Des. Erasmi Roterodami Dialogus Ciceronianus: sive De optimo genere dicendi

41쪽

talia

CrCaRONI ANus. 23 uva pas minutulae quam Corinthia cana vocant. Hic neque cibus est, neque potus, tamen utrumque est. Bu. Intelligo. Leniter humectant, conferuntque cerebro ac memoriae. Ni s. Addo tria oriandri grana saccaro incrustata Bu. Optime me quid 'aporis ex decem illis acinis provolet inmentis sedem. Nos . Neque vero quibus i-bet noctibus abutor ad hanc rem. u. Non Eas excepisti, quibus saevit Auster aut Boreas Fortassis hybernas fugis ob noctis rigorem. Nos . Hoci commodi facile depellit focus luculen-rus. HY P. At interim obstrepit fumus

fimateriae crepitus.Nos ... c. pnis utor.

Bu. Quas igitur noctes deligis Ni s. Paucae sunt elices huic sano negotio: proinde prosperas eligo. Tu. Unde quaeso. Nos . Ex Asrologia Bu. Quum te plus quam totum possideat Cicero, i qui fuit ocium astrologi et perdiscend 31 Nos Indicem mihi mercatus sum ab

huius artis peritissimo. Huius consil- lio rem gero. Hi P. Audio, multos in

diei bus istiusmodi fuisse delusos, quo

42쪽

Exploratum ac spectatum emi. i. Deum immortalem , is huc est scribe re nec iam miror, Hypologe, si nostra sunt incondita rudiaque Verum ad istum composito modum, utra cogitatioprior, de rebus an de verbis imos. Utraque prior, utraque posterior Bu. Enigma dedisti, non responsum. NO. At Explicabo nodum. Ingenere de rebus

prior est cogitatio, in feci posterior. Bu Nondum satis liquet quid velis.

N. Exemplo faciam perspicuum. Statui scribere Titio, sic fingite, ut quamprimum curet ad me remittendos codices, quos illi comodato dederam , si nostram amicitiam velit esse incolumem. Nam incidisse quiddam , ut illis mihi vehementer sit opus. Id si fecerit, nihil esse in rebus meis , quod non

suum ducere possit Sin minus, me veteris amicitiae tesseram illi remittere, ac simultatem denuntiare. Haec prima cogitatio, nimirum de re, sed in genere Bu. Intelligo. Nos . Huic illico succedit verborum cura. Evolvo quam plurimas Ciceronis epistolas: elenchos meos omnes consulo se ligo voces aliquot

43쪽

CiCERONIANus. si quot in si niter Ciceronianas , deinde tropos, formulas . tunInnumeros De natum

affatim instructus huiusmodi supelle- ctile, dispicio quo fosculos quibus lo- cis possim in se iere. Mox ad sententia

rum curam redeo. Hoc enim iam artis est, sensus ad haec verborum ornamen ta invenire. HYP. Haud aliter, quam si quis egregius artifex, vestem praeclaram apparet ad haec monilium , anulorum, gemmarum vim, mox ceream estingat statuam, cui haec accom-odet ornamenta, vel potius, quama ipsa conflectat ornamenta Bu. QSidni Verum age, Nos pone. Num tota nox uni datur epistola, Ni s. Quid mihi narras unam infusis pulchre videor lita se, si periodum unicam absolverit nox hyberna. u. Ita ne de re tam non magna, tam prolixas scribis lite ras o s. Imo perbreves , ne sis insciens , ut quae sextam periodum non excedant. u. Quin igitur sex noct essum ciunt his absolvendis Nos Quasi satis sit cripsisse semel. Decies ei; gendum quod scripserisci decies ad in dicem exigendum , ne qua forte dicti-B uncula

