장음표시 사용
551쪽
quum id fugiunt, re eadem defendunt, quae peripatetici Verba tenent mordicus '; quae rursus dum sibi evelli ex ordine nolunt horridiores ovadunt, aspe-
xo. Desen Mι, quin eri inini; verba tenent mordicus. Quomodo possim Stoici Peripateticorum verba mordiena tenere, at nova verba fluxerunt, tritiae illi bona appellant, hi Proemen aeu productari quae illi mala, hi apumegmen sive rei tanominarunt pomnino hie loeus mendo
non vacat : quod sic ortasse purgari Possit - re eadem defendunt, me Peripatetici et tenent mordio Q verisho non item et quae rursus re eadem defendunt, quae Peripatetiei et tenent mordic verbo deserunt, quae,ete in Conjecturam probabiliorem saeia leetor ingeniosus mihi satia est, mendum quasi digito indieasse iam- .inus.-Paris. . verba alia tenent momineus, Et revera deest simile voeabulum Quum vero mox recurrat idem illud, sorean in eo tantum vitiosi sunt plerique AS, quod, o Mor suam non assignent sedem Totum igitur Io male lago verba sibi tenent moedietis; quae minus dum evelli, te is DavI-atua. -- orbo tonant mordiatis. ω- licet sua, quod ex anteeodentium oppositione sinite intelligitur. Ita minopu est, ut traducendum ex seqq. cum Daviai sis putes, Qverha inutenent mordicus . . Tenero mordicua valet, comes ratione tueri studere M. uana igitur eat , - quum res, quam defendunt, non ara ait, sed Peripateticomm , verba, quae sua arant, omni contentione defendunt α. G. - Noblavero Guer ipseverum potius pristi, sequam tetigisse videtur : nam, vi sanimur aena. t Quum autem id fugiunt, ne in Aristonem videantur incidere, tum confugere coguntur ad doctrinas Peripateti-- aedrinum has do-etrina re ipsa defendunt, tamen ne suarum doctrinariim transfugae videantur, verri aua tenent mordicus is
patiuntur sibi hae verba eripi ad quae, quasi ad ultimum propugnaculum
eo igerunt maluntque evadere ho ridiores, etc. xx. Sibi Melii ex ordine notant. Miramur eoa Vir moetos, qui lecti tionem Eliensis, ex ore, quam etiam onn. E. et e referre videntur, qua que in pluribus , sed non melioribus, editis veti legitur, eum Davraio tueantur et probent. Nam si vel non eurea, ea urbanitatem laedi orationi que decorum, ut auctor semper diligentisaune studet oritur etiam misera tautologia, quum, tener mordi a B, et . evelli ex ore nolle , plane idem sit. Immo reprehenduntur Stoici, quod hae ana verba ubique intravi volunt, ne orationis varietatem admittunt; at ut ubique suam dicendi rationem, sua verba Premant. Quod ipsum bene verba ex ordiae notant.
Vestini hi enim, ut, quo ipso verba torminiis finita vulgus voeat pertineant, eo ubique ponantur, i. e. 1 quisque ubique ex suae diseiplinae ἐτυμολο ita et proprietato loquatur.
Ceterum nemo non videt, ore pereompendium ore natum erae lineola
titit, quum morineas praecederet in quo ipso eontra musa nulla est, cur eum Iaseno ex ore malis. Em autem nihil suadet, orationa eonjiciens. G. Quo ... sibi melli ex ordine norunt. Respies mitiuae putat ad III, aa, si una litem commota sit,
552쪽
9 riores, duriores et Oratione, et moribus. Quam illorum tristitiam atque asperitatem rugiens Panaetiim, nec acerbitatem sententiarum, nec disserendi spinas probavit; fuitque in altero genere mitior, in altero ' illustrior; semperque habuit in ore Platonem, Aristotelem, X nocratem, Theophrastum, Dicaearchum, ut ipsius scri
pta declarant. Quos quidem tibi studiose et diligenter
Sed quoniam advesperascit, et mihi ad villam revertendum est: nunc quidem hactenus; verum hoc idem saepe faciamus. Nos vero, inquit ille: nam quid possumus facere melius Ethanc quidem primam exigam
a te operam, ut audias me, quae a te dicta sunt, refellentem. Sed memento, te, quae nos Sentiamus,
omnia probare, ni quod verbis aliter utamur ); mihi autem vestrorum nihil probari. Scrupulum, inquam, abeunti sed videbimus. Quae quum essent dicta,
Iahare metua in est. IV, 94 3. quidem lieet, at h. l. tenueris, Stolo da, distaselmi agi nolle, nisi fixo
statoque rationum nexu, certaque verborum terinino reia, ut vocant, seritata. . in Adduam. ra. In alter Mnem ... in Hismo.
