장음표시 사용
61쪽
steret inerepto, qiras opportivitore tempore, aliaque ratione, Scappara ii id esset agerid im . sed in primis, Ceretis aduersantibus Tribtinis escii illius virtu a, Sciruderatiae inuidebant, atque etiam dicentibus, id non prudens consilium , sed animi mollitiem c ignauiam esse , conspecti, hostibus', retrocederes, isse peridulumne se fugientes hostes insectentur,ctim nihil proficeret iterum suadere coriatus est, et saltem in ripa fluminis exercitus sisteretur, uallumque excitaretur, ut si forte premerentur,in hostium vim feriare nequiret, aliquem tutum haberent receptum, cum fugae sibi nullus alius relinqueretur locus. Haec Appianus consilium Scipionis duplex fuit, tu triplex secrsti Primum Scipionis consilium , non fuit irrisum ut tu dicis,sed improbatum ordinem Appiani pertur ibasti in se laudibus Scipio:ais inseruistr. Pagis. Ver T. τε tria ferme Radia ad Asdrubalis ea a progressum. Hoc cendi genu, reprehensum est ad an D C II1. 13ao. 97.
Nam cum 'mmisso trans flumen praelio/drubes suas in castra
pias reduxit . o miram historicam , commisso praelio Asdi ibal funiit, sine ulla dimicatio ae , arque caede; cum Appia. dicat, magna virilique factam fuisse caedem
Tam multos tantis periculis obiiciendos . Hic permulta praetermisisti, quae inep e prodis in commentario in fastos, ubi requirebatur breuitas sediluot erantit' tanta pericula, ut esset opus numem multitudinis P ., Vcr. I. Tum cipio cum exercitum c.iniae per quinque versus hic eo- memoras, Omma superuacanea sunt, sine auctore. Pag. s. Ver 3q-
Scipio ad trecentos equites, quos secum habebat, lirs, quot maxime potuit , aduocatis, maendauit , c. Hic permulrar liquisti taeter cetera: haec . δίελῶ ε δή, τοῖ ω .7sπιρρυντ . idest Scipio eqvites in duas partes divisos in hostes immisit celera cursu vicisim tela in hostes coniicientes atque statim secendeptes. lec sunt tua somnia. qui rem iaculando essent recentes interrique succederent. Cur fessi' qmmdui pugnauerant,
62쪽
bendum , qui sesa iuulando atque aues essent rereri es de integi psuccederent en horninis publice profitentis iudicuim singulare priba etiam te recte dixisse . ad trecentos equites mandauit dicetiarii quare haec neglexeris die bat enim fore, ut di in dia ipsorum pars iacillis hostes semper incesseret, quibus tortis pedem rcferent. Q iod cum crebro, in loco haud amplo fieret, Afri continenter vulnerabantur Min Scipionem arma conuertere cogeban ur, eoque modo Romani, Deilior fluminis transtus dabator ubi suntii Appiano illa tua miraculi In Scipionem ad omnes partes a sequitantem ac pugnam uniuersam, consilio a fortitudine sustinense. dices, concepi video te saepe concepisse, sed monstra percrasse adeo bene concepisti. Pagis Ver. sy
Scipio baud quaquam e passurum tenatus viros fortes Iubsidi inopia in manus bostium peruenire, paucis equitibus delectis, est commeatu paucorum dierum sumpto, ad hostes profectim diversis e partibus in eos impetum fecit. Cur permulta quae reliquisti,
litic, Fasti, non transtillisti in Scipio ait App. Celeirrcr Scaudacter, strenuis viris laborantibus opem se creta clam contendebat. do eba que, priusquam aggredrare , prudentia, .constro opus esse adductis vero tot varis ac signis in discrimen , protecta utendum audacia Qtiar rosessius, aut cas cohortes incolumes re-dustiirum aut strenue pugnando equo anImo oppetibitrum, in pauci, delectis equitum turmis, assi; mptis etiam duorum dremina obariis ad tumulum contendit, o innibus de rediti alitiis desperantibus. quo ubi peruentum collem quendam contractim timaiolum in quo cohortes obsidebantur, quam maximo Ciarm potuit,
occupisuit atque postquam radices utriusque dum tali Uallemque anteriacentem contena platus est peream fertur supra hostes. qurvbi se circumventos Miderunt, effusae sese suga mandarunt. En qui seruit laudibus Scipionis. Pap. 9 ver. s.