44쪽

16 ERAs. ROTERO D.

uncula te fefellerit adulterina. Rursus altera superest examinatio de tropis ac sermulis, postiema de nurneris de compositione Bu.Isi huc nimirum est opus absolvere Nos . Ne id quidem satis, o bone. De hinc quod elaboratum est cura quanta potest maxima, seponendum est in aliquot dies, ut ex intervallo refrigerato iam inventionis amore, velut aliena legas, quae tua sunt. Hic demum gravis agitur esura. Hoc severum, incorruptum, it Gr ci vocant, διυ νiudicium, ubi quisci ipsit ex parente fit Areopagites. Hic saepenumero fit, ut verso stylo nihil relinquas diu Omnino sic fiunt accuratae , sed interim ille fruitur codicibus abs te desideratis. Nos Isthuc incommodi malim perpeti, quam aliquid a me proficisci, quod

non sit Ciceronianum. Ducitur quisque suo iudicio. Ego malim scribere quam multa Bu. Scribendi rationem habemus. Ad dicendum qua meditatione te paras Nos. Prima cautio est , ne cui loquar Latine quod queam effugere. Bu. Ne Latine Atqui dicendo feripradicant, ut benedicamus. Novum

autem

45쪽

autem exercitationis genus si silendo discimus loqui. Nos Dicendo sit ut dicamus expedite : ut Ciceroniano more , nequaquam. Qui se parant equestri certamini , generosos equos ac uisu prohibent, quoad seriam rem integris viribus veniant. Nec viator prius demit lorum generoso cani, quam Is est fera Ad garriendum de quibus libet nugis sum cit mihi sermo Gallicus , aut Batavi cuc profanis ac vulcaribus fabulis non contamino sacram linguam. Quod si qua res urget, ut Latine dicendum sit, pauca loquor, nec sine praemeditatione δε in eum usu n1 habeo paratas aliquot formulas. i. Quas dicis formulas mos elut si sit salutandus, aut resalutandus amicus ruditus, qui forte factus est obvius, aut vicissim laudandus, qui te laudarit, aut si gratulandum ex longinqua peregri natione reduci , sive ex aeo rotatione gravi redi vi vo aut agendae gratiae, qui praestitit ossicium , aut bene precandum ei quinauper duxit uxorem, aut deplorandus casus, cui periit uxor Ad

haec& huiusmodi formulis instructus B 1 sum

46쪽

cinnatis , eas edidici, quo possim uti velut ex tempore. Porro si quis casius inciderit, ut vitari non queat quin in longum proferatur sermo , protinus lectione diluo quod contractum est labis. Neque enim me fugit, hoc ipso colloquio, quod vobiscum nunc habetur, quantum flagitiori admittam, quantum detrimenti capiam , ad id quod molior. Itaque ad sarciendum vix menstrua suffecerit lectio Bu. Quid si detur pactum meditationi No. Tum quod fuerit iis quas dixi rationibus

lucubratum edisco quoque sit memOria certior, subinde mecum recito. Ita sit ut cum res poscit, veluti de scripto pronunciem Bu. Quid si qua necessitas exigeret extemporale orationem

Nos. Qui potest incidere, qui nihilago publicum: Et si quam functionem

publicam obirem, non sum melior Demosthene, qui nunquam volirit nisi meditatus assurgere , quamlibet populi

vocibus flagitat is: Nec mihi pudendum ducerem quod in orator u apud Graecos principe laudatur nec me poeniteat

47쪽

Cic ERONIANus. 'niteat convicii, si quis dicat mea σὸν λύχνον 'ς ζ j. u. E iuidem J propositum tuum admiror, cinimicio: titu-d in eis suspitiis N o so e n e su pia quam dici possit inviderem etiam , si vel in

hoc genere studiorum , vel inter tam coniunctos amicos ac sodales tanta pestis incidere poti et . C terum quoniam arduum est, quod expetimus, via non modo longa ac perdissicilis est, verum et tam anceps , si Cericulum proprie tuum elle, tamen arbitrarer hoc eis nec ellitudinis nostrae , neque vulparis neq; recentis , liberis consiliis amico prospiceres, ne tot curas, tot vigilias cum valetudinis ac rei familiaris dispendio seu stra susciperet susceptas urgeret, neve quod in rebus humanis nimium frequenter accidere videmus, pro thesauro diu multumque quaesito tandem reperiret Nunc vero cum pari cupidine ducamur Omne , eiusdemque nymphae teneamur amo

re Nam mypologus eiusdem est

animi tua quoque fuerit humanitatis, si quid admonemus , boni consulere dc si quid habes melius, libenter B 3 ami-

