장음표시 사용
21쪽
nit, longe probatiora habentur , atque laudabiliora Daius artianae destitutionem , ac luctum querimoniis plo. num inducit. Ea est eius Poetae pars, si qua alia , . lalute persecta, atque eispolita ; omnia adsunt ad iniquissimae iniuria querimomam , atque lamentationem taperfidum , atque ingraturnin hospitis nrum 3 enais , in in quae in eiusmodi hominem excogitati, quae . que die possim , nihil non visum , nihil non dictum . atque obiectum est. At ea etiam dictione omnia sunt ex polim , atque dicta , ut nihil ornatius , nihil prius aut
exponi , aut dici posse videatur. Hanc tamen partem integram immaro in suam Didonem imitando transser retri tantum abest, ut longissime ab illo relinqueretur Hoposterior, ut eum ipse longissimo post se reliquerit intem
vallo. Utriusque carmina 1uo loco commodius consere tur, cum de inventionis imitatione agetur; ex quorum
collatione id ita esse , in spero fore , ut facile probem. Ut iam isti elamare desinant , atque objicere cessent, qui
alium imitando sequatur, numquam eum esse antecesnI--1, numquam primum locum occupaturum. Qui vero
Pieriem praestantiorem fieri posse eum, qui ad suam mentem tantum Martem in manum dirigat, quana quialterius absolutissimam pingat imaginem , constantissime a firment, non ego satis, ciuid efficiant, intellis, neque
Ertam isti ipsi prorsus Uent. Nam si tangendi liberta tem eam appellant, qua in Chimaera Piciores uti solentestingenda , iste per me quidem licet , ut etiam , quaruavis in volatu in ingendo sit liberior si s quod mnes siciunt' eam ideam , quam iam conceptam ad ali quam rectata rationem invia , penicillo is coloribus
rius sequi malit , adiue ad eam emimendam omnem a trem convertat , is ad imitatione non discedet. Recte sa , ne At ea eius erit propria imitatio, in qu etiam si san maequet, aliis tamen in e sicile praestare poterit,
haud inepte quidem in prudenter. Sed quaero ego , -- de eam i in sibi hune effinxisse velint. Nam si aliunde sumptam affirment, victos se silentura si a se ipsis id sumptam , atque depromptam magis tueantur I quaero μtem , .nde eam satis haneant pr tam , quaequo bono nam iudicio , quo uno, non autem nostro proprio stan dum est , minime improbetura praesertim cum alludiem Rotum sit, or eae ostii palli. Quare etiam Pictorum se i
22쪽
Ele prineeps pelles , cum quid tale colaribus suia a si
expressisset, propalam id proponere solebat, atque in o evito angulo ipse delitescens praetereuntium sententiam ac judicium aucupabatur cui sic obtemperabat, ut eum ad sutoris correetionem crepidae fibulam corrigere non puduerit . Quid quod Cicero, WVirgilius , duo Latinae
linguae splendidissima lumina , cum ea essentis natura , oratione , qua abs alatius fieri nihil potuit, quamque posteri ad imitandum sibi omnes boni facile proponunt valle tamen nihil egit, quod sua imitatione careret auter non solum id quoque praestitit optime , sed praecipere non cessat, ad optimorum rationem , quicquid agatur, diligenter esse agendum y Neque postremo equus , qui seissere vacuus , atque habenis ad metam liberior per se st, dium currat , eo aut citius , aut etiam celerius perveniet, quam qui levem , ac prudentem habeat rectorem. Ille --nim passim , quo appetitus rapiet, sceps vagabitur hic , quo hominis, ac viae brevioris ratione ducetur eurior pervolabit , sicietque potius , quemadmodum ibis ait Aere . ad prima per se eursurus honorea, Si tamen honeris, finius ibit equus. Et re vera qui ab optimo duce iter suum agat, is id
