Opera omnia

41쪽

OBSERVATIONES MEDICAE.

e nautirem, ac Iuriam pararem defensionem ea nempe facta

em --- aequo me animo istarum vero: eris convitio rum aeream neutiquam reris Osabo rati tantum mona

42쪽

Rrtseton eruditisne, uae Tibi a me im mi, i id serio verem, mina-Ε, Th. . tenu3 Faterentur; in minua Pu tibi impo eris istis experiam is, quibus in uis etiam aeris omum, quae via Hedeseripsi, vel Tibi alias a mari, veritatem Omprobasti. Nosti praeterea, quam Aule meae methodo 'ammtem habeam, ρει

eam intimis per omnia σπωσαι virique matrum comisnetissimum, D' Iohanmem Och; quo indem vim, sive ingenio judicioque acri et subacto, sive etiam antiquis hoc est, optimis, moribuo, viae stuperiorem quenquam inter eos qui nune sunt Ominea re rium iri OUM, Fararissimos intepares. Verum non Oma est, tuterius Tuam dem ominem, de qua . jamdiu permari λαε um. Caeterea quod attinet, rarienda iam eat, quae iacunque ceciderit, sortem haud gravate feram. Cum enimjam senex sim, et Summi ΝΠMINIa favore,)tavium mihi in uirile quantum restat viae, de reliquo dabo operam, ut ne i i mihi neque uita molestu' eum arae infelicitatis modum quem ua elemiae depinxia Vir montia :-

Quod restat, exorandus mihi ea vi Me inpensi in narimi, et, quo te F aequo , honoris pignus, aequi bonique comati a praesertim cum nullo jure mi imputariis sint quoia quot in hoc seis aevi a mμάλματα - aruerint, quorum omnium in me solum cudenda ea faba nee Tu laetendus siquid emforte deliravem . Qua be neque ditia quem exantiari laboris omnia mihi fructu perteria, eum vel eae reorum et hallucinationibus meis ansam nactus fure qua omnibus palam fariam quanta Te colam amicilia, et quod ex animo sim

Tibi semper addictis ma

43쪽

ILLUSTRISSIMO ET EXCELLENTISSIM DOMINO

USQUE adeo bonorum Metorumque -- quicquid ad Te,

Vis renaiquaque Nobilissime, quoquo modo pertinere conspiritur, attenus continuo reddi et ex Urectos, ut eos praevideam statim evnoscendi avidos, quibus demum fretu rationitas Nominis Ita limo celeberrimi arara vatem ad hujusce seria Fatrocinium asciscere sustinuerim. Quid plerique in simili ne tis Wo mo e causari soleant, me ne liquam fugit. Estoarie quod em perinde ae fac mi alii, de multis magnisquentis ema me meritis palam populo commentari FOMem; atque etiam orati arim specimen daturus, honoris a cutius quo Te ο--ον duraturum liquod monumentum multo verborum sisaratu arinvectam Atqui ejusmodi mnai ta libere profitear, in Te tam praefidenter iste euando ab ammo meo procul abfuit. In immensa lamina Tua descendere non malitis, aut rimis animi deses, quibus decantatissima anseriorum aetatum nomina unus exaegua' uberrimam sane tumn imet ipsi, tum operi me quasi aque honor eam praefandi materiam, edisserere. Enimvero id ipsum Tyaeta tua a Te jam Fridem in lucem emissi plenissime laquuntur, ne alio tibi opus fisu um est praecone, cum arabsidiaria vox Nonianis ita laria Mum a Meam satagat. Quocirca revis hiscesamque tralatinis praefandi in mentis, O re radiatis, me Tractatum hunc ideo in Sentelam nam dedisse profiteor, F pterea quod, quemadmodum em Tummam atque inatinctu hanc provinciam suscepi,ia etiam eorum quae hic tradun, veritatem et meaciam ute