Mil. In sententiis in Bero, in ludisserendo. 13. Ni πω verbis Her utamur. Omnes nostri quoque ni praeter Gud. x MI in p. at At Alauulsi Lambbnua, B tua, Daris nisi dederunt. Et dubitare an licet, an uetor umquamn qaod seripserit saeuo etiam ex compendio te nisi eorrumpi potuit:
sed ex quo non emtum erit nisi vere seripto libros referre, In talibus nostri sponte mutare non audebὲmus.
poni debet iis, qui ἄ-tatione iam
553쪽
555쪽
Scena hujus libri, in quo Antiochi Ascalonitas de finibus bono
rum sententia continetur, Athenas translata, singit Cicero, audito in Ptolemaeo horis antemeridianis Antiocho, convenisse inter Se M. Pisonem Q. fratrem T. Pomponium, L. Ciceronem et seipsum de ambulatione in Academiam postmeridiana, ut soli ibi Secum essent gymnasium enim illud matutinis maxime horis celebrahatur. Quo quum venissent, Piso ex angusta loci memoria sermonem e flectit, ut miretur, quanta vis in locis insit, quos magni olim viri frequentassent, indeque memoriae artis per Simonidem inventionem facile sibi explicat. Tum omnes, qui una venerant, locorum vicinitate admoniti, horum antiquitatis virorum memoriam recolunt, ad quorum admirationem
imitationemque studio quisque suo invitabatur Piso Platonis Aristotelisque, et qui ab his insigni nomine prodierunt Quintus Sophoclis, Pomponius Epicuri, arcus Charmadae, Lucius Periclis, Demosthenis, Eschinis, δε-5. Qua occasione arrepta Piso Lucium cohortatur, ut eloquentiae studio illud quoque philosophiae adjungat quumque hic Marci exemplo, ad recentem
maxime Academiam inclinarct, id illo agit, ut eum ad veterem illam, et potissimum ad Aristotelem, Peripateticosque traducat. Cujus rei causa, provocatus amarco, veterum horum de finibus honorum sententiam, sed ex Antiochi mente et ratione, quippe quem maxime audisset, enarrat, s 6-8.
