장음표시 사용
61쪽
ι Ne vicino secundam tertiamque sub ructionem e fene- svis in idem Balneum proficientes viginti culilo. si enim hybernos ventos flare contigerit, non adsidue vicini fenestrae aperientur L Insuperque vento humido dissolve iuris absumetur ignis aestus Si vero ad Boream magis au ad ortum 'ectet privatum istud alneum construendum, quam iutrini, cuius aedes duos aut tres fructurarum ordines habent, tum oportet eum, qui privatum balneum
exstruere aggreditur, efficere, ut a vicino seiunctum fle, cubitis non minus triginta. mantibus enim sivi ventis fenesric continenter apertis incommodum aliquod proximas aedes habenti ingruere possit od se ob ructi sint muri in idem privatum balneum proficientes, tertia pars praescripturarum mensinurum ad caturo concedatur. Sin vero unius tecti, hoc ess, planae sint aedes, qua ianuaae aut fene as, ut dictum es, prossicientes habeat, tantum Parii detur, quantum, oe cum obstructi fune parietes. Sed si ejusmori planarum adium muri obducti sine σclausi, undique mensurarum , quae tabulatis adhibendae sint, detur sexAa pars. Et haec quidem in Vrbe. 'At in vicis ac si dictarum mensiurarum dimidium uniuxae.
Hodie cum non ita in immensum ardeant balnea sicuti olim, nec tam adsiduus sit balneandi usus, ut inde tam grave periculum vicinis aedibus imminere possit, igitur arbitrio iudicis committendum, quousque balnea ab aliis aedificiis distare debeant: Τh. XXI. In rata communis parietis et nyxtu eum in ito etiam Iocio balneum exseruere possum , quamvis humorem capiat
62쪽
capiat paries, expresse tradente Paulo ex Procul asserto I. N. r. . d. . . . Si tamen ita frequens sit balnei usus ut assiduum humorem habeat, idque vicino noceat, recte prohibeor, ut ait Neratius citante d. l. Spreng. d. aedis . . . sis. r. Add. I. 7. . loci l. s. f.
r. . d. qu. o v. arci Caepoll. d. S. V. P. c. a. n. .
Ne igitur humor communem parietem corrumpere pos sit, suadet Harmenop. L. II. t. q. rubr. , ram in Ut murus balnei certa crassiti solidetur. Verba eius Iat reddita sunt haec , mi in atrio lavacra non babet, vult autem sibifacere secundum parietem cum vicino communem , faciat oportet ex parte sui muri communis ad
lavacra murum latum ae amplum crassum non minus cubito Gesseri itemque es de cuniculos cloacis dicendumsita enim incorruptus permanebit indemnis aries. Fistulas porro quae ex castello aquam ad balnea ducunt junctas parieti communi habere non licet d. l. '. pr. Culac ad h. l. Sed curare oportet, ut a vicini muro distent uno cubitu, propter putredinem quae ex aquae
suxu inducitur. Quod si nullus sit vicini paries, sed ager, licet ei, quoquo pacto libuerit, facere, ut definit
bulo quaed c Eurip. Rationem diversitatis, quare balneum, nec tamen fistulas hoc loco habere liceat, adducit. Coras. MisceP. Iur Ciυ. Lib. VI. e. o. quia scit in suo cuique facere. permissum, modo in alienum non immitta l. F. g. F. si serv. vinae At, qui fistulas aut canales jungit parieti communi, in alienum immittit; non item, qui balneym In suo exstruit, quamuis paries communis humorem capiat, sublato quippe pariete, manet balin
63쪽
balneum, quod nec impedit parietis communis refecti
onem d. l. N. f. r. . . . U. P. Eandem ob causania nec tubos balneares per quos igneus uapor ad cellas balnei circumfunditur admotos ad arietem communem, habere pomum, quia amma per istos torret parietem expresse ita respond. Proculo Icto l. II. M. S. II. P. Quaeritur denique, an, siquis juxta domum profestaris, qui litteris dat operam, balneum erigere velit octor ex beneficio auth Habita C. ne l. r. aer balneatorem is possit prohiberes Rationem decidendi assirmat tradit d. l. N. pr. . . S. V. P qui s. adsiduus balnei humor gravedinem pituitam, dolores capitis c. exhalatione
sua potest excitare, inde discentes incorruuod ssici.