48쪽

mum , Bulc laore, postula sci proiirile ' nec te gravatim audiam maligne: si quid consulere queam , in medium conferam Bu. Primum illud mihi tecum convenit, opinor ei qui dicendi scribendive laudem a Sectat, cognitis ante diligenterque perceptis artis praeceptionibus , ex multis laudatis scriptoribus optimum queinpiam esse eligendum, quem imiretur, Dad quem exprimendum se componat. NOS. Maxime Bu. Neminem autem esse, duntaxat apud Latinos, qui pluribus loque ri a virtutibus excella quam M. Tul lius, de quo iure optimo praedicatum est quod Apode , in quem unum confiat Ulii l. it quicquid in caeteris pictoribus erat ex malum ac singulare. Nos Qui si si huc nepet u. Dabis veniam , Noso pone, si crassius rusticini uiae collec ero , Dialectices rudis.

sulere. Quanquam de alioqui mihi Io:is argute colligit, qui vere colligit. Bu Age, quid igitur lentis de Zeuxide yr. Maneota Nos Quid aliud , quam quod

49쪽

quod excellentissimo graphices arti :ace dignum est Ba Num .ingenio iudicioque valui illa putas Nos. Qui potuit ustanta carere iudicio Lu. Commode respondes. Quid igitur illi veniebat in mente, quod, cum Crotoniatis picturus Helenissimul ac tu , in quo decreverat, quicquid artis tuae viribus posset, explicare, Labsolutum formae muliebris iam in hoc argument ca teris antecelluisse legitur exemplar vivae simillimum edere, in quo nulla venustatis portio desiderari valeret monii nam quampiam omnium pulcherri. mam adhibuit, sed ex omnibus oblatis aliquot caeteris praestantiores legerit, ut e singulis decerperet quod in quaque decentissimum esset rataq; demum admirandum illud attis suae monimentum absolvetit s. Diligentissimi pictoris ossicio functa esst. Bia. Vide igitur, num recto cosilio ducamur, qui eloquenti simulacrum ab uno Cicerone, quamvis pri stantissimo, petendum arbitramur. Nos . Si tali forma virgine Zeuxis esset nactus , qualis cit in eloquentia Marcus Tullius , fortassis unius

50쪽

ER A s. ROTERO D.

iiii ius corporis exemplo fuisset conte-tus. u. Atqui hoc ipsum quo pacto iudicare potuisset, nisi multis corporibus diligenter inspectis: Nos Finge persuasum fuisse. u. In hac igitur essententia, nullam in aliis orationibus esse virtutem imitatu dignam, quae non eximia sit in M. Tulli, Ni s. Ita censeo. Bu Nec ullum in hoc est ei ae-xum, qui non maior sit in caeteris No. Ita prorsus B u. Non hic proferam I. Erutum , qui totum hoc dicendi genus , quod Ciceroni visum est op timum, improbavit cumque status ac divisionis propositiones , velut causae totius columnae, praecipua sit orationis pars in oratione pro Milone, quam adeo suspiciunt omnes , Brutus non probavit primarium ac secundarium causae statum adhibitu a M. Tu

lio, sed eandem causam aliter tradi avit. Non obiiciam Pomponium Atticum, cuius unguiculos ac miniatulas cerulasse metuere scribit Cicero, quibus ille notare solitus est quae in M. Tullii scriptis offendebant non M. Catonem, qui Ciceronem quum sibi maxime festum

videre