Quibus Tribunis maxi pugna stlacuerat sententia App.
τον ex ατεγον μαλις ε It rins ri τὸν toto I id est alii Tribtini imperatorem maxime ad pugnandum impulerant num est idem Tribunis placuit pugna sentcutia, & Tribuni impulerunt Manilium ad pugnam i ordinem etiam mvertisti. Nam App. Multo ante de morte Tribunorum commemorat.
63쪽
quo ea si fio est e. His mala rem onenideres Scipionis prudentiam permulta quae tradi iuFa lis,omisini Sc pio, inquit, Al p.
hostes , quoniam numero superiores erant insequi noluit: quod satis visum est suos, qui iam de salii te desperauerant, ab iminenta
periculo liberasse. Pag. Ita ver 21 .etit proximis comitiis, quibu L. Tiso in Sp. Tosthum ius eonsules secti sunt consulὰ multis centuriis diceretur ad ea quae diximias in prioribus ei ratis tuis in iam mentario Fastorum pag. I 23 in historia Scipionis pag. I hoc addimus , temere de tiro te addidisse, proximis , quio in L. Piso. v. PoIlumius consules facti sunt . Reliqua cognosce, suo loco.
asyin ga cum filior malF inter siet 3cordes e se animaduerteret. App. νδ ἐν τα εργα αλληλοι ζοικοντας id est , moribus, ac stilo diis inter se dissimiles, quod ipse insta confirmas, cum prodis , Micipsam pacis studiosum fuisse: Gulussam bellicosum Manastabale
iustitia excellentem. Pag. o. VCP.So.
Tosse Iiones iis quidem a Ityn it, App. τερα δρίψας, ad est, alia dones ostende tu illas posscsssones.
Legittimos vero Thesauris, ac, ctistalibus . regio praeterea nomine peraque omnes assecit. App. αἶ π ψm . id est, pronuntiauit. tua fecit nusquam leges afficere thes uitas , vectigalibus, nona Im1- autem regio leges; sed is afficst qui appellandi regis potestati habet non is, qui alienam haereditatem diuidit, S nonae regium omnibus comune relinquit Pag. O. ver. s. Quin etiam Gulussam. Hic omisisti auxilia, quae secum duxit Gulussa. V. O. Ver. 63. Id que hoc modo administratum esse accepimus . Parate vos lectores defatigati Sigonius renouat attentionem , quod art1ficium nonouit Api' accepimus , ait, ut maiorem fidem adhibeatis. Sed dic, quo accepisti, Meris mihi magnus Apollo
Iacet inter duos montes vastiβima quadam 'allis eiusque ab una parte Thameas ab altera Scipio per tramites quosdam ducebat Attende quam longe aberraueris a sententia Appiani. Iter,ins iit, aliquando Scipio in Phamaeas ita faciebant: vi alter contra al
64쪽
terum iret: sed n)ter utrunqtie vallis erat invia , accessu gistici istalter alterum nec inuadere nec offendereullo modo posset. Iram ridicula est 1lla tua discripti, quas vallisisse postri, quae non siit ter duos montes sed quae nam erant illa partes vastissima in vallu i quis unquam ex tuis verbis percipiet, quomodo, iter facerent' qui nam erantilli tramites' Pag. II vero 6- - .
