장음표시 사용
51쪽
sennae soliis verbi gratia, alvum subducimus, papavere in ' vitamus omnum. Non is sum qui negem deberemedicum animum diligenter advertere ad particularia, tum Methodi,
tum remedii eventa quibua est usus in morborum curatione, et in aua auos reponere, tam ad sublevandam memoriam,
quam ut ansa inde arripiat, quibus paulatim peritior evadat Medicus, tandemquo post diutina et repetita saepius experimenta Mathodum sibi figat firmetque, a qua in hujus aut illius morbi in alione ne hilum sibi recedendum putet. 17. obaervatione autem particulare in lucem dare, non ita magnam me judice, adfert utilitatem. Nam si id tantum agit observator, ut nos docent hunc morbum semel, vel etiam ineptus, huic remedio cessisse, quid mihi obsecro,)profuerit, si infinitae sere medicamentorum decantatissimorum copias, qua jamdiu obruimur, adhuc aliud mihi hactenus inauditum accrescat Quod si repudiatis caeteris omnibus
remediorum s mulis, huic me unice addixero, an non innumeris sere experimentis probanda mihi venit Hua vis, innumerae etiam circumstantiae trutinandae, tum aegrum, tum ipsam ethodum spectantes, antequam ex observatione solitaria fructum aliquom queam decerpere Si observatori numquam non responderit medicamentum, quare in particularibus versatur, nisi aut sibi dissidat ipse, aut minutatim potiusquam in solido imposuisse orbi videri praeoptet 8 Quam vero in proclivi sit densissima hujus generis volumina conscribere, nemo vel mediocriter in praxi versatus ignorat uti nec econtra quam sit illud dissicile, persectam et confirmatam undiquomedendi et dum in quovis morbo condere ac stabilire. Si vel unus tantum per singula mundi saecula hoc modo unicum tractaverit morbum,medendi Ars quae
Medicorum est provincia, a multis retro annis ad ακμήν pervenisset, omnibus absoluta numeris, saltem in quantum seri mortalium sors. Quae vero fundi nostri Est calamitas,
jamdiu ab antiquissimo et peritissimo duce Hippocrate, et prisca edendi Methodo causarum conjunctarum utpote quae certo se prodant, cognitioni superstructa, descivirum; unde eat, ut quae hodie exorcetur, a logodaedalis conficta,
52쪽
PRAEν. eon utandi magia sit ars, quam Medendi Sed ne hanc --- ego dicam temere impegias videar, fas mihi sit e via parumper deflectere, quo scilicet evincam causa illa remotiores, in quibus assignandis et in lucem extrahendis hominum curio-Borum et περώργων vanas peculatione unice desudant triumphantque, prorsus esse κατα retramin a inscrutabiles, solas vero proxima et conjunctas a nobis posse cognosci, atque ab his solis indicationes curativa esse mutuandas.
18. Observandum est itaque, quod si humores vel diutiusquam par est in corpore fuerint retenti, quia acilicet Natura
eosdem concoquere nequeat, ac deinceps expellere, vel ab hac aut illa aeria constitutione labem morbificam contraxerint, vel denique contagio aliquo venenato insecti in ejusdem castra
transierint; his inquam, modis et his similibus, dicti humores
in sormam substantialem, ae aperiem exaltantur, quae his aliisve affectibus cum propria essentia convenientibus se prodit quae quidem symptomata, licet minus cautia videantur oriri vel a natura partis quam humor obsedit, vel a natura humoris ipsius antequam hanc induerat speciem, nihilominus revera affectus mini ab essentia dictae speciei in hunc gradum recens evectae pendentes. Adeo ut quilibet morbus specificus assectio sit ab hac vel illa specifica exaltatione, vel spees. ficatione succi cujusdam in corpore animato ortum ducens. Sub hoc genere potest comprehendi maxima pars morborum qui certum aliquem typum ac formam agnoscunt. Et prosecto haud minus ematura methodo astringit in his tum producendis, tum maturandis, quam in plantis, alvo etiam animalibus. Quinimo ut cuilibet sive plantae sive animali proprii quidam ac peculistrea affectu competunt, ita se rea habet in qualibet succi cujuscunque exaltatione, ubi semel in speciem proruperit. Exemplum hujus rei satis luculentum quotidie nobis ingerunt et ob oculos ponimi variae istae excrescentiarum species, quas arbores fruticesque emittunt, vel ob succi nutritii perversionem et depravationem, vel alias ob causas, in sorma scilicet musci, visci, fungorum, aliorumque id genus quae omnia essentiae sunt sive species, a parente, seu arbore, seu frutice, diversae plane atque distinctae. I9.JEt sane qui serio atque ad amussim pensitaverit ψ--μανα