Ingreditur orationem sic, ut primum de triplici disciplinae forma, quantaque in singulis hujus partibus Aristoteles ejusquo
sectatores, in iisque maxime Theophrastus, praestiterint, exponat Naturam illos ita investigasse, ut eam quum universam, tum partes ejus singulas quasque diligentissime persequerentur Disserendi praecepta eorum aeque oratoriam artem, atque dialecticam comprehendere primumque instituisse Aristotelem, ut de singulis rebus in utramque partem diceretur. In tertia autem parte, quae bene vivendi praecclta complcctebatur, non modo
556쪽
privatae eos vitae rationem, sed rerum quoque publicarum rectionem diligenter curasse : quamquam vitam in contemplatione cognitioneque Positam, eamque quietam, Praeferrent, si 1., xi. Quod alitem de summo bono sibi minus constare videantur, id ex duplici librorum genere accidere, altero Populari, altero scholae scriptorum in summa vero discrepantiam apud eorum principes esse nullam. At in de vita beata quaestione nimium tribuere Theophrastum fortunae. Quam ob rem hunc quidem inplerisque reliquis hac vero in re non esse sequendum, scia, a 3. Posteriores Peripateticos, Stratonem, Lyconem, Aristonem Ceum Hieronymum, Critolaum, Diodorum, meliores illos quidem videri ceterarum disciplinarum philosophis at quum ab illorum principum sententia ita discedant, ut vix eripatetici
videantur, hos non esse admittendos, sed in illorum auctoritato acquiescendum. Hanc sequi diligentissime Antiochum, qui Ari stotelis sententiam cum ea Polemonis eamdem esse doceat Summum autem bonum jure prae ceteris quaeri, quum, id si ignores, rectam quoque vivendi rationem ignorari necesse sit. Cognito vero hoc certam et vitae viam, et officiorum rationem teneri, 43-15 Esse autem in summi boni quaestione ex Antiochi mente Carneadem imitandum, neque modo Videndum quo philosophorum de summo bono sententiae fuerint, sed etiam quot esse possint. Nullam enim artem o se ipsa nasci, sed id extra ipsam esse, quod ea comprehendat. Si comprehendi medicinas arte valitudinem, arte vivendi prudentiam. Id
autem, in quo prudentia versetur, naturae consentaneum eme,
et appetitum animi per se allicere debere. Quod vero a primo ortu natura appetat, de hoc dissentire in summi boni quaestione vehementer philosophos. Exquirendum igitur totius hujus quaestionis esso sontem, in quo primus naturae appetiuis continea tur Hunc primum appotitum alios in voluptate, alios in doloris vacuitate, et quae his opponuntur, Ponere Gallos in primis secundum naturam, quae virtutum sint quasi semina ab horum tritum aliquo ducere prudentiam totius vitae exordium, quum plura non dentilibri 16-I8. Hinc exsistere rationem recti honestique, quae cum istorii tritim aliquo congruere debeat.
Inde fieri, ut non minor disserentia in finibus honorum malorumque sit, quam in primis naturalibus deprehendauir. b
557쪽
iis lem principiis triplicem pariter quo iii relationem esse Osti Ciortim. Ita sex prodire sententias simplices, quarum duae sine defensore sint, quatuor defendantur. Earum autem, quae duplo bonum jungant, plures, quam tres, neque Sse, nec Ssellosso. Ex illis superioribus jam modo illam Carneadis, ex liis eant Stoicorum in quaestionem venire. Sed illum non nisi disse rendi causa summum bonum, vacans honeState, posuisse; cuniquo officiorum ratio constare nequeat horum autem sontentiam cum Peripateticis Academicisque re esse eamdem. Reliquas vero, vel nihil huc pertinere, vel dudum esse explosas, S I9-2 3. Valere igitur hanc modo Veterum, eorumque instituto ita capi exordium. Primum argumentum omne duci a prima com-Hicndatione naturae: tium omne animal se ipsum diligat, et statim ab ortu suo, in se conservando unice occupatum, taliniodo assectum sit, quo optime secundum naturam assectum esse ivissit. Id initio quidem sensu fieri obscuro sed ex quo discernere coeperit, quatenus quidque ad sese pertineat, et ex sui agnitione sensim intelligat, cujus rei causa ipsi hic se conservandi animi appetitus sit datus tum illud incipere, apta a
