장음표시 사용
61쪽
o C. I. CAESAR Is COMMENT. civitates victae, nomen atque imperium ab sentis timebant; quae in amicitia manserant Pompeii , magnis affectis beneficiis eum diligebant: Caesaris autem in barbaris erat nomen obscurius. Hinc magnos equitatus, magnaque auXilia exspectabant ; et suis locis bellum in hiemem docere cogitabant. Hoc inito consilio, toto flumine Ibero naves conquirere, et Oct gesam adduci jubent: id erat oppidum positum ad Iberum , milliaque passuum a castris aberat XX. Ad eum locum fluminis, navibus junctis , pontem imperant fieri; legionesque II fluken Sicorim transd cunt, castraque muniunt Vallo pedum x II. L XII. Qua re per eXploratores Cognuta , summo labore militum Caesar, comtinuato diem noctemque opere in flumine avertendo , huc jam rem deduXerat , ut equites , etsi difficulter atque aegre fi
bat, possent tamen atque auderent flumen transire: pedites vero tantummodo hum Tis ac summo pectore eXstabant ἔ ut, Cum
altitudine aquae, tum etiam rapiditate fuse minis, ad transeundum nonJ impedirentur. Sed tamen eodem fere tempore pons in Ibero prope effectus nunciabatur; et in Si cori vadum reperiebatur. L XIII. Jam vero eo magis illi matu .randum iter existimabant. Itaque II a
62쪽
ox BELLO CIvILI LIB. I. frxiliaribus cohortibus Ilerdae praesidio relictis , omnibus copiis Sicorim transeunt et cum II legionibus , quas superioribus
diebus transduXerant , castra Conjungunt.
Relinquebatur Caesari nihil, nisi uti equitatu agmen adversariorum male haberet et carperet: pons enim ipsius magnum circuitum habebat; ut multo breviore itinere illi ad Iberum pervenire possent. Equites ab eo missi flumen transeunte et, Cum de tertia vigilia Petreius atque Afranius castra movissent, repente sese ad novissimum agmen ostendunt; et, magna multitudine
Circumfusa , morari atque iter impedire incipiunt. LXIV. Prima luce ex superioribus locis , quae Caesaris castris erant Conjuncta , cernebatur equitatus nostri proelio novissimos illorum premi vehementer; ac nonnunquam Sustinere extremum agmen, a
que interrumpie alias inferri signa, et universarum cohortium impetu nostros propelli ; deinde rursus conversos insequi: totis vero castris milites circulari et dolere, hostem ex manibus dimitti , bellum necessario longius duci; centuriones tribunosque militum adire, atque Obsecrare , ut per eos Caesar certior fieret, ne labori suo nec periculo parceret: paratos esSe seSe ;posso et audere ea transire sumen , qtra
63쪽
tranIductus eSSet equitatus. Quorum studio et vocibus eXcitatus Caesar, etsi timebat tantae magnitudinis flumini exercitum objicere , conandum tamen atque OXperiendum iudicat. Itaque infirmiores milites ex omnibus centuriis deligi jubet, quorum
aut animus aut vires videbantur sustinere
non posse ; hos cum legione una praesidio castris relinquite reliquas legiones expeditas educit; magnoque numero jumentorum in flumine supra atque infra Consti tuto , transducit exercitum. Pauci ex his militibus , vi fluminis abrepti, ab equitatu e cipiuntur, ac sublevantur: interiit tamen nemo. Transducto incolumi eXercitu, copias instruit; triplicemque aciem ducere incipit: ac tantum fuit in militibus stu dium, ut, militum v I addito circuitu , magnaque ad vadum fluminis mora interposita , eos, qui de tertia vigilia exissent, ante horam diei IX consequerentur.
LXV. Quos ubi Afranius procul visos
cum Petreio conspeXit, noVa re perterri tus , locis superioribus consistit, aciemque instruit. Caesar in campis exercitum reficit, ne desessum proelio objiciate rumsus conantes progredi insequitur et moratur. Illi necessario maturius, quam Constituerant, castra. ponunt: suberant enim
'montes, atque a millibus passuum V ite
64쪽
DE BELLO CIVILI LIB. Lnera difficilia atque angusta eXcipiebant. Hos intra montes se recipiebant, ut equitatum effugerent Caesaris; praesidiisque in angustiis collocatis, exercitum itinere prohiberent ; ipsi, sine periculo ac timore, Iberum copias transducerent. Quod fuit illis conandum, atque omni ratione ess-aetendum e sed totius diei pugna atque itineris labore defessi, rem in posterum diem distulerunt. Caesar quoque in proximo colle castra ponit.