το, ηγοῖμMψανερον nχι σοι. id est deliberabo, inquit, si feri Posse putabo, manifestum erit tibi num est causa , cur tantopereantumescas' Pag. II. Ver 2O.
cum cateris ducibus in medium progressus,quasi alia magna de re verba βcturus.Ap. μετὰ τ νιλαων, cum turmarum pra ectis tu cum cateris ducibus Ap. 4sω τινὰ σκεψιν, ἰραν. d. tanquam ad aliam quandam constarationem tu, quasi magna alia deve verba sciurus d admirabilis graecarum literarum cretario horminis quinquagenarii
si istolam autem quidam ex ulussctetexercitu atriilit Scipioni. Nun eius Latine non diei tui qui fert epistolam . Haec neglexisti quam ob fgnatam, ut erat duci legendam tradidit. nahil ne haec pertinent ad Prudentiam Scipionisi
Hodie ad locum illum veniam, ubi collocuti fumus tu sic, ut quibuscum tibi visum fuerit practo sis. Ne verbum quidem ita Graecis versatissime, Appiani es affectitiis ε' τενι' a ψ ρα εοι. sis, et υλαἱι δεπε δε σξαι τον νυκτοὐαφικνοῖμενον ad talem diem epo quidem talem occupabo locum tu Vero vena liquot vis,& ex bitoribus dicito, ut accipiant noctu ad se venientem. audes te omnibus literatis praeserres Pag. I et Ver 36.
Iamque perterritos Taenos inseqmnsportam urbis intraκerat, caiminente nocte od quam pugna perduisa erat. Haec omnia qua sitiehidicio, imperite scripseris quam si multa neglexeris,& hic. my ε-λὴς mca Appiana versione . Poeni contempta Rom.
65쪽
rurni,ncitate, portam ad eas rupes serentem ape erant: in Romanos impetum fecerimi, At Romani fusis,sugatisque Paenis ira urbem unaciam illis irriaperunt. Iamque sol ad occasum peruenserat cum Romani occiivato iusta muria loco quiescebant mancinusin, admotis scalis urbem ingredi conabatur quid renim gessit' perterritos Poenos inuim, insequens iam portam urbis admouet scalas, te narrante, perseqiu tu Parnos,& portam intrat mira quidem breuitas ubi a erant illi Poeni perterriti, quos insequebatur' cum admouit scalas, porta nonne erat claus, quis eam aperuit qui , quibuse in urbem intrauit quis dicit pugnam ad noctem fuisse perductam in ausus es scribere, te eo uno commentario di- umitus iudicatum , qui in locum Robortelli vati doctissimi subrogarere tiansilentiam inali litam
Iterea Pani ex muris per stadia quinque progresii vallum iacigi. Illud, interea, quo spectat' progredi per quique stadia, est tuum dicendi genus App. τῶν τε χων πε τε σταδὶ ους προελ 0rTες. ad quinque stadia inuris progressi αντηγερα αυτοῦ, ἐρα- vallum iaciunt, vertisti ut nescias quo ira loco inna ipsa verbi compositi, Paenos illud vallum contra Scipionis castra iecisse, ostendat.
scipio autem cum exercitum a Pisone acceptum auariti ae desidiae deditum, atque omnibui probris ignavia Pisonis affectum animaduerteret , ante eum sibi emendandum esse connituit, quam ad
pugnam aliqua ratione destenderet. Itaque concione aduocata 'mniumq; ordinum centurionibus adhibitis, c. Iudicet aequus lector de utriusque nostrii in versione Scipio cum nullam in militibus a Pisone acceptis messe modestiam, nullum ordinem,nullam Melentiam animaduerteret sed ignauiae , auaritiae, rapinisque Pisoliis indulgentia omnino deditos, interdum cum iis magnam institorumultitudinem versari, qua praedae causa sequentes audaciores castris inius consulis abeuntes cum lex innumero hostium reseret eum , qui longius discessisset, quam tubae solium audire posset , pinas e ercebant: quaeque ii deliquissent, ea in exercitum conferri: e quae rapuissent, noui certaminis ac mali principium esse, cum multi proedae socios vulnerarent hos sibi paucis esse monendos de eastigandos putauit, intelligebat enim hostes difficile ab eo, qui milites dicto , moderatos . atque continentes non ' haberet,
66쪽
superari posse asiare, aduocata conciolae in editum quendam lamcum ascendit, atque ita milites reprehenclit non possum Sigoni
non cx te querere, omissi caeteris, Unde nam erueris tuos 1llos centuriones omnium ordinum.
