장음표시 사용
491쪽
scientiae, si deferat probabiliter peieraturo, et caritatem et iustitiam laedit. Itaque si reus, citra iuramentum Vel interrogationem, taceat, vel inficietur, si idcirco absolutus discedat, quod ad rem quidem, atque ideo quod ad restitutionem in foro conscientiae, adhuc manet obligatus; sed non tenetur nec in hoc foro ad litis expensas, quia non ex silenti vel insteiatione absolvitur, sed ex probationum desectu 10). 594 Advocat seu procuratori licet quidquid clienti sive actori, sive reo licet, quippe cuius vices agit et, contra, quod huic non licet, nec ipsi licitum est ili Quamobrem ei fas est causas patrocinari, Vel tantum probabiles 12ὶ dummodo et clientem de hoc mature certiorem faciat 133, et nulla contra adverearium aut iudices utatur fraude, aut fallacia 14). Et siquidem reum patrocinatur, sussici exceptionem esse iustam in foro interiori; sin actorem, causa in foro quoque conscientiae iugis esse debet. X diverso, si caugae iniustae patrocinium praestat, letali non caret, et restitutioni
obligatur; nempe adversario semper, quasi cooperator iniustus: clienti, i eum non admonuit, sive cien tacuerit, sive ex ignorantia graviter culpabili 153. Ad haec prohibetur cum cliente pacisci, ut si litem vicerit, lucr suo cedat certa quota pars V. c., tertia, dimidia litis, idest eius quod ex ea lite datum erit 163. Hanc prohibitions niti praesumptione, non facti, sed periculi, idest procurandi victoriam per fas et nefas, ideoque obligare etsi periculum cesset Prol. 208 n. 63ὶ recepta apud Nostros 17 sententia est.
595. Denique iudicis ossicium est, actore non probante, reum amo Vere non probante exceptionem reo, actori petitionem adiu-
ult. De Iureiur.). t periurium 4, 32. Quamobrem non licet advocato hei obligationem naturalem non tot patrocinium suscipere nisi re prius lit, quia non transactio subest, sed diligenter Oxplorata Lugo, XLI, 6); probatio n. 3, C. De Reb. crea.). nec potest absolvi ille qui, quascum- 10 Ex L. 2 ff. De Probati m. que sibi obvenerint causas suscipit; L. T, C. De Testib. Quamvis tacendo vel suscipere paratus est Croix IV, contra caritatem, inficiando contra 1506).
Veritatem peccet. 16 L. 54 De Pa cf. L. 15, C. ii V. Lugo, XLI, T. De P gur. 12 Salm. 29 4, 38. Ubi latissime. 17 Lugo, XLI, 12. Verum hoc, 13 S. Alph. IV, 223. licet admodum probabile it fortas- 14 Sol. V VIII, 3. Ide0quo uti sis aliqua dubitatione non caret V. non debet falsis logibus L. 33, Ad cit. L. 15); ideo existimo, pactum hu-
L. Corn. De Fals.), vel abrogatiου iuSmodi, ex iusta et urgenti causa non vel falsis legum interpretationibus, esse illicitum. Itaque si iniustitia et qua iudicem decipere possint Salin. fraus absint licite exigitur quod pro-20 4 51 . miSSum eSt Lugo l. c. LaVm. SilV.,
492쪽
48S LIBER ΠΙ - RA . II: N. XI DE IURIBUS QUAE EX STATU, ETC.
