장음표시 사용
211쪽
praegressae copiosissimi erant, ut supra fili. 3.1. notavimus, Fasais in hac rari ac parci, sed capitis dolor in hac quam in illa Auz bis specie immanior linguae aegrorum, licet humidae atque albae 69- 72- ut in altera specie, crassa insuper pellicula oblinebantur. Rarius haec per myalismum sibi fugam quaerebat, quod in alia non erat infrequens ad aphthas, cum jam discessum Aphthas meditaretur, erat propensior quam vel prior ista, Vel alia ζ's.. p. quaevis febris species, quam mihi hactenus contigit videre; re,
huic etenim perquam familiare suit, uti et febri etiam illi
quae dysenteriis supervenit, cum jam fere desineret, materiam foedam atque acrem e sanguine in os atque gulam deponere, unde nascebatur dictum symptoma, in iis praesertim quos contumaesor morbus diutius maceraverat, et regimen justo calidius amplius infirmarat. Eodem etiam morbo generabantur aphthae istae, quae quam in
dysenterii pervicacioribus cum febre conjunctis nullo non,
die accidebant; praesertim si, praeteri regimen calidius, 'ribu Evacuationes etiam per alvum medicamentis astringentibus prius fuerint coercitae, quam morbi fomes e venis Uebotomia et catharsi exigeretur. 3. Haec erant certissima hujusce Febris κρι ω- reliqua symptomata variabant quotannis, et pro manifestis aeris qualitatibus, certis quibusdam temporibus, et irodysenteriae in genere progressu, tum etiam vis ejusdem statu Sed ut haec clarius intelligantur, cum hoc praesertim metificio in epidemicorum productione triumphet Natura, rem paulo altius repetam. otandum est itaque quod licet aeris Aeris qua- qualitates mandestae non eam vim cuilibet constitutioni im hi . . ' primant, ut causae sint epidemicorum qui ad illam proprio on η-x. referuntur productivae, cum a recondita atque inexplicabui dismido
ejusdem conditione fluant isti, pro tempore tamen in eos . habent potestatem, et proinde intromiti intur Pidemiei, ut iso, tamon etiam excluduntur, prout illis favent qualitates manifestae, vel et η ζ'
adversantur; universalis autem constitutio endem Prorsus admittunt manet, sive eam promoVerint istae, sive quadantenus retar
darint. . Unde etiam est quod, cum varii epidemici in
eandem incidant constitutionem, hic aut ille morbus particularis ea potissimum tempestate se exerat, ad quam sensibiles aeris qualitates eundem destinaverint, atque alteri demum epidemico locum cedat, quem scilicet diversae subsequentis
212쪽
Fxastis temporis qualitates advocaverint. Ex quo fit, ut ebris si Ause uisionariis, quaecunque demum illa sit, quae ad epide cum eo '69-'72. anno regnantem attinet, Iulio menae potissimum saeviat, Fφhri η cujus initio plures hominum catervas simul aggreditur; ad quae autumno vero appropinquante, magno illi epidemico, a quod ζ-. Unus insignitur, rursus invalescenti decedit, et parcius dominan infestat, ut quilibet semper annus satis docet. Excalefacta ne desino enim iraegress aestate hominum corpora febres, constit ummum Ges generali propriae quae sunt, promptissime eo tempore tumnovo invadunt appetente Vero autumo, quo qui praedominatur,id iis videmicus fasces resumit, istis omnino recedendum estite, magno 5. Sicuti vero nominatae sebres sensibili aeris qualitati ...ta acceptum referre debent quod jam hoc mense exoriantur;
Nomina ita etiam amplomata varia, a sua natura, quatenus in v
.mνω modi constitutione generali pendent, prorsus aliena, a mani--t V ri , festarum qualitatum quae in illum incidunt mensem peculio
tura alio sumunt mutuo. Hinc est quod, quibus annis dictae sebres his.. ζ' mense turmatim ingrediuntur, variis symptomatis novia qualitati stipantur, praeter illa quae ei sunt propria quatenus ab ej--.- modi constitutione generali proereantur eaedem tamen ipsa Unda in maneant, licet apud Vulgus ob μαινο -- diversitatem novae
zzz quotannis febres audiant. Ad pauca vero tantum septi-
audiunti manas perseverant symptomata haec magis pectinaria quibus elapsis, propria solummodo symptomata, quae is accidunt quatenus febres sunt stationariae talis constitutionis, reperiuntur per reliquum annum.