Contra exstructionem balnei suo iuri quis invigilat novi operis nunciatione. t. . d. nov. oper nunciae.
exstructum vero jam in praejudicium juris nostri, dominus fundi vel in continenti propria auctoritate demoliuri potest arg. . . . . F. v. i. a. clam Paren p. m. Di seri de Vinae riv. cap. . . . . Vel interdicris Unde vi, it quod vi aut clam a judice domoliendum petit t. f. qu. vi aut clam l. v. g. r. f. ad leg. quin Verum iuste aedificans jus suum contra prohibentem defendit exceptione dolici ac contra turbantem interdi- istis inhibitoriis actioneque ad interesse procedit . s. g. . i. iv. Sinclis sit dubia, aedificator opus suum tuetur, praestita, de demoliendo, cautione, si in praeiudicium nunciantis iactum appareat arg. l. 2. . . C. d.
64쪽
ad priv. l. o. g. s. V. d. nov. p. mmc beat Parem. Sunt. Cia'. EX. v. g. M.
Formae balnei exstruendi observanda est ea, qua caeteris aedificare permittitur, ita ut usitatus civitatis modus non excedatur . . C. d. aedis strit . l. II. . d. S. V. P. qui modus potissimum in externo aspectu, altitudine ac structurarum ordinibus consistit. Erant autem formae balneorum antiquitus variae, prout aut Conditoris peritia, aut voluptatis commoditas, seculique invidia ac pompa demonstraret Ex diversis tamen istis, illas nobis tantum explicandas sumemus, quae faciunt ad intelligendas leges, quatenus istae de structurae formis mentionem injiciunt. Et sane antiqua balneorum structura tenuis fuit atque inculta, in usum magis campestrem ac domesticum posita, nullo exornata luxuriae cultu. Sen. p. δή. At timet pauca erant balnea re nusio cultu exorna' M. A qua tamen pristina frugalitate multum descivitaetas posterior, scite Sen. N. I si luxuriam latἱ felici-r udit, cultus primum corporum Uigentior esse incipit,
deinde supellictiti Iaborator, deinde in ipsas domus impenditur cunn, ut in laxitatem ruris excurrant, ut parietes H Pectis trans maria marmoribus fulgeant, ut recta varientur auro, e lacunaribu pavimentorum respondeat nitor.
Quae omnia de balneis quoq; dicta interpretatur Martiat.
IX. v. n. Prima autem aetas exornati cultus balnearis
in aetatem Augusti incidit, his enim maxime temporibbus Vrbs variis aedificiis decorari coepit. Ad cuius dei exemplum thermae Provinciales pro cujusque conditoris
65쪽
ris magni Mentia sunt conditae ; Ab Augusto porro ad
Neronianum usque incendium, ac in Honorium Caesarem multis ac magnificis ornamentis eadem aucta sunt, licet Gothorum invasione multa balnea fuerint diruta attamen ad aetatem usque Iustiniani plura adhuc superfuerunt publica aeque ac priuata balneorum ornamenta Cons. Alex. Donat. h. Rom. L. l. c. a ,σ q. Martian Topogr. Rom. L. In c. 7.
Ex speciebus veteris structurae balneorum, CON CAMERATIONES memorat . . C. d. adis rim verb. ut concamerato superinstruas, ου ipsum concameres. Occurrunt autem tres species cancamerationis it balneo.
I. fornix, qui est, aedificatum in arcum a testu. dol, quae constat ex duobus arcubus in cruce se secantibus. 3 hemisphaerium, quod est orbiculatum Vitrurid in chitect. . Io. Vtio. Th. IXU. Deinde operis figlini in balneis meminit. l. s. g. r.
. . S. . . verb. iuxta arietem communem camera
ex Alino opere factam. Ubi per cameram cellam balnearem intelligimus, sicut Plinius hanc vocem de thermis Agrippinis usurpat L. Mum. c. F. Agrina in thermo, quas Romae fecit , Aglinam opu encausto pinxit non dubi Ditreas facturus cameras it prius inventum id fuisset. Erat autem opus figlinum nihil aliud, quam structura, ex creta argillacea compacta, nobis dici possit c Psyxercκ. Erantque olim Romae peculiaria figulorum
66쪽
eollegiari Plin. L. n. cap. . Et figulinae privatorum, qui concessum figlinae operae ius a publico habebant l. o. M. S. R. P. Las. f. r. . d. infruct vel iurum. Th. XVI.
