장음표시 사용
21쪽
legendum; et casualis Seu fortuita, qua ambulando ita Sum potens pede impingere, Sicut et non impingere. Omnis tom possentia aut os absoluta ab notu, Unde Ο- tente ambularo dicuntur cum non ambulant aut con iuncta , B AL eum actu, unde potonios ambularo di ountur eum ambulant. In physicis quoquo potontia circumpundi in astro est Oniuneta cum circuitionis notu porpetuo potentia Vero eiusdsemissondi in orionio interdum ostioni unota , ubi eortum Orientis punctum desinimus. Et hapo do prima sentis 1 division sufficionior ad lueta Sunt ete.
22쪽
ENTIS DESCENSU MANVSC. EXCERPTA
I. SUBSTANTIA.Substantia sumitur primo proprio pro eo quod Sti s o non in alio, et hae aut est totum, aut pars, ut impartibilo totum ut hic homo, pars ut anima huius hominis 10 vol corpus impartibilo ut 0us Vol intolligentia, Daomon, Seu anima Separata Soeundo Substantia sumitur pro eo quod os in genero substantino, Vel diroete ut Specie et genera, vol latora litor ut difforontino Tortio propriissimo substantia dicitur, ocundum Aristotolom, quod si hoc aliquid in 15 eo gonoro quod definitur non osso in subiecto sequo dicido subi octo, ut Socratos Ultimo dicitur substantia ipsa categori Seu generalissimum, quod distinguitur contra relin generalissima, quantitatem, qualitatem to Est se alia sub stantia significatio pro ossentia rei primo, ut substan- , 20 tiam, id os osson fiam albodinis, nigredinis, Solontine Significat o hoc pacto substaritia agatur per Omnia praedien-
23쪽
monta, sicuti definitio dosoribit omnia, o rei uniuscuiusque substantiam dicitur signis ostro); secundo significat rei momentum, finem et praecipua rei ireumStantia S, eQuti dum quam Significationem consuevimus dicere substantia noStrae Salutis, Conservationis istius vel illius nugotii, est hau vel illa. II VERITAS.Voritas os duploX: rim abSoluta, quae eon Vertitur cum intitate. bonitate, Unitate, quae meque contraetui est insequo contrali ibilis secundo contrahi bilis, ompo ipsa Eclo essentia, qua aliquid verum dicitur, et cuius privation aliquid dicitur falsum, o negatione non Verum. Et hoc pacto dicitur triplicitor primo simpliciter, ut aliquid est vorum, quia St ipsum quod apparet, ut Obieetum Sen Sus, Vel ri-15 ma operationis intellectus, ut Veru IOS, Vera conoeptio Secundo compleXe, ut Verum dicitur aliquid quod os subasDrmation Vel negatione tertio discursi Vo, ut ora dicitur scientia i domonstratio. Potest adiici quarta significatio, qua verum dicitur immutabile et eooSsarium undo 20 Vorum tantum unum et en a pluribus philosophantibus stap pellatum, et omnia mutabili Vanum dicuntur sive a B ALnitas, de quibus neque ad momentum lico tanquam do omnino eisdem loco pronia notare, unde non liceat bis un-dom fluvium ingrodi se bis undem hominem dicoro. Istis 2 significationibus addo ni Volis ad eas reducoro significationem, qua Verum appellatur illud quod purum est, ut Verum aurum, ubi nihil est mixtum item Verum quod vorax est, ut ora Soriptura item quod rutum est os ortum.
salutis consoruationis, istius T salutis consorvationis istius MG
24쪽
16 IORDANI BRVNIIII. TONITAS.Bonitas primo est duploX, moralis o naturalis Naturalis quidem, qua aliquid est ut osse debet sociandum Suum genus Vel Speeiem Vel numerum, ut bonum animal, o- nus homo bonus Iudaeus Moralis, qua aliquid bonum est sociandum affectiones intollo tus et voluntati et praXi Secundum intellectum et voluntatem, ut bonus dicitur Scien S, SapienS, iustuS, CaStu et filii iusto et ast agit. IV. UNITAS.10 Unitas stir90dicatum, quod cum oritato et bonitato participat Dicitur enim unum, quod St Hrum, inCerum, SimpleX, ut num nurum, quod St Verum aurum, et oui non os aliquid unitum coniunctum Vo. Rursium dicitur
unum, quod est principium t numeri, ill Secundum hanc o, ,
15 significationum invonitur in onoro quantitati redueti Ve, nempe ut principium illius Rursum dicitur unium quasi unitum, ut omnos Christiani sunt unum in Christo, id ostVOto, intentione, concordia. Rursum unum significat idom, ut Deus et Deitas sunt unum, id est idem, quia in eo hon20 dissor osso se ossontia Unum oro iuXta ha praecipua Signification0 distribuitur ad significandum collootivo, ut
nCerVUS US, Sege et SylVn una distributi Vo, ut nume-TUS UNUS Significat omnes Species numeri item oriatim ut mundus unus signifieat ordinem multarum rerum in 25 unum conspirantium, quatenus et multi corpus unum di
25쪽
SUMMA TERMINORUM MEΤAPHYSICORUM. 17V. PRINCIPIUM.