numquam nisi rectissime conficiet, neque in eo quicquam temere admittet, quo ei aut in caput redeundum, aut quo quam declinandum, aut etiam in medio consistendum sit Quod vero dicunt, naturae vim nullam esse afferendam , ac ab ea e latum quidem unguem esse discedendum nae suae nimis isti inauigent naturae , contra autem permultum detrahunt de artificio . Nam si ita sit, Isocrates doctor singularis minime recte Ephoro, Theopompo discipulis suis consuluisse videtur , quorum utrumque a propria natura, quantum potuit , abduxit. Nam cum alterius orationem quasi abunde luxuriantem videret, alterius uasi verecunde cessantem, huic calcar , illi haenum adhibens , quantum de alterius luxuria detraxit tantum audaciae ad alterius cunctationem addidisse credia tur . Neque Demosthenes tantum studii, tantum industriae, tantum laboris in una tantum liter apte pros venda posuisset, si a natura numquam discedendum si se judicasset. Nam cum hic naturae vitio r iteram L
s laese, ac in te proserret, tantum ab artificio conse
23쪽
esitus est, ut nullam aliam facilius, nullam aptius , nullam decentius exprimeret, atque proferre . Ab una lit ra ad magnam hujus eloquentiae partem transeamus . Gmne isti ipsi Demostheni vim in dicendo a natura tributam esse dicunt. Hic si in eo tantum naturae bono se se eontinuisset , neque ad artem in caeteris partibus orato-tiis transisset, atque se confinxisset, numquam eum locum,
rem primum ha t inter oratores, tam facile obtinuissit . Nam nisi a naturali illa sua dicendi vi , atque vehementia ad lenius, ac remissius genus , quoties res msulare , aeque descendere, ac dicendi faces illas remittere didicisset, eamque semper audire voluisset, neque uinqvam ad lenitatem imitando sese excoluisset, profecto gravissimus orator extitisset verum numquam primus, ac persectus . Contra vero schines , si quam habuit ara tura dicendi suavitatem , in ea se tantum continuisset, neque sortius illud Demosthenicum dicendi genus intem dum M imitatus is ipse altera Oratoris optimi parte caruist neque tam fortasse suavis , quam etiam elumbis, ac rigida ejus oratio sentiri potuisset Verbis es servescebat Sulpitius adolescens , ac paulo etiam nimium redundabat. 1 in ea verborum luxuria perseverasset in reliqua etiam aetate, id ei maximo vitio datum esset. Hic Antonii consilio ad Crassum se contulit, eumque sic ansemo is mente complexus est , ut brevi eo studio , atque imitatione id dicendi genus , quod ei naturale erat , Mxum , atque redundans , amplum , ac magnificum pedi
fecerit , quod numquam solus effecisset . Nam quod ad Caesarem attinet , res quidem se sic habet sed nunc , sum , cum a naturali illa sestivitate sua nusquam di-eederet quippe qui in Tragoedia quoque lenis esse cogeretur ut oratorem sine nervis , ac parum gravem idem Cicero notare non dubitavit Cotta vero jam natu gran
dior ad Antonii imitationem se contulit . De Curione autem quid amplius dicam , quam eum , praeter unum verborum splendorem , nihil oratoris habuisse λ quique paene infinitis vitiis laboravit cum neque tamen eo in loco is sit Cicero , qui Curionem non improbat, quod parum quemquam imitaretur; sed Antonius, qui ex sua id ageret naturae dissimulatione . Quod autem ad Ant nium ipsum attinet , nihil aliud dicam, nisi quod doctissimorum hominum sententiis , ac scriptis maxime est
24쪽
mmprobatum , non tam eum artis contemptorem , quam
dissimulatorem suisse optimum mactenus eorum rationibus , qui a natura propria toti pendent imitando, sati iactum esse arbitror ; atque fortasse ita, ut ne isti quiadem ipsi , quae a nobis uini in eorum sententiam disputata , non omni probent, ac vera sateantur . Sed paulo tamen , quam suam isti naturam admirantur , atque unam eam sequuntur amantes, eam, sinlacer sortius e
cutiamus primum igitur isti, qui aci suam quemque arituram scribendo revocant, quique a se se eam nihil discedere volunt, mimis stulte ac pueriliter facere videri possunt qui imitandi rationem universam, cujus termini longe se lareque pateant, intra unius homunculi
