장음표시 사용
61쪽
eis ipsi majον Febribus indor ineri. o u . Binscuas placide em 3jubet urere flammas, Misat rapidosae erat igne Deos. id Febrim eisin ac varis piad postulat ustus,
Solari aegrotos qua pote arte, docet. Haesentia ipsa avum timin Natura calorem, Dum saepe incerto, quo ealet, igne Ferit: Dum reparat tacito male provida sanguinis ignes, Praestiri busto, misias iste O 3. Iam secura suas foveant ae Udia flammas, Quem Natura nepat, da Medicina modum. Ne solum Deiles eo mei sanguinis aestu'Dum dubia est talem spemque metumque aliis; Sedfatale malum domuit, quodque astra malignum Credimus, iratam veloe ui εὐων m. Extorsia Lacteri muros, Pestique venenum Abstulit, et tantos non sinit eas metua. Quia tandem arte nova domitam mitescere Periem edat, et antiquas ponere posse mina, Post tot mille neres, cumulataque junera ouato, Vieta jacet, parvo vulnere, dira lues. Aetheriaestumquam apaman conto is summae,
isqvid inest istis ionibus ignis erit.
Delapsae meis ninae licet acrius urant,mayelida extingui non nisi morte putas Tu melio a paras, victrix Medicina tuinque, Pestia quae minat cuneta triumphis erit. Vise, Liber, victis Febrilibus ignibus unus Te simul et vindum qui manet, ignis erit.
62쪽
De Morbis Acutis in Genere. M.AE DicetA Ratio si quid ego hic judico, Μorbum, quantum-.--.. libet ejus musae humano corpori adversentur, nihil esse
in aegri . aliud quammaturae' conamen materiae morbificae exterminationem in aegri salutem omni ope molientis Cum enim hominum genus ita volente Supremo rerum omnium Arbitro ac oderatore, DEO, variis impressionibus, forinsecua advenientibus, excipiendis aptum natum sit fieri non potest quin Moebi idem variis etiam malis fuerit obnoxium quae quidem p--γm tim ab his in particulis nascuntur, quae, cum corpori
humoribus male convenientes in idem se insinuaverint, nudo sanguini permistae corpus omne morbifico amant contagio; partim partim a varii sementationum generibus, vel etiam putre--.hi. actionibus humorum, qui in corpore ultra justum tempus 60n', rideo sunt commorati, quia assilicet iisdem digerendis primum, putres e laeta ex mendis, Vel ob nimiam eorundem molem vel quali- 'R' tatem incongruam, suppar idem non fisit. 2. Hisce rerum circumstantiis ita intime essentiae humanae intertextis complicatisque ut nemo quisquam se ab illis in solidum queat liberare, Mura de ejusmodi methodo ac symptomatum concatenatione sibi prospexit, quibus materiam peccantem atque alienam, quae totius fabricae compagem aliter solveret, sita finibus possit excludere. Quamlibet autem frequen-
' Obsere Medie. e. Sic edd. 6, ' Quid per Natura nomen intelligi 86 prior erat titulus Method isti velit Syd. vide inscii. 2. 8.randi Febres Propriis Observationibus 4 menratim Rerum, quem in fine libri verει eis. Syd. posuerat. in margiti distribui; Deest hoc cap. in edd. 66, 68. in edd. 66, 68 omnino deest.
63쪽
tius longe quam fieri cernimus, illum, ad quem remediis DκΜolla.
