Specimen criticum

21쪽

ravi, rursus a duobuS indicibus convictum per triennium tamen distuli.

VIII 8, 8: Obsequio mitigantur imperia: ubi vero

reverentia excessit animis, et Summa imis confundimus, vi opus est, ut Vim repellamUS. Ipse Mueigellius, vir magno tradita conservandi studio insignis, mi Sellam hanc Structuram appellavit, qua Scriptor eadem perSona et eum, qui peccas, Significet et eum, qui p0enas peccati ab illo repetit. At non est misellus Curtii sermo, Verum elegans et iucundus. Quamobrem non scriptori imputaverim ineptum illud , confundimus μ, Sed librario, qui duas exempli sui syllabas in transcribendo praetermisit. Hoc autem non Semelaceidisse notum est, velut eiusdem libri c. 2, 21 c0dicos ad UΠum OmneS praebent , ObSunt , quod Vindelinus rectissimsi in , obscura Sunt mutavit. Ac nostro quidem loco Curtium scripsisse puto: confundi videmus. Huno enim verbi , videre uSum amat Scriptor; os eiusdem cap. g 13: In multis enim gentibus esse video. Librarii autem eum alio quoque loco neglexerunt, IX 2, 20 ubi , videamus in multoribus libris omissum iure inseruit omnibusque fere editoribus probavit Iunius.

VIII 10, 14: Lauri bacearisque fet multa in illis

rupibus agrestis est Silva. Ita Hodiolitus Holnsii coniecturam repetivit, quam Zumptius quoque et Fossius atque adeo, quamvis invitus, MiletZellius receperant; codicum enim lectio ferri nequit, qui praebent ἡ lauri baceque et . Nam bacca non est herbae species Sicut laurus, Sed fructus quidam; nec silvae baccarum dici possunt, quod recte adnotavit Zumptius. Sed ipse Ηeinsius emendationem inchoasse magis quam perfecisse putandus est. Quod enim , baceque μmutavit in , baecarisque ρ, egregie sane inventum est; quod Vero coniunctionem fiet expunxit, Simplicius quam verius fecisse videtur, nam verisimilius est illam c0niunctionem ad nomen tertiae cuiusdam plantae, qualis est laurus et baccar, pertinere. Hoc autem nomen forsitan quis cogitaverit latere in vocabulo

fimulta μ ; sed non ita est. Nam in Graeco fonte, ex quo Curtii

22쪽

narratio videtur fluxisse, Clitarcho puto sive Τimagene, αλσζααντ aloe extitisse Arrianus V 2, 7 1idom facit; ita tuo illud

plantae nomen ante , multa excidisse contendo et conicio fuisse: inulae. Inula enim, quam Graeci ἐλεxtor, nos Alant vocamus , ita excellit saporis austeritate ut baccaris illius sive nardi rustici radix odoris vi; commemoratur autem a Lucretio

II 429, qui laedi magis quam titillari sensus dicit inulae saporo; item ab Horatio sat. II 2, 44, qui acidam vocat, quod, cum coquitur, aceto conditur; ab eodem ibid. 8, 51, ubi amaram eam appellat. Plinius quoque n. h. XIX 5, 29 de inula agittamquam per se stomacho inimicissima, eadem dulcibus mixtis

saluberrima. VIII 13, 23: Traicere amnem ... parabat . . ., eum

procella imbrem vix sub tectis tolerabilem effundit. Pr0 , imbrem μ, quod haud dubie necessarium est et in omnibus extat codicibus, P praebet: ingens. Qu0d cum neque

caSU mutatum esse poSSit, neque conSulto factum esse Videatur,

primum quia hac mutatione non restituitur sensus loci sed destituitur, deinde quia librarius omnino a tali conamine Sese retinuit: in archetypo quoque fuisse putandum est. Suspicor autem adiectivum , ingens in textu archetypi omissum in margine additum esse: porro pars librariorum in transcribendo illud vocabulum omisit; is qui P scripsit pro Sua, quam Supra cogn0Vimus, linguae ignorantia tamquam emendationem vocabuli , imbrem μrecepit, hoc Substantivum contra expunxit. Quae coniectura nisi a vero aberravit, Scribendum erit: cum ingens procella imbrem vix sub tectis tolerabilem effundit. Luce enim clarius est, adiectivum , ingens optime concinere cum universa loci sententia. His igitur emendationibus, quas ex ipsis Sive meliorum eOdicum omnium sive unius Ρ corruptelis elicere Studebam, paucaSetiam coniecturas adiungere liceat, quibus veri similiorem, quam quae hucusque circumfertur, lectionem invenisse mihi vid0or. Ac primum quidem evolvamus:

