, ambientis aeris etc. ci Uia, Ut dictiam est, fricentur, vincian tur cucurbitulo tarmoribus apponantur.

Quoniam vero superius, cum decura phte, gulones agebamus, dictum fuit, alitum esse extim itandam leuibus sublutionibus glandibus let, Potionibus esse leniendam corpus dsimul elle refrigerandum, S per easdem motus humorum sistendos esse,inas esse aperiendas, vexemplum posuimus alicuius eiust modi potionis: necessum non est ut eadem in

curatione reliquarum inflammationum re Petamus sunt ensna haec omnibus eiusce modi inflammationibus communia.veriam

herpes exedens illud etiam cum erysipelate commune habet,qud reseigerari postulat, verum non Pariter atque erysipelata humectari,immo refrigerari quidem, v insigniter exiccari.Quamobrem non e conserunt dilum Posca dc unguetum rosaceum,& succus la

46쪽

inrubi,de palustris lenticulae,3 semperuiui sed statim folia rubi contusa, Sc caniis ni rubi,de arnoglossi,dehinc vero clens ad .

di potest Interim vero clarina hordeacea, remel At supra locum ulceratum satis secerint quaecunque detergunt, siccanti superius eorum soluam adnotauimus. Tu ex his,

spectans ad ea quae ibi diximus, poteris tibi, ipsi composita comparare verum si perina, peritiam medici uel per aegri intemperantiam putredo ima petierit, Sc latius pabula,

rit,tu globulis illis utitor, sui ad Polyidem, vel ad Pasionem, uel ad Musam, uel ad An,

dronem reseruntur Illos vero soluit vel ex

passo liquefaciens,vel ex uino albo tenui, ciubadstringente semper in memoria habens

temperiem de aegri, Sc affecto partis, nec non de reliqua,quorum superius fecimus mentionem,ad quae videlicet vires medicamento, rum temperabis. Forte etiam cogeris ignito

uti ferramento,id quod nec te decipiet qui, dem,modo id astecto parti tuto possis admouere,quod nimirum magna difficultate de locis muliebribus, S palato, d Eucibus admouetur. Atqui si per aegri timiditatem, uel per loci assecti angustiam, de cauernositatem eo ut nequeas,uteris mysi,d chalcitide, verso, ri,vel calce, vel arsenico, vel sandaracha:ea

47쪽

excipito vel pata, vel vano, vel mulso vel

amomulso: vel etiam uti poteris composiAmallo medicamento,quod refertur ad Aenurtios,habent enim haec igneam potesta rem Succedit inflamationis quartim penus quod cutem rit,circumcirca Ullas excitat. tamen subiecta partes non attingit.HO

nus inflammationis semel vidimus nos cum more laoc gallico commisceri.Cum superiore id commune habet,qud testigerario sic, cari postulat:at minus quidem quam illud QUOniam partes cuti subiectas , nisi admodi

diu perennet,minime afficit, sed cutem tan, tum.Propterea his Perillitiones quae exGlauci fiunt,satis fiet,id Memithe nostrates uo cant. soluitur ex aqua ui si non satis fecerit

acetum addi potest.Huic etiam affectui oro sunt plantaginis .mlani succus Quod fit oris diuturnitate subiecta cuti partes in, uaserat,tunc confugiendum erit ad curatio, ne herpetis exedentis verum quoniam morbi longitudine solet nota huius morbi qualitas visceribus communicari, iam tunc purgationum ratio habenda uenit Q ood .n.tarda mali curatione tot fere corpori eum partitu definitiam suspectu esse. Si nos qui, clem hactenus purgatoriorum medicamentorum usum declinauimus,ne forte per ipsa in

