Epistola ad Car. Frid. Hermann de C. Lucillio

51쪽

fuisse statuemus. Nec quidquam impedit, quominus arbitrerim' Lucilium varias ejusmodi epistolas, sive eas reapse ad amisos dederit, sive finxerit datas, collectas partim Aelio, partim undis dedicasse quas posteriore tempore grammatis disiungentes et in varios libros distribuentes, epistolari serina servata, a nominibus eorum, quos Lucilius compellaverat, titulorum genus petere potuerunt, licet nullum vestigium hujus rationis monstrari queat. Hoc autem tenentes non mirabimur, sc1anum sexti decim ad Fundium mentionem feeisse, non libri posterioris ad Fundium. Nullo tamen modo consentire Becher possumus, ultimum librum C. Cassii nomini inscrip ut suisse suspicato ista enim ratio plane contraria fuisset ei, quam insuperioribus libris tenuisse grammaticos docuit, quum Caelius gravissimus advenarius, ecteri amici poetae fuissent. Quid autem porro in Maligero, cujus sententiam p. 120 jure mihi amplecti posse videbar, carpendum iuveneris, nondum quamvis diu meditatus cognovi. Murem enim fuisse amicum quendam Lucilii negasti, propterea quod in fragmento ait: Me Noluoris et istieria is ei minu delectat quod μεχvovet orationisse quod ipsum haud scio an non ironice scripserit poeta, praesertim quia nova μοιοτελευτα addit. Si minu deleotat dictum puto pro nisi impenae dele eat qua ipsa significatione Maligerum haec accepisse persuasum mihi habeo. Hore sane jure reprehendisti me, quod decimo libro poetam de sua vita, quaeque per illam sive bene sive secus i tituerat aut ipsi evenerant, p. 178 egisse statueram, quum unice in vitiis, quibus sua poemata laborabant, perscrutandis et perstringendis versatum esse, Persianae vitae scriptor indicet Minime tamen tuam sententiam probare possum exist antis, Lucilium ubi teste Hieronymo, Ennium Romorum alterum appellavit, hac appellatione eru-

52쪽

ditos criticos irrisisse neque enim fieri potuisse aia, ut, qui Enniana carmina carpsisset, Ennium eximie laudaturus fuisset Exemisti igitur eriticorum numero Lucilium, quibus eum accenseri ab Horatio p. 181 docueram quippe cri licum dici non debuisse, qui medioeriaci trina vir fuisset. Verum obstare non vidisti, significasse Hieronymum, eandideatque in apertam Ennii laudem Lucilium appellatiouem illam usurpasse argutiusque te secisse, qui Lucilium iccirco

memoratum esse ab Hieronymo putaveris, quod eius, cujus superessent carmina, Primum ei tu inentem veniret. In

mentem tibi revoco, quod IX. legitur apud Lucilium:

quapropn dico, nemo, qui ou a Romerum, Perpetuo culpat, neque, quod ante poenius Versum unum ou a , orbum, ut inem malignum. Quum sic de Homero pronuncioerit, nonne verisimile est,

eundem magnifice de Enni sensisse, erius Annales cum Iliade Homeri composuerat nodioerem autem Lucilii Metrinam qualem existimare conveniat, satis explicuimus, ubi Opposuimus ei miram, quam eidem Quintilianus tribuit, o ditionem p. 81, 104, et Latinae linguae peritiam p. 82, quae respicere sane oportuit eum, qui judicium serre iustituat de Lucilii in re eritica facultate. innus profecto miratus sum, flendisse te, quod p. 235 ita scripsi: Haec de personis Lucilianis animadvertisse sufficiat. In quibus primore pinu praesertim attendi- in , quorum Vita et re notiores erant. Sed etiam ignobiliores atque e plebe homines in eorum numero fuisse palam est, atque plura horum nomina in agmentis cor ruptis sine dubio latent Quod vero dicitur Lucilius populum fributim arripuisse, re vera singulas triginta quinque tribus notasse videturin Rem confirmare exemplorum vineta; mihi non licebat; sed scholiastae lacum attigi, Lucia

