장음표시 사용
41쪽
Iuum Ructor regni esses, eum, quem collegam habebas, Mininum habere velles et idem tentares, quid populus Romanus ferre et pati posset 86. At etiam misericordiam captabas: supplex te ad pedes abjiciebas; quid botens Du servires Tibi uni peteres, qui ita a puero
Viser , ut omnia paterere, ut facile servires in nobis Puloque Romano mandatum id certe non habebas Ρ-claram illam eloquentiam tuam, quum es nudus
concionatus Quid hoc turpius i quid foedius i quid suppliciis omnibus dignius Vmum exspectas, dum te stimulis
sodiam haec te, si ullam partem habes sensus, lacerat, haec cruentat oratio. Vereor, ne imminuam summorum Virorum gloriam. Dicam tamen dolore commotus. Quidi ignius, quam vivere eum, qui imposuerit diadema, quum omnes fateantur jure interfectum esse, qui abjecerit L 87. At etiam adscribi jussit in fastis ad Lupercalia,
C. CaesARI, DIOTATORI PERPETUO, ANTONIUM, AE-SULEM, POPULI IUSSU REGNUM DETULISSE, CAESAREM UTI
Notium . Jamjam minime miror, te otium perturbare; non modo urbem odisse, sed etiam lucem cum perditissimis latronibus non solum de die, sed etiam in diem vivere. Ubi enim tu in pace consiste. qui locus tibi in legibus et in judiciis esse potest, quae tu, quantum in te fuit, dominatu regio sustulisti l Ideone L. Tarquinius exactus, Spurii Cassius, setius, . anlius, necati, ut multis post seculis am Antonio, quod fas non est, rex Romae constitueretur L Sed ad auspicia redeamus. XXXV. m. De quibus rebus Idibus virilis fuit in senatu Caesar acturus, quaero tum tu quid egisses. Auli dictam quidem te paratum Venisse, quod me de ementitia, puspiciis, quibus tamen parere necem erat Putare esse dicturum. Sustulit illum diem Fortuna populi Romani. Νum etiam tuum de auspiciis judicium interitus Caesaris sustulit 3 Sed incidi in id tempus, quod iis rebus, in quas ingressa erat oratio, praevertendum est. Quae tua fugat quae formido praeclaro illo die quae propter conscientiam 3
42쪽
36 . TULLI CICERONIS scelerum desperatio Vitae quum ex illa fuga, beneficio
eorum, qui te, Si Sanus esses, salom mse Voluerunt, clam
to domum recepisti. 89. o mea laustra semper verissima auguria rerum futurarum Dicebam illis in Capitolio liberatoribus nostris, quum me ad te ire vellent, ut ad defendendam rem publicam te adhortarer quoad, tueres, omnia te promissurum simul ac timere desisses, similam te futurum tui. Itaque, quum ceteri consulares irent, redirent, in sententia mansi neque te illo die, neque postero Vidi neque ullam societatem optimis civibus cum importunissimo hoste foedere ullo confirmari posse credidi. ost diem tertium veni in sedem elluris, et quidem invitus, quum omnes aditus armati obsid
rent. M. Qui tibi dies ille Μ. Antoni, fuit PQuamquam mihi inimicus subito exstitisti: tamen me tui miseret, quod tibi invideris. XXXVI. Qui tu vir dii immortales et quantus
fuisses, si illius diei mentem servare potuisses ricem haberemus, quae erat facta per obsidem, Puerum nobilem, Μ Bambalionis nepotem. Quamquam bonum te timor faciebat, non diuturnus magister officii improbum fecit ea, quae, dum timor abest, a te non discedit, audacia. Etsi tum, quum optimum te putabant, me quidem di sentiente, funeri tyranni, si illud funus fuit, Aceleratissime praefuisti. 1. Tua illa pulchra laudatio, tua miseratio, tua cohortatio tu, tu, inquam, illas faces incendisti, et eas, quibus semustulatus ille est, et eas, quibus incensa
L. Bellieni domus deflagravit. Tu illos impetus perditorum hominum et ex maximn arte Serorum, quos
nos vi manuque repulimus, in nostra domos immisisti.
