De formandis medicinae studiis et schola medica constituenda

91쪽

D MEDICINAE STUDIIS. ty

hm eant. Nihilominus & Hippocratis ρος

iam scripta in Latinum sermonem transse re multum juvat. 1dem de scoride statio, cujus versio utilissimarum rerum copisi am, pi antarum, aliarumque ad Medicinam l necessariarum materiarum suppellectilem

locupletiss. suppeditat. Mirabiliter conducit ad studiorum profectum, non interdus sed saepissime tractare thema aliquod, sivel simplex , sive compositum methodo Dial l ctica, per Quaestiones omnes, sive Dialectisse tantum, id est smpliciter,breviter& pr prie, sive Rhetorice quod est diffusius,addi-

his ornamentis, & tanquam vestitu elegantiore. Verbis explicari vix potest, quanta haec exercitatio ad ingenium acuendum , des judicium formandum, ad intelligendi explicandique facilitatem utilitatis adferat. Hoc modo diu muliumque exercitati iacisi te in eontroverses, quid praecipue petatur,

intelligunt,&ex quibus locis contentionest Ox antur animadvertunt. Assine huici exercitio est, quae a Galeno fusissime sunt' tractata, in compendium quoddam redige-

, Te,aut in tabulas cogere, cujus rei exemplatum Veterum, tum recentiorum Meditoruptura habemus Similite quae ab alijs sine certo aliquo ordine scribantur, aut hinc inde in lectione bonorum authorum observantur in ordinem digerere & ingeruosa& utile est. Verum haec adrationem stri R

92쪽

scribendorum locorum Communium p tinent. Dictis exerciths non minus utile est materiam aliquam, sive locum communeα contrahere in paucas propositiones, dispe. rationis modo, quam licet interdum expli. leare , at Scholijs quibusdam illustrare, aut largumenta contraria excogitare, sive coa. trahanc ipsam, sive contra alienam. Disputandum etiam non Laro, tum

publice si occasio datur, tu privatim, si illai f. non conceditur. In disputando a. fugienda lnon secus atque in navigan oscopuli, quae vel ascopo d Gerentes intersi se abducunt, ves alioquin implicant; adeo in

veritas ipsa obruatur, nec pro dignitate uti si clare eruatur, aut tempus irreparabile iam

tiliter extrahatur.Nam quid quaeso aliud est, de vocabulis contendere si Galeno crevim in lquam tempus perdere 3 Cavendum quoq; ltiam atque etiam, ne alienis quaestionibus aut argumentis, quae ex parergis nascuntur, Plprincipali mositione nos abduci patiamur, Ne nobis accidat, quod noctu iter facienti, qui du igniculos vagos in agris discurrentis

sequuntur, longissime a via. removentur. Quamobrem ad πιάρεργα tantum

respondendum & propositae rei explicatis diligenter urgenda. Postremo nec haec exercitatio silentio praetereunda est, videli tcollatio diversoru authorum in eadematoria. Dictu mirum quantum faciant ad sor-

93쪽

MEDICINAE STUDIIx is

mandum acuendumque judicium ejusmodi

sententiarum inter se comparationes. 1ta .n.

cemis ubi congruant opiniones, ubi varient. ubi alius alio plura ain pauciora, ubi aptiora, aut aliena magis dicat, quo consilio alius

ab alio interdum discedat, dissentiatq; Atq; haec de exerciti squς Medicis alijs studiosis comunia sunt in psentia dixisse sufficiat.