53쪽

lium de Tusculanorum moribus, Ῥαpiriue tribui adscriptorum , egisse docentis adjeci Palatinae et o 9ntinae tribuum mentionem vid extrema mei libri pagina). Deinde eodem redire me jussit Ausonius POpina, cujus opinionem, Vere acutam, veram esse dubitavi p. 256, 257, existimans parum verisimile esse, Lucilium, quem poetam cognovimus ingenii vi ac servore florentem, singulas deinceps tribus satiris suis arripuisse, ordine et modo omnia disposuisse, et carmen edidisse, quod ipsius urbis Romae descriptionem inccuratam contineret, et in ejus quisquiliis ac nebulonibus notandis versaretur Quod nisi statuatur, ineptum sane negotium suerit, ad tribuum XXXV num rum librorum numerum exigere velle Veri autem simi.

lius est urhonas eum et uarieas tribus separatim aggremum esse, idque patere opinor collatis libri quarti et quinti argumentis supra indicatis. Ialia equidem tum, quum totus in commentatione illa et meditatione vera bar. Iucundum igitur mihi nunc isse longeque acceptissimum intelliges, quod scholiastes ad Persi Sat. I, 115, Iah p. 275h legi: Urbem autem ride, dixit Meuit,

quia tribus Omnes triginta quinque laceravit, ex quibus urbs tota constatin Poteris fidem dictis negare, ac negabis sertasse sed quaero negandae fidei causam, non irrisionis lepidae innocentiam atque impotentiam. Sed audendum est aliquid, me semper iisdem angustiarum limitibus concludamur; nec assii mal, quidquam, quod idem confirmari argumentis non poterit, sessi liber cujusque judicio, quod mentem subiit, committam libere. Recolentibus enim memorabilem Horatii locum, ubi Lucilius pendere in antiquae comoediae Atticae principibus dicitur eaque considerantibus, quae ad interpretandum illum locum altulimus p. 290 sqq. non absurdum videri poterit, si

54쪽

quis illam disertam aliarum tribuum commemorationem, Singularumque passim enumerationem, quam scholiastes indicat,

conserat eum Eupolidis fabula Δήμοις. a id egisse visus

est Eupolis, ut cives suos ad meliorem reipublic.ie administrandae rationem exhortaretur. Verum, quaecunque Runhel, a spe G. Hermania et ei ne he dea jus comoediae ratione disputarunt, non sane iaciunt, ut ullum imitationis vestigium deprehendere possis. Existimant enim a choro τω δήμων titulum Sumtum esse, qui, sive aenum gravitate spectati, quod Hermanno opuscc. V, p. 294, sive viriti aetate, quod minehi videtur placere hisi erit Com. Gr. II, p. 466, assuerint in scena, quum, evocantemercurio, ex Orco prodibant Solon, illiades, Aristides et Pericles Quae ratio, etsi ramentis valde consentanea esse videtur et assensum tulit C. O. Μ ulteri

soaeh. d. Gr. Lit II, p. 258), falso 'ronidem evocatorem

umbrarum putantis, tamen mirum est quomodo probari potuerit rem accurate perpendentibus. Constat enim, comoediarum viginti quatuor horeutas fuisse; qui numerus nec fluctuavit postea, et vero docente sabulas Eupolide jam constitutum fuisse censeri debet. Itaque nullo modo chorusa μοιe eomponi potuit, qui emtum et septuaginta quatuor suere pa-- autem verisimile est, ex his δημοις clarissimos quosque ad viginti quatuor numerum in personarum habitum redactos esse. Audiamus, quid aspe statuerit p. 4:u Intelligis quam vera sit Sueverni suber Aristoph. Wol-Mn aliorumque sententia, qui chorum constitisse dicunt

ex Demis, de qua re ego plane non dubito, non quo eos sequar, qui semper fabulas nomen invenisse arbitrantur a choro, - sed quoniam in ea sabula, in qua agebatur de unisersas reipublicae misero statu emendando, ehorus existis in componi non solum potuit, sed paene