hisce ingratia collimat, sanitatis scopum attingeret, nis 'ς η ' ignaria a recto quem tenet cura detorqueretur; erun- tamen, cum ibi relicta, vel nimiopere satagendo vel etiam sibi deficiendo, hominem letho dat, serreae illi atque insolubili mortalitatis legi obsequitur cui debemus nos nostraque ' recte enim Boethius, Milue ex rerum sensu,
A Constat, aeterna positumque lege est, Constet ut genitum nihiL' De Conso Philas ii 3. J
. Sed ut instantia in alterave jam dictorum veritatem seramus ipsa pestis quid obsecro, aliud est quam symp Pestis tomariun complicatio, quibus utitur Mura ad inspiratas
una cum aere particulas μω- -δεος, per emunctoria, postematum specie, vel aliarum eruptionum opera, excutiendas 3 Quid arthritis, nisi Murae providentia ad depurandum et arthri- senum sanguinem, atque expurgandum corporis profundum, ut cum Hippocrate loquamur Potest et idem ammari de ontriuis inplerisque assis morbis persecte formatis. . Jam vero nunc hoc mimere celerius fungitur Natura, nunc vero tardius, pro varia methodo qua causam morbificam deturbare nititur am cum febris opem deposcit, Ratio qua adjutrice particulas inquinata a sanguine divellat, divul Αε. . ''sasque progressu adhuc ulteriori per sudores, diarrhoeam, rum. eruptiones, aut aliam istiusmodi evacuationem, expellat cumque in sanguinis massa, corpore pertenui ac fluido, ea Omnia peragatur, idque motu partium violentiore necesse omnino est, non solum ut subito vel in salutem aegri vel in mortem determinetur, prout scilicet Mura vel materiam morbificam critice norit solvere, vel ab eadem oppressa satiacat, sed etiam ut pejora vehementioraque symptomata se
ubique comites adjungant Atque hujusmodi plane sunt morbi isti quos Aetitos appellamus, qui velociter scilicet atque
cum impetu et periculo ad statum moventur quamvis si Febres inminus accurate, haud tamen minus vere loquamur, isti erim indui .. morbi pro Acutis sint habendi, qui licet respectu paroxys- exm morum, si omnes simul sumantur, 'Resium mo ant, Te prio, -- spectu tamen paroxysmi cujuslibet particularis, cito atque φη φηβης etiam critice ad finem perveniunt, quales sunt febres intermittentos omnes.
64쪽
Dx Moas i5. Ubi vero continens morbi materia ejus eat indolis ..,... ut febrem in partes suas pertrahere non valeat ad dictae Chronteo materiae Mynmtionem universalem aut cum hujusmodirum xi materia parti alicui assigitur quae eidem explodendae prorsus est impar, sive ob propriam consormationem, ut se rea habet in materia morbifica paralyticoram nervis impncta, in materia item suppurata in caritate thoracis emnicorum, vel ob desectum caloris naturalis et spirituum, ut cum pituita in pu ones decidit vel senio vel tussi diuturniore labefactatis, vel denique continuum materiae novae iniun, qua sanguis vitiatus, et ad ejusdem eliminationem unice dispositus, partem obruit gravatque in his inquam, casibus, vel tarde admodum ad coctionem pervenit materia, vel non omnino adeoque morbi ab hujusmodi materia in- concoctili provenientes, Chroiae et nuncupantur et unt.
A duobus his itaque principiis sibi invicem contrariis, de quibus modo egimus, morbi alii euti, alii vero Chremisi
Α-ti f6. Acutos quod spectat, quos impraesentiarum tractare i mihi est animus. eorum alii a secreta atque inexplicabili
presia D neris alteratione, hominum corpora inficientia, gignuntur, euhiu, nem is multari sangmnis et humorum ma omninora pendent, nisi quatenua occulta aeris influentia disia corporibus eandem impresserit. Mi durante arcana illa aeria constitutione nec ultra, pergunt lac aere, neque alio ullo tempore invadunt: E demisi hi dicti sunt. Aduu f7. Acutorum alii ab hac vel illa particulari corporum t' 'particularium αν--λία oriuntur, qui cum a mus magisti as Minis generali non producantur, ideo neque plurea simul corri-
tuis. imi Hi inauper Acuti quibuslibet annis et quolibet anni
annitum tempore indifferenter invinunt, exceptis tamen iis quae dentes, Ia dicemus ubi de genere hoc peculiariter agetur Hos egoiar ...' Acutos Inter mente' MVe is adimo, appello, quia nullo non o diei tempore contingunt quo P demici gramantur Epide- .uti micis primum exordium mihi sumam generalem eorundem historiam ante omnia proponens.
65쪽
NIHIL quicquam opinor, animetu universae qua patet Epidami- Medicinae pomoeria perlustrantem, tanta admiratione per Θ'eesset, quam discolor illa et sui plane dissimilis morborum idemicorum saries; non tam qua varia 4 dem anni tempestates, quam qua discrepantes diversorum ab invicem ann rum constitutione reserunt, ab iisque dependent. 42. Quae tam aperia praedictorum morborum diversitas tum propriis tum apae albi peculiaribus symptomatia , tum etiam medendi ratione I x quam hi ab illis disparem prorsus ibi vindicant, satis ita umpis n- scit Ex quibus constat morbo hosce, ut ut extera mi ing 'quadautenus spine, et symptomatia aliquot utrisque pariter Σ''
supervaenientibus, eonvenire paulo incautioribus videantur, re differre ab
tamen ipsa si bene adverteris animum, alienae admodum 442Teme indolis, et distare ut aera lupinis Haud equidem satis scio an diligentius examen quali rite instituendo vix uni
hominis brevia aetas par me videatur, nos edoceret Epi-demicorum alio continua quadam aerie, ceu facto circulo, alio nemper excipere an vero omnes indiscriminatim nulloque amoto ordine, pro occulta aeria diathesi et inexplicabili temporum ratione, mortales incessere F. Hoc saltem pro ebrium eomperto habeo ex multiplici accuratissimarum observatis zωκ,οῦ.
