T. Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt

발행: 1828년

분량: 435페이지

출처: archive.org

분류: 로마

351쪽

LIB. XVIII. AP. 10. 24Iaearmina militaribus locis in C. Claudium, quam in comsulem suum, lactata equites L. Veturium et Q. Caecilium legato magnis tulisse laudibus, hortatosque esse Iehem, ut eo consules in proximum amrum mearent adjecissa multam praerogativae auctoritatem consules, pomero die in concione, quam sorti fidelique duoruto praecipuo legatorum

vera usi essent, commemorantes.

Is Cum comitiorum tempus appeteret, et per dictatorem comitia haberi placui et C. Claudius co u M. Livium collegam dictatorem dixit Livi M. Caecilium magistrum equitum A M. Livio dictatore creati consules L. Veturius. Q. Caecilius is ipse, qui tum orat magister equitum. Indo praetorum comitia habita Creati C. Servilius, M. Caecili Metellus, Ti. Claudius Asellus, Q. Mamilius Turinus, quitum aedilia plebis orat. Comitiis persectis, dictator, magi tratu abdicato dimissoque exercitu, in Etruriam provinciam ex senatus consulto ea prosectu ad quaestionea habendas, qui Etruscorum Umbrorumve populi desectionia ab Rom nia ad Hasdrubalem sub adventum ejus consilia agitassent, quique eum auxiliis, aut commeatu, aut ope aliqua juvia, sent. Haec eo anno domi militiaeque gesta. Ludi Romanitor toti instaurati' ab aedilibus curuIibus, Cn. Servilio a Pione Ser. Cornelio Lentulo. Item Iudi pIebeii semel toti instaurati ab aedilibus plebis, M. Pomponio Mathone, et Q. Mamilio Turino Tertiodecimo anno Punici belli, L. Veturio Philon et Q. Caecilio Metello consulibus, Brutulambobus, ut cum mannibales IIum gererent, provincia

NOTAE

sinae I inrorae eae, Φαδ Deet A. . c. o. hoe indicium et adhortatio emet, non ne isti isti me L Id est, ter suffragium, tamen quasi pro suffra aeti ludi Romani a captis ad ealeam, gio valere dehere eonaules testati et nulla parte rituum mima; sed sis. sunti cris cursu,&e ter Petitis.

352쪽

MI T. LIV Idometa Praetore exinde sortiti sunt M. Caecllina Mela, Iua urbanam, Q. Mamilius peregrinam, C. Servilius Siciliam, Ti. Claudius Sardiniam. Exercitu ita divisi eo avium alteri, quem C. Claudius prioris anni conmI, Iteri, quem Q. Claudius propraetor eae binae legiones erant in huiam exercitum. In Etruria duas volonum Iinono a C. Terentio propraetore M. Livius proconsul, cui prorogntum in annum imperium erat, acciperet et Q. Mamilio, ut, collegae juris diction tradita. Galliam cum exercitu, cui L. Porcius propraetor praefuerat. obtineret, decretum eat; jussusque populari agros Gallorum, qui ad Poenos uti adventum Hasdrubalis defecissent. C. Servilio cum Cannen- aibus duabus legionibus, sicut C. Mamilius tenuerat, Sic Ita tuenda data. Ex Sardinia vetus exercitus, cui A. Hostilius praefuerat, deportatus. Novam legionem, .nmTi. Claudius trajiceret aecum, consule conscripserunt Q. Claudio, ut Tarentum, C. Hostilio Tubulo, ut Capuam Provinciam haberet, prorogatum in annum imperium eati M. Valerius proconsul, qui tuendae circa Siciliam maritimae orae praesuerat, triginta navibus C. Servilio praebitis eum cetera omni clamo redire ad Urbem juraua. II. In civitate tanto discrimine belli inlicita, cum omnium secundorum adversorumque causas in Deo veri