naturae angustissimos fines conchidant, atque constri sant arctius qui mih perinde facere victnm , atque Imprudens agricola, qui, ex nar tantum arborum spe- ei omnia fructuum genera suapte natura, creari Velit id quod sua studiitia exoptare facilla porerit , re autem numquam assequetur. Certe vero id magna ex parte ob tinebit, si arsinci, ac naturarum communio fiat; quemadmodum ubique unam arborem insitione complures stu- ctus , eosque omnes probatissimos ferre videmus. Dein-
ω vero in magnum periculum suum iudicium adducunt. Qui enim isti prane perspectum habere possunt, an sua natura ex omnibus illis partibus constet , quae ad perse- Elam dicendi rationem pertinent ' praesertim cum minime sibi quisque motus sit, neque i editius quicquam judicemus ,, quam cum de nobis id facimus ipsi . Naturam habuit Apulajus ad eam scriptionem , quam con tinenter est persecurus . At hic rei rationem, quam gebat , aliouam habuerit: convenerit id dictionis genus ad asini natius Politianus O quando, hunc Minuis gravissimum habuit adversarium 1, de rebus, gravissimis ad familiares, complura volumina scripsit. ibique
eam maturam dicendo est persecurus , quam eum aliis etiam sequendam. esse aliquando praecipere non puduit. . Horum diuorum locutio tamum abest, ut ulla ex parto
robata sit , ut ab iis , qui Iegantius scribi volunt, negi quidem, aut audiri possit diutius. Sed fac, non immperite sit factum, non pueriliterra fac, recte istos sensisi
de se feci addo etiam conatum suum omni ex parte facillime esse consecutos. dixerint apte omnes ad suam
25쪽
naruram; non impolite scripserintra necessa tamen erit, illud eveniat , quod Cicero Graeciae evenis querebatur, ut , dum in sua se quisque natura admiratu scribendo, neque ad eum, Quem optimum existimam, orationem suam conformare studet , plura atque maxime diversa dicendi existant gener . in dicendi artem , a quam paene imitandi praecepta omnia constituuntur , a natum ipsa prosectam esse , nena umquam inficiabitur, neque
id ipsi umquam inficiabimur . Verum illud constanter
nobis tenere licebit, non continuo eam ex eujusvis M. minis ingenio esse comprobatam , sed vix etiam multo.
rum ciculorum prudentia is judicio in id auctoritatis pervenisse , quo est maxime constituta . ut fortasse prismi illi homines cum bestiarum more in agris palam
res agerent , qui unam naturam magistram tantum M tabant , eam recte sequerentur in agendo , neque alis quid extrinsecus sumerent aut ad agendum , aut ad dicendum . Cum vero longius aetas adolevisset, ac gens
coisset in societatem , quin ignari prudentiores imita rentur rectissime , nulli dubium videri potest . id quod nobis, qui jampridem cum periectissimis agimus, sine,
bio faciendum esse censemus . mactenus quod ad eos at tinet , qui naturam usque eo audiendam esse dicebant ut arti nihil concederent in seribendo . Alterum vero genus erat, quod tantum imitationi tribuebat , ut nisi
in illo opere , quod in manus incidisset, optimi in eo genere Adctoris imaginem expressam videret , etsi id ab
omnibus aliis partibus optime constaret, sibi tamen non satis probatum iri, affirmare non dubitaret ut mihi rem cum iis esse videas, qui nullum medium adhibeant, in extremis inhaereant obstinate. Illi omnia a sua quemque natura , nihil extrinsecus petere iubent ad scribe dum hi contra , nisi quod ad aliorum rationem probatissimum in tua oratione senserint, non sunt admodum icomprobaturi. Sed ii, qui suam quemque naturam sequi volunt agendo satis supra sinuemadmodum arbitro J
a nobis runt confutati, atque convicti. Nunc autem ibit, qui ita censent, omnia nobis ad alienum institu tum esse consermanda , nihil ad nostrum , pari iunt a Milone consutandi, atque convincendi . h. neque tam inhumanus sum , qui naturae bono hominem privare Rudeam, neque tam fatuus, qui non videam, naturae vim