44쪽

Erraetonarisae, Matia plane laetisset mus, experientia aliquoties compro-Ε, Phil. -- οπι xisti dum ad illud obsequii identidem defrenderes quae Tua et pridem emema est Λα--t ait Temet in adeundia aemia mei mmitem mihi adstum res in qua sane re beni ramaiami assectum ad honesta iacunque eae demittensem, vel invito hujusce me silenis, Ostendisti. Hanc itaque Tractatiunculam in benigne accipia et Nominis Ita splendore iuuatra e digneris, Obviae ros ae obtestor quae etiamsi neque mole a la, neque soliis in reum quorum eineres per me molluer cuben hau susserta, tamen non erit uti apem, e --- Tibi minus orata, qui esu inter magna prid Merai et tumida non imor . Praeter Febrim his dispiciendam, et alii sunt morbi quampi rimi, de quibus, cum issorum medela mari mistis idonea, atque method rationi meae saltem, adversanti, niti videatur, me, guo es ruri dria Meretur, disseruisse portebat. Sed visumfM, in aetate, quam subtiles potitia ape lationes quam sincera maxis exercent delectarique, Misa ostia si fatum privia experi quam phara temere periclitari. Quod superest, Vis Eminentissime, temeritatis, si quae in hoc sere rancupando admissa videbitur, veniari et rata, nec non eximiis Itiis ema me meruis gratissime a uia, Misa iriosi institia faciti est alia quanquam, Mui sici bene levitae nomine mi deviareus, ranquam mae desinam Emerumtiae nae Sem aibaequentiarimmae,

45쪽

EMADMODuM a Natura ita omparata ea humani cor Pa κν. Poris fabrica, ut nec prae jugi particularum fluxu sibi semper dira' Donatet, nec rare extemarum rerum vi sui juris ubique e maneat, unde multiplex aegritudinum cohors terri ab omni aevo incubuit ala procul omni dubio a multis jam saeculia ante natum non Graecum modo, sed qui mille annis hunc aut emit, Aegyptium Aesculapium, hominum ingenia investigandae medelae nec altas exercuit. I. Et prosecto, ut quia prima aedificiorum aut v timentorum a in ad depellendam coeli inclementiam instituit, nemo facile dixerit, ita et Artis Medicae natales, ut Nili sontem, indigitare nequimus cum ista, perinde ac caeterae artes, in usu nunquam

non extiterit, licet nunc diligentius, nunc frigidiua exculta, Pro vario temporum ac regionum habitu. 3. Quantum veteres, ac inter primo Hippocrates, praestiterunt, abunde notum eat quibus scillaei, ac eorum scripta compilantibus, maximam therapeuticae olertiae partem acceptam serimus. Quin et succedentibus deinde saeculis emicuit nonnullorum induatria, qui aut anatomiae, aut pharmaciae, aut methodo ἰατρωε operam navando, edicinae pomoeria ampliare pro virili integerunt ut taceam nec in hac nostra Britannia, ipsoque hoc saeculo defuisse, vii in omni scientiarum genere, quo res Medica adaugeri possit, optime meruerunt; quorum quidem laudes impari calamo non attingo. s. Caeterum quantacunque fuerint aliorum conamina, semper existimari mihi vitalis aurae usum ustra datum ore, nisi et ipse in

hoc Massio versatus, symbolum aliquod, utcunque exiguum, ineommune edicinae aerarium contribuerem. Quocirca post diutumam meditationem, a diligentem fidamque anno aliquammultorum observationem, tandem aliquando decrevi, primo sententiam meam in medium proserre, qua demum