dicare. In re autem dubia, reo potius favendum est quam actoris i 8 ; sive dubium sit facti, quod omnibus constat sive iuris, quod verius e8t 19ὶ Condemnato autem parere necesse est etiam in foro comseientiae postquam sententia transierit in rem iudicatam etiam in dubio, an sententia sit iusta primo quia possidet sententia,
d0inde quia id expedit reipublicae, ut sit aliquis litium finis 20 ;
immo in condemnatus si dare aliquid, quod sola lege civili dum ne iniusta debitum est ut puri damnum sarcire culpa civili datum. ART. III. De Iudicio poenali. 596. Iudicium poenale eo spectat, ut appareat, utrum is qui accusatur imputato sons revera sit, a inson8 ut exinde vel plectatur vel dimittatur. Expeditur processu vel accusatorio, Vel inquisitorio, vel mixto, iuxta cuiusque civitatis leges Iu utroque quoddam inter accusatorem seu fl8cum, et accusatum, quasi certamen initur. Itaque accusator seu scus intentionem uam, sive testibus, sive criptis, sive indiciis apertissimis probare debet. Et duo semper probanda sunt, V delictum admissum l), et, ' ab accusat admissum fuisse. Accusat autem licet se defendere quamvis revera crimen admiserit), et in primis praesumptione innocentiae 23. Hac re, si neg verit, aut interrogatu tacuerit, ex hoc capite V. 586 n. 4 condemnari non poterit 33. 597. Iudicis autem munus e8 explorare, an accusatu mVera sit reus. Quod examine testium et ipsis rei eum primis steri solet: quamobrem praecipuum iudicis motum in illis et hoc examinando positum est. At vero nec inquirere licet in delicta quae in nullius
damnum Vergunt nec testes, nec accusatum in examen Vocare, nisi aut infamia praecesserit, aut indicia non levia apparuerint 4 . Exa- 18 L. 68, 1L CC 11, 32, De homicidium, stuprum sive in facto
R. I. in ' transeunti, ceu adulterium, blasph
19 C. 6, in ii. De Fide instrum. - mia. Distinctio inconcinna V. 600,
potius Dυendum est, quam actori 2 Ex C. n. De frui. - Nemo C. 11 De R. I. in 'i praesumitum madum nisi probetur
20 S. Alph. III, 27. Ut puta, Cremant, De Iure Crim. Lib. III,
493쪽
CAPUT UNIC. ART. III. DE IUDICIO POENALI Mi
minare oportet testis quidem iuratos, non item accusatum 5ὶ nempe ut veritas appareat, sive qua huic nocet, i e qua prodest quamobrem cavere oportet ab interrogationibus captiosis, et suggestivit 63. Et, si reticuerint, testes quidem carcere aliquandiu experiri possunt; at imputatum minis terrero, aut blanditiis allicere grave est s7 . 598. Hoc primum deinde, ne reus teste corrumpere, Vel ip8e aufugere possit, iudex mandare debet, nec mora, ut in carcerem includatur custodiae causa. Sed mandatum huiusmodi in scriptis expediendum est, et nonnisi in gravi delicto, nec sine gravioribus iudiciis expediri debet 8ὶ et re est exhibendum 9 . Amplius; reo capto, si is interim satisdederit, iudex, quoties in potestate eius est, eum dimitters debet et si non ex graviori causa eum detinet, caritatem; si ex levi, iustitiam laedit. Utcumque, quia custodia eo Spectat, ne reu fugiat, aut testes corrumpat, cum incluso custodias causa mitius agendum est; nec prohiberi debet his, quae nullum aut corruptionis huiusmodi aut evadendi perieulum praestant 10 . 599. Haec communia utriusque processus nunc singularia cuiu que. rincipio igitur cum utimur accusatorio, praesumitur innocens quem nullus accusat ilὶ ideo non licet ex ossici in eum inquirere, quem nemo reum postulat i 2 . Hoc primum deinde inter accusatorem, et accu8atum omni res agitur, fere perinde ac in iudicio civili 13ὶ utroque eidem poenae prorsus obnoxio l4ὶ Αωcusator crimen obiicit reus negat, aut recte actum respondet: si autem consstetur, pro condemnat est 15). Testes examinandi sunt utroque prae8ente, omnes palam, et retenus. Tum continuo arbitri iudieum ex populo delectorum, et numero imparium, fre prout maior pars iudicaverit , aut sons, aut insons edicitur nam ei nihil est tertium 16). Post haec magistratus in sontem e iure poenam irrogat, Vel eum, quasi insontem, dimittit