illa, quae sebrem verbi gratia, quartanam comitantur; quod videlicet sere semper sub autumno ingreditur, quod certum
53쪽
ordinem ae typum ubique serva revolutiones periodicas quarto PRAκν. quoquo die non minus certo repetens quam suas repetit horo N τ-logium nive aliud quoddam ejusmodi υτόμνων, nisi ab
ne dent aliquo extri Mus advenient hic ordo pertum
tur; quod cum rigore ac notabili rigoria aena aggre- dum quem excipit caloris pereeptio non minua se ibilia, qua tantam in sudore effusistimo torminatur; quod denique morbua his, quemeunque demum invaserit, rix ante emum aequinoctium abigi poterit et sagari qui haec inquam, omnia penes latius trutinaverit, haud minua firmis rationibus indu-
tur ut eredat, 'bum huno aperiem me, quam sunt illae ob quas edit plantam me speciem, quae parem semper ad normam e terra nascitur, floret, interitque, atque in reliquis incitur pro ratione ementiae suae; neque Resse comprehendi poteri, qui fiat ut hic morbus oriatur a combinatione sive principiorum, arvo qualitatum evidentium, eum planta a stantia ae vinea distincta in roram natura ubique agnoscatur. Blud interim non dissitemur, quod cum pinea sive Riam Eum arvo plantarum aingulae demptis perpaucis, per se subsistant, istae morborum spinea ab iis dependent humoribus a quibus gen-tur. No. Tametsi vero ex jam dicti eo tam videatur morborum plerorumque ea acinacrutabiles proruus eam σανεκλη-
τη-ς, non tamen insolabilia erit illa quaestio, quo pacto sanari posiant m eum de canata emistioribua ocho Maer inua. Nemo autem eat qui non videat euri ociato speculatorea in ea a primo primia sero a remotissimis indagandisae in tueam ut ut invita Minervat a molamante Naturae sensu, protrahendis operam perdere immediata vero et
collidunoena, ceu ante pedes Saoentes, ontemnere, quae tamen
ne mari debent e nosci, et possunt etiam in se 1eiah ij modi adminiculis cum intialectui ae aperte istant, vesproprii a mari timonio, via anatomici observationibus ab aliis jampridem factis, retectae. Atque ut imponiabile Dinoeat ut Messima in morbi causa ediwat quae nullum prora oum ae iuua habent ommercium, ita neque est ne sae; unde enim in t ut at unde immediate oritur maletura, talesque erua in tua atque amplomata, ut inter hunc alium
54쪽
PRAην que morbum hujus non dissimilem, valeat accurate distin- β' τ mero. In pleuritide verbi gratia, diu atque incassum se satigabit aliquis, nec tamen mente assequetur pravam illam crasin et male cohaerentem sanguinis texturam, quae prima est hujusce mali origo qui vero causam a qua immediate producitur recte cognoverit, et ab aliis morbis quibuscunque rite valeat distinguere, non minus certo curandi copum attinget, etiam neglecta otiosa ista atque inutili remotissim rum causarum indagine. Sed haec 'ν παρ . 2I. Iam vero si quaerat aliquis an ad praedicta in Arte Μedica desiderata duo veram scilicet et genuinam morborum Historiam, et certam confirmatamque edendi ethodum,)non etiam accedat tertium illud remediorum nempe Specificorum inventio assentientem me habet et in vota sestinantem. Etsi enim ethodus sanandis morbis acutis maxime accommoda mihi videatur, quibus exigendis cum Mura ipsa certum aliquem evacuationis modum statuerit, quaecunque Μethodus eidem fert opem in promovenda dicta evacuatiuno, ad morbi sanationem necessario conseret, optandum est
tamen ut beneficio Specificorum si quae talia inveniri possint, aeger rectiori semita ad sanitatem proficeret, et quod