23쪽

VIII 2, 13: Igitur X diebus maxime ad confirmandum pudorem apud Maracanda conSumpti S Sqq. Sine suspicione haoc ab oditoribus dimissa esse iure mire-riS ; Verbum ,, confirmandum μ enim hoc loco aptam interpretationem non admittit, quod nulla re magis elucebit quam torta os artificiosa Miletetellii Oxplicatione allata. Is enim dicit, regis pudorem scelesta Cliti caede adeo irritatum tamque mollem factum esse ad accipiendam offensionem, ut quasi quadam confirmatione egeret. Hocine est verbum in contrariam detorquere sententiam 3 Quid enim aliud est confirmare pudorem quam fir

miorem et maiorem reddere 3 At ipsum contrarium huius significationis universo loci sensu requiritur; scilicet id agitur, ut minuatur pudor. Dixerat enim scriptor in enuntiato proximo Superiori r quoque minus caedis puderet Seqq. Quae cum ita Sint, una Sane syllaba mutanda erit, ut efficiatur: ad consolandum pudorem, quod sensui loci aptum est. VIII 10, 18: Eadom selicitas ab Oceano revertenteStemulentos comissantesque inter ora hostium texit. Sunt loci quidam in veterum Scriptorum codicibus, quoS non posse non pro corruptis haberi difficillimum est demonstrare, quippe quorum lectio, etsi non laudanda, tamen ferenda esse videatur. Iidem, postquam medela iis adhibita est, ita legentibus arrident, ut recte emendati esse putentur. Atque in horum

numero neSeio an ille quoque Sit quem supra exscripsi locus. Etenim eos, qui modo , ab Oceano μ revertuntur, nonne statim naVibus egresSos , in ora hosti umμ comissatos esse credamus Atque huic iam alterum locum addam, cuius emendationem profecto in medio positam fusius explicare Supersedeo.

IX 6, 26: Si licuerit, ipse praestabo hoc: Si me

praeceperit 1atum, VOS mandas Se mementote.

Veri simillimum puto, ambiguitatis vitandae causa Curtium addito pronomine primae personae, quod ex prima syllaba verbi, mementote μ repeto, Scripsisse: Vos mandasse me mementote.

24쪽

VIII 10, 23: Nam qua spectat orientem, cingitur amne torrenti, qui praeruptis utrimque ripis aditum ad urbem inpedit. Ad occidentem et a meridie velut de

industria rupes praealtas obmolita natura eSt. Duae Sunt cauSae, quibus inducor, ut mutilum hoe enuntiatum esse contendam: primum enim si quis describit universum urbis alicuius Situm et munitiones, profecto, quomodo in unaquaque parte munita Sis, docere debet - et docet hoc noster do oriente et de oeuidento et de meridie, de septentrione non

docet. Deinde si quid aliqua re cingitur, aut ab omni parte

aut saltem a duabus partibus cingi necesse est. Qui S enim unquam audivit, cingi aliquid ab una tantum parte 3 Itaque p08fVerba fi qua Speetat orientem alterius partis nomen intercidisse suspicor, asque illiuS quidem partis, cuius nomen alia quoque causa commoti desideravimus. Scilicet scribendum est: qua spectat orientem et Septentriones. - Neque Vero in insequenti moenium descriptione omnia plana sunt, etsi editores, quos quidem noverim, difficiliora et minus expedita saltu quodam mortifero - ut Italorum proverbium est - SuperaVerunt. VIII 10, 25 sq.: XXXV stadium murus urbem OOΠ- plectitur, cuius inferiora Saxo, Superiora crudo latere sunt structa. Lateri vinculum lapides sunt, quos interposuere, ut duriori materiae fragilis incumberet, simulque torra humore diluta. Ne tamen uniVersa conSideret, inpositae erant trabes validae, quibus iniecta fabulata muros et tegebant et pervios fecerant. Omnibus muri partibus inter se bene coniunctis unum remanebat periculum, ne levior materiae pars ipso lapidum Vinculo ita premeretur, ut totus murus consideret. Quod ne

accideret, cautum erat validis trabibus positis, quae quomodo fuissent adhibitae, vix p0sset dubitari, nisi ipsis, quae in codicibus tradita sunt, verbis impediremur. Nihil enim obstat, quominus vel validissimis trabibus supra murum impositis tamen muri materia considat; quid quod eo facilius considet, quo graviore frabium onere ac mole praeter illos lapides premitur. Ne

25쪽

multa, ita frabes muro immitti debebant, ut ab inferioro ad Superiorem partem pertinerent, id quod apud nos quoque in rusticorum maxime aedificiis latere seu cocto seu crudo factis fieri solet, et ut muro nihil aliud iniceretur quam tabulata, quae eum tegerent et redderent pervium. Hunc autem, qui haud dubie requiritur, sensum efficies una syllaba inserta; videlicollegendum est: ne tamen universa consideret, interpositae erant trabes Validue.