Inter partes thermarum exteriores PORTICus recenset L so C. N. d. per pubi opus coeptum ex ruatur, e porticus thermas Honoriana praecurrat acie columnarum. Add. l. U. C. d. per pubi Sicuti, porticusante thermas meminit vetus instriptio, quam e Sirmondo exhibet rut Thes inserim. p. ruo. n. I. in cuius fin
haec verba. - ADPORΤICUM ANTE THERMAs MARMORIBUS ORNANDA LEGAUIT. Polydor. Vergil. de rer. Invent L. III. c. b. in . Eranstin his area amplissima, nune porticin in porticibu exedra babentes sedes, in quibus philosophi, rhetores, reliquique quibusfudia erant cordi sedebant disputantes Cons. Bacc de Therm L. VII. c. i. r. Th. XXVII. Partes s membra l. s. manum test balnei interiora olim erant varia. Ex his tamen in legibus occurrit TEPIDARIUML N. r. . . . U. . quae est una excellis balneariis Cellae nimirum balneorum apud antiis quos potissamum quatuor, leguntur I od terium et, a frigidarium s 3 rapidarium Caldarium. luonnulli tamen tres saltem recensent, qui nimirur frigidarium & apodyterium in unam contrahunt cellatria hique in hunc sensum interpretantur trisiorum Statili Sutp. t m. p. b. evari in comm cum trichorum
67쪽
a distributione triici diceretur. Alii plures addunt sc
Vnctuarium. Laconicum, respicientes ad Graecoruata morem antiquam gymnasiorum institutionem. Vitruv. de archit. V. c. o. atque istae partes quidem erant balneorum sed in prioribus cellis aeque comprehensiae. Prima cella, ad quam e mediis ad balneum porticibus patebat aditus 3 Graece ο ελου lat. APODΥΤERIUM a gr. exuere dicta ; quia in ista cella io Aturi aut sudaturi se devestiebant, vestesque suas ad fidem capsari s custodis vestimentorum , deponebant.
Isidor Orig. XV. cap. a. ire sin Apodyterium ubi ianvanistium vesimenta ponuntur ab exeundo dictum. πη 'ει, nimir exuere dicitur. Ad Grap. de part ad L. l. c. 7s. n. s. Martian Topograph. Rom. c. 7. Hujus in proximis confiniis ALEIPTERIUM L. ELAIOTHESIUΜ lat. VNCTUARIUM collocant. Vitruv. Lib. V. c. rI. atque in isto luctaturi, aut balneas initur ungebantur, peracta dein Iotione redungebantur. Add. Mercur. d. are gymn. Lδ. p. m. so. Huic proxime adjacebat FRIGIDARIuM , quod ab una parte adhaerebat elaeothesio, vel apodyterio pro diversa nimirum structura. Vitruv. V. c. u. ab alis tera, contigua proxime angulari lateri, quod extrinsicus ad porticus spectabat, erat PISCINA FRIGIDA. Plin.