48쪽

riati succi ganici morbi ad viscera traheren,

cur,nunc vero malo ipsis communicato abit

suspitio sed de hoc alias. Nuc ad Phymata idest ad tumores illos paruos, qui fere pudenda primum,dehinc reliquas corporis partes, maxime vero frontem' metum, martem capitis capillatam,neque non de palatum, de fauces obsident, descendamus.Haec dia adhuc tantum pudendas partes male habent,non omissis reuulsionibus ad infernas partes, de quibus iam semel de iterum locuti sumus, his quae tenui substantia constent, in halitum digerant,excuti,atque curari debent . scilicet fotibus,illitionibus, cataplasmatis. In eo, rum classe sunt oleum uetus, oleum cedrinu , oleum rosaceum,oesipus eonis adeps,pardi, hyente, stum abrotanum iitex, hryoni eradix,aristolochia,sicca platago,radix asphodelli ,radix rubi,radix glycyrhigae, amomii, asar radix sales,nos salis,nitrum, arsenicumustum,sulphur,melateria,mysi, aes,sandix,sepiae testa exusta, exustae lanae: in super opohalsamum terebinthina, de propolis e gumi de mastiche, de euphorbium, d sermen

xum,multas talia, quae longum esset enarra,r Tu vero ex horum aliquibus latus, de illitiones de cataplasmata poteris comparare, modo temperaturae corporis uniuersi de affe

49쪽

partis, si aetatis,&sexus,de qualitatis ae ris ambientis, d naturae morbi non desinas memorari verusi aliqua ex his non excutiantur Ad inius Uertantur,fiunt ulcera usdam rotunda,lubdura S praerubra, Graeci

de insigni ter siccari postulant; Prosunt vero medicamenta,quae ex alumine scita conficiurur,d aereus O, S taurocolla, quis portioni hus,d duplo horum exieris squama,ubi exacte trita fuerit ex aceto, Willita quod si tamis momorderit,pro aceto posca utitor sinadhuc nimis mordear,uino subadstringente uice poscae,acuitatis enim sensus habenda ratio Conserunt talecularum exusta capita, de asscit bulbi,d cinis aceto mixtus Quod si spargantur per cutem corporis ianitierit,ute, dum eadem medendi ratione,scilicet euocatitia, sed ex alio principio. In priuati membriphymate mali uirtute in uiscera serperet,ieritabamus euocare,in phymatis totius corPO. ris euocamus, Ut operi attiro Opitialemur, scriptum est enim undecud natura repit, inde ducere oportet per conuenientes regio'nes. Conuenientissima autem regio est cu/cis,quae corpus nostrum ambit suapte enim natura emtinet Oriues: corporis uniuersi. Cutis igitur rare cienda lenibus frictionibus,

50쪽

ventre vacuo,initionibus euocantibus inuti genda,in hypocaustas diu ac frequenter, usabunde sudet inamorandum,cucurbitulae inihi toti fere corpori affigendae, Sc pro uirium

robore,aetate etc. scarificanda est cutis, de,

hanc apone detergenda,lepida abluenda, de cum exitus apparatur, linteis tepidis siccan, da ulcuscula postremo praescriptis illitioni,hus et similibus tacilitate Ilinieda verum quoniam diximus phymata quae Per cutem corporis uniuersi sparguntur, pariter atque illa quae pudendas tantiam Parte OccUPant, per cutem digerenda esse,atque excutienda,

sed ex ditierso tamen principio: siquidem pudendorum phymata ideo digerenda percuis

rem es e,ne eorum materia ad uiscera retrocedat haec vero,quo naturae eo mouenti opitii lemiar,atque foueamus. Quocirca Hippocratis authoritatem adduximus,scilicet unde qUaqtre natura repit eice. Quidam obiecit

neque inepte quide inquiens,tanta excremerosam materiain corpori inest ios e ut nisi saltem leui purgatorio medicament minuatur,uix phymata ipsa nisi admodum longoremporis spatio sanari posse . Subiit si alimalius quidam obiiciens Galen authorita, rem,qui alopeciam in qua nimirum,si cui cin hisce tuberculis,natura mouet ab nobili