Iustinum sive Trogum Pompeium in iis, quae de Alexandro Magno tradidis, saepissime concinere cum Curtio noStro, quippe iisdem fere fontibus usum, non est quod moneam. Etenim iam ante aliquot saecula ipse Curtii textus verbis e Iustino petitis Dodissime interpolatus est ab hominibus sciolis, cuius rei haud pauca exempla inde a Modio viri docti collegerunt, velut Curi.

IV 11, 16. 17 Iust. XI 12, 11. 13. Curi. IV 11, 22. Iust. XI 12, 15. 16. Curi. IV 12, 22 - Iust. XI 9, 2. 3. Curi. V 13, 25 sqq. - Iust. XI 15, 5 sqq. Curi. IV I, 28 Iust. XI 11, 11.

Sod aliud ost interpolaro aliud emendare: idem enim IustinuS, quem modo ineptae interpolationis fontem extitisse demonstratum est exemplis a Ieepio in Musitetellii ephemeridibus anni MDCCCXLVIII v. I p. 420 collectis, nonnihil ad emendandos quoque Curtii libros confert. Hoc igitur adminiculo adiutus accedo ad locum qui est:

VIII 10, 35 sq.: Ipsa scit. Cleophis, quae Magagi Sregnabat) genibus regis parvo filio admoto non veniam modo, Sed etiam pristinae fortunae inpetravit decus. Quippe appellata regina eSt: et credidere quidam plus formae quam miserationi datum. Ρuero quoque certe postea ex ea utcumque genito Alexandro fuit nomen. Ita Η6diokius lodum exhibuit optimos codices secutus, niSi qu0d P praebet , amplius μ pro , quidam pluSμ. Rem in eundem modum narravit, et qu0d gravius est iisdem sere verbis narravit Iustinus XII T, 9 sqq.: Inde montes Daedalos regna-2

26쪽

que Cleophidis reginae petit: quae cum se dedidisset ei, concubitu redemptum regnum ab Alexandro recepit , inlecebris consecuta, quod virtute non poterat; filiumque ab eo genitum Alexandrum nominavis, qui postea regno Indorum potitus eSt. Cle0phis regina propter prostratam pudicitiam Scortum regium ab Indis exinde appellata est. Hunc igitur locum reSpiciens illum, quem e Curtio transcripsi, ita correxerim: Et credidere amplius formae quam miserationi datum: quippe Scortiam regium appellata regina est. Puero qΠΟ-que S 1. Quae quamquam nisi duplici mutatione, verbis et transponendis et inserendi S, restitui non potuerunt: tamen cum per se ipsa legentibus blandiri videantur, de hac emendandi ratione verbum non amplius addam. Restat vero, ut de lectione, ampliuS pro fi quidam plus pauca dicam, quam e codice Ρ recipere dubitavit Hedichius, ego cum egregii huius libri auctoritate

firmatam tum sermoni Curtiano convenientem SerVRndam cenSeo.

Ne enim subiectum verbi ἡcredidere ρ desideremus: Curtius illud subiectum, quod ad multoS neque certos qu0Sdam homineS pertinet, omittere solet, ut in loco 32, qui proxime antecedit, heredebant dixit nullo subiecto addito, quamquam aliud sub

VIII 14, 36: At ille, quamquam exhaustae erant vires, deficiebatque Sanguis, tamen ad notam Vocem excitatuS, ,ΑdgΠ0S00μ, inquit, Sqq. ἡ Sanguinem deficere μ quid est aliud nisi plane iam emortuo homine vulnerato Sanguinem quippe ipSa morte conere- tum non fluere 3 Quae sententia cum ab universo huius locissinsu toto caelo distet, facillima mutatione usus conieci , e X sanguis μ, ut , Porus μ Subiectum sit verbi fideficiebatμ; os paulo infra in 3 3T : elephantus deficiebat; paucis Versibus Supra

scit. rex) sanguinis fluxu deficeret. Praeterea Diodori quoque narratione collata haec mea c0niectura oonfirmatur, apud quem XVII 88 legimus: γενυειενυς

27쪽

VIII 14, 45: Mox donavit ampliore regno quam tenuit.