num fide, praedictas morborum species, praesertim sebre com micarum tinuas, ita toto quod aiunt, meis differre, ut, qua methodo . eiis eurrente anno aegroto liberaveris, eadem ipsa anno jam 4 ' vertente forsitan e medio tollea: quodque, ubi semel in methodo
genuinam medendi rationem, quam haec vel illa febris species ζζά.
sibi vindicat, auspicato inciderim, ad eundem scopum collimana lavente, ut fit, optimo uMINE, metam quasi semper attingam, respectu ad temperamentum, aetatem, et reliqua ejusmodi usquequaque habito, donec extincta illa specie nomque gliscente malo, anceps rursum haereo qua mihi viai latendum ut aegri subveniam; ac proinde, nisi ingenti adhibita cautela intentiaque omnibus animi nervis, vix ac
66쪽
DEmon ne vix quidem possum edicere ne unus aut alter eorum,hui 2 qu se primi meae curae commiserint, vita periclitetur; donec investigato jugiter tandemque perspecto morbi genio, ad eundem perdomandum recto pede et intrepidus denuo procedam. . Quamvis autem diversa diversorum annorum habitudines, quoad manifestas aeris qualitates, maxima qua potui diligentia notaverim, ut vel exinde causa tantae Epidemicorum vicissitudinis expiscarer, me tamen ne hilum quidem hactenus promoveri sentio; quippe qui animadverto annos quoad manifestam aeria temperiem sibi plane oonaentientes, dispari admodum morborum agmine inseriari, et vice versa. F.bis f5. Ita enim se rea habet. Variae sunt nempe annorum A. . constitutiones, quae neque calori, neque rigori, non alam eulis alte humidove ortum suum debent, ae ab occulta potius et in-this.. i. explic ili quadam alteratione in ipsis terrae visceribus pen-ς'ribu dent. inde aer eiusmodi essiuriis contaminatur quae humana
taminanta Orpora huIc ut vi morbo addicunt determinantque stante .iὸ- titi scilicet praelatae constitutionis praedominio, quae, exacto demum aliquot annorum curriculo, fac ait atque aueri lo- Station cum cedit. Unaquaeque harum constitutionum generalium ... v propria ac peculiari sibi febris specie sunestatur, quae extra qu illam nusquam comparet cujusmodi febres idcirco Statu-
stitutio f&J Ad haec sunt et particulares quaedam ejusdem anniquuntur, ut ita dicam, crases, in quibus licet secundum manis lasi Pathm Mm qualitates ejusmodi febres quae generaliorem anni
compa constitutionem sequuntur, magis minum Epidemio gr-sentur, vel serius come ingruant. Prae caeteris tamen Insororer ejusmodi febres quae Omnibus in universum annis com-
qu. Res Petunt, quis ideo Intercurrentes voco, ab hoc illove manifestonibus an aeris temperamento ortum ducunt verbi gratia, pleuritis, petunt nona, et reliquae ejusdem sarinae, quae a subito caloro intensius ac diutumum frigus statim excipiente plerumque Sennibile invadunt. Potest itaque fieri ut sensibiles aeris qualitates
ista . .. ad illis quidem febres producendas faciant quae in qualibet
has pro constitutione se exerunt, non vero ad istas alia quae certae
cie.f. po licui constitutioni quasi propriae ac peculiares existunt: .Ris η' hicndum inmon At iracdictam norim qualitatem corpora
67쪽
nostra ad hujus illiusve morbi Epidemici generationem magis κ Μοκ-
minusve disponere quod et de quocunque errore circa sex his, i rea non-naturales' dictum volo.