rationemedendi scientia ulterius promoveri possit; deindQ

46쪽

PRAEM meorum in hoc negotio conatuum spe en aliquale in lucem

5. Sentio autem nostrae Artis incrementum in his consistere, ut habeatur primo Historia, sive morborum omnium descriptio quoad fieri potest graphica et naturalis deinde, Praxis inmethodus circa eosdem stabilis no ponsummata. Sane morbos rasae depingere satis obvium est atqui historiam eorum ita conscribere, ut evitetur censum quam clarisaimu Verulamiua in nonnullo ejusmodi promissorea vibravit, longe majoris est negotii Satis scimus ' inquit vir nobilissimus, haberi Historiam Muralam, mole amplam, varietate gratam, diligentia aepius curiosam attamen siquis ex ea fabulas, et authorum citationes, et inane controversias, philologiam denique et ornamenta eximat, quas ad convivales aermones hominumque doctorum nocte potiusquam ad instituendam Philosophiam buntJ accommodat in ad nil magi Prea recidet. Longe prosecto abest ab ea Histori quam animo metimur.'' Deaer. Globi Inteli. c. 8. Ol. i. p. 8.4Similiter etiam et morborum curatione pro more facillime proponuntur atqui hoc ita praestare, ut verba in facta transeant, atque eventus promissis respondeant, magis ardui

moliminis illi judicabunt, qui vident haberi apud scriptor

Practicos morbos complures, quos nec illi ipsi scriptores, nec quispiam hactenua medicorum sanare aluerunt. 6. Quod autem spectat ad Historiam morborum, si quia rem attentius perpendat, facile videbit scribentem ad multo plura animum debere advertere, quam Vulgo existimatur. Quorum pauca haec impraesentiarum attingere suffecerit. Γ7. Primo expedit ut morbi omne ad definitas ac certas specie revocentur, eadem prorsus diligentia ac υτριβεία, qua id factum videmus a botanicis scriptoribus in suis pistologiis. Quippe reperiuntur morbi, qui sub eodem genere ac nomenclatura redacti, a quoad nonnulla symptomata sibi invicem consimiles, tamen et natura inter se discreti, diversum etiam medicandi modum postulant. Cardui quidem nomen ad plurali herbarum specios extendi nomorum t at vero parum

'ocurate acie res herbariae scriptor, qui generalem hujus plantae descriptionem qua scilicet a caeteris stirpibus dis- e Pat, Proponere contentua, propria interim et peculiaria

47쪽

cujusque specie signa, et characteres quibus ab invicem dis- κάκν. eriminantur, contempserit. Eodem plane modo nec satis est ' ERRτ- scriptori communes duntaxat morbi alicujus πολυειλυς apparentin annotasse. Esto sane non omnibus morbis eandem contingere varietatem tamen complures esse, qui licet ab

authoribus sub eodem titulo citra ullam speciei distinctionem tractentur, dissimillima sint indole in sequentibus pagellis

uti spero, palam fiet. F. Imo etiam ubi distributio in species reperitur, id fit plerumque ut hypothesi alicui quae

veris phaenomenis substruitur, suus reservetur honos ae

proinde ejusmodi discriminatio non tam ad morbi, quam ad minoris ingenium, philosophandique theoriam, accommodatis est Quantum Medicinae obfuerit κριβεί- ac in parto

desectus, ostendunt multorum morborum exempla quorum nempe curationes hodie non desideraremus, si scriptores, dum experimenta et observationes medicas benevolo saltem animo communicarint, unius scilicet species morbus, pro alio speciei diversae substitutus, non sesellisset. Atque hinc etiam arbitror proflictum esse, quod materia medica in sylvam tam immensam, sed Ductu perexiguo excreVerit. s. Porro autem in scribenda morborum Historia, sepon

tur tantisper oportet quaecunque hypothesis philosophica, quae scriptoris judici in praeoccupaverit quo facto tum demum