55쪽

dixerim, debuit. Minc in sabulae argumento, quod libri initio posuit, hae dixit: ,πόκειται ὁ χορὸς τῶν ἡμμων, τους Φάβους οἰvιαστήρια σπένδουσας τῆ Ηρακλειδο ζων, θύω τε και ευωχουμενος. Nemini arbitror persuasurum esse, hanc solam causam, quod in Δημοις de ui- versa republica agebatur, sussicere ut probetur eo, choruin δήμοις constitisse. Praecipue vero ratio mihi habenda via

detur Aphthonii scholiastae, quem edidit Wal Rhe t. r. I, p. 646 indicante mineis, Fragm. Com. Gr. II, 1, p. 456):

'Αριστε- πολλα ara, δηριοκρατιας δη-γονει, ταυτο δὲ τουτ και ὁ υπολδ περὶ παλαμ δημω γρά4γων,-ποίηκεν Hic locus sane multorum mi instar, quippe e rorem tralatilium tollens, quo δημοι creduntur chorum effecisse. Neque enim video, si sic statuatur, quid sta

liastes significaverit dicendo Eupolin de antiquis demis scripsisse. Quare praesero his, quod in annotatione ad Amyoti Pericleae vitae versionem via I p. 164 legitur: u Eupolis ouoit, eo qu, pumit dans cella omέdis sad brent. peuples do Altique. n Similiter Xylander ad

Perici vita c. 3 u Eupolis in populis. Etiam in eurii potest exponi et Videtur curiatim tu ea comoedia vexasse

Athenienses poeta.n Quaeri potest, qualis chorus fueriti Non definiam, destitutus antiquitatis testimoniis em rabile vero est quod Platonius ruit comoed. p. 27t Καὶ ἐνπερ eu 3 παραβάσει φαντασία κινουσι οἱ λοιποι, ταυτη EA λκλυ τοῖς δραμασιv. αναγαγειν καvὸς ω ἐξ ' Αιδου νομοDτω πρόσωπα, και δ -υτω εισηγου- μενος ἡ περὶ υσεως όμω ἡ καταλυσεως. Quibus verbis intelligitur . in variis comoedii. Eupolin varios degisti. tores ex orco excitasse, qui aut de legum latione aut de dissolutione agerent, ut Cratinus quoque Solonem in fabula ex inseris accivit. inique in Demis quidem minus de se

56쪽

rendis legibus, quam de neglectis et antiquatis hujusque instituti causis et jure disputatum esse a principibus viris

ex inseris excitatis, praesertim a Solone perspicuum est. Praeter hos memorantur, qui adhuc vivebant, ymnides, Nisias, quorum illum cum Pericle, hunc cum Mistide sermonem miscuisse, fragmenta docen Simul vero mentio fit et oratorum et imperatorum, quorum imbecillitati res ivlles et militares commissae erant. In his Demostratus et

Phaeax, Laespodias Damasias, Telesippus, Demophon Τheagenes κα-ὸς Cle ritus, Antimaehus ὁ τραπε τρος, Phrynondas, de quorum insuntia et nequitia Rave et mi-

he egregie disseruerunt. Postremo Pisistrati et hormionis, qui jam pridem decesserant, memoriam instauratam fuisse legimus. Haec animadvertentibus haud immerito suspicio oritur, Eupolin eos omnes, qui e variis Atticae μοις oriundi, aliqua ratione rempublicam attinebant, sive oratores se haberi vellent et in concione verba lac rent, sive exercitui et classi praeessent, exagitare sibi pr posuisse , itaque finxisse 'ronidem et Niciam primum cum antiquis principibus sermocinantes et interrogantibus, quis rerum status Sit, respondendis tum adductos ad hos ab iisdem nebulones istos, ad rempublicam admotos eidemque gerendae nec aetate nec peritia pares tandem vero instia tuisse principum singulos commemorata vitia reprehendere, quibus vitiis factum esset ut in praesentem conditionem res

ruissent qua in re Solonis legislatoris, mitiadis imperatoris, Aristidis usti, Periclis oratoris, suae singulorum partes gravissimae esse debuerunt. Atque Aristidem quia iam multa de democratia dixisse, indicavit nobis Aphthonii soboliastae locus audatus. Neque tamen principum orationes illae continuae fuisse videntur, sed intereeptae aliorum sermonibus; nam apud Platonium l. l. παραβάσει