7. Animadvertendum autem eat Epidemicorum alios in unde Epi- hoc aut illo anno regulariter et eodem semper modo se et '.si habere, iisdem plane phaenomenis et consoris amploma regulares, tum agmine in plerisque sere omnibus quos adoriuntur, stipatos; atque eadem prorsus Via sibi sigam et eritum paeantes Ex his itaque, tanquam in suo genere persectissimi Vera et certa morborum Epidemicorum historia ediscenda est atque tradenda. 8. Sunt vero alii aliorum annorum morbi, qui licet si alii ano-demicorum insigniantur nomine, enormes tamen sunt et per ' in 'quam anomali, utpote qui nulli se typo patiuntur astringi, et revera mali sunt moris, tum quoad incertam symptom tum varietatem certissimamque dissimilitudinem, tum quoad methodum qua se ipsi expediunt et amoliuntur. Haec tanta illorum disparitas exinde oritur, quod scilicet quaelibet constitutio morbos parit, a morbis ejusdem generis qui alio tempore grassabantur, multum abludentes; quod
non tantum in febribus locum habet, sed in plerisque aliis Epidemicis. s. Neque hic finitur Orestest restat enim et aliud paulo subtilioris θεωρίας, luxuriantis si fas est dicere, Naturae lusus quod nempe idem morbus in ipsissima anni constitutione, varia saepe et dissimili se facie ostentat, quod ad tempora attinet principii, status, et declinationis; quod quidem
tanti potest esse momenti, ut pro ejus arbitrio curativae indicationes ponendae sumendaeve saerint. Io. Porro observandum est Epidemicos quoscunque in videmiet duos omnino ordines divesci, -- dico, et autumnale3; .a.. et quamvis fieri potest ut alia qualibet anni tempestate sub vel autum-n cantiu ad illam tamen sunt relegandi, ver autumnusve fuerit, quam proxime contingunt Accidit enim nonnunquam aeris temperiem cum Epidemicorum aliquo in tantum eo pirare, ut eo fautore, ante tempus sibi debitum miseros
n--naruritis sunt ex aer, henti Blancudi Leae Med. eibu et potus, motu et quies, omnus Scriptus et in tergo, necdum fini- et vigiliae, animi pathemata, exeret et tus Orestea. ' Iuven. at L . ubi v. retenta sic appellantur, quia, si modum Intemp.
68쪽
Damon invadat et e contra, ea ubi tam parum illis inter se con-οκωiei, Vmit, ut e Pus Praedis situm non nisi aliquandiu post aggrediatur Cum itaque e dico, vel a tum , non de ipso atatim aequinoctio, is Vemo is autumnali, ad amussim loquor. Vemalium U.J Epidemicorum qui vereo tempore grMaantur, alii ma- aequinoe ture admodum se ingerunt, mense inlicet Ianuario, et exindetium 'r' pedetentim increbrescente circa aequinoctium emale ad
.hi es 4. mrimm 'nescunt, nisi quod paucissimae postea sorsitan solatilium hunc illumve petant in horum numero sunt morbissi, ut ...tio, et sebres tertianae mistes, quae, licet aeris aliquanto eme 'RR gant, Februario nempe, tamen appetente aestivo solstitio alii aequi pariter a a ducunt. At vero alii vere orti, et de die in initim a diem inValescentes, non nisi sub aequinoctium autumnalei umet statum indipiscuntur; quo praetori ao, paulatim cedentes,tium prae- tandem Mentante brumali frigore vertuntur in fugam: ini hujusmodi sunt pestia ipsa, et variolae, istis annis quibus eorum utervis aliorum morborum praedominio fuerit potitus. Cholera I2. Cholera morbus ex Epidemicorum autumnalium 1-
per unum mula, mense Augusto exorsus, intra angustos mus me Iazzz cancellos conclusus percurrit sua tempora. Sunt tamen alii ria, s res qui eadem tempestate prognati usque ad hyemem excurrunt, . hiatu, Verbi rutis, dysent iis, febres quartanae, et tertianae autum utumna niam. Hi omnes, ut ut eorum aliquo quo semel invaserint ita μοῦ longiori vel breviori tempore affigant, plerumque tamen intra Epidφως duorum mensium spatium et nomen et Epidemicorum naturam
I3. Febres autem speesatim quod attinet, obaervandum est maximam earum partem quae continuae sunt, nulla hucusque nomina, in quantum a constitutionis generalia influentia pendent, obtinuisse appellatione autem quibus dignoscuntur, ab insigni aliqua alteratione anguini imprema vel evidentior symptomate mutuari hac ratione putridae dicuntur, malignae, electiales, etc. Quandoquidem vero singula sermo eo titutio, praeter has qua parturit febres, ad alium morbum aliquem magis pidemicum eodem tempore propagandum proclivis est celebrioris nominis, cujusmodi sunt pestis, Variolae, dysenteriae, etc. non antis video cur
69쪽
istiusmodi febre non potius ortirentur nomina a constitu Da Mon
