장음표시 사용
291쪽
tanquam commune universis Italis receptaculum, propugnaculum contra Fopulum manum, uti Strabo docet. Marsorum Loc1 adhuc extant vestietia Marsorum gentes Samnitum OmneSIn JUSISὰ
pennini sunt , originem ducunt a Marso Circe dc Mysiis filio ita Plinius, quamvis Solinus eos a Marsya, qui victus ab Apolline huc concessit, migravit.
Sed populis nomen posuit metuentior hostis, Cum fugeret Phrygias trans aequora Marsya renas, Mygdonium Phoebisverantispe-olitae Loton. Moseum Initium defectionis Italiae a Martis coe-
pit , quia non impetrata libertate communione civitatis Cetero exemerunt, ex quo deinde sociale bellum Marsicum appellatum exarsit. Victi demum a Sylla suere,sub quo tunc Cice-i
ro militavit. Caput eorum Marrubium Marru prope Fucinum lacum a Marro condi tore , teste Silio Virgilioque vocatum impρἰη. Haec Marsorum sive Equorum, ut Lipio placet, simul cum Esenia, Alba,c coloniae manorum sunt, C Genutio Sergio Cornelio Coss. deductae, teste Lirit in . Prope est Fucinus Lacus Lacus Fu
nunc mutat nomine Vulgo ab oppido Celano dicitur, cujus emissarium Claudius secit, opus sane in hunc usque diem visu stupendum per hunc qua Murtia linam venit. Ante quadriennium a piscatore intra hujus Lacus sundum cistula reperta fuit, plena numismatis argenteis , quae a ma=iis cusafuerunt, ex quibus duodecim illust. Marc-Antonim Colomia, Palliani fortalitii Gubernator , pro suo in me meaque studia assecti , donavit, quorum typum hic supponendum
Medeam quoque h1c habitasse fabulantur, vim soporiferam serpentum, Wincantamenta Marsos docuisse dicunt materia Regia hic Straboni Aa 3 ponitur,
292쪽
ponitur, ad quam a ponte Lucano initio facto k a Valeria permia Maecenatis archiatas Vias, ad templiιm usque Herculeum extensa , serebatur deinde per pontem Anmiis Marsos c Corfinium ducit. Valeria Volaterrano testes, patria Bouisuci I fuit, jam extincta. Nos vero scitius non Caristolos, sed Uico Pa-
rum Ualeriam antiquam fuisse supra doacuimus. Hoc enim oppidum limiis Q Ptolomaeιι inter qui ota ponunt, quae gens ad Marsos pertinebat ssimul cum Clasti Ho, quae sane omnes interiere atque ex eorum ruinis nova oppi da Uicodia; Mn, albacotium, Caelanum,
condita sunt. v - α ίHeuia Tisiari ni
293쪽
De Antiquitatibus' aburtinis, quoad Fa=ia Delubra Deorum, primo de Templo HerculiS.
N praecedentibus ostensum iuit, priscis Sicanorum tempo- ω ribus, Templum Saturm in Ioburtino oppido erectum fuisse nominis celebritate clarissimum; quod deinde succedentibus seculis in
Italiam transmi- vana illa gentium in
gratione dirutum, ab Archaeis fratribus, urbis ampliatoribus, in magnificum Herculis templum , ad Pandri exemplum, eductum fuit non contemnendae&structurae, magnitudinis Herculem enim exHesperia reducem si andro in Monte Pallautio, qui hodie palmtini dicitur, non omni duntaxat honoris obsequio exceptum, sed, insuper ob gestarum rerum multitudinem Ehundrum sacra ipsi instituisse, supra ex Dion 1is retulimus. ,- quoque vicinum Herculem, ad Argivam gentem
compopularem Visitandam se contulisse, incentius Iustinianus, Episcopus Gravinensis in quadam oratione panegyrica contestatur inamur ero, inquit Herculem illum , cum in L tium demi perhenisset Cacumquesuorum aba larem boum trucidasse Tybur quoq; ad Graeco uos in fendos se conti lisse, ubi cum inulta in eos beneflciapraestiti set Hirum immortalitate nominu cohonestandum spe rati, summa eum religione
