Historiae ecclesiasticae gentis anglorum

41쪽

HISTORIAE ECCLESIASTICAE GENTIS

Vt primi mecessores Aeduini rem re dem suae gentis frodiderunt et ramum sorro Osualdus Christiani imus 'ex

urrumque restauraui .

II VI de ligno crucis quod idem rex contra barbaros sumaturus erexerat, in re innumera uanitatum miracuta, ut m adolentis brachii si languore curatus. II VI idem rei postulans deuente Scottorum antistitem accesserit Aidanum Meruque in insula Lindisfarnensi sedem erisco itis donauerit.

IIII Quando iens Piriorum Mem Christifercererit. V De uita Aidani episcopi. VI De religione adipis au miranda Osualdi reris.

VI Ut prouincia Occiden alium Saxonum uerbum Dei praedicanae Birino susceperit; χα de successoribus eius Agilbercto et inherio. VIII rex Cantuariorum Earconberct idola destrui Maecesserit, et de Ita eius Earcongota et propinqua Aedilber e, sauratis Deo viminibus. IX in loco in quo occisus es rex Osuald, erebra sanisatum miracula facta, usque ibi primo iumentum cuiusdam uiantis ac deindepuella sit paralitica curam. ruruis Dei illius conera ignem ualuerit. XI Vt super reliquias eius Iu caelestis tota nocte utrierat et ut se eas sim demoniaci curari. XII VI ad eumbam eius sit erutas febre curatus. XIII Ut in Hibemia si quidam fer reliquias eius a mortis arneulo

reuocarus.

42쪽

XIIII ae uncto Paulino Ithamarpro eo Hrofensis Meriae'memAarum Πιsceperit et de humilitate mirabili reris Osuini, qui ab Osuiu reuia i caeri feremtus St. XU episcopus Aidan nautis et tem unum futuram praeae eris et oleum sanctum quo hanc sedarent dederis. XVI idem admotum ab hostibus urbi reriae ignem orando

XVII apposta ecclesiae cui idem adcumbens obierat, ense cetera domo ammis absumi nequiuerit; et de interna uisa eius. XVIII uisa uel morie religiosi reris Sigbere LXVIIII Furseus a uae νά-Iales An os monauersum fecerit, re e uisionibus uel sanctisas eius, cui etiam caro fora mortem -- corru iustimonium perhibueris. XX defuncto Honoris fontiscatu sit functus Deusderit e quium re illo Orientaliam Anglorum, qui Hrofensis ecclesiae fuerint antistius. XXI VI reuincio Maeverraneorum Anglorum sum reo maea Christiana sitfacta. XXII Vt Orientales Saxones dem quam dudum abiecerunt, sub rem Si recto praedicante Ceddo receperint. XXIII idem e scopus Cedd Deum monasterii construendi ab Oidiualdo rem accipiems ora et Gus ac ieiuniis Domino consecraueris; et is obitu issius. XXIIII prouincii Merciorum occiso eo Renda sidem Christi

susceperit, et Osuiu pro de a Mictoria forarasione et uretatoria deo ad construenda monasteria ederit. XXV Vt quaestio sit mota e tempore faschae aduersus eos qui de

Scottia uenerant.

XXVI Ut Colman uictus domum redieris e Tuda re ita episco susi functus, qualisque illis doctoribus fieri habitus ecclesiae. XXVII Nemet uir sanctus de natione Anglorum monachicam in Hibernia uisam duxerit. XXVIII Ut desines Tuda I I id in Gallia, Ceadda apud Occiden-ίales Saxones, in prouincia Nordanismbrorum sint ordinari episcosi. XXVIIII imi harae presbur ordinandus su archiepiscopum Romam de Brittania sit missus quem remissa mox Scrista sapaea stolici ibidem obisse narrauerint. XXX Orientales Saxones sempore morialitatis ad idola, iam reuersi eae fer instantiam Iarumanni episcopi mox in as

43쪽

Λ intersecto in pugna Aeduino suscepit pro illo regnum Deironim, de qua prouincia ille generis prosapiam et primordia regni habuerat, filius patrui eius Aelfrici uocabulo Osric, qui ad praedicationem aulini fidei erat sacramentis

inbutus porro regnum emiciorum, nam in has duas prouincias gens ordanhymbrorum antiquitus diuisa erat,

suscepit filius Aedilfridi qui de illa prouincia generis et regni orthinem duxerat, nomine Eanfrid. siquidem tempore toto quo regnauit Aeduini, filii praefati regis Aedilfridi,