26쪽
la omnibus rebus maxime dominari. Neque ego uni. quam C. Caesarem , nec Cottam , nec Curionem minus probatos haberem oratores , quoniam sua natura maxime essent delectati, sed quod , in quo ii potuissenti nos inritari, neglexissent, non possem plane probatos habere . Nam si hoc sit, quod issi volunt, ut a se ipso nihil sit expetendum , nae cum illis inique actum est , qui
primi homines, quos imitarentur , aut in aedibus aedificandis , aut in is sensis vicissim promendis nullos habuerunt . Quod minime est dicendum , ne naturam inmnibus in rebus optimam magistram, ac matrem omnium benignissimam , aut in hac parte mancam , atque imperfectam , aut impiam novercam insimulare videamur. Neque haec ipsa satis cum homine liberaliter ageret eum quem liberum procreasset, in loquendo tamen eum in servitutem redigeret , si , nisi ad quasi praescriptam alterius rationem , vel verbum ullum ei proserre minum liceret. Praeterea vero quid in eo omnes Auctores tam convenienter consensissent, cum naturam in omnibus rebus suam cuique optimam ducem esse praedicant
sequendam Quid , inquam , illud , quod in ore est
omnium cum creberrimum , tum celeberrimum: Ne quid λυita facias, dica e Minervae si a nostra deficiendo ad alienam , atque adeo nostrae maxime contrariam, nobis esset confugiendum y Sentio, hoc loco istos indignari graviter, ac me summae inconstantiae, atque etiam praevaricationis accusare , qui modo contra naturam caussam meam egerim tam acriter nunc vero, tota ea dissimulata , sic in ejus castra transfugerim, si que ejus defensionem susceperim , ac omnibus eam prae-1 iis communire coeperim , ut qui totus ab ea stet quique sortissime unam eam tueatur . Hos autem ne inultis morer , a quasi secum oratio mea , non autem
cum illis, contendere videatur, quid ego tandem de imitando sentiam, a quam huic iacultati summam faciam, jam explicabo liberius . Ego igitur sic sentio is naturae artificium , artificio naturam , ut in caeteris rebus , sicis imitatione plurimum prodesse , atque alterum alterius auxilio omnino indigere . Nam qui naturam suam , in quo minime mala sit, sequatur , eum valde esse probandum , nec quae sibi deesse senserit, si ea aliunde imitando assequi studeat , quicquam contra improbandum ex
27쪽
stimo . Ita enim fiet, ut neque naturae adorsetur ετ aliena, quae aut sibi erunt necessaria, aut suis etiam mearliora , minime contemnere videatur . Quae mea sententia eum Horatii sententia maxime consentit , qui scin naturam,is artem in pangendis versibus omungit, ut anterius alteram ope indigere planissime testetur, cum ait:
Natura fieret laud-ile camen, an aris,
'aesitum est. Ego nec sudium fine divite vena, Ne rude auid prosit ideo ingonium alamitis βο-tora potat opem res, m coniurat amiss. Naturam studium desiderat Horatius in Poetis , qui magis nasci, quam fieri solent: quanto autem verius id in soluta erit tenendum oratione s Quasi vero ipse quoque Cicero, atque adeo in iis ipsis, quos iam saepe add eo , non idem planius senserit . Siquidem hic C. Caesa. rem, C. Cottam, ac Curionem commendabat, qui nat ram suam secuti essent non pessimam in eo vero , quod aliunde sumere poterant ad orationem tuam perseAius absolvendam, cum neglexerint, eos ipsos tum minime leviter improbabat. Id quod ille, quisquis is sui flauando sunt , qui Horatium tuisse negant L in Lucilio ad hune
modum damnabat; meo incomposito dixi ede currere verso Lueui. Quis tam Messi fautor inopis est, Ut non hoe fateatur' At idem, quod sale multo Urbem defrimit, charta Iaudatur eadem. Laudat ille Lucilii sales, non ita versus compositionem. At id eius aetati condonetur . Sic enim tum composit scribebant, atque incondit . Ovidius natura versus effudisse fertur facillime id quod ipse quoque testatus est a liquando mi si eos ad aliquod diligentioris artis , aut attentioris naturae studium scripsisset, ac sibi in sua natura tantum non esset obseeutus, certe suos amores Versu elegantiore persequi, sua autem tempora non tam ob