colentes templum, cujus etiamnum monumenta perdurant, i=ia niscentisime extruxerunt, ita ut Hercule templi ama per
omnes nationes emanaberit.Et certe Tem
plum fuisse marmorum summa varietate extructum exornatumque, ex vestigi; fragmentorum luculenter patet cu)us d Iapenalis Satira 14 mentionem facit, cujus versus supra in villa Centroni adduximus. Templum seresserina,quam praesens schema monstrat, fuit. Erat autem circundatum longis S praeamplis porticibus, quaScolum-nypra celsae fulciebant, ex porta V leMaecenatis, per quam Uia Valeria tendebat , incipiens , continuati fornicum substructionibus usque ad ipsum Templum Herculis porrigebatur per quas Augustum saepe transisse, in ea, ubi aerarium amplissimum erat jus duxisse Appianis l. 1 eli clavit tradit. Bibliothecam quoque instructam suis ' os , opulentia librorum splendidissit , bibliothe- Gellius Author est, ait noet. l. 19, c. s. eieta' Verba ejus hi appono In Tyburte,
inquit, rus concciseramus hominis amici iupitis, aetate annisa rantissimi, elo, cirquidam ubi aequales e familiares mei eloquentiae e r hil sophi. eZlatores. Erat nobiscum Pir bonus es peripatetica doctrina bene docIus , ita Aristotelisce studiose imus is nos aquam multam ex diluta nidie bibentes coercebat, sepe riusque increpabat. Adhibebat nobis u-
thoritates nobilium inedicorum, cir cum
primis Aristotelis Philosophi, rei omnis human. peritis imi qui aquam ni pale)n frugibus sene or arboribiufoecundam diaceret, sed hominibu potu nimis insul brem esse tabemque cir morbos sensim,amque in diem longam pisceribus infe rare. H. e quidem ille ad nos prudenter e bene ole bidue di tabat: sed cum bita I sui βιbendae nidiis pausa fieret nulla , pro- . ivit mi e Bibliotheca Tiburti, quae tunc in iHerculis templo satis commode instru Dan noxierat, Aristotelis librum, eumque adno,' defert.
294쪽
defert. Et hujussaltem,inquit, irisapien
tissimi verbis credite, ac desiuite Paletudi-irevi vestram pro Istare in eo libro scriptu)n fuit, deterrimam essepotui aquain e
nipe causaque ibidem adscripta es hujus
modici uo riam ct in aqua frigore aeris duratur coit, neces est sterici aporationein, G qualidai quasi auram tentussimaru expri=ni ex ea, , eina rare id
autem liquit , tu ea eripimui est
quod Paporatur; arret autem, quod eis radiitu Orsordidius insalubriius, amque id pi su aeris perberatu)u in modum coloremque spumae candi ae oritur. Sed
aliquariti , κο est salubrius , di flari
atque e vorari ex nipe indicium illud est, i od mitior sit illa, quae arriefuerat, quam colici siseret. Hoc tibi te i=nus , placuit horrorei doctis in piro habere Aristoteli, atque ita positio lum ex bellum odium ripi 11 rixi, alii inducias ciιm ea pari factitaba it. Haec Gellius. Fratteinplum utplurimum dictum Maximum, ejusque Ministri lc maxime Sacerdotes, quos Herculanos Augustales appellabant,in summo honore, arctimatione habebant, uti ex inscriptionibus patet, quae e ruinis detecta sic so
M. SILLANI FI L. DELICIO IUNIAE S. P. F. TIRANNIDI UXORI OPTUMAEC ALBIUS LIVILLAE L. TIMELLUSTI MELLUS HER. AUGUST. P. MUMMI P. F. GAL. S. SENNA RUTILIANO COS. AUGURI PROCOS PROUINCIAE ASIAE LEG AVG. PR. MOESIAE SUPERIORIS PRAEF AER SATURNI LEG. VI. VICTRIC PRAETORI TRIBUN. L. QUAEST. TRIB LEG. V. MACED. XVIROSTILI TIB JUDIC PATRONO MUNICIPII CVR. FANI HERC. V. SALIO HERCULANI AUGUSTALES L. S. C.
Virginesi fiales tu Ecclesia S. Antonini Jam diriιta.