6. Hoc tum in aliis liquebat febribus, tum magia peculiariter in Dysentericis mensis Julii, 1671 et 1672, in quarum priore vehemens aegritudo et bilis aeruginosa cum magna in dia rhoeam propensitate sub morbi finem continuo observabantur; in posteriore, doloris sensus in partibus corporis musculosis, artubus maxume, ad rheumaticorum sere dolores accedens; saucium insuper inflammatio, mitior tamen quam in anonnlaborantibus. Utraque tamen haee in eadem febre specifica coibant, et eadem plane medendi ratione utraque profligabantur disserebant autem respectu tantum qualitatum sensu
bilium, quibus donabantur tempora illa in quae incidebant. Improvisa vero subitaneaque harum ebrium circa dictimensis initium eruptio, et nova ad tempus aliquod peculi rium implomatum lacies, licet neque specie distarent,
213쪽
neque methodo medendi quam postulabant, a febre illa quae Faeanis integrum percurrebat annum, haec inquam, plus satis Luz I . evincunt quam sit dissicile certam febris speciem omni tem '69- 72. pore e Phaenomenis elicere licet eam satis recte possit dig- 'h 'noscere, qui ad alio morbos eodem anno ingruente dili optime genter attenderit, et propria insuper febris symptomata, quaeli ' a'. 'ad hunc vel illum evacuationis modum spectant, rite observa lios modi verit. Nec pisum facit ad investigandam febris speciem antio in consideratio, sive methodi, sive medicamenti, a quibus eadem '' rminimo cum negotio expugnat . attende-
7. Quod ad reliquas symptomatum sebres stationaria. a q
mmitantium, differentia spectat, varia conatitutionis tempora mala mo- ea tantum respiciunt, atque eo nomine Vel sunt intensiora, infitioni vel remissiora illa , prout intenduntur, vel etiam remittuntur, i symptomata aliorum epidemicorum ad quos ipsa pertinent. dum insu- 8. Sed ut ad rem revertamur: Febris haec, quae cum 22 .. dysentoriis ut supra L . dictum, est ingressa, parem cum mentum, iis passum tenuit, nisi quod se paululum subduceret, dum alii sines, et horum annorum epidemici praevalerent persistebat tamen ''um' illa, nunc plures, nunc pauetores petens, durante hac Con Febrium
.3 Pro hujusce Febris curatione cum observassem uti sympto- prius q1.J dictum, phaenomena febris dysentericorum quam i zh. F. plurium eadem plane esse cum illi quae hujus anni Febres v 'ei
solitaria comitabantur, consentaneum minundebatur sanatos prout iniri a ros meos, si evacuationem illam qu antenus imitarer, et Visi, qua Natura materiam illam corrosivam atque acrem, quae et tuntur, ipsius dysenteriae et supervenientis ebria Rus continens M. .pi est, solet ablegare proinde eadem ipsa methodo, tum demisto
quoad venae-sectionem, tum repetum purgationes Febrem quos pes hanc aggressus sum, quam in dyaenteriae curatione supra c. 3. '' Ps sq. fusius diduximus, nisi quod paregorio purgationibus Lia interjecta non tantum non hic juvare, sed et ob se deprehen hae -- derim, secus atque in dysenteria, cum is his detineretur , .... materia illa quae catham eliminari debuerat. Pulticula dysenis- avenacea hordeacea, panatella, et similibus sub primis morbii. ., ' diebus victitabat aeger potus erat cererisia tenuis parum Iu tepefacta. Post celebratam vero semel iterumVe catharsin, purgatio- nulla undebat necessitas pullorum caminus, aut similibus 'ard '
214쪽
FRaaia Meptis, aegro interdicere cum haec per purgationem medi- fib. ti ea indulgent, quis non poterant concedi si alii viae 'i 9-'72. insisteretur. Tertia ut plurimum purgatio, interposito sem- τ' diu per die, morbum absolvit; neque tamen perpetuum id fuit, centibus sed aliae insuper nonnunquam instituendae erant. Si Febres,r,. .r jam ulSR DRctiores adhuc essent ac magis tactae aegridosi biduo vires, atque is tardius convalesceret, quod hystericissequen-yoki .m, tissime accidebat, laudano in parva dos exhibito easdem ς'x 'μη restaurare, et spiritus transfugos ac dissipatos in desertas
tebam, neque unquam praescripsi, nisi biduo triduove a pos-boriorti,u trema catharsi. Nihil Vero neque ad renovanda vires reso-Virihu cillandosque spiritus faciebat, atque aurae liberior usus mox
iinprimis it Febris recesserit.