turae appetere, removereque a Sese contraria. Sic omni animali appetenda ea eme, quae naturae Sint accommodata Quum autem
piodque animal suam propriam habeat naturam, finem omnium in explenda cujusque natura poni Esse quidem homini quaedam cuna reliquis animantibus communia, sed finem illum summum, ilii quaeratur, ut in singulis animalium generibus disserat, ita
osse elim in homine quoque distinctum. Ita commune esse aniniantibus cunctis, secundum naturam vivere Sod ex naturarum
diverSitate, aliud v. c. equo esse natura, aliud homini. Neque id solum in animalibus valere, sed in Omnibus, quae tiatura alat et augeat. Sic omni Ina, quae natura vigeant, similem esse sinem, sed non eumdem. Quod autem in homine bonorum ultimum dicatur, secundum naturam viVere eo hoc intelligi, a vivere ex hominis natura undique persecta, et nihil re Iuirente. 3 24-27. Haec ipsa cum peculiaribus quibusdam Antiochi arguntentis accuratius expediuntur. Quod enim Primo omne animal se ipsum
diligat, id inde intolligi, quod animal , sibi ipsi exosum, rogi
lari ne ilicat pugnaro uim hoc secum o rum illo appetitii
animi, ut quis sibi si ipsi inimicus. Ne tu huc cut incrc, quod
558쪽
no ulli exitia sibi miserant fieri id enim apiid dolore, euvidi
late iracundia, commotos, ut in mala consulto ruentes, optimosihi consulere putent, La -as Ne esse quidem quemquam, qui, quomodo se habeat, nihil sua enseat interesse : tolli enim omnem appetitum, si in neutram partem fiat propensio. Nec
istam sese diligendi vim ad aliud quidquam reserri, quam ad
eum ipsum qui sese di at. Non enim nos . . Propter v luptatem nos amare; sed hane propter nosmet ipsos. Nulla a se tem re magis hanc in nosmet ipsos caritatem perspici, quam metti mortis, quam vel serae horreant hominesque omnia durissima perferant, ut vivant. Ipsa adeo stirpes quasdam sui conse
vandi impetum prodere, I 3 33. De hominis natura autem ipsa, hoe patere, hominem inprimis animo, deinde corpore
constare. Corporis figuram praecellere aliis r animum sensibus pollere, et mente, qua tota hominis natura regatur, quaeque virtutum particeps sit omnium. In corpore autem, ut totum ab omni parte ad naturam aptum sit, id opus esse, ut valeat, vigeat, omniaque in eo vel in motu, statu, Sessione naturae congruant, viteturque contrarium. In animo autem, mantis virtutes ad duo maxime genera spectare: alterum innatas et non Voluntarias, ad quas docilitas, memoria et omnino quae ingenii, minae eomprehendantur; alterum voluntarias, quae Proprio
virtutes appellentur, complecti cui eum quatuor illis cardinalibus, et tiae quoque proprie appellatae virtutes insint, S 3436. Inde p.rspicuum esse, ut, quia nosmet ipsos diligamus,
cuncta animi corporisque persecta cupiamus : haec ipsa propteris nobis cara in hisque ad bene vivendum momenta esse maxima. Cui enim sui conservatio cara sit, huic etiam partes sui , quo sint Persectiores, eo cariores esse. In eo igitur summum bonum ponendum esse, quod vitam expleat animi e porisque virtutibus omnibus, quum in ipso rerum expetendarunt extremum contineatur. Ex his lacile conjici, ea maxime esse expetenda, quae dignitatis ex iis, tiae nostrum sint, habeant plurimum. Si animi virtutem, virtuti orporis praeserendam; animi virtutes voluntarias, no voluntariis, s 37, 38. In bestiis quoque quaedam esse simulacra virtutis: immo etiam in stirpibus quamdam persectionem, animantibus haud absimilemeerni. Sic extremum appetendorum, a prima commendatione
559쪽
naturae ductuin multis gradibus ad summum usque escendero, ut in corporis mentisque virtutibus perfiniendis, perficiatur, k39 4ο. Sed etsi ex illa prima commendatione naturae summum illud
honum pateat, tamen ipsam obscuram esse et incertam, primumque istum appetitum in eo modo occupari, ut salvos integrosque nos Praefremus; quum sensim modo nosmet ipsos dignitatemque nostram cognoscamus. Noscere autem nos ipsos, tam