HAEC sunt, quae iterum in tres decim paetinis tui Aemilianioniaduertere placuit . reliquis enim prodendis in praesentia supe sedere volui ut quam primum tuas confutem calumnias et Metrata, quae tam pueriliter, Sc imperite lucri conatus s. utriusque linguae Ignorantiam con firmum His absolutis, tibi, quod reliquum est promissi mei diligentissime persoluam . Nam a me trunque, Sut sine mora, ut par est, tibi respondeam , reliqua persequar, ab optimis viris, Selleratissimis efflagitari, clitem multorum,& sermone omnium ad me persertur.
CA habes limanissime Lector, quibus impulsus iterum
aduersus Sigonium siccipserina . Hic quidem homo is est Suffenus: ut non solum nimium sibi placeat, sua miretur, ac magnifice de se pr.edicet: sed cos etiam , a quibus non suspicitur, colitur , in coelum laudibus effertur omes in numerum inimicorum , hostiumq; reserat: schedulis famosis spargendis, hieris conuitiorum plenis clasubministrandis, ac sine suo nomine mittendis,annotarionibus denique libris alieno nomine edendis insectetur assidue , planeque dilacecet. Tanta porro snperbia, Marrogantia ut cum it ratas SI- mos quosque huius memoriae viros omnino despiciat, ac homine d sertum prae se cicat neminem tum optimos omnis antiquitatis auctores, dum ipse res easdem melius, elegaturus , concinnuis aptius, atquebo indius explicare posse Ahi et suasit, omnes mutando. addendo Metrahendo de loco mouendo ita pertharbarit, atque labefactarit ut eos in ordinem redegisse, ac prorsus Nasamasse videatur inuam vero vim latinorum verborum , sumque teneat, satis iam, iis, quae adhuc in illum edidimus , esse perspicuum arbitror. At de historiae cognatione, eius in scribendi facultate in qua multis praeter Ceteros excellere visus cst quoque una ubique tantopere iactare,' tanquam cupressum inculcare consueuit, ita feracio.
Lum etiam si quicquid ab urbe condita usque ad mortem Augustigeminue
67쪽
ritum sit , plane testeat, ac memoriter narrare posit . id quod etiapermulti passim mercatores,& homines imperiti bellissime facitini tamen ad alia potius omnia natum Distumque videri quam ad his storiam seribendam cum ex aliis illius scriptis tu Veio ex hac quam. falso Scipionis Aemiliam historiam appellat , cum potius imperfecta, ac illepta quaedam laudatio dici possiit, quaque na gloriatur, se Venetus dignum iudicatum suisse . qui in locum Robortelli vita admirabili ingenii prudentia, ac celeritate, solida, cumulataque omnium ingenuaram artium cognitione , subrogaretur , colliga facile potest . Nulla est enim ibi periodus, in qua leges historiae seru
uerit adeo ordinem perturbauit, Sc nunc minuendo, nunc nimis amplificando S commemoratione dignissima omittendo, omnia corrupit, mendacisque resersit. Vt mirum mehercule sit, homine quinquagennarium, ac tot annos publice interpletandi munus. . euntem in opere tam partio, e omnium postrem tot ac tam sce- dos errores committere potuisse. Qtianquam velim scias. Samniuannis iam duobus, Muiginta Mutinae bunc eo modo, qu dicetur
alibi , commentarium sempsisse, Mannis septem post , sine ullo iudicio totum in Fastos coniecisse. ubi si infinita pene conspiciuntur erratas maior tamen in hoc inde iterum conflato libello antiquit tis Xplica adae inscitia clongeque hiri, ac turpiora flagitia deprehenduntur: Vt diceres, eum hos ipsos xxiii annos nihil progredi, sed retrogradi didicisse de more Scarabei faetidum opus auessis pedibus volitentis', ac impellentis. Quae qui lcm omnia&si adhuc apertissime demonstraui, longe tamen aperinis, uberius alio me loco demonstraturum sancte polliceor', ac in me eclpio. Vt omnes, qui ad hunc us' κ diem Sigonium