b.L p., l0J Ausam autem in praxi hanc instituendam hinc
fugηt primum arripui quod nempe, nascente serme Constitutione
Is '' ' hac, dum irrequieto solicitoque animo novae hujus Febris
praxin in naturam volutarem, ad juvenculam mihi vicinam advocabar, 4. . .' ἴ'' febricitantem quidem illam, atque acerbissimo sincipitis dolore sere enectam, aliisque symptomatis quibus Febrem Dysentericam onerari jam .2.4 diximus. Maec, cum a me interrog retur et de modo quo Febris primum invadebat, et de ejusdem duratione, fassa est se a dysenteria, quae tum ubique sere grassabatur, a quatuordecim retro diebus fuisse liberatam; cui sive sua sponte discedenti, sive medicamenti ope depulsae, protinua successit dicta Febris cum dolore capitis Quibus ego me rectissime occurrere posse conjectabam, si dysenteriae loco aliam evacuationem substituerem ejus simillimam, qua praeclusa, Febris oborta est ac proinde methodo supra laudata eandem restitui. atque huic quidem se promptissime de-Αd eom. debant hujus Constitutionis Febres Semper enim rebar non ..h. 'sumcere ad comprobandam in acutis medendi rationem, ut inexhodum feliciter excederet, cum ab imperitissimarum muliercularum
requiritur temeritMe Sanentur nonnulli, sed requiri adhuc ut morbus,
'hia .u ' nullo negoti rictus, quasi suopte genio cedat atque abitum opte gelii affectet, quantum ejus seri natura Sed hoc obiter'. 'r' fit Ineunte Junio 1672, vir nobilissimus ac prudentissimus, Dominus Comes Sarisburiensis', hac Febre laborans
' hoe biter Phaeo extra oleas ed. 76. Sarisb. J hius bene Syd. Salisb. cf. ins V. 3. 3.
215쪽
eum torminibus alvo tamen non soluta, accersiri me jussit, a nnis
et methodo proposita sanitati redditus est Neque alia mihi iulla fuit opus dum haec staret Febris VL I2. In adolescentibus aliquando et in paulo provectio Ad0Jζη
ribus Febris haec caput nonnunquam petebat, unde deli pore ad rabant, non quidem, ut in aliis febribus, Phreneticorum more, .d.hi 'sed quasi stupore ad carum proxime accedente perculsi perculsi,
IIo illis prae caeteris accidebat, vi sub morbi principio,' 'hu
in sudoribus quoquo modo extorquendis operam inauspicato 'Πhu
collocarant. Non id mihi contingebat felicitatis ut his sub di operam levandis par tunc temporis essem, licet nullum non moVerem .h 'Titi. lapidem, nullumque non e remediis hactenus notis in sup arte suble-petia advocarem. Atque haec de Febre hujus Constitutionis tali '' ' possint sincere. CΑΡ. .PMorbilli anni 1670ASon initio Januarii, 670-I, ita ut solent praemature, Morbilli Μorbilli sunt ingressi, atque indies magis invalescebant, Ita,'' .'
donec instante emo aequinoctio ακμην adepti, exinde iisdem remanti gradibus imminuti tandem Iulio sequenti penitus extinguerentur. Η - jam ego historiam cum omnium, quos hactenus vidi, in suo genere persectissimi illi mihi videantur,)certam atque exquisitam, quatenus mihi tum observare licuit, literis consignabo. . ortum habet hic morbus atque occasum temporibus supra notatis. Insantea pleriinaque aggreditur, omnesque adeo ex illis, iisdem moenita conclusos. rigore utque Eorum de- horrore, calorisque et Digoris, quae se mutuo primo die ex '' PM' pellunt, inaequalitate, tragoediam orditur tandem effulgente secundo die in febrem consammatam desinit, vehementi aegritudine, siti, in petentia, lingua alba, non ero sicca,)tussicula, capitis atque oculorum gravedine, et somnolentia perpetua, stipatum. lerumque etiam e naribus atque oculis stillat humor, atquer hujusmodi lacrymarum in oculos effusio certissimum est signummorbillorum ingruentium; cui et hoc addenm haud minus certum, quod etsi in acie, exanthematum specie hic affectus ut plurimum se prodit, in
216쪽
Monartiti pectore tamen non tam exanthemata, quam maculae latae et Λ ' Ἀ-ae, superficiem cutis non superantes, conspiciuntur.