i qui ante illum regnauerat, cum magna nobilium iuuentute apud Scottos siue ictos exulabant ibique ad doctrinam Scottorum cathecizati et baptismatis sunt gratia reCreati. qui ut mortuo rege inimico patriam sunt redire permissi, acCepit primus eorum, quem diximus, Eanfrid regnum Ber-I ntCiorum qui uterque rex ut terreni regni insulas sortitus est, sacramenta regni caelestis quibus initiatus erat anathematizando prodidit ac se priscis idolatriae sordibus polluendum perdendumque restituit. Ne mora, utrumque rex Brettonum Ceadualla impia a manu Sed iusta ultione peremit et primo quidem proxima aestate Osricum, dum se in oppido municipio temerarie obsedisset, erumpens subito cum suis omnibus inparatum cum toto exercitu deleuit dein cum anno integro prouincias Nordanhymbrorum non ut rex uictor possideret sed quasi

44쪽

2 OF SWALD S CROSS. III tyrannus saeuiens disperderet a tragica caede dilaceraret, tandem Eanfridum inconsulte ad se cum xii lectis militibus postulandae pacis gratia uenientem simili sorte damnaui infaustus ille annus et omnibus bonis exosus usque hodie permanet, tam propter apostasiam regum Anglorum qua se fidei sacramenti exuerant, quam propter uesanam Brettonici regis tyrrannidem unde cunctis placuit regum tempora Computantibus, ut ablata de medio regum perfidorum memoria idem annus sequentis regis, id est Osualdi uiri deo dilecti, regno adsignaretur quo OS io occisionem ratris Eanfridi superueniente Cum paruo exemcitu sed fide Christi munito, infandus Brettonum dux, Cum inmensis illis copiis quibus nihil resistere posse iactabat, interemtus est in loco qui lingua Anglorum Denisesbuma, id est Riuus Denisi, uocatur. 5

OSTENDITUR autem usque hodie et in magna uener tione habetur locus ille, ubi uenturus ad an PUM

nam Osuald signum sanctae Crucis erexit ac flexis genibus dominum deprecatus est, ut in tanta rerum necessitate osuis cultoribus Caelesti succurreret auxilio denique fertur quia facta Citato opere cruce a fouea praeparata in qua statui deberet, ipse fide seruens hanc arripuerit ac foueae inposuerit atque utraque manu ereCtam tenuerit, doneCadgesto a militibus puluere terrae figeretur, et hoc facto 5 elata in altum uoce cuncto exerCitui proclamauerit 'flectamus omnes genua et dominum omnipotentem uiuum a uerum in Commune deprecemur ut nos ab hoste superbo a seroce sua miseratione defendat scit enim ipse quia

η cunctui prima manu cuncto exerci, Secunda.

45쪽

a BOTHELMS MIRACUTOUS CURAE L iusta pro salute gentis nostrae bella suscepimus.' secerunt omnes ut iusserat, et sic incipiente diluculo in hostem pringressi, iuxta meritum suae fidei uictoria potiti sun in cuius

loco orationis innumerae uirtutes sanitatum noscuntur esse

e Patratae ad indicium uidelicet ac memoriam fidei regis.

nam et usque hodie multi de ipso ligno sacrosanctae Crucis astulas Midere solent, quas cum in aquas miserint eisque languentes homines aut pecudes potauerint siue asperserint, mox sanitati restituuntur.

1 Vocatur locus ille lingua Anglorum Hesenfelth, quod dici potest Latine caelestis campus, quod Certo utique

Praesagio suturorum antiquitus nomen accepit significans nimirum quod ibidem caeleste erigendum tropaeum Caelestis inchoanda uictoria caelestia usque hodie orent mi- is mula Celebranda est autem locus iuxta murum illum ad aquilonem quo Romani quondam ob arcendos barbamorum impetus totam a mari ad mare praecinxere Brittaniam ut supra docuimus in quo uidelicet loco consuetudinem multo iam tempore secerant fratres Hagustaldensis ecclesiae a quae non longe abest, aduenientes omni anno pridie quam postea idem rex Osuald occisus est, uigilias pro salute animae eius sacere plurimaque psalmorum laude celebrata uictimam pro eo mane sacrae oblationis offerre qui etiam CresCente bona consuetudine nuper ibidem AECClesia Cona struCta sacratiorem et cunctis honorabiliorem locum omnibus secere nec inmerito, quia nullum ut Comperimus fidei christianae signum nulla ecclesia nullum altare in tota miciorum gente erectum est, priusquam ho Saoae CruCis

uexillum nouus militiae ductor dictantes fidei deuotionea contra hostem inmanissimum pugnaturus statueret. Nec ab re est unum e pluribus quae ad han crucem