494쪽
490 LIBER III. - TRACT. II. TIT. XI DE IURIBUS QUAE EX STATU, ETC.
600. In processu inquisitorio res agitur inter accusatorem otflscum magistratus omnia obit motu proprio secreto, et in scriptis. Et primum, cum quid ad aures ipsius pervenerit per irenarchas, vel delatore8, Vel querelantem, etc., corpus delicti, si hoc in acto pedimanenti consistit, tum in delinquentem inquirere dobet. Et in delicium quidem, seu corpus delicti, etiam ex levissimis indiciis in delinquentem ex gravibus tantum 17 . Tum hunc examini primum summario, tum ordinario subiicere. Utroque expleto, necesse habet ei contestari crimen a se expetratum, et poenas e iure irrogandas; dein tabulas processuales publicare, eique tradere examinandas ac demum tabulas ipsas legitimare 183. His peractis, iudices sententiam ferre debent, Vel eum condemnando, si mus vel ab8olvendo, si
innocen apparuerit vel si neutrum liquet, interim dimittendo. Si suffragia dissona, et paria numero fuerint, pro re obtinebunt l9 . Et si is fuerit absolutus a crimine ex salsis probationibus, nihilominus eiusdem criminis ubinde iterum postulari non poterit, quippe tuetur re iudicata 203. 601. Os haec, videamus quid liceat reo, ut poenae se eximere possit. rincipio reus necesse habet iudicibus obtemperare in his, quae iudices sibi non quae iustitiae administris imperant dummodo iuste imperent, nec nimis gravia. Itaque intererit quo modo se eximere velit, utrum nempe, o calliditate, et astutiis an, 2' corruptione, et mendaciis an, ' denique vi adhibita illis licoluti istis non licet, quippe sunt mala natura 21ὶ hac licet, quasi iusta defensione, quoties aut mandatum capiendi est iniustum, aut iniusta est sententia seu formaliter sit iniusta, quod nemo dubitat seu materialiter tantum V. Ρrol. 307ὶ quod est verius 22 :
12 Ex II, in AE., De Accu sun. Theor. μασι Orim. Lib. IV, fat. - Si in facto, etc., num i con Cap. Ι n. ). Fit autem logitimatio sistat in facto transeunte V. 596, per i orationem, mempe si reus n. 1 ab inquisition in delinquentem declaraverit, se tabulas processuales separari nequit Latini, Nem. ur. ratas haberis vel repetui coram ΘοCrim. Lib. III, ar. III 'it III, testibus. 2). Oreo corpus dolicti est totius 19 L. 38 De Re tidie. inquisitionis fundamentum, quo do 20 Henaggi, Lib. III, Cap. XVII,
ficiento, totum processum corruere n. 3.
18 Giul. Lib. III, r. III, C. 2, ni aliquem corrumperΘ, V. in prino 6, 7 Carm. Elem. I 650 La missionibus, donis, pecunia, Si eum tini, . c., g 1. Quae idcirco ante Im facere ossicii sui praevaricatorem. blimitionem nullae prorsus, ante legi V 22 Lugo, XL 39 40 S. Alph., timesionem nullae quoad eum sunt 481. Quia non in his quae apparont Giul. cit. 17 et nihil probant Bas iustitia consistit, sed in rei Veritate.
495쪽
CAPUT UNIC. ART. III. DE IUDICIO POENALI
491 modo absit scandalum 23ὶ et periculum hallucinationis 243. Itaque licet e manibus lictorum, apparitorum, custodum me proripere 25): inrcere Vadere, quamdiu eo, non ipse manere, sed detineri iubetur 26); ideoque incluso, nedum custodiae, sed et poenae causa 273, quippe reti non tam condemnatur, ut ibi sponte maneat, quam ut detineatur 28ὶ et effracto quoque carcere e cum damno aliorum, nisi caritas obstet, ngere licet 29 . 602. Diffcilior quaestio est, an reus interrogatus a iudice debeat crimen fateri. Et in processu accusatorio certe id non debet 303 in inquisitorio debet 3 l), regulariter dummodo delictum saltem semiplene probatum fuerit; et id sciat accusatus 32ὶ et quae plurium sententia est ex tabulis processualibus sciat 33). Dixi e
lariter, idest, nisi crimen poenam atrociorem secum trahat, quae hodio merit recepta, contra nonnullos, sententia est 34). Immo 23 D. h. 2, 2 69 4. 24 S. Alph. IV, 279. ropterutrumque igitur, Vel 'lterutrum, nunquam licet occidere iam ac satores, falsos est , ut iudicem, a quo iniqua certo immineis sent-tia, fiamsi non possit alia i d
27 Custodiae causa reus in carcere detinetur semper ante sententiam iudicis post eam vero quoties, aut capite plectendus est, aut alio dedicendus ad tuendam poenam. 28 Less. l. c. Et re quidem Vera, carceris poena, Sive unius diei, sive unius anni, SiVe perpetua,iisdem plane verbis si legibus fretur, et a iudicibus irrogatur itaque eam serendo, irringando, aut Semper mi imperatur, ut Memper iustitiae administris. Alias aut semper iubetur reus manere in vinculis, aut nunquam atqui non Semper, ex OStriS, ergo nunquam.