liter, tamque effoeminate deflere potuisset. Rectius autem P. Sulpitius , de quo paulo ante supra dicebam , qui cum natura ipsa ad magnificum, atque praeclarum dimeendi genus instructus esset, videns tamen, se eo solo naturae ruae bono pervenire non posse, se ad Crassum com tulit, a quo unius anni spatium plurimum adjumenti ad a turalem illam dicendi dignitatem attulisse testatum liquit Cicero. Sane vero cum in omnibus hominibu
28쪽
vla omnia esis possint , quae cumulate laudentur; nae ut audacter , nisi etiam temere , facere videtur , qui in lino ea posita eis omnia insolenter confidat, atque arringet impudenter. Hi a natura factus erit ad docendum ille magis , ut delectet alius, ut graviter commoveat; accusationi alius alius defensioni alius ad populum in Senatu alius a natur dictionem suam elicius habebit accommodatam. Siquidem naturam ei factum ad omnia, Diis solis contingere solet. Itaque recte ea , in quibus natura defiterit, nobis nostro studio , atque industria erunt comparanda. Imitetur autem filium meus imitator, qui cum proceritate , olore , Vultu, ore, facie denique tot parentem optimum reserat, ejus quoque animi virtutes , ad quas fortasse natura minus apte se factum
ιentiat, suo studio , sua diligentia in seipsum exprimere eo tur . Quemadmodum in bonis patriis iacere solet idem filius, qui non solum ea , quae sibi a patre relicta sint bona, conservare, sed iis etiam extrinsecus suo si di , inqua industria plurimum adjungere solet . Ita meus faciat imitator cui naturae bonum plurimum affuerit , id diligenter conservabit si quae vero desiderabuntur, aut quasi ad locupletiorem familiam alendam , aurfliabus dotem comparandam longe compluribus , a sua sudio aliunde bonorum imitatione comparare debebit. Quod igitire quisque naturae bonum possideat , is in eo
ita se exerceat, os id ita tueatur , ita foveat, ita amplexetur, ut in eo aeteris aliquando se praebeat ad imi. Iandum in eo vero , quod desiderabitur neque enim nobis semper cupressus erit pingendaci id arte , atque meliorum imitatione ut corrigat, accurate studebit. Qui vero natura emime imparatus erit L quando omnibus , Mui consulere volumus , etsi cum bonis admodum semimus, non, ut junt, ex omni ligno apte Mercurium fieri soleres cui , inquam , poene tota aliena sit natura, uenda , sua contra exuenda , eum , ne se quoque vitium suum aliqua ex parte corrigere posse desperet. Ἀ- deliter admonemus, si studium, diligentiam, amorem in eo adhibebit corrigendo Quin etiam accidere posse , ut probatissimus, atque maxime persectus evadat, polliceri Eossumus fortasse non inepteri qui , quasi agrestis arborisciat , quae cum nullius tolerabilis saporis fiuctus serret trius, Per suculum nun alienum in se immissum, v
29쪽
eterens illam omnem acrimoniam exuens, novos , a m
nime insuaves succos recipit; sic ille totus a se se disse dens, ac in eum locum probatiorem naturam admittens, atque interserens , aliquando etiam se sentiet e stipite hominem evasisse perelegantem conetur modo, audeat, contenda , habeatque in primis , qui viam monstret, 'qui fideliter edoceat, velis omnino cum ramis minime excelluerit, certe eo perveniet, ut sui loci haudquaquam poeniteat , neque in postremis , ataue contemptis habeatur. Equidem imitationi seu quo de ea sentiam, tandem planius explicem Did accidisse arbitror , quod caeteris omnibus artibus accidisse constat oi ea , quae a s pientibus Viris probarentur, studiosus sequeremur, quam, quae non satis tuto a nobis essent excogitata, cum perieulo experiremur. Quemadmodum in frugibus planim ne videri potest, quae postquam sunt in usum hominum adinventae, nulla gens tam effera, nulla tam elegans est, quae ab iis serendis, atque colendis ad novam victus Milonem indagandam animum suum converteret, Sic inadibus aedificandis evenisse ruffirmare non dubitarim, in quibus homines primum , ut cuiques factum accidebat,