majoria etiam momenti est, extra aleam malorum quae aequuntur aberrationes ista in quas saepe invita dilabitur Natura in morbi causa expellenda, ut ut potenter et docte ei ab assistente edico subveniatur, possit collocari. 22. Verum quod ad morbos chronicos sanando attinet, licet nihil dubitem ulteriores in medendo profectu vel a sola Μethodo posse sperari quam qui in primam statim cogitationem incurrant; attamen plus satis constat deficere illam in curatione chronicorum aliquot vel maxime spectabilium inter eos quibus homines urgentur; quod ob hanc risecipue causam usu venit, quia scilicet Mura in hujuscemodi morbis non habet Μethodum tam ossicacem, qua materiam morbificam oras ejiciat, perinde atque in acutis, quo nos, cum eadem manus jungentos et ad debitum dirigentes scopum, morbum debellare valcamus. In vincendo itaque morbo chronico is demum jure meritoque Μedici nomen sibi vendicat, penes quem est ejusmodi medicamentum, quo morbi species possit destrui non qui id tantum agit, ut e primis secundisque qualitatibus nova aliqua introducatur, et prioris subeat
55쪽
vicem quod fieri quidem potest non extincta specie verbi PRAκv. gratia, calefieri potest aut rinigerari qui podagra laborat, ' vigente adhuc podagra, necdum devicta. ethodo hac, qua diversae tantum qualitate introducuntur, morbi specifici non magis immediate perdomantur quam ignis gladio extinguitur. Quid enim, obsecro, calor, Digus, humidum, siccumve, aute secundia qualitatibus quae ab his pendent, alia aliqua ad morbi curationem iaciet, cujus essentia in harum nulla consistit 8 23. Si quis hic objecerit satis magnum remediorum Specificorum numerum jamdiu nobis innotescere, hunc ipsum, si examen paulo diligentius instituerit, in oppositas partea facile transiturum confido cum uiaeus cortex Peruvianus a suis militet Toto enim coelo distant quae huic aliive indicationi curativae Specifice respondent medicamenta, cui si faciamus satis morbus abigitur et quae hunc aliumve morbum Specifice atque immediate persanant, nullo habito spectu ad hanc aut illam intentionem sive indicationem curativam verbi gratia, mercurius et areae radices in uevenerea feci a vulgo audiunt; quae tamen pro Specificis propriis atque immediatis non debent haberi, nisi argumentis satis validis atque irreisagabilibus possit confici mercurium
nulla excitata salivatione, arsae vero radices sine motis sudoribus, tam egregiam operam praestitisse. Ad hanc pariter normam alii etiam morbi aliis evacuationibus curantur, cum tamen quae adhibentur remedia non magis proprie competant immediatae curationi istorum morborum qui eis sanantur evacuationibus, quibus faciendis ejusmodi remedia maxime proprie designantur, quam scalpellum phlebotomum pleuritidi, quod tamen nemo opinor Spe eum hujus morbi facile appellaverit s. 24. Specifica proinde medicamenta, si ad hanc mentem
nostram restringantur, non cuivis homini contingunt neque oscitantibus temere se ingerunt; nullus tamen dubito quin
in exundanti illa plenitudine qua turget Mura diffuitque ita jubente optimo aximo rerum omnium CONDITORE, in
singulorum praeservationem, prospectum pariter sit de curatione malorum magia insignium quae homines vexant idque pro foribus et in patrio cujuslibet solo. Et sane dolendum est plantarum naturam nondum magia explorato nobis inno
56쪽
Pκ εν temere; quae mihi videntur reliqua omni, qua patet, V inateriae messime palmam praeripere, et quae in mendoriunde quibus jam diximus remediorum uberrimam nobi apem iaciunt cum animalium parte cum humano orpore nimium convenire videantur, nimium dimidere mineralia; inde ea quod mineralia indicationibus potentiu respondere, quam Vel plantas, vel ex animalibus deaumpta, lubena fateor at non specifice tamen mederi, eo quo diximus aena ac modo. Me
quod spectat, non hi aliud mihi sumo praeter laborem ac taedium haec atque hujusmodi diu multumque jam per aliquot annia animo vereandi necdum mihi tam feliciter emat ut eum prudenti fiducia quae de iis cogitaverim in publicumdare auiam.