Restant nunc alia solis Medicis necessiria, quae anni tempora & curationes modiborum suppeditant, quae etsi non ad omnes pertinent, tamen sine molestia ab omnibus audiri possunt. Quapropter a nobis omnibus auditores optimi, peto, ut quod reliquu est, patienter audire non gravemini. Vere & state prodeundum interdum nuc in hortos, , in quibus opera humanae industriae conspiciatur: nunc in campor nunc in sylvas,quae ψει te varia plantarum genera producunt, nunc in montes. Non .n. omnis fert omnia tellus,

sed alia alijs locis gaudent, proveniunt & proserunt: Quoru nosolu appellationes, sed et

notitiae Medico adprime necessar ae sunt. Itaque crebro plantas inspiciant, & omni u aeta tum ideas agnoscere discant,quaedam etiam decerpant, domum ferat & reponat. Ηyeme Verb quado nec progrediendi nec in spiciedi facultas datur, MedicinaeTyro tanqu1 sedula apicula, aestivo tempore congesta & servata subinde recognostat, ut quod natura denegat, industria compenset. Perpetuo autem, observandu, ct firmissime non secus atq; Ora

94쪽

euium aliquod tenendum , ut necessaria pri- lmum omniu discantur, deinde reliqua quae- lque, si otium est, & si libet adjiciantur. Neq; lenim artis magnitudo, vitaeque brevitas, s lin alienis discendis tempus collocare sint, lsed ad ea potius quά usu habent cognosce da hortatur. Huc non parlim facit crebro ingredi pharmacopolia, videre quae simplicia. ut vocant hoc tempore, quae compinsita apud Medicos in usu sunt, quo tempore anni simplicia colligantur,quomodo praepa

Tentur,arventur,reponuntur ,Et quo pacto,

ex ijs alia atque alia ad falutem hominum conficiantur & componantur. V bi in his vos fatis exercitatos, & aliquo usique progressos esse intellexeritis , tunc peculiarem aliquem virum delige tis, Θi usum artis in-3 curationibus morborum demonstret, cujus consuetudine assidue utamini, cum quo aeqlgrotos accedatis,discatique quomodo prae' lcepta authorum ad rem ipsam accomodare loporteat. Non enim satis est praecepta no luisse, nisi in exemplis vos diu multumqueι exercueritis. Neque enim consulo, ut ipsi artem tam arduam & periculosam profitea-lmirii, priusquam multorum morborum cu' lrationem inspexeritis,& periculum in alijsi.

quid vobis ex usu futurum sit, feceritis,ui, de siquidem grave est, ex solis libris, mutisque magistris, priusqua judicium exemplis

invido tempore confirmatam fuerit, Med,

95쪽

MEDICINAE STUDIIS. 33

οinam profiteri. Hoc loco non omittere

possum, aliud quodda exercith genus,quod sine dubio utilissimum , ct quasi repetitio

quaedam est, omnium quae in tota arte n cessaria ad curationem traduntur, quod si seivero,mox finem dicendi faciam. Est autem de modo discendi, sive ex plicandi, sive recte inquirendi morborum curationes, in quo talis ratio servanda 'idspuri Principio considerentur natura di actiones membri, cujus affectiones inqsirere Πω-mus, ut facilius qualia & quanta sint ,quae praeter naturam accidant, intelligatur. D inde quaerantur definitiones primum nominis & synonima us morbi. Haec non tam ad Ohores ali1 enim aliter interdum eadem appellant) intelligendos, quam adnamram morborum penitius introspicie dam, faciun- Mox quaeratur vera deis finitio, ad quam inveniendam illustrandamque jam dicta etiam conducunt: & diligens animadversio adhibeatur, qualis 1 t affectus, morbusve an 'mploma. Si sympto-ma causa ejus investigetur. Nam mor bum non symptoma curare oportet. Post definitionem si generale nomen est, distria buatur in suas species, & diligenter observetur, utrum sit morbus per essentiam aut couligantiam. Nam haec diversitas cura di intentionem variat. Seq uitur inquisitio culicatio causarum, quae non minus hic quas