Idem tamen, quasi fuligine abstersa, reliquis disius iniit
Capitolio praeclara senatus consulta fecisti, ne qua posv Idus,artias immunitatis tabula, neve cujus beneficii figeretur. eministi ipse de exsulibus scis, de immunitate quid dixeris optimum Vero, quod dictaturae nomen
in perpetuum de re publica sustulisti Quo quidem facto
43쪽
tantum te cepisse odium regni videbatur, ut ejus omnem, Propter proximum dictatorem, tolleres metum. 92. Comatituta res publica videbatur aliis, mihi vero nullo modo, qui omnia te gubernante, naufragia metuebam. um
a igitur sesellit aut num diutius sui potuit esse di similis Inspectantibus vobis, toto Capitolio tabulae
figebantur; neque solum singulis venibant immunitates, sed etiam populis universis civitas non jam singillatim, sod provinciis totis dabatur. Itaque si haec manent, quae
Stante re publica manere non possunt, provincias uni-
Verans, atres conscripti, perdidistis; neque Vectigalia solum, sed etiam imperium populi Romani, hujus domesticis nundinis deminutum t.
XXXVII. 93. Ubi est septies millies, quod in tabulis, quae sunt ad opis, patebat funestae illius quidem pecuniae, Sed tamen, quae nos, si iis, quorum erat, non redderetur, a tributis posset vindicare. v autem quadringenties H.S, quod Idibus artiis debuisti, quonam modo ante Kalendas Apriles debere desisti l Sunt ea quidem
innumerabilia, quae a diversis emebantur, non insciente te sed unum egregium de rege Deiotaro, populi Romani amicissimo, decretum in Capitolio fixum. Quo prop sit nemo erat, qui in ipso dolore risum posset continere. 94. Quis enim cuiquam inimicior, quam Deiotaro Caesar laeque atque huic ordini, ut equestri, ut assiliensibus, ut omnibus, quibus rem publicam populi Romani caram esse sentiebat Sed si turi, a quo Vim, nec Praesens, nec absens quidquam sequi boni impetravit, apud mortuum factus est gratiosus Compellarat hospitem praesens, computarat. Pecuniam imperarat, in ejus tetrarchiam etinum ex Graecis comitibus suis collocarat, Armeniam abstulerat a senatu datam. Haec vivus eripuit reddit mortuus. 95. At quibus verbis modo sequum sibi videri,' modo non iniquum.' ira Verborum complexio At ille nunquam semper enim absenti adfui Deiotam inuicquam sibi, quod nos pro illo postularemus,
44쪽
38 . TULLI CICEROΝΙS aequum dixit videri. Syngrapha sestertii centies erlegatos, viros bonos, sed timidos et imperitos, sine nostra, sine reliquorum hospitum regis sententia, facta in gym c quo in loco plurimae res Venierunt et veneunt. Qua ex syngrapha quid sis acturus, meditere censeo. Rex enim ipse sua sponte, nullis commentariis Caesaris,gimul atque audivit ejus interitum, suo arte res sum recuperavit. 6. Sciebat homo sapiens jus semper hoc fuisse, ut, quae tyranni eripuissent, ea tyrannis intersectis, ii, quibus erepta essent, recuperarent. Nemo igiturum
reconsultus, ne iste quidem, qui tibi uni est iureconsultus, Per quem haec agis, ex ista syngrapha deberi dieit pro iis
rebus, quae erant ante syngrapham recuperatie Non enim a te emit, sed prius, quam tu suum sibi vendis , ipse possedit. Ille vir fuit nos quidem contemnendi, qui auctorem odimus, acta defendimus.
XXXVIII. 7. Quid ego de commentariis infinitis, quid de innumerabilibus chirographis loquar quorum
etiam imitatores sunt, qui ea, tamquam gladiatorum lio bellas, palam venditent. Itaque tanti acerri nummorum apud istum construuntur, ut jam expendantur, non numerentur pecuniae. At quam caeca avaritia est Et nuper fixa tabula est, qua civitates locupletissimae retensium liberantur, statuiturque, ne Osti. Brutum proconsulem sit Creta provincia. Tu mentis es compos rtu non constringendus ' Caesaris decreto Creta post Μ. Bruti decessum potuit liberari, quum Creta nihil ad Brutum, Caesare vivo, pertineret At huius venditio decreti ne nihil actum putetis provinciam Cretam perdidistis. Omnino nemo ullius rei fuit emptor, cui de-- fuerit hic venditor m. Et de exsulibus legem, quam sfixisti, Caesar tulit. mullius insector calamitatem: --
tum queror, primum eorum reditus inquinatos, quorum
causam Caesar dissimilem iudicarit; deinde nescio cur non reliquis idem tribuas. meque enim plus quam is aut quattuor reliqui sunt Qui simili in calamitato sunt.