ὰ quaque materia ad frigus , imbres , iure, atque ardentioris solis aestus depellendos , atque defendendos te-
ctum aliquod sibi constituebant ut vero ii ruperti sunt, qui ad necessitatem illam aedium quoque dignitatem, at que magnificentiam addidere , primam illam simplicem adificandi rationem avibus, atque seris relinquentes, hanc artis magistrae solam posteri tibi vendicaverunt a Simili ratione in pictura factum esse facile conjici potest eam
videlicet initio aut ex carbone , aut ex ebuli accis ex-nemis lineis , iisque crassioribus rei tantum , quae emu- aeretur , imaginem circumduxisseri postea vero rem se-siciter ad distinctiores colores pervenisse , ac non modo, ut orniae veritatem ipsam reserret, sed animi etiam affectus , ac aetatem in vultu proponeret explicatam, fidelius obtinuisse ; qua una persecte percepta , illa rvdiorismatis lineamenta , quasi spongia sunt ex hominum an mis, nedum ex gentium usu, prorsus deleta atque extincta . Ut in hac quoqua nostra pari ratione faciendum esse sicile videri possit . Nam quousque primi rerum omnium auctores non satis probarentur , suum tum cuique ingenium ut experiretur , ac iit unum sequemis ,
30쪽
recte fortasse permitti potuit ut vero paulatim cum hominum ingenia, tum udia usque eo te expoliendo e Venere , ut poene omnia haberent absolutissima , atque
persectissima, ac cujusque rei quasi certissimam imasinem tibi iunxissent, plerisque ad eorum regulam certissimam agendi rationem dirigendam esse, boni omnes comprobasse videntur . Quin etiam in ipso naturae nostrae bono excolendo nihil prorsus obsuerit habere, ad cujus imaginem id expoliamus , atque persectius absolvamus ut mnino haec imitandi ratio cum hominum studiis , tum etiam naturae beneficio plurimum profutura sit . Illud autem in primis, etsi postremo in loco positum sit,
diligenter etiam , atque etiam erit videndum , ut, qui sive naturam suam tantum sequatur , sive qui alienae se quoque commiserit, rei in primis, qua de agetur, at ram attentius observet ataue custodiat diligentissime; quemadmodum Maro, qui alio nil ero, atque verborum granditate tubam inflavit, cum neae errore , atquere ejus praeclare gestas cecinit alio , cum rei rusticaes ut Bucolicum carmen longe hoc quoque inserius nunc omittam J praecepta tradebat cum eodem tamen genere Versus omnia persequeretur . Quod de uno scribendi genere dictum , de omnibus dictum volo . Sed iam, qui nobis imitandi sint Auctores, quosque duces sequi debe mus , explicare aggrediamur . Optimi igitur in quaque facultate , quorum similes simus, nobis proponendi sunt, Auctores nisi , quem sibi quisque ad imitandum msceperit, eum superare , aut etiam aequare , quorum mirumque est difficile , ac perrarum, non possit omnino saltem eo in loco consistat, quo prorsus jacere non bdeatur , ac in ea quoque commendationem aliquam γrat, qui non humilia sectatus , in deligendo recte se sisse judicetur . Quos autem optimos intelligam, ii plano sunt , qui nobis usu , ac bonorum testimonio maxime comprobantur . Caesarem in istoria Cicero plurimum commendat Sallustium usque eo quidam in Romana extulerunt, ut illi in ea principatum deserre non dubitarintra cum Livio lacteum eloquentiae, ut ipsi dicunt, iam plerique tribuant candorem Catoni, Varroni , Col amellae of his etiam Palladius aliquo modo , si quis velit, per me quidem licet, accedat J Asconio , Celso . Vitruvio , in suo cuique scribendi genere , atque tab