grave esse, ut illud praeceptum a deo tantum aliquo proficisci potuisse existimatum sit. Hanc autem cognitionem unice cospectare, ut vim animi eorporisque nostri discamus, et ad eam vitam nos applicemus, qua rebus ipsis perfrui liceat. Sic accuratius etiam perspici, si id, quod persectissima natura requireret, adepti simus, in eo naturam ad ultimum pervenisse, idqui ipsum summum bonum esse : quod sane per Se ipsum expetendum sit, quum singulae ejus partes recte expetantur, 3 41-45. Alterum argumenti genus, praeter amorem nostri, inde duci, quod et corpori, et animo, sua quaeque Vis sit, qua In his
nostra plane sponte moveamur. In corpore, assecta membra
occultari, multisve doloribus curari omniaque fieri, ut horum species a natura non alienata videatur, aut ad eamdem revertatur. Omnes enim se totos natura expetendos putare, idque solum ipsos inde etiam partes propter se expeti odio item nos eos dignos judicare, qui in motu statuve naturae legem migrent, modumque excedant quum horum quoque curam natura desideret. Si quoque pulchritudinem , valitudinem, Vires, et cetera haee, per se ipsa, non propter utilitatem tantum, expetenda esse, 6 46, 47. In animo vero, quo facultates sint illustriores, eo clariora quoque naturae indicia cerni Tantum inesse homini a pueris cognitionis amorem, ut aperte ad hanc suapte sponte seratur ad quem Homerus in Sirenibus fingendis respexisse videatur,4 484 49. Idem apparere in Archimede, Aristoxeno, Aristophane, et in philosophis iis, qui discendi
cupiditate uitlinas torras adierint Cultiores omnes et caelestium rerum et occultiorum cognitione teneri, historia delectari, et
fictis etiam sabulis allici ut negari nequeat, res ipsas invitare ad discendum, do-5 a Veteres philosophos in catorum insulis vitae sapientum delectationem in solis doctrinae studiis Ρο-
560쪽
nere : eademque esse quoque solatium miseriariun quum
multi in custodia, in exsilio, his aegritudinem suam levarint,
Indicia naturae autem plane perspicua haec esse, quod animus, maxime hominis, semper agere aliquid appetat, idque a prima inde infantia quare si nobis Endymionis somnus daretur, hunc nos mortis instar habituros. Hinc occupari vel inertissimos homines re aliqua eris nugatoria velle. Optimum autem quemque vivere nolle potius, quam destitutum negotiis, vel paratissimis voluptatibus frui. Inde vel privatam rem geri, vel re M-blicam domi belloque capessi, vel studiis operam dari, licet in
ejusmodi vitae ratione curae, labores, vigiliaeque sint perserendae. 55-5 . Quum autem actionum plura genera sint, maximas esse has, quae in cognitione rerum caelestium, et a natura o cultatarum proximas, quae in rebuspublicis gubemandis, -- liquisque virtutibus exercendis versentur, quae ad vitae honestatem reserantur. Quarum licet parva sint initia, augeri tamen eas Progressu, et ad vitam beatam perducere , s 58, Ab his initiis ad majora, et inde consequentia, transitur. Sic naturam hominem instituisse, ut ad omnem virtutem eapax esset; sed virtutem in eo esse inchoatam tantum, nihil amplius :ab ipso tamen, quantum quidem valeat, perficiendam Mentis autem inprimis appetendam esse persectionem, eamque huic corporis tantum praestare, quantum cogitari vix possiti incomnem honorem admirationemque omne studium ad virtutem actionesque virtuti consentaneas conferri. Haec autem omnia honesta dici vis, o Haec ipsa vero honesta esse, ut ex nostri amore, ita sua sponte, expetenda : idque in puerorum studiis, velut in speculis cumi. In adultis neminem tam degeneratum esse, quin turpitudine offendatur, comprobetque hone-
Statem, si eam in aliis viderit, audierit, legerit : idque ipsum vel fictis in sabulis fieri. Omnes hanc essectionem animi et probaro, et laudare, quae tantum absit, ut utilitatem quaerat, ut potius, hac contempta, colat fidem. vjus generi, exemplis historiam maxime romanam repletam esse, 6a-64. In omni autem honesto nihil esse illustrius hominum cognitione, cujus innatus sit nobis amor assectionemque, quae hanc Neatur,
institiam appcllari eique pietatem, honitatem, liberalitatem,