Nihilominus hi distinguunt et ante
sontentiam iudicis, ex ratione facta, docon fugam licitam esse. At post sententiam rem adia i expediunt; nempe e graVitate poenae, si forte eis sit, quam e re praecipere nequit; sed Varie, etenim plure poenas acerbiores exigunt, . . Urepitiου,
29 Less. II, 31, 30 Lugo, XL, 40 S. Alph. IV, 280. Nam oui licet
fuga, lices etiam remo re imperi mota α fugam, damnumque altori in bonis inferres S. Alph. 282) adsoque non tenetur damni, quod in custo-dos redundat Lugo, 46); si in civeου, si exinde alii quoque eruperint LeSΗ., Π, 31, 38); immo, nec damni stracti carceris, quia damna huiusmodi so-quuntur per accidens Salm. 29 7, 25 S. Alph. ι α). Nisi caritas obstet Less. n. 32 Lugo n. 44), nempe ob damnum alterius longe
tem triremeS, carcΘrs perpetuum, publicationem omnium bonorum, O
496쪽
etsi non atrocior, sed gravis poena sit, ut leve 88 non respondere, aut mentiri nam neque naturali iure cogitur fateri alias maxime in atrocioribus cogeretur , neque lem humana cogi potest seipsum prodere, et elut ensem adversario tradere, quo necetur 3b . 603. Sed quaeri potest, utrum aliis licitum sit re fugam suadere, utrum eam expedire, utrum ei instrumenta suppeditare, quibus ipse sibi illam expediat exceptis custodibus, apparitoribus, etc. Et si hoc alteri perniciosum futurum sit, ne uadere quidem licet; Secus, licet eam uadere, et congilio reum instruere quoties huic licitum est eam arripere expedire omnino non licet utrumque inter omnes convenit. Sed utrum liceat ei suppeditare quae necessaria sunt, ut ipse sibi eam expediat amrmantium sontentia'. Alphonso probabilis visa est 36ὶ Lugoni probabilior. 35 Ε Clem. 2 g Est Uultrio De Sentent. t e Iudic. Porro, quamdiu tortura viguit, oStri, in exigenda rei conseSSionΘ, SeVerioreS,adso ut quidam Corduba, LedeSmis, Vega damnatum capiti cogerent, vel mox plectendum, crimen fateri; ne accuSatoriου, testium, iudicum fama periclitaretur.
36 S. Alph. IV, 283. 3T Lugo, XL, 56. Qui enim prinhibsor alii dare, quo is licite utitur 3 Alias nec consilii iuvari posset.
497쪽
TITULUS I. De istut restinonis. C I. DE ADORATIONE ET ORATIONE 14 CAP. II. DE II1RAMENTO 18
498쪽
DE OBLIGATIONIBUS ERGA SEHΡSUM.
CAP. q. DE TEMPERANTI Pag. 52 CAP. II DR FORTITUDINE ET PRUDENTIA 60 Appondix mirum homo sit vita vel fama sua dominus. 61
499쪽
P. H. D ACQUIRENDO RERUM DOMINI Praenotanda Pag. 108ΑRT I. De occupations 110 T. II Do titulo ad transfersndum dominium habili 14 Am m. De accessionibus 115 Appendix usucapionibus et praescriptionibus 4... 19 T. I. oneralia utrarumque b. T. m. o sucapionibus 124 ART. m. o rasacriptionibus Om
DE SERVITUTIBUS 131PRAENOTANDA b. ΟΑΡ Ι. DE SERVITUTIBU PERHONALIBUS OMART. I De suhuctu b. ART. H. De usu et habitations 141 CAP. II DE SEROTUTIBUS REALIBU8 142ART Q. Quid e quotuplex sit semitus realis, quomodo constituatur et acquiratur b. ΑRT H. Quemudmodum utendum it et quomodo amittatur 148 CAP. m. DE ERvITUTE QUAEDUCTU8 AQUAE DERIVANDAE ET DE AQUAE SUPERFLUIS 152
ART. H. D damno et iniaria b. ART. Π. Quinam damnum dare dicendi in 169CAP. II. DE RESTITUTIONE FACIENDA OTSART. H. Quid restituendum sit b. ART. II. Quod, cui et a quo et quomodo restitutio sit facienda MDisj1jgod by
500쪽
CAP. ΠΙ. DE AURIS A REATITUTIOΝE EXCU8 TIBUR Pag. 184 Υ I. Si damnun passus remiserit damnum MART. II. Si debitor equosi restituore OMART. In Si damnum per se restitui non possit OBB
DE UTRAQUE RESTITUTIONE SEORSUM 191CΑΡ. I. DE RESTITUTIONE EX INIURTA ACCEI TIONE b. ΑRT. q. Quo facto opus sit ad obligationem ostiirationis ex hoc pito contrahendam b. ART. II. Do ordino rostitutionis faciendae 195CΑΡ. II. DE REηTITUTIONE EX RE NIUSTE ACCEPTA 199 Appendix satisfactione. η;
TITULUS IU Do iniuriis o rostitution vo satiaraotion in PBolis.
ΑRT II. Quibus modi tollitur obligatio i , Appendix a obligatione alteruativa, visi solidali, vel indivisibili 272