Opera. By P. Virgilius Maro. Edited by N. Heinsius

281쪽

nc repeto Anchises fatorum arcana reliquit: um te, nate, fames ignota ad litora vectum icci iis coget dapibus consumere mentas Ir Cum sperare domos defetius, ibique memento

Prima locare manu moliri qu as hoc tecta. laec erat illa fames Jaecio tui . Ei 2 a manebat 1Ξxitiis positura modum.

g Uare agite, , primo laeti cum lumine solis, i eucia loca , quive habeant homines, ubi moenia gentiS, e Cestigemus, Ma portu diversa petamus. .sunc pateras libate Jovi, precibusque vocatei Anchisen genitorem, & vina reponite mensis. Hodeinde effatus frondenti tempora ramo I3 sinplicat d Geniumque loci primamque deor uin Tellurem, Nymphasque, d adhuc ignota precaturh luminaci tum Noctem noctisque orientia signa, Idaeumque Jovem, Phrygiamq; ex ordine matrem, Invocat, duplicisCaeloque Ereboque parentes. I o illic pater omnipotens ter caelo clarus ab alto lintonuit radiitque ardentem lucis auros se manu quatiens ostendit ab aethere nubemtoiditur hic libito Trojana per agmina rumor. Advenitie diem, quo debita is enia conitiiZertatim instaurant epulas, atque omine licto: OiCratera laeti statuunt,i vina coronant.

postera cum prima lustrabat lampade terras torta dies rurbem dc finis, S litora gentis GiDiverti explorant in Tontis stagna Numici, cis ou Tunc Thybrim fluvium, hic fortis habitare Latinos. m fatus Anchisa dele ruis ordine ab omni

ratum oratores augusta a

Ire jubet, ainis velatos Pali . t ι Donaque ferre viro, saceriaque Haud mora festinant ulli, Iunius assibus ipse humili designat ni Titi. Lolsa,

soliturque locum primasque in litore sedes, astrorum in naorem, pinnis atque aggere cingit, Jam'

282쪽

et I p. IJamque iter eniensi, turres ac tecta Latinorum Ardua cernebant juvenes, tiroque subibant. Ante urbem pueri, primaevo flore juventus, Exercentur equis, domitantque in pulvere currus :Aiu acris tendunt arcus, aut lenta lacertis

Spicula contorquent, cursuque ictuque lacessunt. Cum praevectus equo longaevi regis ad auris

Nuntius ingentis ignota in veste reportat Adveni se viros ille intra tecta vocari Imperat, Sc solio medius consedit avito. Tectum augustum , ingens , centum sublime columnis, i 7 Urbe fuit summa, Laurentis regia Pici, Horrendunt silvis dorelligione parentum. Hsceptra accipere,in primos attollere fascis Regibus omen erat hoc inis curia templum, Hae sacris sedes epulisci hic ariete caeso 17sPerpetuis soliti patres considero mensis. Qii in etiam veterum effigies ex ordine avorum Antiqua e cedro Italusque paterque Sabinus Vitisator, ciuvam servans sub imagine falcem, Saturnusque senex, anique bifrontis imago, I 8o Vestibulo adstabant : aliique ab origine reges, Ilartia qui ob patriam pugnando volnera pasti. Multaque praeterea sacris in postibus arma, Captivi pendent currus, curvaeque secures, Et cristae capitum, portarum ingentia claustra, IaSpiculaque clipeique ereptaque rostra carinis. apse Quirinali lituo parvaque sedebat Succinctus trabea laevaque ancile gerebat Picus equum domitor quem capta cupidine con

Aurea percusium virga versumque venenis, Icto Fecit avem Circe, parsitque coloribus alas. Tali intus templo divoli patriaque Latinus Sede sedens Teucros ad sese in recta vocavit:

Atque haec ingressis placido prior edidit ore Dicite Dardanidae, neque enim nescimus d urbem

283쪽

VIL Is gentis, auditi lire advertitis aequore cursum uid petitis quae causa rates, aut cujus egentes tu ad Ausonium tot per vada cae malo exit ve errore viae, seu tempestatibus. Halia multa mari nautae patiuntur in alto roo uminis intrastis ripas portuque sedetis e fugite hospitium, neve ignorate Latinos turni gentem, haud vinclo nec legibus aequam, ionte sua veterisque dei se more tenetitem. tque equidem memini fama est obscurior annis Iunco ita ferre senes, his ortus ut agris ardanus Idaeas Phrygia penetrarit ad urbis, Ahreiciamque Samum , quae nunc Samothracia

in illum prythi Tyrrhena ab sede profectum s

urea nunc solio stellantis regia caeli daecipit numero divorum altaribus addit. ixerat. dicta Ilioneus sic voce secutus eae, genus egregium Fauni, nec fluctibus actos tristibegit hietris vestris succedere terris, e 11dus regione viae litusve fefellit.

