Specimen criticum

31쪽

tralaticiam scripturam probarunt. Iam Modius autem Vossianum II secutus , parce hi S Scripsit, quo adminiculo, quod in Florentino G quoque ab enarratore SuperScriptum eXfas, non OPUS eSSerecte monuit Zumptius; nam illud pronomen facillime subinful-ligitur et altera nihilominus remanet difficultas, partioula fine μpro fin0nμ poSita. Nam quominuS cum Zumptio fine oneraveris pro imperativo poSitum credamuS, Sententiae impedit perversi- fas, quam optime eXpresSit Fossius: Quum si parcu nihil sero aliud sit, nisi ἡ supplicio ne afficias ρ, iam haec oritur sententia: Supplicio ne afficiaS eos, quorum Orbam Seneetutem Supplicione afficias. Alii igitur critici alias emendationes tentarunt, volui Schefferus coniecit , per te horum contra Clericus pro se parce quorum maluit , parentum μ, quod Heusingero et Mu0tgollio probatum displicuit Zumptio. Et Muefgellius autem et Zumptius traditam libris manu scriptis lectionem, quam falSam perSpeXerunt, intactam servarunt in editionibus. Quam quod Fossius mutarenuesus eSt, meritis Sane laudibus videtur ext0llendus, etsi ne ipso quidem genuinam scripturam restituit. Scilicet luculentur, ut Solet, Ioepius coniecit , Orbas , cetera suo iure reliquis integra. Quod vor0 felicissime divinavit, id cum minus bene explicaret: factum est, ut Fossius in eo non aequieSceres, Sed duobuS praeterea verbis additis scriberet , parce sparentibus efJ quorum orba Sidque probabili sane argumento Ieepium impugnans. Re enim vera, parce, ne Oneraveri S pro fi parce Onerare, , quod iam ipsum poeticum dicendi genus est, non licet dicere. Itaque si nihil0- minus ut simplicissimam ita veram esse Ieupii coniecturam contendimus, aliam verbi , parce explissationem circum Spiciamus, quae nisi ex ipso Sententiarum nexu non eruenda est. Dixerat paulo antea Hermolaus coram rege primum de praeteriti temporis usu, qui in praeSentia etiam extaret: Liberi homines superbiam tuam serre non possumus; deinde de futuro tempore: Quid SperamuS ex te, inquit, quibus aut insontibus moriendum est aut, quod tristius morte est, in Servitute Vivendum. Tum pergit OStendens, quantum rex ipSi debere videatur: primum enim edoctum eSSe a Se regem de tempore praeterito, quid homi-

32쪽

nes ingenui aegre tulissent; deinde de futuro tempore, quid

sibi faciendum esset, Scilicet ne Superbe ageret Sed parceres. Quodsi recto exposui sententiarum nexum atque ordinem, apparet omnino superbiam regi esse abiciendam atque omnino esse

parcendum. Cum igitur in iis, quae Sequuntur, enuntiatis de duabus rebus agatur, male fecisse putandi Sunt enarratores, qui illud , parce μ non ad utrosque, et senes et filios, pertinere putarent, sed ad solos senes. Sensus enim loci hic est: Futuro tempore parcaS reX neu pro pristina superbia tua acerbissimum quodque ab hominibus poscaS. Itaque Senibus primum parcas, filios quidem iis adimas, Sed cave eos, quoS Orba Sti, ad SUP-plicium etiam trahas; nobis autem filiis item parcas neve imperes, ut in servitute vivamus, quod tristius morte est, sed leviore poena capitis contentus ad supplicium nos duci iubeas

et ex nostra morte libertatem, quam ex tua nece petieramus, consequi Sinas. Quae cum ita sint, Sic interpungendum cenSeo: De cetero parce: quorum orbas Senectutem, Suppliciis ne oneraveris; nos iube duci, ut, quod ex sua morte petieramus, consequamur e X no Stra. - Sed nequis haereas, qui responsum Alexandri, quod in sequente capite extas, comparaverit vel Fossium audiverit: sane rex haeo Hermolai Verba respiciens, fi MoneS me, inquit, ut VeStriS parensibus pucam olementiae in stios exercendae mentionem non facit. Sed cum omnino de Solo parentum Supplicio in reSponsione Sua ageres, filiorum poenam autem non commemoraret, nimirum ne de clementia quidem, qua in puniendo uteretur, Verba facere potuit. Praeterea monendum est, Verbum fi paroere μabSolute positum apud Caesarem quoque reperiri b. G. VIII 1, 1.