C. SEXTILIVS V. V. TIBURTIVM LIBERTUS EPHEBUS HERCULANIVS AUGUSTALIS.
Alia infixa in pariete domi, e regione sontis de Trepio.
295쪽
Alia in basi statuae sinistrae AEgypt juxta Ecclesiam Cathedralem.
G. LAVINAE RUFIN E. . . IUS F. HERACL 1 AE AB ORDINE H AUGUSTAL. SENATUS POPVLVS Q. FIBVRS.
Coemptum suisse Osficium Augustalis Ministerii sequens inscriptio docet:
Inhorto S. T. CLAUDIO Nariae de SALVIANO
HERCULANO 1 Ma AUG. GRATIS CREATO PUBLICARI
Invenitur de inicissa Abbatia Patrum Monachorum stipetuiti sequens votiva inscriptio.
id ι'. H. V. V. S.C. IVLIVS C. F.
In Ecclesia diruta modo S. mirginis de passo.
P. RUSTICELLIVS SALTATOR HER VICT M.
a Iuxta Terei plum quoque S ' Andreae.
C. AEMILIO C. F. FAB. ANTONIO EQFIT ROMANO OMNIBUS HONORIBUS HONESTE PERFUNCTO CUR FANI HER VICT. PONTIFICI
Templum hoc postea instauratum a Senio Sulpitio Trophimo, & honori Herculis Saxani dicatum, sub coss. L. Turpilio dextro, Necto Piso, sequens inscriptio
docet. HERCULI SAXA NOS ACRUM SER. SULPICIUS T. TROPHIMUS AEDEM TOTHECAM CULINAM. PECUNIA SUA SOLO RESTITUIT K. DECEMBRIs L. TVRPILI DEXTRO M. ECIO RUFO COSS. . . UTICHIUS SEU PERAGENDUM CURAVIT.
296쪽
Herculis Saxatius dicebatur, e quod
cum contra Gigante pugnaturuS, a
misque destitutus esset , illi Iuppiter invocatus pluvia saxea subvenerit taequo Pomponius Mela, qui campum hunc ponit in Gallia Narbonensi. In Gallia Narbonent littis innobile est lapideum, uti ocant, in quo Herculem co=itra Antroclum ci Bargiona Neptuni filios dimicantem, cum tela defectissent , ab inpoc .etto Jove adlutum imbre lupidum ferunt inicquid sit, Locus hic in hunc usque diem spectatur inter Arelatum, littus, ubi odanus sese in
mare exonerat, hodieque vocatur tigrau Literati quoque Herculeum Campu7n etiamnum vocant, quem S data
opera , dum Arelate Marsi iam anno 16 32 transirem , cum singulari mentis reflexione ius fravi campus est lapidibus ita oppletus, ut vix pedem ponere liceat, me aliis mox obviis lapidibus,
non in cumulos congestis, sed veluti data opera ad tria fere passuum millia disseminatis, qui nec terram omnino cooperiunt, nec ita invicem connexi sunt, qui in ovium caprarumque pascua thymo origano, serpillo, quae ex vacuis lapidum pactis e terra germinant, uberrima cedant res visu sane
digna utrum vel arte, an natura ca
suve hic campus hujusmodi lapidibus
tectus sit, uti ab immemorabili tempore hisce semper celebris fuit , ita quoque causa hucusque latuit. Sed jam ad Templum Herculis progredia
Ego sane quantum ex ejus descriptione tum veterum, tum recentium colligere licuit, Dico utrique, SI Satumno OHerctili, in eo cultum a caeca gentilitate coniti tum fuisse. Fabrica vero talis fuit, qualem in sequenti schemate conteniplabeiiS.
De Sibyllae Albuneae sive Tyburtinae Templo.
