Tractatus de morbo gallico. Scriptus in gratiam juniorum medicorum almi collegii Mutinensis

61쪽

m nanqu tib tandem exactam excrement

la, quae alias rubra erat, hinaequasis, te,

ntinc modice crassa apparedibar

excrementorum purgationem,ea ipsa excre meta inclinet,num scilicet ad uesicam num

ad os ventriculi vomitum sectora,nuic 'o ad alii num ad cute,vel pustulas,(id quodUm cocta sunt excremeta),vel sudores euocatura. Quicquid autem horum tentet, tu eius spera anseatiato, d opitulator Nam n cunque natura natura repit&c. Si igitur moueat ad uesicam, medicamentis quae urinam creant admisceto, scilicet vel erysimum vel assertim, vel calamum aromaticum,ue o Oaniam,vel thymum, vel pulegium vel thumbram, vel aliud excosimilibus potet

ad os ventriculi,fauces vel digitis vel o linacleo madente stimulato, si vero es rem

ve cypra num vel irinuin verum si ad cute tu ipsam rarefacientibus, detergentibus, Pr parato raresecies leuibus fit ionibus ex Iungui aliquo,quod tenue sit,quale est oleus binum, chamsmelinum. anethinum: quia

62쪽

hus sim addideris,simul raresecies Ieceroebis . adduc uero magis, si addideris Te ebinthinam, uel oleu abiegnum. Quod si adhuc vehementius detergere de euocare Molueris,cum oportunis pulveribus perfricaro Tales sunt ostrearum de hucinarii de puris Durarum testae in tenue polline redactae Suli hur vero hac facultate, ita excellit,iat cum vetere oleo et melle,vel terebinthina scabiesci lepras.d. ichenas non infrequenter sanet eiuscemodi enim affectos hseergit, materie, cum autem ipsarum nihil pellit in ima corporis,id quod ex eius ce generis medicamentis Mon pauca facere consueuere.Eadem pollent Potestate sales usti' nitrum,S aphronitru, de spuma nitri Atqui alcyonia omnia detergunt excutiunt quidem,asperitatem enim omnia in sese habent . verumillud quod asperum nunctipatur,leve quidem est in superficie,asperum tamen est intus,calidissimum vero est omnium, ut etiam exurere pilos queata quocirca aliis mitioribus utimur aduersus

lepras,&uitiligines scabies, inlichenas.

sed asperum alcyonium cutem non solum

detergit,Uerum etiam radit,Ulcerat d.mileis

sitim vero alcyonium,quod uermibus Persiis mile est figura,& colore rubens,molle est consistentia. omnium tenuissimum . quocirca

63쪽

rum,seusto inpingvi aliquo,ad cutem deter pendam, superfluitates euocandas uti os sim magna securitate. uero pro quanti eate' modo substantiae liviali ri euocandi mitior abus re uehementioribus uti potes verum interim, dum cutis apparatur, potioni laus et medicasnentis quae manduntur,aliquam admiscenda ex ris,quae sudores mouet: cuausimodi sunt cyminum, anisum serpultam polium sisymbrium,costus,dictamu re quaecunq; alia impetu sui caloris ad cutem

pellunt. Quod si natura ad aluum mouet, tu medicamentis purgatoriis,qushilem nauam PurgenGOPmila Ur.Sunt vero ex simplici,hns coma Absinthii,cuius decoctona . infit, sum dantur ab iactis quin id octo, pulla

ris ipsius adrachmis duabus ad tres, succis drachmis tribus ad quatuor. Item Rosor Quarum succus cum sacchare ab uncia una usque ad duas propinatur syrupus autem actus

urret ' β uabus usque ad quinqu

Ite' violae quarum decoctum sumdatur ab unciis quatuor ad octo, succus vero ab uncia una usque ad duas syruptis autem ab uncias duabus usque ad quatuor coiaditu uero ab uncia una, semisi eisque ad tres. Manna Praeterea,quae datura drachmis sexuique ad quindecim.Adstuc uero dc Muro,