onsilio hanc omnes animisque volentibus urbem ferimur pulsi regnis, quae maxima quondam Extremo veniens Sol aspiciebat Olympo. Iove principium generisci Iove Dardana pubes avo rex ipse ovis de gente luprema

aroius A neas tua nos ad limina missit.

uanta per Idaeos saevis effusa Mycenis empestas erit campos quibus actus uterque

'ropae atque Asiae fatis concurrerit orbis in udiit, ii quem tellus extrema refuso tu s ummovet Oceano, mi quem extet; a plagarum uavior in medio dirimit plaga solis iniqui. iluvio ex illo tot vasta per aequora vecti Is sedem exiguam patriis litusque rogamus

tinnocuum , dc cunctis undamque auramque a tentem. 23oli ora erimus regno indecores nec vestra feretur a Fama

284쪽

Fama levis, a iuuaris abolescet gratia facti: Nec Trojam Auli,nios gremio exceptu pigebit. Fata per nere uro, dextramque potentem, Sive fide, seu quis bello est expertus: armis 23sMulti nos populi, multae ne temne, quod ultro Praeferimus manibus vittas ac verba precantia) Et petiere sibilesvoluere adjungere gentes.

Sed nos fata deum vestras exquirere terras Imperiis egere suis hinc Dardanus ortus et o

h Huc repetit, jussisque ingentibus urguet Apollo Tyrrhenu ad Thybrim de fontis vada sacra Numici.

-Dat tibi praeterea Fortunae parva prioris Munera, relliquias Troja e ardente receptas. Hoc pater Anchises auro libabat ad aras : PSA Hoc Priami gestamen erat, cum jura vocatis

More daret populis sceptrumque sacerque tiaras Iliadumque labor vestes. Talibus Ilionei dictis defixa Latinus obtutu tenet ora, soloque inmobilis haeret, soIntentos volvens oculos nec purpura regem Picta movet, nec sceptra movent Priameia tantum, Quantum in conubio nata thalamo que moratur

Et veteris Fauni volvit sub pectore sortem. Hunc illum fatis externa ab sede profectum et Portendi generum, paribusque in regna vocari Auspicii. huic progeniem virtute futuram Egregiam, di totum quae viribus occupet orbem. Tandem laetus ait: Di nostra incepta ecundent, Auguriumque suum dabitur, Trojane, quod optas Munera nec sperno non vobis rege Latino Divitis uber agri Trojaeve opulentia deerit. Ipse modo Eneas nostri si tanta cupido est, Si jungi hospitio properat, sociusve vocari Adveni ac voltus neve Xhorrescat amicos : 26sPars mihi pacis erit, dextram tetigin tyranni.

Vos contra regi mea nunc mandata referte.

Est mihi nata, viro gentis quam ungere nostrae Non patrio ex adrio sortes, non Plurima caelo Monstia

285쪽

io Latio restare canunt, qui sanguin ostrum si omen in astra rerant hunc illum poscere fata reor, si quid veri mens augurat opto. mnibus extemplo Teucris jubet ordine ducilia stratos ostro alipedes pictisque tapetis. Iure pectoribus demitia monili lent ecti auro, salvum mandunt sul iis aurum. Νbsenti Enea currum geminosque jugalis, 28 oti, emine ab aetherio, pirantis naribus ignem iliorum de gente, patri quos daedala Circe e. si Subposita de matre nothos furata creavit. Haralibus A neadae donis dictisque Latini Sublimes in equis redeunt, pacem l reportant 28 sῖcce autem Inachiis sese referebat ab Argis laeva Iovis conjunx, aurasque invecta tenebat: t laetum Enean clastemque ex aethere longo ardani tu, spexit ab usque Pachyno. Moliri lc . . do jam fidere terrae : 29o Deseruisse rates stetit acri fixa dolore. t Tum quassans caput, haec ei undit pectore dicta Ieu stirpem invitiam, essetis contraria nostris ata Phrygum lium Sigeis occumbere campi , Numa capti potuere capi i num incensa cremavit roja viros' medias acies, mediosque per ignesi Invenere viam' at credo mea numina tandem. Festa jacent, odiis aut extaturata quievi. βQuin etiam patria excusib infesta per undas Ausa sequi profugis toto me obponere

Absunt a in Teucros vires caelique marisque.

inlid Syrtes, aut Scylla mihi, quid vasta Charybdis

'rofuit' optato conduntur Thybridis alveo, ecuri pelagi atque mei Mars perdere gentem inmanem Lapithum valuit concessit in ira 3 os