from CL 7 aquam prima manu. sacrariorem saerationem ms. Nam ab M

46쪽

patrata sunt uirtutis miraculum enarrare quidam de fratribus Hagustaldensis ecclesiae nomine Bothelm, qui nun u que Superest, ante pauCo annos dum incautius sorte noctu in glacie incederet, repente corruit, brachium contriuit ac grauissima fracturae ipsius coepit molestia fatigari, ita ut ne ad os quidem adducere ipsum brachium ullatenus dolore arcente ualeret qui Cum die quadam mane audiret unum de fratribus ad locum eiusdem Sanctae Crucis ascendere disposuisse, rogauit ut aliquam sibi partem de illo ligno uenerabili rediens adserret, credere se dicens quia per hoc 1 odonante domino salutem posset consequi fecit ille ut rogatus est et reuersu ad uesperam sedentibus iam ad mensam fratribus obtulit ei aliquid de ueteri musco quo superficies ligni erat obsita qui Cum sedens ad mensam non haberet ad manum ubi oblatum sibi munus reponeret, I 5 misit hoc in sinum sibi et dum iret cubitum oblitus hoc alicubi deponere, permisit suo in sinu permanere at medio noctis tempore Cum euigilaret, sensit nescio quid frigidi suo lateri adiacere, admotaque manu requirere quid esset, ita sanum brachium manumque repperit ac si nihil umquam acitanti languoris habuisseti

IDEM ergo Osuald mox ubi regnum suscepit desiderans' totam cui praeesse coepit gentem fidei Christianae gratia

inbui, cuius experimenta permaxima in expugnandis bar 25baris iam ceperat, misit ad maiores natu SCottorum, inter quos exulans ipse baptismatis sacramenta cum his qui secum erant militibus Consecutus erat, petens ut sibi mitteretur antistes cuius doctrina a ministerio gens quam

regebat Anglorum dominicae fidei et dona disceret et so

47쪽

Susciperet Sacramenta neque aliquanto tardius quod petiit inpetrauit accepit namque pontificem Aedanum summae mansuetudinis et pietatis ac moderaminis uirum habentemque zelum dei quamuis non plene secundum scientiam. 5 namque diem paschae dominicum more suae gentis, Cuius saepius mentionem fecimus, a xiiii luna usque ad OR RObseruare solebat ho etenim ordine septentrionalis Smitorum prouincia et omnis natio ictorum illo adhuc tempore pascha dominicum Celebrabat, aestimans se in

I hac obseruatione sancti ac laude digni patris Anatolii

Scripta secutam quod an uerum Sit, peritus quisque facillime Cognoscit porro gentes SCottorum quae in australibus Hibemiae insulae partibus morabantur iamdudum ad admonitionem apostolicae sedis antistitis pascha canonico ritu I5 obseruare didicerunt. Venienti igitur ad se episcopo rex locum sedis episcopalis in insula Lindisfamens ubi ipse petebat tribuit qui

uidelicet locus accedente ac recedente reumate bis cotidie instar insulae maris circumluitur undis, bis renudato lita tore contiguus terrae redditur atque eius admonitionibus humiliter ac libenter in omnibus auscultans ecclesiam Christi in regno suo multum diligenter aedificare ac dii tare curauit ubi pulcherrimo saepe spectaculo contigit ut euangelizante antistite qui Anglorum linguam persecte 25 non nouerat ipse rex suis ducibus ac ministris interpres

uerbi existeret caelestis; quia nimirum tam longo exilii sui tempore linguam Scottorum iam plene didicera e in coepere plures per dies de Scottorum regione uenire Brittaniam atque illis Anglorum prouinciis quibus regna-aouit Osuald magna deuotione uerbum fidei praedicare et credentibus gratiam baptismi quicumque sacerdotali erant

gradu praediti ministrare. construebantur ergo ecclesiae

48쪽

per loca, confluebant ad audiendum uerbum populi gaudentes, donabantur munere regio possessiones et territoria ad instituenda monasteria, inbuebantur praeceptoribus Scottis paruuli Anglorum una cum maioribus studiis et obseruatione disciplinae regularis. Nam monachi erant maxime qui ad praedicandum uenerant, monachus ipse episcopus Aedan utpote de insula quae uocatur Hii destinatus, cuius monasterium in cunctis pene septentrionalium Scottorum et omnium ictorum monasteriis non paruo tempore arcem tenebat regendisque Ioeorum populis praeerat quae uidelicet insula ad ius quidem Brittaniae pertinet, non magno ab ea freto discreta,

sed donatione ictorum qui illas Brittaniae plagas incolunt iamdudum monachis Scottorum tradita, eo quod illis praedicantibus fidem Christi perceperint. 5