Principium dicitur vel a quo, ut efficien est rinoi pium Vel e quo, ut materia Si principium Vel de quo, Sicut prooemium est principium orationis vel unde Sicut punctus est principium undo fluit linea, fons principium fluminiS; Super quo, sicut radi est principium arboris et fundamentum domus; quo, sicut actio fundamenti seu effossio est rineipium quo domum Ordimur. Rursum principium est multipleX est enim principium n- 10 turale, sicut natura et quibus natura riuoipiat est principium artificiato, Sicut ars o qui bus seu se quibus ars ta Moxorditur, set hoc iuxta species artium distinguitur, Sicut in contemplativis prinoi pium Solentia est propositio immediata, quae St e Se Otta. 15 VI CAUSSA. Caussa differt a principio, quia Omni Caussa est rincipium, non autem omne riuoipium est Caussa torminus
eni111 Viae et punctu unde incipit linea, principia sunt via et principia Sunt lineae, Sed non Sunt enusSa. RUSSn20 primo distinguitur in per Se et per accidens. RUSS Perso est quadruplo famoS materia, forma, officiens, finis, quibus addidit lato locum et tempus et dicuntur onuSSae e qua, Secundum i quam Seu UiUSmodi, a qua, ros a Poeciter quam, ubi et quando. 25 Caussa maiorialis iuxta diversas materia significatio-no os diversa. Est nim materia intolligibilis sel sensi-
26쪽
bilis, secundum rem vel soci uictum similitudinom. Itom forma alia est dealis, alia Xemplaris, quae Sunt Xtrn rem Mot anto rom. Alia est essentialis Vol accidentalis, quae est Vol pars rei, vel affectio illius, intus vel iron, ut figura. Alia os a ro, sicut forma hominis, quae S in Sensu Vi Susvol imagination o Essiciens alius est praecipuus, alius est
ministorialis, sicut alibi ossici sentem distinguimus iuxta suas Species, ad quod reducitur instrumentum, modia i viso, in Moonsilia, remotiones impedimentorum. Finis alius mediatus, 10 seu ut organum seu medius, ali HS S ut Xtremum Seu Ultimum finis modius os digestio rospectu ambulationis, smis ultimus os ut sanitas resp0otu ambulationis of digostionis Loeu Sumitur uno modo proprie, prout Si Species quantitatis; illo modo, rudi significat omnem uationem
1 qua aliquid dicitur osse alioubi, o est onus generali SSimum quod dicitur ubi Tempus similiter dupliciter, ut specie quantitatis et ut genus oneralissimum quod dicitur
quando Ad has Caussa per Se reducitur fatum, ne eeS-
sitas, destinatio, qua Voluntatem divinam vol intu-2 ram immutabilem synonyme Significant.
CRUSSae o nouidens Sunt Volunta rationalis et sonsitiva o omnis libera, quae Versatur iren contingentia et possibilia aliter o haboro; item qua non o directo et secundum se aliquid faciunt, ut modicus est cauSSa domus, 2 non quatenu medicia S, Sed quatenus architectus Vol 90dificator. Item fortuna, quae dicitur enUSS eorum, quia IC-cidunt raro et praeter intentionem his quae agunt cum intentione. Item QRSUS, 'iae est nuSSator Recidens et raro in his quae agunt praeter intentionem Casim enim tran-30 ountsem lapis docidens oppressit, fortuna opulehriam effo-
27쪽
cundo modo, ut aedificator est caussa domus, quem domo 1 existento non opus est osso Vol adusso. Alii ita distinguunt eaussarum quaedam in fieri, quaedam in facto, id os quaedam ui facionda adsunt of notioni tantum, qua odam etiam notis, o ista dicuntur caussa ossondi se conservandi, Si sunt os nolentos, ut Deus qui mundum reavit et conserVnt.15 VII ELEMENTUM.