VIII 8, 15: Obtulit nomen filii mihi: recipere ipsis

rebus, quas agimuS, haud alienum fuit. Vitiosam verborum c0llocationem iam Modius animadvertit,

qui ἡ mihi filii nomen scripsit, quod quamvis repugnantibus melioribus libris Zumptius quoque, et ipse languidum verborum

Ordinem reprehendens, et Fossius sex auctoritate Florentinorum

DFG I in textum receperunt. Contra A. Hugius Mus. Rhen.

33쪽

XX. 122) corruptelam in pronomine , mihi μ latere suspicatus est. Verum neque tranSponendo neque immutando opuS est, modo sic inforpunxeris: Obtulit nomen filii: mihi r0oipere ipsis rebus, quas agimuS, haud alienum fuit. Quo facto filius eodem modo patri opponitur, quo Supra fiΠ mea poteState μ, non , in potestate mea μ a Curtio scriptum et deorum nomini oppositum est.

Quodsi merito codici Parisino 5716 principem inter Curtii

libros manu scriptos locum vindicavimus, Sequitur ut iis quoque locis, ubi inter duas lectiones utram eligas per se nihil refert, Solum textus, quem vocant, constituendi fundamentum esse debeat. Exempli gratia hos asseram locos: VIII 13, 10 verborum collocati0, ut est in Ρ, a ceteris libris discrepat; atque hos quidem secuti sunt recentiores editores, qui erribilior erat laetos ripae μ scripserunt, sed lectio libri Ρ , facies era1μ pro codicis auctoritate praeferenda est. Item IX T, 24 es regi S aureSμ non , aureS regis φ Scribendum esse Scripturacodicis P ostendit. - VIII 4, 27: Η0o erat apud Macedones Sanctissimum coeuntium pignus. Ρ habet , Macedonas μ, ef ita Scribendum est, os eiusdem libri cap. 5, 6. 13. 7, 13. 8, 13. 16. 17 ubi Omnes codices non interpolati eandem formam exhibent. Etenim cum in his rebus singuli codices varient, ut P quoque interdum formam , Macedones μ praebeat: nostris temporibus viri docti tantum abest ut ubique unam formulam rationemque Scribendi a grammaticis institutam scriptoribus obtrudans, ut hic qu0que 0ptimum quemque codicem, quoad eius seri potest, pro norma habendum putent. Itaque IX 4, 14 non , amni μ, quam ablativi formam habens Bern. Α Flor. Α Leid. VOSS. I, Sedes amne μ Secundum P scribendum est. Item VIII 5, 4 pro , laminas μ e Ρ scribamus h lamnas μ, quod III 11, 15 Omnes meliores libri tuentur. Nam IV 9, 3, ubi ut ceteri codices ita Ρ formam , lamminis μ habui, iuro haec lectio ab Hedichio

recepta eSt.

Sod de codico P iam satis dictum.

34쪽

Cicero in Tusculanarum disputationum libro I. cap. 2, 4,p0Stquam expoSuit, a Graecis Romanos artificeS eo Superari, quod his praemia proposita non eSSent, pergit: ἡ ΑΠ UeΠSemUS, si Fabio, nobilissimo homini, laudi datum esset, quod pingeres, non multos etiam apud nos futuros Polyclitos et Parrhasios fuisse γη Hic cum a pingendi arte exemplum sumpserit Cicero, rectissimo Parrhasii mentionum fieri manifestum est; sed ineptissim6 ibidom legitur Polycliti nomen, qui, A geladae discipulus, et sculptor et statuarius et architecta fuit, pictor non fuit atque adeo in eiusdem Ciceronis Bruto 18, 70 pictoribus opponitur. Legendum est sine dubio Ρolygnotos. Is enim inter antiquorum pictorum celeberrimos laudatur a Cicerone in Bruto l. l.

In pulchro Censorini libello de die natali cap. 4, 12 legi

mus, in Colchide vel Boeotia consitis anguis dentibus armatos esse exortOS, qui Spartoe appellabantur, ,e quibus mutua caede inter se necatis pauci superasse traduntur. Apparet ex necatis neminem potuiSSe superare Sive, ut alio modo eXp0nam, ablativum , necatis non esse coniungendum cum praep0Sitione se e*, R qua Solum pendet pronomen , quibus φ. Sed esse illud finecatis μ absoluto ablativo positum. Sed requiritur aut substantivum aliudve vocabulum substantivi loco positum, aut adiectivum, quod ad participium , necatis μ tamquam ad Suum Substantivum referatur. Itaque ante , mutua μ similitudine primarum litterarum vocem , multisμ intercidisse Suspicor, qua ut par est inserta aptissime sibi opponuntur , multi necati μ et , pauci