OI VIDEM anno incarnationis dominicae 'lx'v', quo tempore gubemaculum Romani imperii post Iustinianum

Iustinus minor accepit, uenit de Hibernia presbyter et abbas habitu et uita monachi insignis nomine Columba et o Brittaniam, praedicaturus uerbum dei prouinciis septentrionalium ictorum, hoc est eis quae arduis atque horrentibus montium iugis ab australibus eorum sunt regionibus sequestratae namque ipsi australes Picti qui intra eosdem montes habent sedes multo ante tempore ut perhibent asrelicto errore idolatriae fidem ueritatis acceperant, praedicante iis uerbum Myni episcopo reuerentissimo et sanctissimo uiro de natione Brettonum, qui erat Romae regulariter fidem et mysteria ueritatis edoCtus, Cuius sedem

episcopalem sancti artini episcopi nomine et ecclesiarao

49쪽

insignem, ubi ipse etiam corpore una cum pluribus sanctis requiescit, iam nunc Anglorum gens obtinet qui locus uulgo uocatur Ad Candidam Casam, eo quod ibi ecclesiam de lapide insolito Brettonibus more secerit. Venit autem Brittaniam Columba regnante Pictis Bridio filio Meilocho rege potentissimo nono anno regni eius gentemque illam uerbo et exemplo ad fidem Christi conuertit, inde et praelatam insulam ab eis in possessionem monasterii faciendi accepit. neque enim magna est Sedro quasi familiarum quinque iuxta aestimationem Anglorum; quam SucCessores eius usque hodie tenent, ubi et ipse sepultus est cum esset annorum lxxvii post annos circiter xxx et duos ex quo ipse Brittaniam praedicaturus adiiti fecerat autem priusquam Brittaniam ueniret monasterium

1 nobile in Hibemia, quod a copia roborum Dearmach

lingua Scottorum, hoc est campus roborum, Cognominatur. ex quo utroque monasterio plurima exinde monasteria

per discipulos eius et in Brittania et in Hibernia propagata sunt, in quibus omnibus idem monasterium insulanumeto in quo ipse requiescit corpore principatum teneret. Habere autem solet ipsa insula rectorem semper abb tem presbyterum, cuius iuri et omnis prouincia et ipsi etiam episcopi ordine inusitato debeant esse subiecti, iuxta evemplum primi doctoris illius, qui non episcopus sed pres- et byter extitit et monachus de cuius uita et uerbis nonnulla a discipulis eius feruntur scripta haberi uerum qualiscumque fuerit ipse, nos hoc de illo certum tenemus quia reliquit successores magna continentia a diuino amore regularique institutione insignes in tempore quidem uinaomae estiuitatis dubios circulos sequentes, utpote quibus longe ultra orbem positis nemo synodalia paschalis obsedi

Deus adprouinciam emiciorum sertinens;

50쪽

uantiae decreta porrexerat tantum ea quae in propheticis euangelicis et apostolicis litteris discere poterant pietatis et castitatis opera diligenter obseruantes permansit autem huiusmodi obseruantia paschalis aput eos tempore non pauco, hoc est usque ad annum dominicae incamationis

dccxv per anno Cl.

At tunc ueniente ad eos reuerentissimo et sanctissimo

patre et sacerdote Ecgbercto de natione Anglorum, qui in Hibernia diutius exulauerat pro Christo eratque et doCtissimus in scripturis et longae uitae persectione eximius, Or Io recti sunt per eum et ad uerum Canonicumque paschae

diem translati; quem tamen et antea non semper in luna xiiii cum Iudaeis ut quidam rebantur, sed in die quidem

dominica, alia tamen quam decebat ebdomada celebr bant sciebant enim ut Christiani resurrectionem domini Iscam quae prima sabbati facta est prima sabbati semper esse celebrandam; sed ut barbari et rustici, quando eadem prima sabbati, ea quae nun dominica dies cognominatur, ueniret, minime didicerant uerum quia gratia caritatis seruere non omiserunt, et huius quoque rei notitiam ad aciperiectum percipere meruerunt, iuxta promissum apostoli

dicentis: et si quid aliter sapitis, et hoc quoque uobis deus reuelabit.' de quo plenius in sequentibus suo loco dicendum SLAB hac ergo insula ab horum collegio monachorum adi prouinciam Anglorum instituendam in Christo missus est Aedan accepto gradu episcopatus quo tempore eidem monasterio Segeni abbas et presbiter praesuit unde inter alia uiuendi documenta saluberrimum abstinentiae uel comao