Ipse derim antiquam genitor Calydona Dianae

286쪽

22 T. VIRGILII Quod scelus aut Lapithas tantum , aut Calydo ira

merentem

Ast ego imagna Jovis conjunx nil linquere inaulum Qtia potui infelix, quae memet in omnia verti, Vincor ab Enea quod si mea numina non sunt magna satis dubitem haud equidem inplorare quod usquam est. Flactere si nequeo superos, Acheronta movebo. Non dabitur re is esto prohibere Latinis,

Atque inmota manet fatis Lavinia conjunx. At traher atq; moras tantis licet addere rebus: a s A licet amborum populos exscindere regum. Hac gener atque ocer coeant mercede suoIum. Sanguine Trojano Rutulo dotabere, virgo Bellona manet te pronuba nec face tantum

Ciseis praegnans ignis enixa iugalis Quin idem Veneri partus tuus, de Paris alter, Funestaeque uerum recidiva in Pergama taedae. Haec ubi dicta dedit, terras horrenda petivit Luctificam e cito Dirarum ab sede sororum Infernisque ciet tenebrisci cui tristia bella, ess

Iraeque insidiaeque descrimina noxia cordi. Odit ipse pater Pluton, odere soporeSTartareae non strum 'o sele vertit in ora, Tam saevae facies, tot pullulat atra colubris. Quam Juno his acuit versis ac talia fatur Ilo huncisi hi da proprium, virgo sata Nocte, laborem Hia: operam, ne noster honos infractave cedat Falba loco mei conubiis ambire Latinum Y eadae lio sint Italoste obsidere injs. Tu pote unanimos armare in proelia fratres, 33s Atque odiis versare domo. tu verbera tectis Funereasque inferre facesci tibi nomina mille, Mille nocendi artes fecundum concute pectus,

Diblice conpossitam pacem, sere crimina belli Arma velit, poscatque simul, rapiatq; juvenias. iv Exin Gorgoneis Necto institia venenis Irincipio Latium, d Laurentis tecta tyranni

Celsa

287쪽

ella petit, tacitumqtie obsedit limen Amatae uam super adventu Teucrum Turniq; hymenaeis mineae ardentem curaeque iraeque coquebant. s uic dea caeruleis unum de crinibus anguem Onjicit, inque simum praecordia ad intima subdit inuo furibunda domu monitio permisceat omnem. te intericiti si levia pectora ab sus olvitur attactu nullo fallitque furentem ripeream inspirans animam fit tortile collo Lurum ingens coluber, si longae taenia vittae,nnectitque comas, rmembra lubricus errat. dum prima lues udo sublatas a venenotat sensus, atque ostilibus inplicat ignem 3s,il animus toto percepit pectore flammam do ius,ac solito matrum de more, locuta est a. ulta super nata lacrimans Phrygiisque hymenaeis: Asulibushe datur ducenda Lavinia Teucr ., genitora nec te miseret nataeque tuique' 36oqec matris miseret, qua primo aquilone relinquet 'erfidus alta petens abducta virgine praedo , non sic Phrygias penetrat Lacedaemona pastor taedaeamque Helenam Trojanas veXit ad urbes. tui tua sancta fides, quid cura antiqua tuorum, consanguineo totiens data dextera Turno iii gener externa petitur de gente Latinis, que sedet Faunique premunt te usi a parentis mnem equidem sceptris terram quae libera nostris lsi , et externam reor, deiic dicere divos. 37oῖ Turno, si prima donabis repetatur origo, nachus Acrisiusque patres mediaeque Mycenae. dis ubi nequicquam dictis experta, Latinum ontra stare videt, penitusque in viscera absum

erpentis fariale malum, totamque pererrat 37Srum vero infelix, ingentibus excita monstris, tamen fana sine more furit lymphata per urbem et quondam torto volitans sub verbere turbo, uena pueri magno in gyro vacua atria circum

literiti ludo exerceiit ille a ius habena 3 8 1 Curvatis

288쪽

39sar P L a Cluvatis fertur spatii. stupet inscia stipra Inpubes ibi manus, mirata volubile buxum Dant animos plagae non curia segnior illo per medias Arbiti agitur populosque feroces. Quit, etiam in silvas, simulato numine Bacchi, Id Majas adorta nefas, majoremque orsa furoremGEvolat, latina Tondosiis montibus abdit Quo thalamum eripiat Teucris,laedasque moretur : L. iacche, fremens, solam te virgine dignum Vociferans etenim mollis tibi sumere thyrsos, 39o Te uitiale choros, sacrum tibi pascere crinem. Fama volat atariisque accensas pectore matres lIdem omnis stimul ardor agit, nova quaerere tecta. Deieruere domosci ventis dant colla comasque. Ast aliae tremulis ululatibus aethera conplent, Pampi Aeasque gerunt incincta pellibus hastas. Ipsa inter medias flagrantem fervida pinum Sustinet, ac natae Turnique canit hymengos Sanguineam torqaens aciem torvomque repente Clamat Io matres, audite tibi quaeque, Latiassi. Si qua piis animis manet infelicis Amatae Gratia, si tuis materni cura remordet Solvite crinalis vittas, capite orgia mecum. Talem inter silvas, inter deserta feratum,