45쪽
cur tua misericordia simili non fruuntur cur eos habes in laco patrui de quo ferre, quum de reliquis serres, noluisti quem etiam ad censuram etendam impulisti,
eamque petitionem comparasti, quae et risus hominum Et querelas moveret. 99. Cur autem ea comitia non
habuisti l an quia tribunus plebis sinistrum fulmen nuntiabat Quum tua quid interest, nulla auspicia sunt; quum tuorum, tum is religiosus. Quid eundem in septemviratu nonne destituisti l Intervenit enim. Quid
metuisti l Credo, ne salo capite negare non POSMS. Omnibus eum contumeliis onerasti, quem patris loco,
si ulla in te pietas esset, colere debebas. Filiam ejus, sororem tuam, ejecisti, alia conditione quaesita et ante perspecta. on est satis. robri insimulasti pudicissumam seminam. Quid est, quod addi possit ' Contentus eo non fuisti. Frequentissimo senatu Kalendis Januariis sedente patruo hanc tibi esse cum Dolabella causam odii dicere ausus es, quod ab eo sorori et uxori ius stuprum a blatum esse comperisses. Quis interpretari potest, impudentiorne qui in senatu, an improbior, qui in Dolabellam, an impurior, qui patre audiente, an crudelior, qui in illam miseram tam spurce tam impie dixeris lXXXIX. 100. Sed ad chirographa redeamus. suae tua fuit cognitio L Acta enim Caesaris pacis causa con- mata sunt a senatu, quae quidem Caesar egisset, non ea, quae Caesarem egisse dixisset Antonius. inde ista erumpunt i quo auctore proseruntur si sunt salsa, cur probantur si vera, cur veneunti in sic placuerat, ut ex Kalendis Juniis de Caesaris actis cum consili cogno ceretis. Quod fuit consilium quem unquam convocastil quas Kalendas unius exspectasti an eas, ad quas te, ι' peragratis veteranorum coloniis, stipatum armis retulistilo praeclarum illam percursationem tuam mense Aprili atque aio, tum, quum etiam Capuam coloniam dedueere conatus est Quemadmodum illinc abieris, vel potius paene non abieris, scimus 101. Cui in urbi minitaris.
46쪽
40 TULLI CICERONIS Utinam conere, ut aliquando illud, ne tollatur At quam nobilis est tua illa peregrinatio quid prandiorum ais
ratus, quid furiosam inolentiam tuam proferam lova ista detrimenta sunt illa nostra. Agrum Campanum, qui quum de vectigalibus eximebatur, ut militibus daretur, tamen infligi magnum rei publicae Vulnus putabamus hunc tu compransoribus tuis et collusoribus dividebas Mimos dico et mimas, atres conscripti, in agro Campano collacatos. Quid jam querar de agro Leontines Quandoquidem hae quondam arationes Campana et Leontina in populi Romani patrimonio grandi senore et fructuosae ferebantur. edico tria millia jugerum quid, si te sanasset rhetori duo quid, si te disertum facere potuisset Sed ad iter Italiamque re
XL. 102. Doduxisti coloniam Casilinum, quo Caesar ante deduxerat. Consuluisti me per literas de Capua tu quidem sed idem de Casilino respondissem: OSSeme,
ubi colonia esset, eo coloniam novam jure deducere. e DVi, in eam coloniam, quae esset auspicato deducta, dum esset incolumis, coloniam novam jure deduci colonos novos adscribi posse rescripsi. Tu autem insolentia elatus, omni auspiciorum jure turbato, Casilinum col niam deduxisti, quo erat paucis annis ante deducta, ut vexillum tolleres, ut aratrum imumduceres: cujus quidem omere portam Capuae paene perstrinxisti, ut florentis coloniae territorium minueretur. 103. Ab hac religionum perturbatione advolas in Μ. Varroni' - -
tissimi atque integerrimi viri, fundum Casinatem. Quo jure quo ore Eodem, inquies, quo in heredum L. Rubrii, quo in heredum L. Turaelii mdia, quo in re liquas innumerabiles possessiones. Et si ab hasta, valeat 'hasta, valeant tabulae, modo Caesaris, non tuae quibus
debuisti, non quibus tu te liberavisti. Varronis quidem Casinatem undum quis veniisse dicit quis hastam istius venditionis vidit quis vocem moenis audiviti
47쪽
ORATIO PHILIPPICA SECUNDA. 41msisse to dicis Alexandriam, qui emeret a Caesare. ΙPsum enim exspectare magnum fuit 104. Quis vero audivit unquam nullius autem salus curae pluribus fuit de fortunis Varronis rem ullam esse detractam l Quid l- Si etiam scripsit ad te Caesar, ut redderes quid satis potest dici de tanta impudentia Remove gladios parum-Per illos, quos Videmus. Jam intelliges, aliam causam se hasti Caesaris, aliam confidentis et temeritatis tuae. Non enim te dominus modo illis sedibus, sed quivis
remicus, Vicinus, hospes, procurator arcebit.