morborum phaenomena clara ac naturalia, quantumvis minuta, per se accuratissime adnotentur exquisitam pictorum industriam imitando, qui vel naevos et levissimas maculas in imagine exprimunt. Enimvero dici vix potest quot erroribus ansam praebuerint hypotheses istae physiologicae, dum seriptores, quorum animos falso colore illae imbuerint, istiusmodi phaenomen morbis assigant, qualia, nisi in ipsorum cerebro, loeum nunquam habuerunt, debebant autem in conspectum Venire, si hypothesis, quam ipsi pro concessa ac rata habent, nataret veritas Adde quod siquando symptoma liquod, quod cum dicta hypothesi apposite quadret, revem morbo competat cujus typum delineaturi sunt, tum ilha supra modum evehunt, ac plane reddunt ἐκ μυίαςJ ἐλώ ντα, quasi in Me scilicet totius negotii cardo verteretur; sin hypothesi minus congruat, aut prorsus silentio, aut levi saltem pede transmittere consumerunt, nisi sorte beneficio subtilitatis

48쪽

Pa κν alicuius philosophicae in ordinem cogi, a quoquo modo ac-ED. TZRτ commodari possit.

10. Expedit autem tertio, ut in describendo aliquo

morbo peculiaria et perpetua phaenomena seorsim ab accidentalibus et adventutis qualia sunt, quae non tantum ob aegrotantium temperiem et aetatem, ae etiam ob rationem medendi diversam varie se habent, enarrentur. Nam saepe accidit ut sine morbi variet pro vario medicandi processu,

ac nonnulla symptomata non tam morbo, quam medicora bentur adeo ut eodem morbo laborantes, sed varia methodo tractatos, Varia etiam amplomata exerceant. Unde nisi cautela adhibeatur, necem eat ut admodum vagum et incertum ait circa morborum symptomata judicium. Praetereo

quod maus oppido rari ad morborum Historiam proprie non pertineant quemadmodum et in descriptione salviae, verbi gratia, erucarum morsus inter ima discriminantia isti

plantae neutiquam recensentur.

DII. Denique, anni tempestates, quae cilicet cuivis

morborum generi potiarimum faveant, diligenter observandae sunt. Non inficior nonnullos esse omnium horarum alii tamen, nec pauciores, occulto quodam Naturae instinctunnnorum tempora, non aecus quam quaedam aves aut planta sequuntur. Saepe quidem subiit mirari hoc morborum quorundam ingenium, satia obvium, a paucia tamen fessa ha tenus observatum cum quo Vdere stirpes aut pecudes solenniter procreentur, plurimi curiosius adnotarint. Sed quaecunque sit hujus aestationis causa, pro certo statuo tempestatum, in quibus aegritudine ingruere consueVerunt,

notitiam multum,edico prodesse, tam ad peciem morbi dignoscendam, quam ad ipsum morbum extirpandum atque horum utrumque minus seliciter evenire, ubi istiusmodi obse vatio negligitur. 12. Haec quidem, etsi non sola saltem insigniora sunt quae in scribenda morborum Historia observari convenit. Cujus Historiae utilitas ad praxin, omnem aestimationem excedit, ac prae qua subtile disquisitione ac argutiolae, quibus neotericorum libri ad nauseam sere inseresuntur, nullo innumero sunt habendae. Qua enim aut compendiosiore, ut etiam alia Ha vel causae morbificae quibus obviam eundum est deprehendi, vel indicationes curativae elici possunt, quam

49쪽

eerta ac distincta peculiarium symptomatum perceptione 3 Pa καNeque enim ulla est circumstantia tam levis aut exigua, qua β' τη τ' suo usu ad utrumque non habeat. Nam ut demus aliquid varietatis a temperamento individuorum et tractandi rations proficisci, nihilominus adeo aequabilia ac sibi ubique similis est Naturae ordo in producendis morbis, ut in diversia corporibus eadem plerumque reperiantur ejusdem morbi symptomata ac illa ipsa quae in Socrate aegrotante observata fuerint, etiam generaliter ad hominem quemcunque eodem morbo laborantem transierri possint; non secus ac universales plantarum notae ad omnia cujusque species individua rite se diffundunt. Qui verbi gratia, violam accuratera acripserit quoad colorem, saporem, odorem, ac figuram, caeteraque id genus, omnibus ubique terrarum violis, quae sub ea specie continentur, historiam illam in plerisque sero omnibus convenire facile animadvertet. 13. Et quidem existimo nos ob eam potissimum causam accuratiori morborum Historia ad hunc usque diem destitui, quia Milicet plerique eos pro confusis inconditiaque Naturae malo ae tuentia et de statu suo dejectae effectis tantum habuere, ac proinde laterem lavare crederetur is qui justam

eorundem enarrationem moliretur.