Sternutat aeger tanquam a suscepto frigore, intumescunt palpebrae, paulo scilicet ante eruptionem, vomit, saepius tamen laborat diarrhoea cum dejectionibus coloris subviridis, dentientibus autem maxime id convenit insantes etiam per hunc morbum solito sunt morosiores. Ingravescunt ut et his plurimum amplomata ad quartum usque diem, quo tempore W y plerumque licet ad diem quintum aliquando differantur,)circa Dontem et reliquam aciem maculae parvae rubra pulicum morsibus persimiles, prodire incipiunt; quae tam numero quam magnitudine auctae, racematim coalescunt, et faciem maculis rubris majusculis variae figurae interstinguunt. Quae quidem maculae rubra e parvulis quibusdam papulis rubris haud longe ab invicem dissitis, supra cutis superficiem paululum elevatis, conflantur, quarum protuberantia digito leviter admoto tactu potest deprehendi, licet oculorum longius remotorum aciem sere effugiat A sacie riuam primo solam occupant, sensim ad pectus Ventremque, crura deinde ac tibias, se di mini hae maculae licet truncum atque artus rubore inficiant tantum, nulla eminentia sensibili cutis aequa-hilitatem transgressae. 5. Eruptione orbillarum non perinde deliniuntur symptomata, atque Variolarum; omitum tamen post eruptionem nunquam observavi tussicula nihilominus febrisque intenduntur, cum spiraudi dissicultate oculo-xum debilitate defluxioneque in eosdem decumbente, somnolentia perpetua, atque in petentia, uti prius, adhuc peramerantibus. Die sexto aut circiter, bona et facies asperescunt, emorientibus pustulis ruptaque cuticula, et per id temporis maculae per reliquum corpus et latissimae sunt, et maxime rubescunt octavo circiter die maculae in facie evanescunt, et vix in reliquo corpore emuntur; non Vero, nullae sunt prorsus suci atque artubus, quandoque et toto corpore, quasi sarina conspersia, particulis scilicet disruptae cuticulae paulum elevatis Et vix cohaerentibus, quae morbo jam abituriente, in frusta distrahitur, et postea a toto corpore squamistrum somndecidit. 4. Manescunt itaque orbilli die sere octavo, quo tempore Vulgus a spacio quo perdurare solent Variolae deceptum, eosdem intro verti ammat, licet revera illi cursum a
217쪽
ΟBSERVATIONUM MEDICARUM IV. o. IM
Mtura destinatum absiaverint, et symptomata, quae iisdem Monai Lire dentibus inperveniunt, ex eo nata autumat, quod justo '7'estiua se intro orbilli receperint observare enim eat sebrem atque spirandi dissicultatem tunc temporis augeri, importuni urgere uariculam, ita ut nec interdiu nec etiam noctu sere somnus possit obrepere. Insantes praesertim sub regimine Rin .nealidiori, aut qui calidioribus usi sunt medicamentis ad pro e movendam Morbillorum eruptionem, huic malo sunt obnoxii, hie adserat quod Morbillis jam lacessentibus se ostendit; unde in peri z' ' pneumoniam conjiciuntur, quae plures jugulat quam aut Variolae ipsae, aut symptoma quodcunque ad eum specta morbum, licet omni prorsus periculo vacent orbilli si modo perite tractentur. mi etiam non raro accidit diarrhoea, quae e morbum atatim excipit, vel etiam ad plures septimana excurrit post morbi omniumque ejus symptomatum sagam, haud sine magno aegri discrimine, in quo abhinc orta pirituunt profusione continua versatur aliquando etiam post regimen intense alim exanthemata livescunt primo, mox nigrescunt id vero adultis lautum contingit, de quibus et quo conclamatum est ubi primum nigredo ista conspicitur, nisi π et . phlebotomia et temperatioris regiminis refrigerio iis actutum subveniri.