5. Quantumlibet vero mihi prae caeteri arrideant
plantae, non tamen is vim qui eximia illa medicamenta ex alia tribu desumpta, quae via hoc vel alio aliquo me is hominum induatria atque labore intentionibu apte reapondentia reperta fuere, contemnam. Inter quae primum ibi locum vendicant quae nomine μιι-- Doctoriam dar insigntiuntur, et a viro doctissimo et aesertimimo tam ethodi quam mediorum indagatore, D' Doctore simodali, praeparantur: quorum vim ac incaciam in attingendo, ad quem vulgo diriguntur, Mom, aeteris quibusque aptatibus volatilibus
6. Coronidis loco, cum in hac Introductione suerim
Pollicitu me daturum specimen eorum quae in hujus Artis augmentum utcunque conatu sum fidem liberare jam tentabo in tradendia maioria Curatum ti Acinorum m borum. Qua in re licet alis advertam me supinis atque
ignorantibus fructum omnem eorum, quos per meliores Vitae anno corpore animoque exantiari, laborum expositurum,matiam tamen Maaim hujus saeculi genium satis habeo perspectum, ut non aliam ex hac emente quam convitiorum atque contumeliarum memem expectem meque famae meae
longe melius consuluisae, at inauem aliquam atque inutilem speculationem commentatua sueram. Hoc vero mihi perinde ost mercedem aliunde praestolor. 27. Si quis hic objiciat alios aeque in hac Arte versatos non idem mecum de his rebus sentire, meum non est quid sentiant alii disquirere,
57쪽
sed meis observationibus Matruem fidem quod ut faciam, Pa κν. Lectoris patientiam desidero tantiun non favorem. Recipa etenim brevi loquetur, an fideliter et incero animo hic egerim, an e contra, ad instar sceleratimimi hominia morum.. quo profligati mimorem, homicidam me praestiterim vel in terra des aua. lam tantum mihi veniam peto, quod minua necurrete quam proposueram Morborum Historiam ac Cur tionem descripsero cum non tam metam figam, quam animos iis addam, qui seliciore ingenio praediti ad hoc opus posthac se accingent, quod jam ego imperfecte molior. m. Unum adhuc restat de quo monendus est Lector, mihi in animo non esse sequentes paginas infinito particularium observationum numero distendere, quibus Μethodo ibidem tradita fidem astruam; frustra enim et eum taedio Lectoria repeterentur ista singulatim, quae in summas contrari; nati autem habui ad calcem observationis cujuslibet generalia saltem quae ad anno nupero spectat, particularem hic illic adnectere, qua ethodi praecedentis medulla contineretur. Hoc interim spondeo, nullam a me Methodum generalem fuisse vulgatam, quae experientia reuerat non est stabilita atque confirmata. s. Sed et spe finistrabitur qui ingentem remediorum, seu formularum, Visam hic expectaverit, cummedici judicio permittatur, ut pro re nata iis utatur mihi sinest innuisse quibua indicationibu satisfaciendum eat, quo etiam ordine et tempore etenim in eo praecipue stat,edicina Practica, ut genuina indicatione expiacari valeamus, non ut remedia e cogitem , quibus illis satisfieri possit; quod qui minus obaervabant, emperima armis instruxere, quibus Μedicorum opera imitari queant.
M. Quod si quis objecerit me in aliquibus non tantum
medicamentorum pompae renunci se, sed ea insuper rem In Pro auisae quae ad materiam medicam vix possint reserri,
adeo sunt simplicia atque inartifici a vulgaribus tantum opinor, ac plebeis animis hac in re displicebo. orunt enim sapiente bona ea eas omnia quae sunt utilin, atque Hippocratem, dum sollium usum in leo sanando proponit De --. iii. t. ii p. 805.J, et in cancro nihil prorsus agandum Praecipit Aph. vi. 88. t. iii p. 754.J, atque ejusmodi alia quae in singulis sere pagellis scripta leguntur, non minus
58쪽
Paxκν bene de re medica meruisse, quam si pomposia remediorum 'Im formulis omnia implevisset. 31. In animo erat et chronicorum morborum Historiam tradere, eorum saltem quos Dequentissime tractaveram; sed cum operosius id sit, cumque hisum qua jam edo lucubrationum sortunam experiri primum libuerit, impraesentiarum supersedendum mihi eme duxi.
Qui Μedicinae dat operam, haec secum ut serio perpendat oportet. Primo se de aegrorum ita ipsius curae commissa rationem aliquando Supremo JUDIc redditurum. Deinde, quicquid artis aut scientiae Divino beneficio consecutus est, imprimis ad Summi ΝυMINI laudem atque humani generis salutem esse dirigendum indignum autem esse ut coelestia illa dona vel avaritiae vel ambitus studio inserviant. Porro, se non ignobilis alicujus aut contemnendi animalis curam
suscepisse ut enim humani generis pretium agnoscas, UNIGENITO DEI FILIU homo factus est, adeoque naturam assumptam sua dignatione nobilitavit. Denique, nec se communi sorte exemptum esse, sed iisdem legibus mortalitatis, iisdem casibus et aerumnis obnoxium atque expositum, quibus
alii quilibet quo diligentius, et quidem teneriori cum affectu,
ipse plane, in risu aegrotantibus opem serre conetur.