Tent, multa prodigia nuntiabantur Tarracinae Iovis aedem, Satrici Matris Matuta de coelo tactam. Satricano haud minus terrebant in aedem Iovia soribus ipsis duo perlapia

angues. Ab Antio nuntiatum eat, cruenta apicas metentihus visas esse. Caere porcus biceps et agnus mus idemque

Ut eouerae auris, Maece dira tionem suam mandaret, Reeept ex-Ηo jam antea saetam vidimus, tra urbem administratione. Priator peregrinua urbano buriadie-

353쪽

LIB. XXVIII. CAP. II. 2415 Remina natu erat. Et Albae duo sola vim reserebant: et nocte Fregellis lucem obortam. Et hos In agro Romano Iocutus, et ara Neptuni multo sudore manasae in irco

Flaminio dicebatur; et aede Cereris, Salutis, Quirini docoelo tactas Prodigia consule hostiis majoribus procurare justi, et supplicationem unum diem habere. Ea ex Senatu confesto facta. Plus omnibus aut nuntiatis per

gre, aut viais domi prodigiis terruit animos hominum ignia in aede eatas extinctus; ' caesaque flagro ea Vestalis. oujus custodia noctia ejus fuerat, duas P. Idcinii pontificia. Id quanquam, nihil portendentibus eis, ceterum negligentia humana acciderat, tamen et hostii majoribus Procurari, et supplicationem ad eatae haberi placuit.

Prius quam proficiscerentur consule ad bellum, moniti ab senatu unt, ut in agros reducendae plebis curam haherent. Deum benignitato nummotum hellum ab urbs Romana et Latio emo, et Oaae in metu in agri h

utari. Minimo eonvenire, Siciliae, quam Italiae, colendas majorem curam esse Sed ea haudquaquam eratis puto facilis, o liberia cultoribus bello absumtis, et inopia Bervitiorum, et pecore direpto villisque dirutis aut incensis Magna tamen pars auctoritate consulum compulsa in agros remigrarit. Moverant autem hujusce rei me tionem Placentinorem et Cremonensium legati, querentes, agrum auum ab accolia Gallia incursari ac vastari, magnamque partem colonorem suorum dilapsam esse, et infrequente se urbes, agrum vastum ac desertum habere. Mamilio praetori mandatam, ut colonia ab hoste tueretur.

NOTAE

oti is ad risein extinctu lad a primum fere habebat loeum, esto vero ingentia prodigii aestaenii loeo, ne templo imperii sata eum palladio

quando Vesta antiquissima earum, et penatibus eontineri eredabantur. at inter tutelaria Romanorum numi-

354쪽

NI T. I II Conatue ex senatu conavit edixerant, ut, qui cives monense atquo Placentini essent, ante certam diem in colonia reverterentur. Principio deinde veris tripa in hellum profecti sunt. Q. Caecilius consul exercitum ab C. Nerone, L. Veturius ab Q. Claudio propraetore accepit, novisque militibus, quos ipse conscripserat, supplevit. In

Consentinum agrum conaules exercitum duxerunt, Passimque depopulati cum agmen jam grave praeda emet in altuanguato a Bruttiis jaculatoribusquo Numidia turbati anni, ita ut non praeda, o armati quoque in periculo herint. Major tamen tumultus, quam Pugna fuit; et praemima praeda, incolumes et Iegione in loca tuta evasero. Indo in Lucanos profecit. Ea in certamine tota gena in ditionem populi Romani rediit. 12. Cum Hannibal nihil eo anno rei gestum est. Nam neque ipse ae obtulit in tam recensi vulnere publico privatoque,' neque lac sierunt quietum Romani Tantamineas vim eis omnia alia circa eum merent, in uno illo duce censebant. Acmeacio, an mirabilior adversis, quam

aecundis rebus fuerite quippe qui, cum et in hostium terra per annos tredecim tam procul ab domo, varia fortuna heu

benium. Transpositum video primo in Gryph. sed aliud quid latet: nam seripti omnes, quippe et in Marium: a qui eam exelusissima. a. F. ωσα

vatoqueJ Vulnus publicum cladem ex mannibalis frater germanus. orcitus seuorum privatum autem