96쪽

s. DE FORMANDI s

quam ubique locorum in omnibus artibua ponderis habet, cui inprimis magno studi6

incumbendum. Tum demum enim vere aliquid scimus, eum causas ejus perspectis habuerimus. Nec minus hie quam alibi verissima Poetae sententia est Foelix qui potuit rerum cognoscere causas Quin imo fere curatio a causarum notitiati sublatione pendet. Videndum igitur trum Uufinodi malum ab externa , ali ab interna causa, sive ab utraque ortum sit. Si ab interna an haec cum morbo simul conis . sistere possit, vel a morbo separari queat. Cognitis causis consideranda iunt symptomata, & diserte propria vel morbo pecu liaria a reliquis distinguantur. Ex his enim ad cognitionem morbi pervenitur. Signa itaque sumuntur a symptomatis, quorum priora sunt, fluae nus ad morbi notitiam ducunt, & locum affectum designant. Horum ut symptomatum,

alia propria sunt quae dicuntur , alia communia. Postrema

dicta ; quid spei de aegri salute

sit, subjiciunt. Haec non minorem prioribus usum habent. Nisi lenim Medicus, an evasurus sit aeger, an vero periturus , per spinum habuerit, quid ageti Quare a nos docent, quando sit curatio m lienda, quando vero non. DeploratoS

97쪽

l niis exponii , quasi ipsius culpa perierit,l quem sors ipsa peremit.

Post haec omnia sequitur curatio, ea. ue duplex est Methodica & Empirica. Methodica sive Rationalis, eoqtiodommas cundum rectam rationem in tollendis ame- 'ctibus praeternaturam agit &persegtur,pe ficitur vetuictu idoneo tantu, vel medicametis appositis, vel et manu, si priorib' paru proncitur,nec malu tolli per ipsa pol Ad haec o- mnia recte adhibenda ,judicio magno,& me. thodό recta opus estino solum universali sed et particulari. Deinde observandu, quid si gulari quadam proprietate morbos faciat, quid eadem ratione morbos tollat . quid a tota substantia ut Galenus loqui solet) tamile aut contrarium sit, id quod Empiricae proprium est. Quoniam vero in curatio. nibus interdit quaedam perpera fiunt, vel huedico non recte monente, vel ab aegristo bene monitis no obtemperante,veI aliunder Medicus et hic prudens esse debet & observare atq; praedicere ad periculugd morte po tendat, ut ipse deinde, si ad tale acciderit, acrimineruindices. Huc et pertinet, si a d non certam pernitiem, sd tantum periculum indicat, ut quod vel negligerula,vel casu de- 'lictum est arte corrigatur;& singulari induis stria in integru restituatur. Ergo hoc loco de symptomatum, quae vel magnitudine morabi, et culpa Medici, aut aegroti, asilire

umque, νςl ab aliqua exterua caussa

98쪽

acciderunt eorrectione agendum. Postre. mb ut semel finem orationi imponam, aliquis locus tribuat quaestionibus, non illis otiosis & Sophistreis, sed quae vel ad inquisitionem causarum,Vel ad curationes morbo. heum necessario pertinent. Hic authorum id ersae sententiae conferantur & conciliem letur, haec exercitatio, ut liberali thgenio sub fvissima, ita longe utilistima& maxime Molcessar1a.

retur, vobisque auditores optimi non grave l& molestum esset, ea quae jam obiter & συνὴ τομῶς dixi, exemplo declarare, sed quia inbtio me brevem futum pollicebar, promisi si servabis, nec vos diutius detinebo. Haec leigo via mihi ad Medicinam discendam vide ltu non tam compendiosissima,quam versisima &utilissima,a qua si cui declinare libet, per me quidem licet, aut si quis meliorem discendi rationem novit,ut incommune c, ferat magnopere peto. Non pudeest me rectiora docenti cedere, & palmam tribbuere. Quod reliquum est vos omnc -ctissimi viri & collegae amantiss rogo, ut hanc meam oratiunculam, quam non ad Ostentationem ingenij comparavi, sed juvamri studio tyrones Medicinae habui, boni copsulatis,& si quid omissum esse ,aut nonsitis

99쪽

MEDICINAE STUDII s. terruitati, & quod in declamatorijs argu -

mentis me noti multum exercui ascribatis. Vos verbadolescentes hortor, ut me am sententiam, de discendi ratione Medicia nam, attente auditam, fideliter quoque rei tineatis, & diligenter cum aliorum ejusdem l argumenti scriptis conferatis, ex qua colla- tione mediocrem voluptatem, seu i ctum vero haud poenitendum

100쪽

NIs RATIO IN LEGENI, Is