L X VI. Media circiter nocte , iis, qui
adaquandi causa longius a castris processerant , ab equitibus correptis, fit ab his Certior Caesar , duces adversariorum si-Ientio copias castris educere. Quo coῆn to , signum dari jubet , et vasa mil1tari more conclamari. Illi, exaudito clamore, veriti ne noctu impediti sub onere confligere cogerentur, aut ne ab equitatu Caesaris in angustiis tenerentur , iter supprimunt , copiasque in castris continent. Postero die Petreius cum paucis equitibus O
culte ad exploranda loca proficiscitur; hoc idem fit ex castris Caesaris i mittitur L. Decidius Saxa cum paucis, qui loci naturam perspiciat. Uterque idem suis renun- Ciat, v millia passuum proxima intercedere itineris campestris; inde excipere loca aspera et montuosa: qui prior has an-
65쪽
s C. J. CAESARIS CONA pNT gustias occupaverit, ab hoc hostem prohiberi nihil esse negorii. LXVII. Disputatur in concilio a Petreio et Afranio , et tempus prosectionis quaeritur. Plerique censebant, ut noctu iter facerem : posse prius ad angustias veniri , quam sentirentur. Alii, quod pridie noctu conclamatum esset in castris Caesaris, a gumenti sumebant loco, non posSe clam exiri: circumfundi noctu equitatum Cresseris , atque omnia loca atque itinera obsideri ; nocturnaoue proelia esse vitanda, quod perterritus miles in cipiti dissensione timori magis, quam religioni consulere con-Suererit e at lucem multum per se pudorem omnium oculis, multum etIam tribunorum militum et centurionum praesentiam a ferre; quibus rebus coerceri milites, et in osscio contineri soleant: quare omni ratione esse interdiu perrumpendum: etsi aliquo accepto detrimento , tamen , Summa exercitus salva , locum , quem petant, capi posse. Haec vicit in concilio sententia ; et prima luce postridie constituunt proficisci. - LAEVIII. Caesar, exploratis regionibus , albente coelo , omnes copias castris educit; magnoque circuitu , nullo Certo itinere, exercitum ducite namque itinera , quae ad Iberum atque Octogesam pertinebant , castris hostium oppositis tenebantur.
66쪽
1psi erant transcendendae valles maxima ac difficillimae: saxa multis locis praerupta , iter impediebant: ut arma per manus necessario transderentur ; militesque inermes , sublevatique alii ab aliis, magnam partem itineris conficerent. Sed hunc laborem recusabat nemo, quod eum omnium laborum finem fore existimabant, si hos tem Ibero intercludere, et frumento pro hibere potuissent.
LXIX. Ac primo Afraniani milites,
visendi causa , laeti eX castris procurrebant ; contumeliosisque Vocibus proseque bantur , necessarii νietus inopia coactos fugere , atque ad Ilerdam rexerti e erat enim iter a proposito diversum; contra riamque in partem iri videbatur. Duces
Vero eorum suum consilium laudibus serebant, quod se castris tenuissent: multumque eorum opinionem adjuvabat, quod sine jumentis impedimentisque ad iter . profectos videbant; ut non posse idiutius 'inopiam sustinere confiderent. Sed , ubi paulatim retorqueri agmen ad dextram Conspexerunt , jamque primos superare
regionem castrorum animadverterunt; n mo erat adeo tardus , aut fugiens laboris , quin statim castris exeundum , atque Oz- cur ndum putaret. Conclamatur ad arma;
atque omnes copiae , paucis priesidio re
67쪽
Iictis cohortibus, exeunt, rectoque ad Rerum itinere contendunt. L X X. Erat in celeritate omne positum certamen , utri prius angustias montesque occuparente sed exercitum Caesaris viarum dissicultates tardabant; Afranii copias equitatus Caesaris insequens morabatur. Res tamen ab Afranianis huc erat necessario deducta, ut, si priores montes , quos petebant, attigissent, ipsi periculum vitarent: impedimenta totius eXercitus, cΟ-hortesque in cast is relictas, servare non possent; quibus interclusis exercitu Caesaxis , auxilium ferri nulla ratione poterat. Confecit prior iter Caesar; atque eX ma gnis rupibus nactus planiciem, in hac contra hostem aciem instruit. Afranius, cum ab equitatu novissimum agmen premere tur, et ante se hostem videret, collem quemdam nactus , ibi constitit. Ex eo loco I V Cetratorum cohortes in montem , qui erat in conspectu omnium eXcelsissimus, mittit: hunc magno cursu concitatos jubet occupare ς eo consilio, uti ipse eodem omnibus copiis contenderet, et, mutato itinere , iugis octogesam perveniret. Hunc cum obliquo itinere cetrati peterent; conspicatus equitatus Caesaris, in cohortes impetum facite nec minimam partem temporis equitum vim cetrati sustinere potu