355쪽

LIB. IVIII. AP. H. 2417 Iam gereret exercitu non auo civili, aed mixto ex colluvi no ' omnium gentium, quibatis non lex, non mos, non lingua communia, alius habitua, alia eatis, alia arma, alia ritus, alia sacra, alii prope Dei ea ut ita quodam uno vinculo copulaverit eos, ut nulla nec inter ipsos, ne adversus d Eem aeditio extiterit eum et pecunia saepe in alipendium, et commeatu in hostium agro deessent quorum inopia priore Punico bello' multa insanda inter duces militemus commissa fuerant. Mat Hasdrubalia vero exercitum eum duoe, in quibus apo omnia repossit victoriae fuerat, deI tum, cedendoque in angulum Bruttium' etora Italia concessume cui non videatur mirabilo, nullum motum inae tria factum ' Nam ad cetera id quoque accesserat, ut ne Hendi quidem exercitus, nisi ex Bruttio agro, spes esset qui, ut omnia oolaretur, exiguua tamen tanto alendo exercitui erat. Tum magnam partem juventutia a tractam a cultungrorum henum coupaverat, et mo vitio etiam inait

genti per Iatrocinia militiam exercendi. Ne ab domo quicquam mittebatur, de Hispania retinenda solicitis ta

ulato exeo uisa Prandam eau tione orta mala, Hannibal senior ob 12m admirationis affert Polyh. lib. m. rem male gestam in Sardinia eruet quod exercitu Hannibalis non ea assigna fuerat a popularibus in Stel- civibus Carthaginiensibus esset ona lia Hanno ejus frater patruelia inmemtque varias antea quae in x Sardinia quoque desertus a suis, ae- aereiis Hannibali eum Poenia millia in arat in erveem. Ad ausa non bant, Afros, Hispanos, Gallos, Italos, dissimile referri possunt asdrub oraeeos lis, qui patruus, et Hamilcaria Bareae,

Priore istia belloJ Per ea tem qui pater Hannibalis fuerat, elado. p.ra, inter etera ex inopia et sedi in Sardinia Siciliaque.

356쪽

24I T. LIVII quam omnia prospera in Italia essent. In Hispania' ' maquadam ex Paris eandem sertunam, quadam longo dias rem habebant; eandem, quod praelio victi Carthaginienses,

duco amisso, in vitimam Hispaniae oram usque ad ce num compulsi erant diaparem autem, quod Hispania, non quam Italia modo, e quam ulla par aterrarum, bello re- Parando aptior erat, locorum hominumquo ingeniis It que ergo Prima Romanis inita provinciarum, quae quidem continentis sintd postrema omnium, nostra demum aetate,

ductu auspicioque Augusti Caesaria. perdomita est. Ihi

tum Hasdrubal Gisgonis, maximus clariarimusque eo DI secundum Barcinoa ' dux, regressu ab Gadibus, re

Iandi spem adjuvante Magonemamilcaria filio, delectibus per ulteriorem Hispaniam habitis, ad quinquaginta millia

peditum et quatuor millia et quingentos equite armavit. De equestribua copiis sermo inter auctore convenit pedui plurimis Codd. non eompareant, tuis Hoetia I. F. orou orationem ita tu gendam putat: ne a semo quisquam mutebat. --tiae res et aam expaure eett. Sed verba illa ut reete Crev et Draia judieant, librarii pati culpa, tuus oeuli a de mamma ad in m pansa aberrarint, exeidias videntur moering .- Verba res. Misidia . . . in Hisparia ab optimis Maa. a sunt unde Gron. eonu invitisatim mapariin vel a me mi res et Itala s. Lov. 1 legitur. Sed hae potiua omnia excidisse eulpa librariorem, quibus repetitio voeis maminis fraudi fuerit et media omittendi enua s labant Crev et Drin. Dure autem dieitur sinetis pro a lia qui astitati erant. Forte leg. Mariis aenatu. Ruperi.-- Olim iam a stitia maxin a. Pati relegat vocem μου maximaeaqua, omissa voce claras ins exhibet