57쪽

δραμα opponitur. Quam autem decuerit hoc argumenti gentis atque hae scenarum successio iratum Eupolin, quatiareete cum ejusdem ' τρατεύτοις mn enerit, non est quods in exponam. Sed ecquis tandem chorus fuerit Si duodecim φυλαῖς viginti quatuor φράτορας suisse eonstaret, hos sine dnbi κορευσα haberem. Sed re incertis, malo suspicari, compositum fuisse ephehis, qui solenni patvrio- eum die Κοννεμιλ adessent, comam depo,ituri. Quae ratio si ineatur, aedis medietna erit r. XV

Καὶ τοὐμὸν ἐν κυκλω γε παυσομαι λόγου, Φράσω δέ σοι τὸ πραγμα α τω χωρs v.

pro desperato χωρίων praestabit legere κουρί- κουρίας insolentior forma, hic fraudi nit Verba autem videntur esse ronaeis vel alin senis, qui interlocularum partibus porro sustinendis impares, negotin cum demagogis colloquendictor i. e. tonsis committunt. um D. XXILI. γέροντες servandum quippe haec a choro epheborum ad senes dicta sunt. r. XVI, nodis te cum praecedente a G. Hermannehoro tributum est, comparatio cursorem inter et civem in stituta, egregie accommodata videbitur adolescentibus ludos et rempublicam somniantibus. andem in sine sabniae quae a choro de seralibus corollis suspendondis in principum a euntium honorem dicuntur, pari jure juventuti vindicari poterunt, praesertim mam legatur 'Avαθωριε νυν χρομε 7 - , unde patet yro dein ceterosque, qui aderant senes, sua iam venerationis ossicia illis praestitisse. Haec longius persequi si conarer, et adhibitis a laereliquiis sententiam meam breviter nuneiatam conuismare aggrederer, Vereor ne multis aliud agere idereri, me certe dedeceret, quem tui, ad quem scribo, quam Eupolidis magis esse memorem oportet. Excusabis igitn oratione non divagatum, sed leniter degressum, ut ad Lucilium , quem

58쪽

haec omnia spectant, redeam. am videtur sane ille antiqui comici, quo et ceteris, quorum comoedia Prisca Virorum est, pependis. Omnis fertur, exemplum, in Δημοδproditum, imitari voluisse nec temere nos sacere credo, si,qnemadmodum Eupolis cruri ad sum mores, cetera earpsit, ita Lucilium in tribubus exagitandis de industria Versa tum esse existimamus curias autem et tribus quum dicimus, populum Atheniensium et Romanum, quorum singulo curiatim et tributim uterque oratione aggressus est, intelligiamus. Qua autem hoc peris parte secerit Romanus poeta

si quaeritur, reminisci nos oportebit, quod supra p. 27 Horatio auctore animadvertimus, iis libris, qui hexametris ersibus compositi fuerunt, pependisse Lucilium ab Eupolide et aliis comicis In bis ergo libris illa, quam scholiastes docet, locum habuit tribuum omnium triginta quinque laceratio. Oufentina tribus, AEuius mentionem incerto fragment 18 adscripsit Dousa, fortasse in primum librum reserenda est; nam Festus haec habet: Oufentinae tribus initio causa sui nomen fluminis usens, quod est in agro Privernates inter mare mare intra. ull. et arracinam Τaracinam M. aucretius Prine i Oufentina ianufusioquo Oufente, ubi facile absorberi primo potuit quent Priverno Mem ortasse de Papiria tribu dici possit, de qua in scholiis Bobiensibus sic est: Lucilius hoc