5. Μorbillis ut natura, ita et medendi qum sibi Poscit Cust mio.
hic morbus ratione, cum variolis satis convenit medicamenta Morbivia
et regimen calidiora periculi plenassimn 'int, utut frequenter . α.Caiimusvin revocentur ab ignaria aegrorum curatricibus, eo animo ratione
ut morbus a corde procul submoveatur Faeliciter me aliis est, dona mihi cessit methodus illa, qua aeger ad dies binos solum temosve ab eruptione lecto atringebatur, quo sanguis leniter pro morbi genio particula inflammatas facile separabiles, a quibus offendebatur, per cutis spiracula dissiaret, nec lodicibus, nec igne, praeter modum quem sanua tenebat, adjectis. Ἀcamibus quibuscunque arcebam juscula minacea, hordeace et similia, nonnunquam et porum coctum concedebam. Pol vel erat cererisia tenuis, vel lac cum aquae tripla coctum.
Tussim, quae huic morbo fere assidua est, decocto aliquo pectorali subinde hausto delinitam volui, uti etiam eclamate aliquo eundem scopum attingente. at prae reliquis diaco
218쪽
Moant L dium omni nocte ab ipso morbi insultu per totum ejus decur-A 'r' sum exhibendum curavi. Exempli gratis:
fArm. 27.J Decocti Pectoralis sesquilibram, Sympi Violacet, SympiJ Capillorum Veneris, an sesquiunciam; Misce fiat apogema: capiat uncias tres vel quatuor ter vel quater in die. Form. 28 J I Ole Amygdalarum Dulcium uncias duas, Sympi Violacet, SympiJ Capillorum Veneris, an unciam unam, Saectari Candi Albi quantitatem sufficientem Misee fiat eclegma, de quo saepius lambat, praecipue quando
Form 29 I N Aquae Cerasorum igrorum uncias tres,
Sympi deieconio unciam unam ;Misee fiat haustus, sumendus singulis noctibus.
Si vero insans fuerat aeger, minuenda erat tam pectoralium quam narcotici dosis, pro ratione scilicet aetatis. m. Rarissime perit qui hoc utitur regimine; nec praeternecessaria atque inevitabilia morbi symptomata, novis insuper malis atteritur si prae reliquis satigat a qua tamen nihil est periculi, nisi morbo jam praetergresso ; cumque adhuc per septimanam unam aut alteram persistat, aurae liberioris usu, ac remediis pectori dicatis, haud dissiculter fugatur quinimo sponte sua et paulatim decrescit, et tandem satiscit. Iris i. 7. Si autem aeger, a cardiacorum vel regiminis justo Dbrς, dy calidiorum usu' post eorum discessum quod valde' est fami- aliisquε liare, sebre vehementi atque dyspnoea aliisque accidentibus, ,Σ ,..i qu- Peripneumonicos solent affigere, in vitae discrimen
Morbillo adducatur, elicissimo semper eventu, vel tenerrimorum in- ω, ha, lantum Venm in brachio secui, educta ea sanguinis quanti- nis tare quam aetas viresque indicarent. Quandoque etiam. πι-
tione sola gente morbo, Hebotomam uerare haud sum veritus. Ῥm-' secto haud paucos insantes hoc statim symptomate enecandos, benedicente Simmo ΝυMINE, misso sanguine eripui. Insantibus autem accidit illud postmorbillorum recessum, qui-
219쪽
bus ita est exitiale, ut inter praecipuos aream ministi m Moanititia jure habentur, plures jugulans quam vel ipsae variolae nec ' dum mihi visus est qui emta alia methodo eidem potuit oecudirere. Quin et diare ea, quam orbillo excipere k4. diximus, Venn sectione Pariter anatur cum enim halitibus imflammati sanguinis in intestina ruentibus ortum suum debeat quod etiam in pleuritide, peri eumonia, aliisque qui ab inflammatione creantur morbis, usu venit, a quibus illa ad exeretionem timulantur, sola vena sectio lavamen Meret, aqua tum revelluntur aerea isti humores, tum etiam sanguis ad debitam redigitur temperiem. 