XLI. At quam multos dies in ea villa turpissime est perbacchatus Ab hora tertia bibebatur, ludebatur, Vomebatur. O tecta ipsa misera, quam dispari dominos Quamquam quomodo iste dominus ' sed tamen quam ab dispari tenebantur Studiorum enim suorum . Varro voluit esse illud, non libidinum deversorium. 105. Quae in illa villa antea dicebantur quae cogitabantur quae literis mandabantur Jura populi Romani, monumenta majorum, Omnis sapientiae ratio, omnisque doctrime. At Vero, te inquilino, non enim domino, personabant omnia
Vocibus ebriorum natabant pavimenta vino madebant parietes ingenui pueri cum meritoriis, scorta inter matresfamilias versabantur. Casino salutatum Veniebant, Aquino, Interamna. Admissus est nemo Jure id quidem:
in homine enim turpissimo obsolenebant dignitatis insignia. 106. Quum inde Romam pronciscens ad Aquinum accederet, obviam ei processit ut est frequens muni- cipium magna sane multitudo. At iste perta lectica latus per Oppidum est ut mortuus. Stulte Aquinates: sed tamen in via habitabant. Quid Anagnini qui, si quum essent devii, descenderunt, ut istum, tamquam is esset, consulem salutarent. Incredibile dictu sed tum
nimis inter omnes constabat, neminem esse resalutatum:
praesertim quum duos secum Anagninos haberet,iu telam et Laconem; quorum alter gladiorum est princeps, alter poculorum. 107. Quid ego illas istius minas contumeliasque commemorem, quibus invectus est in Sidi-
48쪽
cinos, vexavit uteolanos, quod C. Cassium et Brutos patronos adoptassent vim quidem judicio, studio, benevolentia, caritate, non ut te, ut Basilum, Vi et armis, et alios vestri similes, quos clientes nemo habere Velit,
XLII. Interea dum tu abes, qui dies ille collegae tui fuit, quum illud, quod tu venerari solebas bustum in
foro evertit qua re tibi nuntiata, ut constabat inter eos, qui una fuerunt, concidisti. Quid eVenerit postea, nescio. tum credo valuisse et arma Collegam quidem de caelo detraxisti, effecistique, non tu quidem etiam nunc, ut sit similis tui, sed certe, ut dissimilis esset sui. 108.