64쪽

halani lutei,qui triti dantur a drachmis durishus usque ad quin ,eorum vero infusum adrachmis uinciusque ad uiginti Sut praeterea de Tamarindi,qui dantur ab Uncus duabus usque ad quinque. uin& Lactis sexu, quod ab unciis sex ad libram propinatur. Haec uero exiguam uim hahent Maiorem Rha barbaricum,cuius insusum datur a drachmis duabus semisse usq; addece,eius vero contusum ab drachma una ad quatuor Ad huc vero maiorem Scamonium, quod granis uinciusque ad duodecim dari potestari

copossitis Electuarium de Psyllio Electuariu Rosatum Mesues 'lactuariu Diacidoniten, Iniussio rosarum,quam Syrupum rosatum solutiuum uocant, et Electuarii succi rosarum Nicolai.Habita igitur ratione temperaturae,

re aetatis,& habitus,& morum hominis laborantis,insuperet qualitatis aeris ambientis, de temporis anni,& status caeli, nec non huisororum quantitatis adhuc vero de loci, de quo sunt trahendi,medicamenta tibi siue limplicia,ssiue composita seligito verum si exuperat Pituita,cruda est illa quidem in motat initio,siicut de flauabile dicebamus.Est igitur vel quos nimis seri instar,vel crassa,vel etiaolutinosa illa calefieri postulat,qUO inter a

I faciendum , resoluta aque sui Parte res

65쪽

duum ad substantis mediocritaten reduca,tur:Haec non calefieri solum, verum S deterneri,d secari,diuidi . Calefaciunt,sicut de refrigerantibus dicebamus, Sc Portuna vivendi ratio, S. medicamenta,siue mansa, siue epora,sive apposita Statuamus igitur mulierem adolescentulam,colore candidam, Pinguem, tactu mollem,glabram,oci indulgetem,medio hyeme de eodem frigido,evanescente abs scessi vel pudendorum vel inguinum,sentis

se in scapulis grauitatem, summis iumeris,&iugulis indoluiss Cilix irae rumore faticium deglutire,S iam coepist e raucescere . quis vi, ird hanc morbo gallico inquinatam ess elati

hilabit et nemo quidem. His signis apparentihus ego sane ipsam Sc morbo gallico inqui,

natam,Praeterea Per sexum,Per aetatem, colorem,Pinguitudinem,tactus mollitiem,cutis IeVitatem,demum per Ocium,cui indulfit,etiam excrementosam ess e conie stabor. Quόd si Praetere meierit aquosum,tenue,nihil in sese

vel sedimenti,vel suspensi,vel nubeculae continens:iam non solum de morbo gallico inis 'Uinaram, d excrementosam esse sed etiam oculata fide credidero,in ea serosam exuberaxe pituitam. sin urina alha sit de rasi , di conis ineat vel nubeculam,vel rem suspensam crasona obscura,vix soluhilem sopinabor pitui

66쪽

m crassam is viscidam exuberare ambar.

quia crudo sunt,co stionem indicant:illa per unicam calefaciendi facultatem:hscier hanc ipsam, S per facultatem detergendi, scilicet Per ea, lite suapte natura caliditatem credini associatam habuere In ratione victias sexus,

temperatura, Sc mores , non calefacientiunx

sed frigidorum usum indicant. In morbis enim, Itiae consueta sunt, qualia sunt seruari postulant,ut quae sunt per naturam . seruanis turritatem omnia per sui similia, sicut per sui contraria submouentur. Quamobrem cum haec languens per sexum,et temperatUram, Scmores frigida sit,refrigerationem exposcit:at per humorem exuberantem id est per pitui, tam,d. Per aetatem , dc per qualitatem aeris ambientis, Se per anni templas,et caeli statUm, se insigniter calefieri indicabit. Spectet igitur vidius ratio ad calidum,sed tanto minus, quato eadem inducatio sexui,temperament na turali, Sc Oribus languentis aduersatur. Cuigitur paria sint numero,quae in victus ratione refrigerationem cum his, quae calefae io, rem indicant,mediocritas inter calfaciendum e frigefaciendum seruanda venit. Q Uamob mem omnia ad mediocritatem spectent, Do, mus,in qua habitat, cibi, Se potus, exercitia, lamni,animi affectus, nec non quae com

67쪽

laeta sunt singulis diebus expurgari, scilicet

stercora,vrinae, qUaecunq; Peritatem digeruntur.Ad hunc enim scopum intentus poteris omnia sacile per eis sum reperire.Pariter vero de medicamenta ad temperatam calidi,tatem spectent, videlicet quae sorbentur,qus deuorantur, cretio exteri is apponuntur. Nunc vero modicam caliditatem habent, vetico semen Sciolia anagallide utraeq; dulaces amygdalae,glycyrhiZa radix,oleo radix, de ipsius maturus fruetus,Eryngium,cicerbi, in sicca,&iunctis odoratus Uulgo quinanis thum vocat. Potes horum aliqua de alia similis facultatis ex aqua coquere iacchar decocto addere,adhuc vero de pastillas, d myxaria, ut simul cum moderata calesctione aluus Ie,niatur, de id languenti mulieri propinare potes item potione moderato caliditatis ex sim, plicibus contrariarum facultatum,scilicet ca lidarum de frigidarum conficere,cuis aliqua addideris quae bonam aluum faciant,sicut passulas,glyc rhigam,et palmulas,nihil ulterius in huiuscemodi excrementoso affectu pote ris desiderare.Hac methodo Ioannes Melae suum syrti pum,quem acetosum diarodon appellauit,et syrupum de hyssopo coposuit,qui in hoc genere excrementorum stant Peroportuni,ad quorum exemplum poteris alios tibi