Nier caetera Triburtinae Vrbis nonimenta maxime etiam
in ruinis suis splendescitTemplum rupi supra Anienis Ca- 'tarraciam impositum quod nonnulli Vettie plerique Sibylla fuisse a Caesare Au .do aedificatum sentiunt. Nos quid sentiamus , hic proponendum duximus. Qui ex Scriptoribus Sibyllum Tiburtinam tempore Uiri Au uni vixisse volunt, summopere hallucinantur,cum ea jam multis ante temporibus vixisse perhibeatur; siquidem jam tempore Varronis templum ejus existebat,
Statua Si statuam ejus cum libro in manu in pro tu gis Ea fundo si ieiit gurgite inventam Varrotadupae in laisce verbis testatur Decimam, inquit, Tiburtem, nomine Albuneam, quae I Lbure colitur uti Dea uxta ripa Anienis, cujus e ui ait simulacrum ejus in entum fuisse dicitur,tenens in manu librion. Quo Vero tempore vixerit tam incertum est,
quam dubia Sc fallax omnium pene Authorum de ea assertio est. Sunt qui putant eam tempore Regis Assueri,qui iuxta Euhebnon regnare coepit Olympiade , , id est, o annis ante Christum, qui Olympiade 92juxta communem Ecclesiae calculum natus traditur. Alii Sibyllam Tiburtinam Olymp.; vixisse volunt, quae incidit in tempora scaei Zachariae prophetarum, in tempora Serri Tullii ΙΙΙ Regis
manorum alii tempore dictam. Popilii, secundi Regis'manorum; non d sunt, qui eam cum Sibylla Cumaea confundant, quae Tarquinio Superbo, teste Dionisio, libros suos vendendos obtulerat, quamvis alii Tarquinio Prisco oblatos velint. Quicquid sit, uti in tanta Authorum, tum de tempore, tum denominibus Sibyllarum dissentientium confusione, dissicile est, veritatem attingere, ita quoque hono immor bimur amplius sed solum , quaenam de Sibylla Tiburti ia ex traditio
297쪽
ne habemus , hic adducere visum suit. Cesar Algustus consulturus in re magni momenti Oraculum Delphicum, ex jam jam obmutescente Deastro nullum aliud responsum accepisse fertur , quam id a quod sequi
Cedere edejubet, trictemque reaer ab
Quae cum audisset, mox libros Sibyllinos consulendos censuit ex quibus, teste Baronio in apparatu Amraltum, cum de nascituri ex virgine filii Dei in carne adventu intellexisset, mox Altare erigi
jussit in capidolio,cum hac epigraphe. ARA PRIMIGENIT DEI. Unde a posteris Christianis deinde ante Ecclesiam S. Muri. Muioris a Sisto locus in hunc usque diem is a Gebap- V. Pont. Max erect i, adscriptio hisce pellatus fuit S id obelisci Esquilini, i verbis confirmat:
CHRISTu M DOMINUM, QUEM AUGuSTu DE VIRGINE VIVENS NASCITURUM ADORAUIT, SEQUE DOMINUM DIC VETUIT,
AD ORO. Caesar itaque elicissima sua sorte, cum ex Libris Sibyllinis de adventu Llii Dei in mundum, sequenti versuum tenore legi audisset: sera ipsi Deus dedit haec mihi munerasendi Carmine, quae faustampotui non strare puellam Conci fiet, quae Nagareis iusnibu i
tum ouem sub came Deum Bethmicaru- ramidebunt.
0 nimium felix , oeso dignis ima Ma
Vive tantam sacro prolem. A,stua. MD prostratus in terram, tantum fi .uminum se lium demissae mentis obsequio adora-
Σ , ς' vi , seque imposterum tanquam majori se submittens , Dominum vocari prohibuit Contigerunt haec
anno principatus cia iani ab occasione Caesaris 41, sub Coss. C. Comnelio Lentulo , 5 Marco Valerio Messalino, a die Decemb. quando Verbum aeternum in mundum veniens ex
Virgine nasci dignatum suit. Unde cum Sibyllam Albuneam Tabur jam ab immemorabili tempore cultam suisse nosset, emptum vero ejus, quod juxta ripam Anienis ad Catarractam positum erat, voracitate fluminis abrasum,
aliud holibri ejus templum erigendum censuit cstque illud , quod hodierno die quasi integrum adhuc supra oraginem Anienis, insigni archi
tectonica artis magisterio elaboratum spectatur.