Qui vero inde reditus Romam quae perturbatio totius,
urbis i emineramus Cinnam nimis potentom Sullam postea dominantem modo regnantem Caesarem Videramus. Erant fortasse gladii, sed absconditi, nec ita multi. Ista Ver quae et quanta barbaria est Agmine quadrato cum gladiis sequuntur: scutorum lectica pomtari videmus. Atque his quidem jam inveteratis, Patres conscripti, consuetudine obduruimus. alendis uniis quum in senatum, ut erat constitutum, Venire Vellemus, metu perterriti repente diffugimus. 109. At iste, qui Senatu non egeret, neque desiderarit quemquam, et potius discessu nostro laetatus est, statimque illa mir
bilia facinora effecit. Qui chirographa Caesaris desendisset lucri sui causa, is leges Caesaris, easque praeclara ut rem publicam concutere posset, Vertit. Numerum annorum provinciis prorogarit idemque, quum actorum
Caesaris defensor esse deberet, et in publicis, et in privatis rebus acta Caesaris rescidit. In publicis nihil est lege gravius in privatis firmissimum est testamentum. Leges alias sine promulgatione sustulit alias ut tolleret, promulgavit. Testamentum irritum secit quod etiam im fimis civibus semper obtentum est. Signa, tabulas, quas populo Caesar una cum hortis legavit, eas hic partim in
hortos Pompeii deportavit, partim in villam Scipionia. XLIII. 110. Et tu in Caesaris memoria diligens l
49쪽
tu illum amas mortuum ' Quem is honorem majorem
consecutus erat, quam ut haberet pulvinar simulacrum,
fastigium, flaminem Est ergo flamen, ut Jovi, ut arti, ut Quirino, sic divo Julio . Antonius. Quid igitur
Cessa, cur non inaugurares sum diem: Vide, qui te inauguret collegae sumus; nemo negabit. O detest talem hominem, sive quod tyranni sacerdos es, sive quod mortui Quaero deinceps, num hodiernus dies qui sit, ignores nescis, heri quartum in Circo diem ludorum Romanorum fuisses te autem ipsum ad populum tulisse, ut quintus praeterea dies Caesari tribueretur Cur non sumus praetextati l Cur honorem Caesari tua lege datum deseri patimur an supplicationes addendo diem contaminari passus es; pulvinaria noluisti l Aut undique religionem tolle, aut usquequaquo conserva. 111. Quaere placeatne mihi pulvinar esse, fastigium, flaminem inhivero nihil istorum placet. Sed tu, qui acta Caesaris defendis, quid potes dicere, cur alia defendas, alia non cures ' is sorte vis lateri, te omnia quaestu tuo, non illius dignitate metiri. Quid ad haec tandem -Exspecto enim eloquentiam tuam. Disertissimum cognovi ammtuum a te etiam apertiorem in dicendo. Ille nunquam nudus est concionatus tuum hominis simplicis pectus vidimus Respondebisne ad haec aut omnino hiscere audebis i equid reperies ex tam longa oratione min, cui te respondere posse confidas Sed praeterita mit
XLIV. 112. Hunc unum diem, hunc unum, inquam, hodiernum diem, hoc punctum temporis, quo loquor, de-
sende, si potes. Cur armatorum corona senatus saeptus
est cur me tui satellites cum gladiis audiunt cur valvae Concordiae non patent cur homines omnium gentium maxime barbaros, Ityraeos, cum sagittis deducis in forum' raesidii sui causa se sacere dicit. onne igitur millies perire est melius, quam in sua civitate sine a maiorum praesidio non posse viveret Sed nullum est
50쪽
istuc, mihi crede, praesidium Caritate et benevolentia civium saeptum oportet esse, non armis. 113. Eripiet, extorquebit tibi ista populus Romanus, utinam salvis nobis Sed quoquo modo nobiscum egeris, dum istis consiliis uteris, non potes, mihi crede, esse diuturnus. Etenim ista tua minime ora coniux, quam ego Sine oontumelia describo, nimium debet diu populo Romano tertiam pensionem. Habet populus Romanus, ad quos gubernacula rei publicae deserat qui ubicunque terrarum sunt, ibi est omne rei publicae praesidium, vel potius ipsa res publica, quae se adhuc tantummodo ulta est, nondum recuperavit Habet quidem certe res publica adolescentes nobilissimos, paratos defensores. Quam olent, illi cedant, otio consulentes tamen a re publica revocabuntur. Et nomen pacis dulce est, et ipsa res salutaris. Sed inter pacem et serritutem plurimum interest rix est tranquilla liberim servitus postremum malorum mesum, non modo bello, sed morte etiam repellendum. 114. Quod si se ipsos illi nostri liberatores e conspectu nostro absim terunt: at exemplum facti reliquerunt. Illi, quod nemo fecerat, fecerunt. Tarquinium Brutus bello est perisecutus qui tum rex fuit, quum esse Romae regem licebat. Spurii Cassius, Maelius, .manlius propter suspicionem regni appetendi sunt necati Hi primi cum gladiis, non in regnum appetentem, sed in regnantem impetum secerunt. Quod quum ipsum factum per se pMesarum est atque divinum, tum expositum ad imitandum praesertim quum illi eam gloriam consecuti sint, quae Vix cael capi posse videatur. Etsi enim satis in ipsa conscientia pulcherrimi facti fructus erat, tamen mortali immortalitatem non arbitror esse contemnendam.
XLV. 115. Recordare igitur illum, Μ. Antoni, diem, quo dictaturam sustulisti pone ante oculos laetitiam senatus populique Romani conser cum hac immani nundinatione tua tuorumque tum intelliges, quantum