14. Sed ut ad rem revertamur : non minus certo etiam a minutissimis morbi circumstantiis indicationes curativas possit Medicus desumere, quam ab iisdem sumpsit diagnostica Atque adeo non semel mihi in mentem subiit quod, si morbi cujuslibet Historiam diligenter perspectam haberem,

par malo remedium nunqu- non scirem afferre, variis ejusdem phaenomenia viam qua mihi incedendum foret haud dubiam praemonstrantibus; quae quidem phaenomena, si inter se edulo conserantur, manu quasi ducerent ad indicationes illas maxime obvias, quae ex intimo Murae sensu, non vero phantasiae erroribus depromuntur.

15. Atque his sane gradibus, ut ita dicam, his adminiculis ad coelum ascendit' ad Medicinae nempe fastigium, Medicorum ille Romulus, nunquam satis laudatus Hippo-erates qui hanc Arti edicae insuper struendae solidam ω

50쪽

PRAEν inconcussam substemen basin, videlicet μυσεον υ σι ρYEm mmc' Epid. vi. 5. l. t. iii p. 606. i. e. Naturae morborum med atrices, id egit ut morbi cujuslibet phaenomen aperte traderet, nulla hypothesi adscita et in partes per vim adacta, ut in ejus libris De Morbis De Amectionitrua, etc. videre est. Regulas etiam quasdam tradidit ex observatione methodiistius, qua utitur Natura tam in morbo provehendo, quam in eodem amoliendo natas cujusmodi sunt Coacae Praenotiones, Aphoriami, et reliqua id genus. Atque in his fere stetit magna illa Divini Senis θεωρία, non ab irrito lascivientis phantasias conamine desumpta, ceu vana aegrorum insomnia, sed

legitimam exhibens historiam earum Naturae operationum quas in hominum morbis edit. Cum vero dicta θεωρία nihiΙemet aliud quam exquisita Murae descriptio, par erat omnino ut in praxi eo tantum collimaret, ut eidem laboranti quibus posset modis subvenire contenderet; unde etiam non aliam Arti demandat provinciam quam ut deficientimatistae succurrat, effraenem coerceat et in ordinem redigat utrumque vero hoc, tum passu illo, tum etiam methodo, quibus Natura morbum expellere satagit atque amovere. Animadverterat nempe sagacissimus Vir, quod sola atura τὰς νουσους κρίνει, - ἐξαρκέει τὰ πάντα esuri ' De sim. t. i. p. 19. Atque haec omnia peragit Natura paucissimis simplicissimisque adjuta remediorum formulis, alicubi etiam

prorsus nullis.

16. Altera ab hac methodus qua Ars Medendi si quidem judico, possit ulterius provehi, in eo potissimum cardine

vertitur, ut certa aliqua et consumiata undique ac tanΜethodus,edendi in publica commoda tradatur, eam intelligo quae satis magno experimentorum numero corroborata suffultaque, huic vel illi morbo devincendo suppa invenitur. Neque enim alia esse arbitror, ut successus particulares, sive Μethodi cujuslibet, sive etiam remedii scriptis prodantur, si neque hoc neque illa universaliter atque in omnibus copum attingere deprehendatur, positis saltem his vel illis circumstantiis. Contendo vero ego nos aeque certo scire debere hunc illumve morbum expugnatum iri, si huic aut alteri intentioni satisfecerimus, ac certo jam acimus nos hoc aliove remedii genere huic aut alteri intentioni satissa re posse: quod quidem, licet non semper et ubique, requentissime