35쪽

27 Superantes i. e. Superstites . Exciderunt autem haud raro singula

huius libelli vocabula, o. g. c. 6, 2 ἡ ut μ post se disponat addidit Schangius; 10, 7 , qui μ post , que inseruit Carrio; 14, 6 e vocabulo duo μ Urlichsius elicuit , dumtaxat 21, 9 ἡnumerantμ ante finam ut Jalinius, 22, 16 ἡ C. μ post ἡSC. R Urlichsius, 24, 3 horto μpost , sole μ Hultsellius recte addiderunt. Noster igitur locus ita

exhibendus est: e quibus multis mutua caede inter Se necatis pauci superasse dicuntur. - Laetor Martinum Schangium, eisdem fere quibus ego causis ductum, emendationem huius loci tentaSSe, quam pro Sua erga me voluntato huic specimini decori esse libenter concessit; Scripsit enim participio senecatis μ fam- quam gloSSemate expuncto: e quibus mutua caede pauci Super

erant.

Cap. 17, 13 haec legimus: ἡQuod si quis crudit ludis saecularibuS saecula', sola nominis origine inductus, Sciat Saeculares dici potuisse, quod sqq. Post si saeuuta Verbum eX-cidisse dubitari nequit; nam quod Laclimauuus , cludi ante, ludis μ inseruit, rationibus palaeographicis qua ου vocans plustribuisse videtur quam sermonis usui. Itaque Carrio , discerni excidiSse censuerat, locum qui proxime antecedit respiciens, ubi filiis ludis saecula discerni dicuntur. At ob id ipsum mihi quidem verbum fidiscerni hoc loco displicet; nam solet variare in talibus Censorinus. Poterit sane aliquis ex eiusdem capitiS 9 verbum , terminari repsitore; sed si reputaveris iisdem fere verbis Singulas commentationis partes et incipere Censorinum et finire, concedes fortasse, hic quoque inseri verbum fidi stingui , quod initio huius diatribes, ut ita dicam, legitur 3 T: Romanorum autem Saecula quidam ludis Saecularibus putant distingui. Τertium hunc tentavimus locum, qui est in cap. 18, 2:-Itaque annos ciViles sic statuerunt, ut intercalando facerent alternos duodecim mensum, alternos tredecim, Utrumque annum Separatim vertentem, iunctos ambo annum magnum vocantes.

Agitur de annis maioribus, qui ita statuti sunt, ut post certa

quaedam intervalla annus minor i. e. annus civiliS cum anno

naturali, a quo plus minus discrepat, concilietur. Atque apud

36쪽

veteres quidem Graecos biennii spatio maior annus continebatur. Biennium igitur sive iunctos ambo annos Graeci magnum annum Vocabant, Singulos autem annos Sive utramque biennii partem Separatim vertentem simpliciter appellabant annum. Quod si ita est, patet pro magna sermonis aequabilitate, qUam ubique apud Censorinum deprehendas, una vocula transponenda

locum refingendum eSSe: utrumque Separatim Vertentem annum, iunctos ambo annum magnum VolanteS.

Caput 1 de naturali institutione inscriptum no Jahnii HalmitUrtiolisti IIuitsoliti quidem curis omnino perpurgatum eSt. Ac primum quidem in 3 2 Π0nnullae insunt difficultates; locum autem ita exhibuit Hulfschius: ἡ Stoicorum opinio pr0banda, qui

cum arte conpositum mundi opus considerarent, introduxerunt naturam providam au Sapientiam, quam ordo inpermutabilis OSfenderet, et industria factum pronuntiaverunt. μ Coniunctio, etμ ante , industria μ in Coloniensi, qui admodum nuper fuit Darmstadiensis, deest '), neque vero ea inserta non requireSaut substantivum aut pronomen, quo illud , mundi opuSμ, de quo Supra dictum est, repetatur. Qu0d iam dudum intellexit Schangius et ostendit in optimo libello, qui inscribitur: Specimen criticum ad Ρlatonem et Censorinum pertinens, p. 46; qui , industria factum'

ita vult transponere, ut Scribatur , industria laetum, arte conpositum R; sed ne sic quidem loeus sanatur, primum enim ΠΟΠintelligo, quid novi redundet ad exponendam Sententiam, Si, industria factum μ adiungitur illi , arte conpositum μ; deinde, sapientiam pronuntiaverunt μ ut recte se habere putem, n0np0SSum a me impetrare, nam et Verbum , pronuntiare μ cum

) Nam de Vaticano, qui hoc loco cum Coloniensi consentit, loqui nihil attinet. Illum enim codicem ex hoc deScriptum ESse, quamVis repugnante Luedechio Gott. Gel. Ang. 1868 St. 13) certissime mihi probarunt Urlichsius et Schangius.