NOTAE

De mammia retiaenda inritia, deoque mobiles. - - - is provera in nati essest quidem emtisentis alan meta Hispania LAb optimi quibusque ad diaerimen Sicilia et Sardiniae, quae hae absunt praeter duo illa verba, de prius in provinelam redactae aed extis ansa. eo praepositionis de si tra continentem. retineas altaeram praepositionem ate in Caesariri Ad ejus usque nihil erit quod reliqua desideras tempora Astures et Cantabri pristi. Loeinem hominumque ingeniis His nam libertatem retinuerant. Panta mari undique incla, et monti Merendum Barrinari Hie Gisgoniamus ae sylvis prae eteris regionibus filius, ex alia familia fuit quam Bar- distineta Hispani autem multitudi eina, ex qua Hannibal eum fratribus, nemo tempore eoteras gentes serme Hamilearis area filiis; post quos superabant teste Cie ad arma Prom inter dueea Poenorum hi primum ii, utpote injuriarum intolerantes tenebat loeum.

357쪽

LIB. TVIII. AP. 13. 24Is

tum septuaginta millia quadam adducta ad Silpiam' u hem aeribunt. Ibi aupor campos palantea duo ducea Poeni

ea monte, ne detrectarent certamen, consederunt.

13. Scipio, cum ad eum fama tanti comparati exercitus periata Maet, neque Romani legionibus tantae a parem soro multitudini ratus, ut non in speciem saltem opPonerentur barbarorum auxilia neque in ita tamen tantum virium ponendum, ut mutando fidem, quae cladi causa suta-ae patri Patruoque, magnum momentum facerent, Praemiam Silano ad Colcham, duodetriginta oppidi regna tem ut equite peditesque ab eo, quo se Per hyemem conscripturum pollicitus erat, acciperet, ipso ab Tarracono prosectus, protenus ab octia, qui accolunt iam, modica contrahendo auxilia, Castulonem pervenit. Eo adducta ab Silano auxilia, tria millia peditum et quingenti equitea. I de ad Baeculam urbem ' progressu omni exercitui 3 civium,

Ni H αὐ- Ares, allem meis is is, o aerentiis Pamis. Peria Maximis qui eorrigendum eme eensuit. DoerisD Vlde Not Varior. - ad Silpiam inrbem. ' his Polyh. ae ad eum et Appian Hisp. 24. lam monuit Selivetali maeram et Sinam peraeque ignota geographia --

NOTAE

Sepe malam a Puda addaeis i tum etiam distant sino atque In his fuit Polyh. lib. II. septem my sigi; quorum, Sitia aliquam literarum Hadas peditum, et quatuor equitum amnitatem servat eum Nostri Silpia, millia numerans. singi veroeam Elinga Polybii. tut ad Sumam Polyb pro Supis, ait, in Beturia, nee longe a Corduba,

Elingam ponit, quae duo nomina geo hae loea falsa e dieis, quoquo graphis aeque ineognita. Ex narra mine vere dieerentur. tione utriusque historiel apparat, Sei ad minam, duodetrigine σπεμ pioni Tarraeone venienti Poenos ut regnantem J Colia mea voeat Polyb. tra Castulonem fuisse obvios atque Sed qua in regione Hispaniae regnalis Hasdrubalis Gadibus venientis et, non indieat Si duodeviginti hune exercitum elim eandem urbem oppidis imperarae diceretur a -- eastrametatum, et ex eonaequenti tro, ordie posset Metanorem authyberna Poenorem suisae in Baetiea Celtiberorum regem fuisse, quibus eiusve eonfinio. Eo autem iraetu oe utriaque totidem oppida Pisi assidienerit Sitis prope buleonem, ne nat. Ionge a Castulone; a qua non mul- me lam urbem Haee Baetiti