Reginam secto stimulis agit undique Bacchi. os

Postquam visa satis primos acuisse furores, Conliliumque omnemque domum vertis Latini; Protenus hinc fascis tristis dea tollitur ali Audaci, Rutuli ad muros quam dicitur urbem Acrisioneis Danae fundasse colonis, IaPiaecipiti delata noto locus Ardea quondam Dictus avis: nunc magnum manet Ardea nomen. Sed Fortuna fuit tectis hic Turnus in altis Jam mediam nigra carpebat nocte quietem. ecto torvam faciem cic furialia membra Exuit in vestius sese transformat anilis, Et frontem obscaenam rugis arat induit albos C mPl vitta clinis tum ramum innectit oliva. ΑΙ

289쪽

n. VII. 22ssit Chalybe ullo lub alta Inplisi lias Et juveni ante oculo his te cum Ocnum L ilcrc Φ2o Turne, tot incassiim fas spatiere labores,

Et tua Dardaniis transscribi ceptra coloni. . Rex tibi conjugium, 'uaeuitas

Abnega. externusque in regia utri I nunc ingratis oster te, inrite, periclis Tyrrhenas i sterne acies aege pace Latinos. Haec adeo tibi me placida cum nlacte jaceres ip a viam fari omnipotens Saturnia jussit. Quare age, Marmari pubem portisque moveri Latus in arma para, Phrygios, iii flumine a pulchro 3 o Consedere, duces, pictas que exure carinas. l: Caelestum vis magna jubet rex ipse Latinus Ni dare conjugium dicio pii ir,

ic juvenis vatem inridens, sic orsa vicisti m sore refert Classis invectas Thybridis alveo γNon ut rere meas effugit nuntius auris. Ne tantos mihi finge metus nec regia Iunonmemor est nostri. Sed te victa itu verique est aeta sene bis, A. Cl O mater, curis nequicquam exercet, di arma Regum inter falsa vatem formidine ludit. Cura tibi, divum effigiesri templa tueri i Bella viri ierant, quis bella gerenda. Et Talibus A est tali j LXarsit in iras. At juveni oranti subitos tremor occupat artu : Deriguere oculici tot Erinnys sibilat hydris , Tantaque se facies aperit: tum fana mea torquens Lumina cunctaetatem dc quarentem dicere plura Reppulit, dc geminos erexit crinibus angu , Io Verberaque insonuit, rabidoque haec addidis ore En ego victa itu, quam veri effata senectus Arma inter regum falsa formidine ludit,

Respice ad haec adsam dirarum ab sede serorum zella manu letumque gero. s

290쪽

226 1. VIRGILII

Sic effata facen juveni conjecit, latro Lumine fumantis fixit sub pectore taedas. Olli somnum ingens rumpit pavor ossaque Marium Perfudit toto proruptus corpore sudor. Arma amens fremit arma toro tectisque requirit. Saevit amor ferri,i scelerata insania belli: Ira super magno velati cum flamma sonore Virgea suggeritur costis undantis aeni, Exsultantque aestu latice. furit invas aquai Fumidus atque alte spumis exuberat amnis 6 Nec jam se capit unda ; volat vapor ater ad auras. Ergo iter ad regem polluta pace Latinum Indicit primis uvenuua,in jubet arma parari, Tutari Italiam, detrudere finibus hostem Se latis ambobus Teucrisque venire Latinisque. 7o Haec tibi dicta dedit, divosque in vota vocavit Certatim sese Rutuli exhortantur in arma. Hunc decus egregium forma movet atque juvetriae; Hunc atavi reges, hunc claris dextera factis. Dum Turnus Rutulos animis audacibus inplet, is Necto in Teucros Stygiis se concitat alis Arte nova speculata locum, quo litore pulcher Insidiis cursuque feras agitabat Iuli S.

Hic subitam canibus rabiem Cocytia virgo

Objicit,4 noto naris contingit odore, go Ut cervum ardentes agerent quae prima laborum Caulsa fuit, belloque animos accendit agrestis. Cervus erat forma praestantiri cornibus ingens, Tyrrhida pueri quem matris ab ubere raptum Nutribant, Tyrrhusque pater, cui regia parent Armenta, d lati custodia credita campi. Adsuetum imperiis soror omni Silvia cura Mollibus intexens ornabat cornua sertis, Tectebatque ferum, puroque in fonte lavabat. Ille, manum patiens, menta que adsuctus herili, so

Eriabat silvis rursusque ad limina tibia Ipse domum sera quamvis se nocte feri bat.

Hunc procul errantem rabida venantiruuli