37쪽

sapientiae notione minus bene coniunctum Videtur, et eum naturae et providentia et sapientia eodem modo attribuatur, iuxta, naturam providam μ non hac sapientiam μ sed fortasse hau sapientem μ exspectaveris. Quodsi vere disputavi, scribendum orit: St0ici) cum arte conposituin mundi opuS conSiderarent, introduxerunt naturam providam ac Sapientia, quam ordo inpormutabilis ostenderet, industrie factum pronuntiaverunt. Duplex quidem emendandi ratio ineunda erat, sed utraque facillima; nam inter vocabula fi providam μ et , quam μ ablativum, sapientia μ in accusativum corruptum esse mirum non est; et, industria μ natum videtur ex falsa archetypi scriptura , industriae μ, quae adverbiorum corruptola in Coloniensi saepius invenitur, quod exemplis congessis doduit Sola angius in libro laudato p. 4.

Sequitur hic locus M 3: ἡ Sive perpetuus sive longaevus

ost mundus et in flammas abit et vicissim ex flammis renovatur ac restituitur, durantibus tamen principiis, neu reccidere ad nihilum videri potest, quod in se deficit et in se regignitur. In ultimo enuntiato, ut cohaereat Sententia, aut fiet μ ante hin se regignitur, aut poSs , quod μ coniunctio henim μ inserta est: utrumqu0 frustra, restat enim dimoultas in coniunctione finec . Sonsus totius loci hic est: Sive perpetuum appellamuS mundum, sive longaevum et flamma denique delendum: discrimen in solo nomine positum Videtur, re autem vera nihil inter utrumque

interest; nam ii quoque, qui mundum igni deletum iri affirmant,

concedant neuesse est, certe initia rerum Sive elementa remanere,

unde profecto iterum idem mundus regignetur, quippe cum olomenta ad nihilum redigi non possint atque eaedemque causae idem semper efficere debeant. Atque pro necessitate in omnibus rebus dominante novum, qui εκΠυρ υσει gignetur, mundum eundem plane ac priorem fieri debere, Stoicos credidisse auctor est Nemesius περὶ φυσε 0ς ανθ ρcorro D c. XXXVIII. Nam sicut sua ipsius natura mundus incensus erat et in se defeceras, ita non aliis quibusdam auxiliis sed in se regignitur, itaque revera aeternus est et ne interdum quidem ad nihilum recidere vidori

38쪽

potest. Hunc igitur Sensum efficies, si nulla littera neque immutata neque detracta neque addita transpositionem institueris hanc: Sive perpetuus, Sive longaevus est mundus et in flammas abit et vicissim ex flammis renovatur ac restituitur: durantibus

tamen principiis, quod in se deficit, in se regignitur nec reccidere ad nihilum videri potest. Parvo post intervallo 4 haec sunt: ἡ Chrysippus aethera scit. principalem putat), cuius motu perenni subiecta tenentur et administrantur, et ipse quidem aether nihil patitur. Oppositum vocis , nihil quisquis est scriptor huius fragmenti non

omisisse videtur. Quamobrem poSt , Subiecta μ vocabulum , cuncta inserendum cenSeo, quod per abbreviationem scia scriptum post se subiecta facile excidit.

AD VELLEIUM.

In Vellei Paterculi l. II. c. 1, 3 haec legimus: , Triste deinde set contumeliosum bellum in Hispania duce latronum Viriatho

secutum est. In his verbis nescio an nemo iam haeserit; certe

est, quod haereant lectores in illo , duce latronum Viriatho M. Quod quidem latiuum esse per se ipsum patet et simili loco confirmatur, qui est in Aurelii Victoris epit. Caes. 28, 4, ubi imperator Ρhilippus patre nobilissimo , latronum ductore ortus osse dicitur. Sed quid nostro loco sibi velit Alatronum dux ,

vix poterit explicari. Cum enim ex totius enuntiati struetura appareat, , duce Viriatho ablativo absoluto esse positum, Sequitur, ut se dux latronum non ita intelligatur, quasi Viriathus, latronum princeps, exercitui Lusitanorum praefectus sit, sed ut , duce referatur ad bellum et eos, qui bellum gerunt, itaque fidux latronum perinde sit ac si diceretur , dux Lusitanorum μ. Cum vero apud alios scriptores, qui de hoc bello memoriae prodiderunt, Lusitani non pro latronibus praedonibusve habeantur: ad quem illud, latro reserendum oris, nisi ad ipsum Viriathum γ Ultro igitur so offert emondatio: ἡ bellum in Hispania duos latrono Vir i atho