2. Verum nonnulli hisce cogitationibus minime se regi patiuntur, id quod ex eorum praxi ipsoque vitae genere satis inanis tum est sive quod saatu turgidi atque scientiae suae
opinione inflati ad minuta haec ut quidem illis videntur, non
sine contemptu quodam negligentius descendant, usque deque habentes quid de miseria mortalibus fiat ipsorum curae concreditis, atque interim de Supremo NUMINE vel parum cogitantes vel Illud sorte vix agnoscere dignati sive quod lucro prorsus intenti atque inhiantes, aut gloriolae cupidine abrepti, eo tantum spectant ut ditescant ipsi, aut nescio
59쪽
quam nominis famam consequantur. Quicquid si medicos ri κν. omnes, qui quidem probi et prudentes haberi volunt et esse, illud agere oportet, ut bonitatem Divinam agnoscentes primo,
mox etiam implorantes, ab ea sapientiam et prosperum rerum suarum eventum expectent; atque porro ut omni ope aestudio illuc incumbant, quo non tantum sanitatem aegrota tibus, verum et edicae quam profitentur Arti certitudinem aliquanto majorem acquirant huc nimirum experimenta sua
dirigentes, ut edendi ratio locupletior et luculentior indies
evadat, atque adeo ut genus humanum securius atque universalius illius beneficio perfruatur, etiam postquam illi satis concesserint. 3. Ego itaque ossicii mei conscius hanc Methodiam Grandi Febres Propriis observationita Superstructam orbi trado. Quandoquidem enim DEO qualibuscunque conatibus meis aspirante, visus mihi sum certiorem quandam atque magis genuinam ebrium curandarum rationem quam quae vulgo obtinet apprehendisse, rem gratam veraemedicinae studiosis me praestiturum sum arbitratus, si eandem publici
juris sacerem id quod ego liberali animo et sincero affectu
jam aggredior. ethodum vero qua utor, etsi sorte rationibus minus solidis inniti ea nonnullis videatur, experientia tamen multiplici comprobatam esse certissime scio ac pronuncio. 4. Quamvis autem praerideam extituros non paucos, qui vel ex carpendi libidine, vel superbia qua caeteros omnes contemnere atque aspemari didicerunt, mihi vel novitatis studium, ac sorte etiam absurdarum sententistrum patrocinium imputabunt vel e contrario si sorte praxin hanc experti, commodam illam esse certamque compererint, me nihil non vulgare sibique satis antea cognitum protulisse ammabunt haud tamen deterreri me passus sum, quo minus ingenuis hominibus, et veri simul ac humani generis amantibus hasce paginas communicarem Mea enim indoles atque ingenium illud est, ut quid nasuti isti atque asinosi dicant vel
sentiunt, parum admodum sim sollicitus Sapientibus autem et probis hoc dictum volo, me quidem nihil omnino quoad rerum atque experimentorum veritatem imposuisse omnia candide atque ingenue elocutum. Neque vero quicquam
dubito quin ipsi, aliquando periculum acientes suos etiam calculos huic methodo adjecturi sint. Interim, si quid in
60쪽
Pa κν theoria erraverim, et veniam rogo, et melioribus iudiciis mo ' Pη rimis viri polliceor sortassis etiam sponte mea aliter posthaedo rebita hujusmodi cogitaturus aicut enim aliorum erroribus non admodum in Enaere oleo, ita nee libet inoia pertinaciter adhaerere.
Febriles aestuo, metumque a dotata OUbem Flevit, non lantia par Medicina malis Nam post mille artea, messicae tentamina curae, Ardet adhue ebris, nec velit arte rem. Praeda aram sammis; orum hoc peramus ab ione, Ut restet paucus, quem ea Duma, cinis. Dum quaerit Medi a Febris augamque modumque, Flammarum et tenebras, et sine luce faces;
a tractat patitur flamma' et ebo crimema, Corruit isse avia, tima rapta focis: Qui ta dos potuit moris' artuaque trementea Sistere Februi a vide ione rasi. Sis fabre exmoa fiasi tib ne uisa, Diam trahit antiqua lenta ruina sim ;Sed si flamma vorax nuarea incenderi aedes, Unie, orantes tune e esire ama. fusa, tectoni a nemo tune invoca artes, Cum serit arti is non minua uata simus. Se tandem S enham Ahrisque a olaeque furori mnem, morbi quaerit et artis Ose . Non temere incusat tectae putredinis ignes; escius Febres quis et humor erit; Non bilem uis movet, nulla hie pituita salutis Quae pes etfamae a dea talus aquas