antiquitatis quasi parentem putarunt eo diutius in errore no versentur, simulq; quanta eius doctrina facienda, quantasiue scriptas eiusdem fides sit adhibenda statuant; ipse iam tandent hac via re insolentius iactare se, des nat:&ilhid Plautinum semper meminerit cornu tam bestiam . Tu vero lector candide, mihi ignosce, siquid in eum asperius dixisse tibi videbor is enim culpam finiuet. qui me verbis contumeliosis finis lacessivit, cum ego in primis illius erratis leuissimis usus fuericum mea spontes, tum ipsius rogatu, te hac epistola ad me lingua materna scripta cognoscς ' r
68쪽
gati OLTO MAG. Erratas. MI OS SERVANDIS Ariteuuto si vostro seipione eo laetettera nella quale vi moritate molio alterato verso di me, perebe is habbia Bampata queLia vita chestet Iid ne so perche, essendo he in niun conto vi pun- , o accenno . se voLdunque volete Uogarui per altro,sset to,sare come attre volt v'ho detio, scritio come vi pare ma vi prero per ι'amor di Dio, siate come sete, modesto nesso scrinere, cyprouatem pol obesia i maggior asino, bestia, che,iua, che in ad hora vi perdono. O vi prometto di non viriJondere tanto e ilvssetioche vivoglio havere er quenosa det tiae bene ho compres,la sententia delia vostra Lettera, la quale mi par minacciare. se non diosi, sita per non deito Vi ingrario delia laude loquale mi hauete data . saluo se non e una di quelle bugi che scriuet haversiriti di me che volete leuar via , Io per me se Inoi vorrete scriuere nesse materie, neste quali io hoscritto, ne modo chelo Heio, non solamente non mi turbero, ma vi ingratiero. Vi bascio lamano In Bologna il9. di 2 couembre. 369.
Dixi supra te hanc Scipii nis historiam coniecisse in Commenta eium Fastorum: saepius hic quam illic lapsum fuisse quod. v an, verum sit, cognoscatur, duos huc tantum locos trasseram alteriime Fastis, alterum , ex hoc libello , ut ex utriusque collatione appareat acies ingenii tui, exquisita doctrina adiungam etiam meam Appiam versionem, ut lectori minuatur labor.
Ex Commetitario in Fastos pag. 79. Consules cum re saepius tentata nihil adhuc Gicere potuissent, eandem commodissimum rati futurum , si per quandam muroruta partem, qua paulo ante deiecta nondum probe fuerat restituta in-tiaderent, ea omnin ex improuiso irrumpere connituerunt. At verὀ scipio cum Poenos cognito consulum consilio suos ita dilosuisse audisset, ut alii armati 'manorum impetum Iustinerent , alij inermes ligna, O lapides in eos ingredientes ex loco iuperiore con-ῆcerent, maximum, quod Umani militibus iminere periculum prouidebat Gibi esse propulsandum censuit. Itaque cum cohortest 'rei parte diu buisset, easque non procul a muris ex iuteruallo
69쪽
1eruallo rinstituisset . datis mandatis egerit, ut non eos solum, qu in urbem irrumpere, sed illos etiam, qui lacessentibus instare hostibus cuperent, a certamine cobiberet In epitoma Liviana scriptum iuuenio, hanc consili temeritatem non confulibus tribui, sed duobus tribunis, qui cum neglictos ab una parte muros, cum cohortibus inuasissent, O ab his ibus grauius caderentur, a scipione esse
potissimum conseruatos ab eodemque cassessumi 'manorum,quod nocte oppugnabatur paucis equitibus adiuuantibus liberatum. edhac vero eu censorini discessi, qui mam comitioru ausa decesserat, maioribus animis Poenissumptis suma vi ex urbe silrtio noctis egres carira Romanorum infesta redderent, scipio e portis castrorsi egressus ijs, ' longius a pratio aberant, cu impetum in carthaginienses fecit let, eos tum repentina eruptione adeo exterruit,ut extemplo castra Romanoru reliquerint, ct intra moenia se receperint. Ex lib. de vita,& rebus gestis Scipionis Aemiliana pago. Cum consul oppugnatione urbis Iape frustra tentata per quandam murorum partem, qua paulo ante deiecta non dum probe fuerat restituta, ex improudo irrumpere cogitasset, a Scipio Taenos