358쪽

24M T. LIVI sociorum peditum equitumque quinque et quadraginta mi,

Iibus Caatra ponentea eo. Mago et Masinissa cum omni equitatu aggressi sunt turbamentque munientes, ni abditi Post tumulum, opportune ad id positum, Scipione equites improviso in effuso incurrissent. Hi promtissimum quemque, et proxime vallum atque in ipso munitores primum invectum, vixdum praelio Inito suderunt: cum ceteris, qui sub signia atque ordine agminis incesserant, longior et diu ambagna pugna fuit. Sed eum ab stationibus primum Oxpedita cohortes, deindo ex opere deducti militea riuo arma capere jussa, Plurea et integri s sis magnumqua jam agmen armatorum a castria in praelium rueret, terga

M. Bareulam; et ita seribendum, nam Polyb. --- voeat lib. X. M. F. - . In quibusdam libr. vetti progressus eum, sed J. F. Oron utraqu. voea deleta hunc loeam ita seribendum putat inde ad Baeculam urbem axe in omni rimum, ociorum ... vutam is millibus, earim ponentem a Iae. Gron. tentat inde ad Baeulam urbem - -- ... quadraginta inuisaea, mare Mnem ια eo mae eeti. Utrumque dispileet. Seeundiam nostram ieetionem multo eoueinnior et Livio dignior est oratio. Ad Prome- upple est, et, qui Prinpositio eum ante masi omissa est, eam subintellige, ut in saepius apud No

trum obvia loeutione emissis pro iaci pro eum exerritu pro isei. Doorium portuna ad id mini omnes aeripti postrum Seribe, servius μα malum opportuae ad id meim ob Scipioina quaea. Nisi malis noriane προ--II. F. Gron. In Edd, ante Geon. Et visu integri fearia inirent. Omnes Gali et Pall. eum ore abolentis. Metua ab Rhenan proseetum. Sed nego irea Put Reg. Men. Vosa aut ullus sinceriorum admittunt. M. F. Geon. aequa arma ea re I a reuerri et plarea Dacia, his, qui erant Dasi operis munitionis et praeliando Gron qui aliam monet, einnm risere reserendum de editam Aore , ad matera ex opere de eis eat. Sed ita saltem Livius inverso verborum ordine dixisset integri et maeres fearia. Hine mete, opinor, Doer. Post Damae quibusdammas inseruit aulωαι, etsi a pluribus abeata

NOTAE

alia est ab ea de qua sup xxvII. o. quiequam mutari. Pol Ioea indieat περὶ ἄλλα mon . mures et interrifessis J Cum nem- videntur aberram qui ire Beatiam para qui integri supererant madoriant Ubedam, in Andalusia fine ori numero, quam ut eas erant, Padientali ad Castella novae limites, po tim opere munitionis, Partim prael,

nunt quidam odieea μι- ando, arma capere jussi, et ex omnl-hent. hus agmen ingens armatorem ruet maera ponentea GH Romanos so ret in Poenos, e Pertinet Enim v. elosque ruere ad expeditas cohortea ad mi Opportam ad id positum inpor lites ex opere deduetos, et adrant tam artum, quod idem est ae opportu gros fessosque. Intellige ergo ant no situ, sive qui ad rem ommode res plures mala, vel integros simia positus amatura erat. Nee opus eat cum lassia.

359쪽

LIB. XXVIII. CAP. 14. 242I haud dubio vertunt Poeni Numidaequo. Et primo turmatim abibant, nihil propter pavorem festinationemve consuata ordinibus dein, postquam acrius ultimis incidebat Romanus, nequo sustineri impetus poterat, nihil iam ordinum memores, passim, qua cuique proximum suit, in fugam effunduntur. Et quanquam eo praelio aliquantum et Romani aucti et deminuti hostibus animi erant, tamen nunquam aliquot si insequentea die ab excursionibus equitum

levisque armaturae cessatum est.