iiii

68쪽

comparare In his vero quae mandi possunt

ex usu essent conseruo horaginis,de iuglossi, item me rosarum cum foliis.Nostro autem proposito conueniret consectionem quae a rosis Diarodo appellatur cum pari portioneat Onaarici rotati,commiscere. Haec enim iuuare possunt crudae pituitae coctionem,nec Possunt immodicum calorem excitare . viscera vem,quorum vires necessariae sunt succis co coquendis,hoc est ventriculus de iecur, cum

moderate calidis modice a adstringentibus foueri possunt hoc est cum absinthii coma,et sicca menta aequis portionibus,addita amborum quantitate ex rosis siccis Haec super te, gula subignita calefiant,atque interim aspergantur vino tentii, Odoro, Sc moderate ad

stringente,d. illis ipsis visceribus apponantur. Interea dum haec aguntur,numerum die

rum,quibus illis medicamentis usus sueris, minime computato,id quod faciunt pleri nostrates medici, nihilominus apud rudem vulgum sunt illustres: sed urina per singit,los dies contemplator,quae ubi tandem me, diocritatem habuerint,prout decet in exube, rantia pituito cilicet in modo substantiae cin colore, in his quo continentur,purgationis iam quidem instat tempus. Quamobrem obseruat,qud natura hunc Pituatosum suc e

69쪽

2'cum expurgatura dirueat,atque inclinet, scilicet,ut de bile flava dicebamus num ad os

ventrictili,num ad aluum, num ad vesicam,

num vero ad cutem.&ad quaiacundiartii partium mouerit,ipsam iuuato, ut superius didicisti. Nunc igitur de vomitu,de cute prsi aranda,& sudoribus euocandis,dm cienda

,rina,nihil disseremus,cum superius de his satis abunde dixerimus verum Purgationem per aluum non licet silentio praeterire. quoniam pro ratione purgandi humoris opus est medicamenta seligere.Purgant enim haec hi, lem flavam,haec pituitam tantum haec vero melancholiam, nec desunt quo hina humo, rum genera, quaeve omnia simul purgent. Trahunt enim pituitam in myrrobalanis,Cehuli, qui triti dantur drachmis duabus ad

quatuor.eorum vero infusum a quatuor drachmis usque ad decem,Item Enablici, de pariter Bellirici,qui triti exhibenur a drachmae

una ad tres infusum vero eorum ab drach, mi tribus ad sex Adhuc Hy pus hortensis montantis, quoi ii decoctio daturi drachmis quin d ad decem.puluis a duabus drach, mis ad quatuor.& haec quidem acilicer:Maiore autem vi Turbith,Is enim in puluerem redactus datur a drachma una ad duas eius vero decoctum adrachmis duabus ad quad

70쪽

tuor.Praeterea de Agarieus, iiii pulus dari potesta drachma una ad duas , decoctio adrachmis duabus ad quinq: Adhuc vero multo maiore ui purgat Agrestis cucurbita,qua

Graeci κολοκυ bis ac appellant, cuius substantia

datur a caractis se usque ad decem,noris vero ipsius a drachma via ad duas. Modus vero reliquorum dicetur paulo inferius cum de Purgatione agemus humoriam diuersorum. Praeterea ni thymalus, Si Elateriit, eranum Gnidiu, de Cartam semen.Haec de medicamentis simplicibus iis ducunt pituitam.

In copositis Picra Galeni simplicior primas habet, quia cum facilitate trahit pituita, ct humiditates crudas in visceribus attenuatre detergit de concoquit, immo de resoluit, natus item discutit,iv viscerum robiir augeta Atqui purgat vehementius eundem humo, re Hiera Hermetis, Sc Archigenis,insuper c

medicamentum ex Palinulis, 'i cloiri aer uois

Cant.Potes iam per teipsum siue simplicibus Purgatoriis pituitae vii,siue ex eisdem coni, Posita comparare, siue uti compositis alioru, modo indicationes sumas cum ab humoris purgandi modo de substantia, tum a loco in

quo residet,tum vero a viribus, de tempera meto,d habitu, Scietate hominis laborantis,icem regione, Sc aeris qualitate,anni tempo