praerepto Imperatoris consilio suos ita di osuisse audisset, ut alij armati s 'manorum mpetum Instinerent, ali inermes ligna, o iapides in eos ingredientes ex locosuperiore conjcierent, quin m ximum propulsarit periculum, quod Di iminere prouidebat,baud bis cunctandum censuit. Quare cum cohortes suas in plures partes diBribuisset, easque non procul a muris ex interuallo eonfiituisset, datis mandatis essecit ut non eos solηm, qui in urbem imrumpere sed illos etiam , qui lacessentibu instare honibus everent a certamine cohiberent. Quanquam apud Liuium inuenio
hanc consili temeritatem non consuli ascribi, sed duobus militum tribunis, quos ille scribit cum neglcctos ab una parte muros cumcobortibus iuvament, O ab hostibu vehementer premerentur a Scipione esse potissimum conseruatos . Cui illam etiam deberi laude adiungit, quod paucis equitibu adiuvontibus,castellum R.'manorunocturna oppugnatione liberauit. Post autem cum Poeni summa vi ex γrbe silentio noctis egregi castra Romanorum adorti essent,unus item extitit Scipio,qui subito co silio salutem attulerit. Etenim δportis castrorum egressu iis, qμα irrito longiua aberant, eum impetum in Carthaginienses fecisset stos repentina irruptione ita per
refecit,ν e temp' reliqi coris intra mania se receperint.
70쪽
sic Appiantis it Libyca Scitui clib.
Deiecta quadam parte muria consule Censorino, campus laterat.n, Mad pugnam aptus intus apparilit cibi Carthaginienses constituti fuerant milites, partim in fronte armis instructi, alii post hos bapidibus Milonis muniti, per multi et ana in aedificiis ipsi campo iminentibus , disposti, expectabant, Vt Romani irrumperent Homani vero milite, orta luce, praeterquam quod illuc irruere cupiebant ibi videre se ab inermibus contemni, alacriter in eos Impetum secerunt Scipio vero tunc Tribunus se continuit, suis cohortibus in plures partes diuisis 4 iis iuxta murum , ex interuallo collocatis,& suos ingredi in urbem prohibebat, tirgressos e capiens ab hostium undiq; prementium inpetu tutos reddebat auare nomen euas magna esse cupit apud omnes gloria, cia militibus consuletido prudentior ipse consule videretur . Castellum quoq; Romanorurioisse ab hostili incendio liberauit. Non multo post discessu Censorini Romam ad magistratus rogandos profectus erat audaciores fa ct inoctu urbes gressi sunt partim armati, alii inermes, asseres tantum ferentes; quos cum proYimae Manilii socte iniecissent, strenue, vallum diuellere, ae prTrumpere tarperunt. Quare perterritis quod nox erat, Romanis, Scipio ea porta quae longius ab host ibus, e praelio aberat egressiis cia equitibus Poenos perterruit, in ramoenua sese fuga recipere coegit Quo egregio facinore Romanis in tanta trexidatione iterum saluti ea nocte fuisse una omnliun voce ferebatur Primum videamus quid in utroque loco addideris deinde quid ademeris e tertio loco quoties lapsus fueris. Haec in fastis addidisti'.
Coη kles cum resaepius tentata, nihil adbuc eficere potuissent Tandem commodiβimuxnrati futurum, si per quandam murorum partem , qua paulo ante deiecta nondum probe fuerat renitura in-tiaderent, ea omnino ex improuiso irrumpere constituerAnt. At ver4 Scipio eum Poenos, cognito consulum consilio, suos ita dii oluisse audisset, ut ali armati Romanorum impetum sustinerent ali1 inermes ligna, lapides in eos ingredientes ex loco superiore
sed illos etiam, qui lacessentibus hoRibu innare cuperent a cer