8. Neque est cur quis miretur me in teneris insintibus Heboim Venn sectionem inclituendam suadere, cum sanguis quantum V 2zia ego hactenus potuerim observare, haud minus tuto ex eorum infintibus Venia quam ex adultorum extrahatur; et profecto ita est illa distis,ine Maria ut nec symptomati memorato, nec aliis quibusdam quae Mantibus accidere solent, omissa phlebotomia certo mederi valeamus. Exempli gratia, quo pacto Puerorum deri eonvulsi tientium convulsionibus, quae non decimoque meus su his veniunt, cum gingivarum intumescentia doloreque, a quibus cietatiuin m imuntur nervi atque irritantur, unde etiam paroxysmi IT ' isti, cuntur. sine venae-aectione opem feremus quae sola buης quo
in dicto aspectu specificis quibuscunque vel decantatissImIS, quae hactenus innotuere, longe est anteferenda quorum Ou- nulla adventitio calore nocent etiam, et dum occulta aliqua ProPrietate morbo adversari creduntur, manifesto calore eidem militant, atque aegrum ad plures deduc int. Praetereo impraesentiarum ingens illud solatium quod adseri venae infantum
sectio insantum perrumi, quam nostrates vocant mosino ui a Couis, in qua remedia quaelibet pectori dicata longo post a tussi con-
linqvit intervasso'. s. Quod de horum symptomatum, orbillis decedentibus supervenientium, curatione jam diximus, nonnunquam etiam eisdem florentibus potest competere, si nimirum arti tali si fas est dicere, atque adscititio calori ea debeantur Hoc anno 1670 samulam Dominae Annae artagio hoc morbo laborantem, una cum febre, dyspnoea, maculisque purpureis corpus omnes deturpantibus. aliisque symptomatim quam plurimis periculosissimis, medicus invisebam; cum regimini
220쪽
ΜoaaiLL et medicamentis, quae satis multa usurpaverat, calidioribus Ληη τ' ista omnia tribuerem, sanguinem e brachio extrahendum curavi, et tisanam pectoriae atque refrigerantem saepe assumendam praescripsi, quorum ope, et regiminia simul temperatioris, et maculae atque alia omnia symptomata pedetentim evanescebant.
10.J Hicce morbus, mense Januario ut sqq. dictum est,innatus, ad aequinoctium usque -- creacebat indies a quo tempore, imminuta paulatim vi, sequenti Iulio plane desiit; nec est reversus Per omnes annos quibus haec Constitutio domin
batur, nisi quod insequenti vere nonnulliui licet rarius, se ostenderet De orbillis haec dicta sunto. CAP. VI.e Variolae nomalae annorum 1670 1671, 1672. ΜORBILLI praedicti quod jam supra c. I. M. innuimus,)Variolarum speciem ab illa quin propagaverat constitutio praecedens diversam introducebant, eodem sere cum illis tempore
ingredientem, initio scilicet Ianuarii 1669-70; quae licet
non usque adeo epidemica atque ipsi morbilli, eosdem tamen comitabatur per omne illud tempus quo dominabantur atque iis etiam fatiscentibus, per residuos hujus Constitutionis annon perseverabat Dysenteriis nihilominus prima concedebat, a auspiciis autumni iisdem saventia atque amicissimi, Maaaantibus hyeme vero, dysenteriis aliena tempestate premis, denuo recrudescebat haec de qua agimus species. Atque hunc se vabant ordinem per singulos hujus Constitutionis annos, nisi
quod Postremo quo illa vigebat autumno, anno sollicet 1672, languescente jam ista Constitutione, et dysentertia jam exolescentes segnius promovente, Variolae praeter solitum hoc quoque tempore grassabantur, atque ita pares dysenteriis concumrebant, ut haud facile esset dictu, quis morbus plures ret licet quantum ego conjectando valui, praeolem dysenteria adhuc videretur. Quin et hae etiam Variolae, ad exemplum epidemicorum aliorum quorumlibet, primo statim insultu atrociores erant, atque indies increbrescebant donec ad statiun pervenissent, quem semel transgressae, tum quond
Deest hoc cap. in edd. 66, 68. t annor M.Lhψι Constitutionis d. 6.