68쪽
DE BELLO CIVILI LIB. I. frrunt; omnesque ab his circumventi, in
Conspectu utriusque eXercitus interficiun
L X XI. Erat occasio bene gerendae rei. . Neque vero id Caesarem fugiebat, tanto sub oculis accepto detrimento , perterristum eXercitum sustinere non posse ἔ prae sertim circumdatum undique equitatu , Cum in loco aequo atque aperto confligeretur. Idque ex omnibus partibus ab eo flagitabatur. Concurrebant legati, centuriones , tribunique mil. ne dubit et proelium committere r omnium esse militum parotissimos animos : Afranianos contra murulis rebus sui timoris signa misisse ; quod suis non subνenisssent; quod de colle non decederent ἰ quod νix equitum incursursustinerent ἰ collatisque in unum locum fiagnis conferti, neque ordines , neque signa
serparent. Quod si iniquitatem loci timeret , datum iri tamen aliquo loco pinnandi facultatem p quod certe inde decediandum
esset Afranio, nee sine aΤua permanerepouet. L X XII. Caesar in eam spem Venerat, se, sine pugna et sine vulnere Suorum, rem Conficere posse ; quod re frumentaria adversarios interclusisset. Cur, etiam secundo proelio, aliquos ex suis amitteret' cur νu
nerari pareretur optime meritos de Se in
69쪽
iites ' cur denique fortunam periclitare
rur ' praesertim cum non minus esset imperatoris , consilio superare, quam gladio rmoνebatur etiam misericordia cipium quos interficiendos νidebat a quibus salvis atque incolumibus rem obtinere malebat. Hoc consilium Caesaris a plerisque non proba batur: milites vero palam inter se loquebantur ἔ quoniam talis occasio νictoriae dimitteretur, etiam cum νeliet Caesar, sese non esse pugnaturos. Ille in sua sententia PerseVerat; et paulum ex eo loco digredistur , ut timorem adversariis minuat. P treius atque Afranius, oblata lacultate, in Castra sese reserunt. Caesar, praesidiis montibus dispositis , omni ad Iberum inte cluso itinere, quam proxime potest hos
tium castris , Castra communit.
LXXIII. Postero die duces adversariorum perturbati, quod omnem rei se mentariae fluminisque Iberi spem amiserant , de reliquis rebus consultabant. Erat unum iter, Ilerdam si reverti vellent;
alterum, si Tarraconem peterent. Haec consiliantibus eis , nunciatur aquatores ab equitatu premi nostro e qua re cognita , crebras stationes disponunt equitum et cohortium alariarum , legionariasque interjiciunt cohortes r Vallumque eX CBS-
tris ad aquam ducere incipiunt ; ut intra
70쪽
munitionem et sine timore, et sine statio nibus aquari possent. Id opus inter se Petreius atque Afranius partiuntur: ipsique , perficiendi operis causa, longius progre diuntur.
L X X I U. Quorum discessu liberam
nacti milites colloquiorum facultatem , Vulgo procedunt; et quem quisque in castris notum aut municipem habebat, conquirit atque evocat. Primum agunt gratias omnes omnibus, quod sibi perterritis pridie pepereissent reorum se beneficio vivere. Deinde Imperatoris dem quaerunt; recte ne se illi sint commissuri; et, quod non ab initio fecerint, armaque cum hominibu rnecessariis et consanguineis contulerint,c9nqueruntur. His provocati sermonibus,
ydem ab Imperatore de Petreii et Afranii
Mita petunt ἰ ne quod in se scelus concepisse , neu suos prodidisse νideantur: qui-Dus confirmatis. rebus , se statim signa translaturos confirmant ; legatosque de pace , primorum ordinum centuriones ad Caesarem mittunt. Interim alii suos in castra , invitandi causa , adducunt alii ab suis ah ducuntur: adeo, ut una castra jam facta ex binis viderentur; compluresque tribuni militum et centuriones ad Caesarem Ueniunt, seque ei commendant. Hoc idem