dicens: prima . Quamquam haec prorsus incerta esse

quivis facile contendet. Palatinae vero certum videmus locum suisse in trigesimo libro. In quaestione de Scipionis majoris vita a Lucilio exposita speciosum est, quod mihi meam sententiam objecisti. Nam quod te probante, p. 185 statui, non esse satiriei

poetae, pie partes suscipere, et tum tuitus sum, et nune

tueor Quapropter didem Merulae non habendam putavi

59쪽

existimanti, Q. Fabii aximi historiam a poeta narratam esse, maloque suspicari, Simerulam opinio non omnino se- fellerit, Lucilium Ennianos versus, quibus res illae exponebantur, lepide more suo irrisisse. Idem dici de Annibalis mentione posset, nisi probabile esset, poetam in adumbranda iustitia et constantia Scipionis aliud agentem etiam in Annibalem videri incidisse, praesertim si comparandis utriusque moribus et indole illustrare Scipionis ingenium sibi proposuerit. Quod in proximis Mira originem et tenuia quaedam elementa detegere et in lucem proferre conatus sum, jus me instituti nondum piget nec pudet. Nihil enim quidquam, quantumvis exile, sordidum aut inutile mihi

idetur rerum gravium causas repetentibus. Eas autem

non ingenio finxi, sed apud Veteres scriptores investigavia judicio perpensas exhibui. Quodsi mavis in satira

Romana exemplum non agnoscis, tuo arte facis, in re obscurissima auctoritate ac Vi non persuasione usus. Inauditum vero est, quod Graecae phlyaeographia imitationem, a Io Lydo indicatam, a te ver in fabulis numeratam, propterea exemitatam a nonnullis putas, quod hexametri exemplum in is, Mea frustra quaererent. Non inficias ibo, multas grammaticis nugas deberi; verum, qui propter unum heroicum numerum Rhinthonem ceterosque arcesseret et Lucilii duces fuisse perhiberet, haud facile quisquam exstiteri Accedit, quod Tarentinorum, o sentinorum ac Siculorum mentio, quibus Lucilius se scribere fassum esse . 303 dixi, Lydi sententiam confirmat. Levissima sane tua ratio cuivis videbitur, arentinos terosque lectores eruditis ac bene gnaris opponentis. Nam quaero, quidni Campanos suos, ipsosve Latinos memor

60쪽

verit, sed os ipsos, qui et umgius habitabaut, et φλυακας, populares suos, bene no erant. Postquam igitur te in perpetua reprehensione occupatum studiose secutus sum, fortuna mihi contigit, ut extremsi pagina collaudantem te haberem. Ea autem laus fragmentorum nonnullorum inventioni tributa a te est, major sane illa, quam pro onere quod digitis quinque levetur. Nemini invideo deuelationis suae causam sive veram sive salsam; sed vere ut satear, fragmenta illa septemdecim, quae collegi, non magnopere mihi videntur pretiosa quibus sic demum suum pretium erit, ubi suis quaeque locis certis eonis in suerint quod nisi fit, inanes umbrae sunt. Addentur autem, quae tu et Petremann Meus ahrb. X.

Philo B. XXXIX p. 168, 169 indicastis, et quem p. 34 ex Ialini edit Pers laudavi versum Plane incertum est, num recens editi fragmenti in tiora de Moti ἀehari. Pari 1830, e L p. 51-78 M. 156

Trojanos Dei ire re divus Romerus avsta ut,

Luelli fuerit, ineptum Homeri Il. interpretem e

sti ingentis, quae acuta Io. Qui cherati ad i. t. suspicio est. Hae equidem quin publie tecum literis communicarem, comm uere nolui. Quodsi in ironio perorasti, triumphan- is imperatoris instar, qui oneisis hostium viribus illudit, seu me in vera tui a reatione quam in mea animi a tritudine desinere malle Germaniam meritis hiis illustrare pergas, Maris aequus esse judex discas. Vale.

Scripsi missurti a. d. XIX, Dec. a. DCCCXLIV.