39쪽

secutum i. e. Viriatho duce electo, qui antea fuerat latro. Quae coniectura cum ei, qui accurate ipsa Vellei verba perpenderit,n0n possit non veri simillima videri, magis etiam confirmaturaliis Scriptoribus comparatis, apud quos Viriathus latro appellari Solet. Velut apud Ciceronem, qu0cum Saepius conspirare Velleium

constat cf. Cic. Verr. II 3, 184. 4, 22. Vell. II 8, 1), in II. l. de officiis c. 11, 40 Viriathus Lusitanus cum Barduli Illyrico

latrone componitur. Eodem modo Livius de Viriatho tradiderat; nam sit in libri LII opitoma ha0o sunt: ἡ Viriathus in Hispania primum eX pnStore venator, ex Venatore latro, mox iusti quoque exercitus dux factus, totam Lusitaniam occupavit μ; et a Fl6r6 I 33 ΙΙ 17) 15 Viriathus , ex venatore latro, ex latrone subito dux atque imperator factus esse narratur. Item apud Aurelium Victorem vir. ill. 71, 1 Viriathus inducitur , audacia latro, ad postremum dux . Item apud Velleium II 6, 2 se frumentum plebi dari instituebat scribendum duco. Nam cum imperfecta se dabat, eX- tendebat, dividebat, vetabat, c0nStituebat, replebat, transferebat in eodem enuntiato praecedant, item imperfectum , relinquebat Sequatur, quomodo plusquamperfectum fi instituerat μ

AD TACITUM.

Hist. I 11 : Ita visum expedire, provinciam aditu difficilem, annonae fecundam, superstitione ac lascivia discordem et mobilem, insciam legum, ignaram magistratuum , domi retinere. Hanc codicis Medicet lectionsim Rifferus recepit, Orellius et Halmius et IIaasius et Heraeus Richlessium secuti mutarunt in fidomui . Cui coniecturae quominus assentiar, duabus causis impedior: primum enim dubito de verbo ἡ retinere cum dativo apud Τacitum iuncto; deinde ne illud quidem concedo, Vocabulum selonius per se ipsum signiscare posse fidomum CaesariSμ, nihil enim obstat quominus Hist. Ι15, quod exemplum HeraeuS

40쪽

attulit, explicemus: se Augustus in domo sua μ, neque singulari explicatione egent cetera exempla a Boetiiohoro in lexico Tacite p. 162 sq. congeSta. Quae cum ita Sint, equidem malim is domi tam retinere quod optime respondet discordiae illi sit mobili- fati, qua Aegyptum laborare paulo ante Scriptor narravit.

Hist. I 30: Nihil adrogabo mihi nobilitatis aut

modestiae; neque enim relatu virtutum in comparatione Othonis opuS eSt. Verba se in comparatione Othonis cum nihil aliud signiscent, nisi ut dicant, cum Otho comparetur, relatu virtutum opus non esse: nonne mirum eSt, Othonem in sequentibus enuntiatis omnino non comparari cum Ρisone, sed solius Othonis moros describi 3 Consobimus igitur Tacitum induxisse Ρisonem dicentem: se non Opus est relatu Virtutem mearum, ut me cum Othone comparem, quia omnino talem comparationem cum homine vitiosissimo instituere nolo. Itaque unam lineolam in codice excidisse putabimus et se in comparationem Othonis F legemus, quod loquendi genus Τacito usitatum item occurrit in Agr. 10:hnon in comparationem curae ingeniive referam , ubi Ernestius explicavit se non ea de causa referam, ut comparatio indo fiat inui ingenii et aliorum.

Ε Iussini qui hodie quoque sospitatorem Suum eXSPeetas, libro XII duos tantum locos traetabo, quorum alter c. 7. initio hic est: se Dein, quod primo ex Persico Superbiae regiae more distulerat, ne omnia pariter invidiosiora essent, non Salutari, Sed adorari se iubet. Iam manifestum est, Alexandrum non Ρersico more distulisse, ut adoraretur; sed distulisse; ut Persico more adoraretur. Transponendo igitur vera lectio restituenda est ita: Dein ex Persico superbiae regiae more, quod primo distuleras, ne omnia paritor invidiosiora essent, non salutari, Sed adorari se iubet.