Lectorem assensurum mihi spero, desiderari hic accuratiorem praeteriti temporis significationem in verbo fitenuit μ. Neque vero , tenuerat ρ, quod forsitan cuiquam in mentem Veniat, coniciendum est, nam saepius apud Curtium tempuS perfectum reperitur, ubi plusquamperfectum exSpectaveris. Itaque ne ipsum scriptorem, sed ineptum librarium corrigerem, , quam ante tenuit scribere malui. Hanc enim praepositionem inter Syllabas a m et te facile excidisse, eo libentius concedes credo, quod illud ἡ ante a me insertum item in Arriani narratione occurrit

Haec habui quae ex iis emendationibus, quas legenti mihi VIII librum res suppeditare videbatur, in praesentia litteratorum iudicio proponere auderem; ceterae enim , quaS fenfaVi, loniecturae partim mihi ipsi non tam certae erant, partim - id quod tum demum vidi cum praeter Hedichii editionem alias quoque adirem dudum ab hominibus doctis erant praeoccupatae neque tamen probatae recentioribus editoribus. Scilicet VIII 4, 5

pro filubricae et rigentes manus merito coniecit. Modius: fineo retinere arma lubrica rigentes manus poterant . - 9, 12, Aquilo) ad interiora non penetrat ita alendis frugibus mitia pro Amitis μ) - quae Acidalii coniectura similibus locis confirmatur, ipsius Curtii VII 4, 26: quae mitiora sunt, frumento conseruntur. Ρlin. h. n. XIV 21 27): mitiores plagae doliis

condunt. Hor. c. I 18, 2: mite solum Τiburis. - 14, 17: ἡ ΙΠdextrum cornu invehitur , ut emendavit Raderus ex prava codicum lectione , laevum , quae neque cum huius cap. g 15

neque cum Arriano V 16, 3. 17, 1 sq. et Ρlus. Alex. 60 conciliari potest. - Itaque iam ea proferam, quae in primis libri IX capitibus emendanda putavi, et primum id ponam, qu0d item intellexi iam a Freinshemio inventum esse. Hic enim IX 1, 30

iure Scripsit: ἡ precatus, ut Sospites acciperet, Se liber0Sque et gentem suam dedidit. Quae emondatio lectionis tralaticiae, Sospes μ a Zumptio Fossio Hediolito omnino reiecta, a Muefgellio

28쪽

ita improbata est, ut eam sensui loci convenire doceret, quem tamen lenioro mutatione restituere sibi videbatur. Iam verodo aliis quibusdam locis videro: IX 1, 18: Ita ino VIII milibus suorum amissis in

oppidum refugerunt. Ρostero die scalis undique admotis muri occupantur: paucis pernicitas saluti fuit. Qui cognito urbis sexcidio paludem transnavere, in vistina oppida ingentem infulerse terrorem. Si quis accuratius perpenderit singularum Sententiarum nexum, non poterit non intelligere ordinem rerum turbatum esse. Ρrimum enim legimus: muros occupari; deinde: paucis pernicitatem saluti fuisse; sum: nonnullos terrorem invicti Alexandri in vistina oppida intulisse: Quarum rerum altora diversissima sane ab iis est, quas primam et tertiam legimus, nec quomodo eum muris oecupandis concilietur intelligo. Nam ut de pernicitate Macedonum militum, qui murum aScenderunt, cogitaremUS, verbo saltum indicandum fuissos; ut autem illa pernicitas ad inSequentem referretur enuntiationem, altera interpungendi rationuopus erat et coniunctionis cuiusdam interpolatione. Tum enim ita seriberetur et interpungeretur: ... Occupantur. ΡRHeiS pernicitas saluti fuit, qui cognito urbis excidio paludem transnaVere et in vicina oppida intulere terrorem. Atque liane emendandi viam ingressus erat Aldus, cui famon particulam , et* inserenti recentiores editores assensi non sunt; nec immerito, quamquam ne ipsi quidem verum viderunt. Tralaticiam enim ferri nequirescripturam demonstrasse mihi videor; neque vero interpolationeVOeulae cuiusdam, Sed paucorum verborum transpositione locum

SanabimuS, qui ita exhibendus sest: Ita quo VIII milibus

Suorum amissis in oppidum refugerunt: pauci S pernicitas saluti fuit. Ρostero die . . . muri occupantur. Qui cognito urbis excidio paludem tranSna Vere, ... intulere terrorem.

ΙX 4, 22: Omnis multitudo et maxime militaris mobili

impetu offertur. Ita seditionis non remedia quam principia maiora SVnt.