298쪽
ATHANASII KIRCHERI Totum Templum fgura rotunda, columnis striatis pulcherrimis, Corinthia
architectura laboratis. Palm. Inlit. Columnae abacus, sive oderium 27. Crassities columnarum ΙΤIntercolumnare spatium Muri crassities o Diameter Templi interioris G o
Columnae altitudo sine podi . . . o Altitudo Capitelli
Porta alta 27 Portae latitudo IZ
Sed hujus fabricae rationem sane ad omnes Architectonica artis regulas adaptatam vide in praecedenti Schemate. Hanc aedem perperam ludiertis, Ti supra patui ac ipsa architectonica ratio burni aedem suisse autumat fuisse enim ustusti temporibus propria sat indicat. in honorem Siblia ab Augusto erectam, Spectaturvi statua Sibylia Tiburtinae in orto
299쪽
in orto 'lensi, . alm. Alta,e lapide Lydio, caput habens capillis AEgyptiaco more in cirros contortis; in alia vero statua uxta se pueri statuam positam habens,octo palm .altam,quam Tibu tim Tibi r, alii Melicertam Leucothia filiam dicunt, de qua copiose fabulatos vide Mythologos apud Conritem Natalem, Boccatium aliosque Nos eam non a synonimo nomine Leucothiam Alsu 1ieumflabAlbula sulphureo rivo lacuque, ubi utplurimum habitaste fertur, Albuneam dictam verius existimamus cum fabula de Inoe, Clearcho Melicerta, Leucothea Sibylla ob disparatissimam
rerum gestarum narrationem comparari minime possit. Uerum de Albunea uberius in sequentibuS.
300쪽
De Aquarum varietate, quae in AGRO TIBURTINO reperiuntur.
, -- Uatuor quarum genera in tro Tyburtino reperio 'quarum dulcium partim in diversis montium convallibus scaturientium, partim ex Lacu Fucino, fnte Ceri leo,perAquiduetus huc deductarum, quibus accedit aqua fluminis Auitaenis, quae totam Tyburtinam mi bem interluit, deinde per pendentium scopulorum praecipitia devoluta, magno sane emolumento Territorium irrigat&s ecundat. Hanc sequitur Aqua se rata, ut Vocant, non procul a ruderibus Vilia Adriane.e, inter rubeta spinosa tesqua scaturiens quae si per muros Sclaevigatos lapides, contra confluentium quisquiliarum commistionem munita probe purgaretur, nihil sane ad urbis emolumentum utilius, salubrius accedere posse videretur. Habe rent hic I burtini pharmacopoeium ad expurganda corpora omnibus Medita corum Catharticis silubrius conducitalibiusque, quae, uti ex seri ea vena ista cum medico antimoni originem suam ducit, ita quoque vel unico poculo hausto mirifice ab omni humorum malignantium colluvie corpora liberat. planeticis rhypochondricis mirum in modum conducit. Verum in hiaucisque diem neglecta jacet, vel cx ignorantia Medicorum, vel negligentia eorum, quorum interest, bo
num publicum promovere Norunt carbarita
hujus aqua facultatem soli pastores, . ' Ruricolae vinitores, qui morbis
infestati, cum nullum iis medicamentum obvium sit, nec nummi ipsis sint, ad coemenda medicamenta, ad hanc aquam, veluti ad sacram Ancoram magno sanitatis prosectu concurrunt. Comperiuntur, in hujus Territorii
districtu Aquae sulphuratae, de quibus
paulo post Acidulae praeterea, quaeia Sulphin atemen passim neglectae, incultae inter Vi senticeta squalent cujusmodi in praedio collegii Soc. IESU, cui nomen
mim)rumest,spectantur. Sunt & aquae A1V θ- deleteria facultate pollentes, quae ad se accedentes narcotico spiritu facile sustocent, imo canes, aViculaS, coeteraque animalia certis temporibus ad potandum tracta, protiniis interimant. Quare ne lethaea vis hominibus nocumento sit, Locus hodie muro obstructus cernitur. Est de aqua, quae facile in lapides convertatur, cuiusmodi ter burtinus plenus est,&patet ex lapidicina eorum saxorum,quae Tradiembra
Vocanis quae saxa aliam originem non habent, quam ex lacu sulphureo Albu-
quae mirifica vi quicquid iiij