Elomonium Osinitur principium, o quo aliquid ostprimo maiorialiter, o in quod ultimo rosolvitur. Dissor a principio et caussa, quin aliquid potest esso prinoi pium X
quo tamen non elementum, quia elementum os pars rei 2 perpetuo principium ero On. Item Caussa potest Seso absoluta ab stractu, sicut quidam officioni os olemonia Voro non Ideo omno olomonium Si nussa et prinoi pium, Ono Contra Duno autem Sunt onditi Onos, qua amba in resolutionis ration os compositionis fundantur, in primun125 et ultimum quo it in quod Hilo MaXimo vi lotur habor rationem caussa materialis et artis. Huius o noris sunt litora in Soriptura, puncta in linoa, iotiones in oration logica atomi in corporibus compositis, et tan
a causas 1 quo amon sto non olumentum G au'Err. - Corn. lim non olomonto P ox quo, et quo et in quod per errore G
28쪽
dom omno individuum incompositum, quod non dividitur in aliud of in quod omnia rosolubilia conquiescunt. Individuum autom ho aut est Soeundum quantitatem, Sicut unitas in numero, unetus in magnitudine aut secundum qualitatem, sicut minimia calor, minimu Sapor, minimum
SenSibile aut secundum substantiam, sicut quod non os AEPS divisibilo in aliam poclem, Sicut aqua impleX, Iane ΠΟΠdividitur in alias parto ossentiatos, lico in partes into 'gratos seu quantitativas dividatur. Et ita dicitur olomon- 10 tum in via physicorum, in Via Vero logi eorum, empe e- ripa toticorum, divisibilis est in suam matoriam et formam, undo maioria intolligitur rationum aboro olomonii. El0mentum quoquo duplo est, Simplicitor idoliose of in g0nero. Primo modo elementum est illud, quo ulla rations 15 si prius secundo modo, quo nihil os prius in certo ordino; of hoo sociando modo aliquid os olomonium respectu
alterius oneris os principiatum, Sicut dictio appollatur 2 torminus in logica, quia est in quam ultimo rosolvit logicus, ideo tuo olomonium in Ordino illo, in foro Voro seu Ordino grammatio dictio rosolvitur in syllabas syllaba in
litoras undo litora relinquuntur olomentum, e quo primo
componit o in quod ultimum dividit illo. Sod litora apud D M25 geometram, cum Sint linearum fractus, adhu in folliguntur compoSitae e puncti S, qui sunt minima partos Ideo quod grammatio est elementum, geometrae S elementatum Nun tandem, quin unotum non licet rosol Vero porarium ullam in alias partos priores, in Venietur ipsum ele-30 motitum Simplieite QSSO.
29쪽
SUMMA TERMINORUM METAPHYSICORUM. 21
VIII MATERIA. Matoria primo duplo oss. Primn o absoluta, Seu prima simpliciter, qua dos nitur possibilitas Asondi, tho pacto os in omnibus robus opondentibus ab alio,
sivo notorna Sint si V temporaneae. Qua ratione Solia SDous os immaterialis of simploX, nempe CtUS UIUS. Secunda Contracta et in genero rerum Daturalium, ethaeo in suo ordino duplo adhuc si prima, qua j si BD GSubioetum formarum substantialium, qua nune recipit for-l mam idolico nutrimonii, uno seminis, Uno embryoΠiS,nuno hominis et materia non prima, quae improprie matoria dicitur, qua os subiectum formarum coidontalium. Et hao os dupl0X alia qua rospicit formam propriam eteonnaturalem, sicut mol os subiochum sua dulo dinis of 15 coloris, imo magis aqua subisectum sua humiditatis alia quae QSpicit formam appropriabilem se ad Vsentitiam, sicut lignum os i subisectum status o Morcurii imaginis of forma a PHLIovis Vol vasis. Et hanc dissorsentiam adducit Thomistius in Paraphrasi I. hysici, ut materiam appellemus primum 20 subiectum, subiectum Vor appellemus Gompositum respeetua oldontium suorum Matoria item distinguitur in X qua, sicut o lapidibus sit domus materia in qua, sicut in nr- moro fit Morourius, ubi insculpitur Vol pingitur, ut in qua est pictura Vol Sculptura materia circa quam St, Sicut 25 lignum rosp0ctu fabri lignarii, ferrum ferrarii, aurum Uri fabri issem monsurabito respectu geometrao, umorabito respectu arithmetiei, o omnino Omno artis Subiectum respectu artificis. Qua proprius appellatur obiectum, quod
9 q. quae recipit formam, videlicet nunc nutrimonii G 10 Em-
brionis MP I proprius magis proprie G
30쪽
dicitur materia Circa quam reSpeetu perariorum dieitur Voro materi do qua respeetu considerantium. Ita distinguitur subiectum, quod obse sesso sub Odom titulo clam materia, in subleotum Compositionis, si ou matoria o pars ut so undo subieetum inhaesionis, Si out ompositum oui inhaeront acoidontia Xtrinseca tertio Sub-ipotum noxis tonsisto, sicut oui inhaeron qualitatos intrinsecae, habitus, dispositiones, naturales possentia Volimpotentiae quarto Subiectum prasedi optionis, sicut homo 10 ost subiectum rosppotu animalis, Socratos respectu hominis
quinto Subiectum apprehensionis, ad quod idolico rofor 1 1 M tu potentia cognoscitiva Vel appositiva, o hoc proprio di
gUStUS, Scienti respectu intellectus, i bonum rospoctu Vo aB in 1 luntatis of similia, ubi nota dissorsentiam intor ubi uotumo obio tum Subi potum enim visus os oculus, auditus est auris obieetum pro Visus os visibilo, auditus oro audibilo seu sonus Subieetum voluntatis est anima, obieetum Voro est bonum seu appotibile itaquo obieetum os in ge-20 Doro Suhioeti tanquam materia circa quam differt Vero Subiecto, quod est proprie materia in qua . IX. QVANΤITAS. Quantitas iuxta omnos ros o rerum rationes oloStoXaminari. Est nim quantitas in substantia, Sicut Ompn-25 ratio et suppi latio qua unum molius digniusvo dicitur alio Secundum naturam in qualitato pulchrius et turpius, intonSius, omissius in aetion ossica eius, in011stea eius o similitor in oliquis omnibus praedicamentis et Spoeiebia eo