14. Ubi satis tentatas per haec Iovi certamina Vires sunt, prior Hasdrubal in aciem copia eduxit deinde et Romani processere. Sed utraque acies pro vallo stetit in-atructa et cum ab neutris pugna coepta esset, jam die ad occasum inclinante, a Poeno prius, deinde ab Romano in eastra copiae reductae. Hoc idem per dies aliquot factum. Prior semper Poenus copias castris educebat prior sessis atando signum receptui dabat. Ah neutra parto Procu sum, telumve missum, aut vox ulla orta Mediam aciem hinc Romani, illinc Carthaginiense mixti Asria, coraua socii tenebant orant autem utrimque Hispani pro comihus Ante unicam aciem elephanti castelIorum procul . speciem praebebant. Iam hoc in utrisque castris aermonis erat, ita, ut instructi stetissent, pugnaturos medias acies Romanum Poenumque, quos inter belli causa esset, parim re animorum armorumque concursuros.' Scipio ubi haec obstinate credita animadvertit, omnia de industria in

Pinquam is pedes usque ad ina amam istamine.

NOTAE

Con muros I Reser ad Romanum allorum opinionem, nautarus a seimenumque; nos utrosque ereditum pione non parum ontulit a vieto uerat pugnaturos media in aete aut riam. exoretius. Verum hic ordo, praeter

360쪽

2422 T. VII eum diem, quo Pugnaturus erat, mutavit. Tesseram peri per castra dedit, ut anto lucem viri equique curati et pranat ement armatu eques issenato inatratosque ten re equos. Vixdum alia certa luce, equitatum omnem cum levi armatura in statione Punica immisit indo comlasti ipso cum gravi agmine legionum procedit, praeter opinionem destinatam 3 auorum si hostiumque, Romano mi- Iito commua firmatis, socii in mediam aciem acceptis. Hasdrubal clamore equitum excitatus, ut ex tabemaculo prosiluit, tumultumque ante vallum et trepidationem auorum, et procul signa legionum fulgentia, plenosque hostium campos vidit, equitatum omnem extemplo in equites emittit. Ipso cum peditum agmine castris egreditur; nec ex ordine olito quicquam acie instruenda mutat. Equitum jam diu anceps pugna erat; nec ipsa per se decerni pol

rate quia pulsis quod prope in vico fiebat in aciem peditum tutus receptus erat. Sed ubi jam haud plus qui

gentos passus acies inter sese aberant, signo receptui dato,

Scipio, patefactisque ordinibus. equitatum omnem Iovem-

Ναρ- ιε- νουση μα-a,pe os animo uertit videlieet pro astimoni, seu animum aduertit. I. F. Oron riri equique praMi. Put Reg. et Pal. melior, ut antea em σε equietus eurati et ramai Mene. Ceteri omnes, eurate prae a. Non est dubitanduando sinceritate lilius leetionis, quam et signifieabat seriptura ante Rhenan. equique eum raptim pranai. I. F. Gron Praeis viviamem deatinatam, eristissimam firmissimamque, ut ap. Cleo se II. s. inertae destinataevae senta tiae Duher. Livius enim paulo ante dixerat, ' obstinate ereditum aisse a misPeaniaque se ita ut instrueti stetissent,pugnaturos. Cf. Doer ad Catuli utra. Is raeter opimone desti eum, h. e. Praeter id, quod opinione utroremque destinabatur vel praesumebatur, malebat Oron esit. XIX. 20. pr. Me aere In M. Oron. IgM. Melorurn.- In Edd. aut Oron. mmust. Nee per a Moemi poterat. Hae uni eodiei, hae arte mutilo, nimium redulua

PMerariisquε ordinibus ΦαJmul et Latini pedites, qui in utroque eorta ex hoe faeto commoda: equitibus nura Hispani socii, qui in media elo, . leviter armatis, qui pugnae velut ollibiti utrimque, ne saeilo fidem praeluserant, datum respirandi et mutarent, ut faetam antea a Celti-- viros resumendi tempus L firmati is ae denique sinu laeto hostea cir- praeterea idoneis subsidiis Romani eumventi.

SEARCH

MENU NAVIGATION