tione, quatenus homm morboram alterutri producendo favet ' 'eodem illo tempore quo comparebant, quam a qualibet a-guinis alteratione, vel symptomate particulari, quae diversae vetaei fabribus pari jure pomunt competere I4. Intem mittentea vero nomina sibi desumunt ab intervallo paroxyamia interjecto, atque hoc quidem charactere alia discriminantur, si variam etiam anni tempestatum quibus contingunt, veris scilicet et autumi, habeatur ratio licet nonnunquam mm aliquae de intermittentium natura revera participent, nulla charactere admodum visibili madem prodente ut em Intermit-
Praematum Iulio mense, verbi gratia, intermittentes autum et: '
nales ingrediuntur atque increbrescunt, non statim genuinum liqum diu typum induunt, quod intermittentibus emi quidem solenne nitarum est, sed continuas sebres ita per omnia imitantur ut nisi posti' non
aligati imo uir que examine trutinaveris, ab invicem dis latenti eriminari non omini. At retum paulatim constitutionis impetu et seaenata vi, jam in typum regularem migrant; atque exeunte autumno larva abjecta, intermittente a mae quales ab initio reapse fuerant, palam fatentur, sive quartanae illa fuerint sive tertianae quod si non diligenter animadverterimus, cum magno aegroram nostrorem malo modicantes hallucinabimur, dum hujusmodi s res, quae ex intermittentium numero sunt, pro continuis veris et genuinia habeantur. 15. Porro, quod sedulo advertendum, quxini plures aliquot horam morborem eundem satigent num , unus eorum aliquis reliquorem praedominio potitur, caeteris in mus quasi ditionem redactis, et parcius id temporia saevientibus, ita ut illo augescente imminuantur hi, eodemque rursus imminuto, mox recrudeseant. Atque ita vicissim mortale lacemunt, prout anni genius et sensibilia aeris temperies huic aut illi magis suffragantur Qui vero morbus circa aequinoctium autumnale minimopere furit et cumulati imam edit strage . totius anni constitutioni nomen impertit suum; quisquis Epidemidienim fuerit morborum, qui ea tempestate prae aeteris iuva ζατluerit, principatum omnium qui isto anno invadunt, obtinu-nio σή isse satae deprehendetur, cujus ingenio sedemici quotquot T sunt σχναμνοι se accommodant, in quantum eorum sexto π natura: Iod Verbi gratia, cum variola eo tempore latimime
70쪽
DκMoa depopinantur, ebris toto anno sparsim oberrana ejusdem ..isti . Plane instremmationis est particeps, quae Variolaa parit. Uterque nempe morbus ad eandem fere normam adoritur, maximaque inter maxime propria utriusque symptomata intercedit cognatio, excepta variolarum eruptione, et reliquis quae ab illa pendent, ut ex ingenti illa tum ad spontaneos indor tum ad salivam excemendam propensione, in qua utrique convenit, abunde constat. Pariter, cum dysenteriae dicto tempore praecipue fuerint grassatae febris quae eo anno in. sestat, earundem indolem non leviter aemulatur, nisi quod illae causam morbificam per sedes eliminent, et pauca alia exinde nascantur symptomata, quod tum a consimili utriusque morbi insultu, tum etiam quod utroque malo correpti
aphthis similibusque invicem symptomatibus admodum int noxii, satis evincitur. Et sane dysenteria de qua agitur, ipsissima illa febris est hoc tantum discrimine, quod inis
vertatur, et in intestina ae exonerana per eadem viam sibi
quo saciat f17. motandum autem est Epidemicorum illum k.- - ' principem, qui sub aequinoctio autumnali, ceu rupto aggere
zyR2 φ' tinens, omnia straverat, ingruente hyemis frigore intra suum Epidemidi se alveum condere cum ex adverso Epidemici inferioris' ' ordinis, qui sub eo merentur, tunc temporis praesertim ingravescant et rerum potiantur, donec dictus anni princeps eorum vires denuo frangat et deleat nomen. 18. Postremo observandum eat quoties constitutio aliqua varias Epidemicorum species parit, singulas has species genere ab illis differre quae cum idem plane nomen sortiantur, alia tamen constitutione generentur. Quotcunquo sint autem species illa peculiares quae in una eademque eonstitutione iuvadunt, in communi una atque generali causa singularum Productrice omnes conveniunt, hac cilicet aut
alia aeris diathesi peculiari et ex consequenti, quantocunque ab invicem, quoad typum et larmam specificam, intervallo. distent, constitutio tamen omnibus communia subjectam singularuni materiam ad ejusmodi conditionem atque statum effingit formatque, ut praecipua symptomata, quae ad particularem evacuationis modum nihil attinent' omnibus paria sint singulis etiam in hoc conspirantibus, ut eodem pariter omne tempore et intendant saevitiam et remittant. motan-