29쪽

Miror profecto, qu0d in hoc loco nemo, quem quidem noverim, hucusque haesit; aperte enim alterum enuntiatum priori repugnas. Nam in illo negatur principia seditionis magna eSSe, in priori contra affirmatur Statim principia tanta esse, ut hominum militarium animi iis efferantur. Agedum priorem enuntiationem

accuratius contemplemur et cum altera comparemuS: porro Observabimus in altera oppositum adiectivi si mobili μ desidorari. Sensus enim hic esse debet: Mobiles ad seditionem sunt milites, sud m0biles iidem ad poenitentiam. ἡ Ita Seditionis non remedia quam principia tardiora sunt id quod militaribus ingoniis proprium apud ceteros secus se habere videtur teste Tacito, qui dicit in Agr. cap. 3: Natura tamen infirmitatis humanae tardiora sunt remedia quam malR. IX 5, 1: Cum ille rem ausus est ineredibilem atque inauditam multoque magis ad famam temeritatis quam gloriae insignem. Haec lectio codicibus tradita, probata editoribus intelligi 110-quit. Quid enim sibi vult illud ἡ fama gloriae μ 3 Scilicsit gl0ria ipsa

Species quaedam famae esse iure ducitur a Cicerono, qui in l. II de inventione cap. 55, 166 hanc protulit explicationem: Gloria est frequens de aliquo fama cum laudo. Atque hoc vocabuli Sensu factum est, ut haud raro gloria i. e. bona fama scf. Cic. p. Sest. 66, 139) famae i. e. malae famae oppon fur, qUne Verborum oppositio ut aliis scriptoribus latinis ita nostro usitata est. Cf. VIII 1, 1: maiore fama quam gloria; IX 10, 24: Π0ugloriam solum, sed etiam famam. Similem igitur oppositionem SubStantivorum nostro quoque loco deprehendero mihi videor itaque legendum censeo: Cum ille ausus est . . . magis ad famam femeritatis i. e. malam famam) quam gloriam i. e. bonam famam) insignem. IX 5, 24: Quippe ingens telum adactum erat et penetraSSe in viscera Videbatur. Hunc locum nulla, ut primum logenti videtur, difficultate impeditum si cum duobus, qui anteceSSerunt, tostis comparaveris, leni mutatione egere intelliges. Alexandri regis cor-

30쪽

pori sagitta infixa erat ab Indo quodam milite. Atque haec Indorum tela mirae magnitudinis fuisse iam antea bis narraverat scriptor, VΙΙΙ 9, 28: binum cubitorum sagittae sunt, quas emittunt maiore nisu quam effectu: quippe telum, cuius in levitate vis

omnis est, inhabili pondere oneratur. IX 5, 9: Ille scit.

Aloxander) ad omnes ictus expoSitus non aegre tamen eXeeptum poplitibus corpus tuebatur, donec InduS duorum cubitorum sagittam - namque Indis, ut antea diximus, huius magnitudinis sagittae erant - ita excussit, ut per thoracem paulum Superlatus dextrum infigeret. Ex his ipsis autem l0eis nostri loci emendatio repetenda est. Etenim langueret profecto oratio Curtii, quo vitio minime tenetur, Si eandem rem tertium Scriptor recoqueret, quam iam bies lectoris memoriae impresserat. Quod si momenti alicuius osse vult illud enuntiatum se quippe ingens telum adactum erat μ, non solitum illud narrari potuit, hoc telumus cetera ingens fuisse, sed singulare quoddam, quod narrasione dignum videatur, hic inesse debet. Narraverat autem scriptor Omnino Sagittas quippe iuSto graviores non magna vi emitti solere postea commemoravit eum Indum, qui Alexandrum vulneravit,fam insolita vi tantoque effectu sagittam excuSSiSSe, ut ipSum regis thoracem perfringeret. Atque huius rei Curtius nostro loco lectores monuisse videtur his verbis: quippe ingenti vi

totum adactum erat.

Ac praeter e0s, quibus medelam adhibendam eSSe censui, alii rursus loci inveniuntur in hac, quam Supra dixi, operis Curtiani parte, qui ut omnino sanentur nulla quidem mutatione egent, Sed recta interpungendi ratione debent restitui. Cuius generis est, quem ex Hedichii recensione transcribo, locus unus

e multis conclamatUS.

VIII 7, 15 : De cetero parce, quorum OrbRS Senectutem: Suppliciis ne oneraveris: Π0s iube duci, ut, quod

Codices non interpolati praebent , orbam μ, quam lectionem plurimi recentiorum editorum etsi retinuerunt, tamen ne hi quidem