II. p. 7. Inde balinei cesta frigidaria datiosa oficis
cujm in contrariis arietibu sc versus porticu duo baptisteria veluti ejecta insinuantur, abunde capacia, si innare in proximo cogites. Add eundem. es Pan cir descript Rom. Reg. XII. A contrario latere, cujus adversum elaeothesium attingebat, adiacebat , RO- pNIGEO balnei Plin. l. c. adiacet unctuarium sypocau-
68쪽
dario iter in propnigeum, in versit ra porticus P Vitruv. Arch. V. c. II. Frigidarium ab eoque iter in propnigeum in xersiora portic m. Propnigeum vero proprie significat suffocatorium, estque locus in balneis, ubi ignis inclusus exίestuat ' πηγος enim gr. lat. Uiurit Sue catio, die, γ, si 'co dicitur ' Suidas Add. Stuck Entiqv. Convio. II. G. Proxime autem introrsus e regione frigidarii,
hypocausto medio collocata erat CELLA CALDARIA. Vitruv. L. V. c. II in m. Proxime introrsu e regione frigidarii to ocetur concamerata sudatio longitudines duplex, nuam latitudine , qua habeat in versuri ex una parte Laconicum, ex adverso caldam lavationem. Adhaerebat haec' cella ab inin angulo propnigeo praefurnii; cujus latus ad versuram alteram pavimentum hypocausti cum tubis ambibat Plin. II. p. 7. Adiacet propniis oeon balinei, mox duae ebra magis elegantes quam si tuo οὐ ' Ad alterum angulum situm erat TEPIDARIuw, inter frigidariam & caldariam cella media. Vitruv. m. o. in. f. Laconicum sudationesque sunt coniungendae tepidario, eaeque quam lata fuerint, tantam abitudinem habeant ad
imam curvaturam hemisphaerii. Dissecta erat haec cella in duas partes medias, quarum una LACONICuM a s dationem siccam continebat Graecum institutumo, quod primus in thermis suis secit Agrippa, a vapore quem conciperet, dictum vaporarium Dion. I. I. Agrippa
Vaporarium Laconicum fecit Laconicum autem vocatur id uenus balnei, quoniam hic tum nudari corpora, tum motivi leo recipue utebantur. In hoc in latere parietis tubulati erat exsectum foramen, per quod calor, tubis
69쪽
Iiis vaporariis ex hypocausto attractus immittebatur.
Huic praetextum erat operculum aeneum in forma cIypei, per cuius reductiones ac dimissiones calor pro lu-hit aut augeri, aut minui, ac denique varie temperari poterat Vitruv. de archit. m. c. o. Mediumque uismen in hemisphaerio relinquatum, ex eoque clupeum aeneum catenis pendeat, per cujus reductiones e dimi nes peris ficietur sudationis temperatum , ipsumque ad circinum fieri oportere videtur, ut aequaliter a medio flammae aporisquemo per curvaturae rotundationes pervagetur Ex adveris ergo Laconici, quae erat in altera parte cellae, distincta . camera proprie dicebatur CALDARIUM, it. CALIDA LAvA-τ1o. Vbi soliis aquarum calidarum se immergebant, corpusque calida abluebant. Apud Romanos saepe Laconicum in balneis omissum esse videmus, utpote quibus rarior erat Laconici usus, plerumque in ipsis balneis desudabant. Vel, si qui siccam sudationem persequerentur , sudorem in cella caldaria, ad modum aconici,
sine aqua ac balneo ciebant. Vnde Laconicum cum caldario frequenter confunditur, opera Laconici etiam caldariis tribuuntur. E caldario demum exibant ad cellam EpI DARIAM, tepore ita dictam. Quae media erat irominebat ex una parte adnexa erat caldaria', ex altero latere frigidariae adhaerebat. Plin. ne'. si Frigidariae eo connectitur media, cui sol benignissime praeso es, caldariae magis, rominet enim. HaecceI-la duplici potissimum usui erat, tum illis, qui tepore aeris aut aquae, Vel utriusque ob Voluptatem aut valetudinem frui volebant, tum illis, qui aut frigida, aut calida lavari quaerebant, hi etenim, ne a frigidario: ad
70쪽
caldarium, rursus, a balneo calido, ad Bigidam la.
vationem, tanquam ab uno extremo ad alterum, transirent, tepidario medio utebantur, quoin exeuntes de calido paulisper refrigerarentur; tum exeuntes de frugidario, paulatim incalescerenti Mercur. d. art. gymn. L. I. c. Io. In privatis tamen balneis, ubi tanta hominum conversatio non erat, residarium Q od tertu Laidem fuisse, non obscura conjectura firmat Mercur. Dc. cit Cicero enim, cum Arpinatem villam, quae iudicio infratris aedificabatur, invisisset, scribit, δε assam scaldarium in alterum apo uteri angulum promovisse. III. ep. ad Eu. fratris'. r. .hinc clare demonstrat, Cauarium ibi iunctum fuisse apodyterio, quam conjunctionem nos de tepidario deduximus, ut hinc pro una cella apud
Ciceronem accipi possit. Cons. Coras. I. MiseP. cap. . Ac initio quidem balnea erant obscura nec multum il-Iustria. Sen. p. 6. Sameolum angusum, tenebricosium ex conssetudine antiqua, non videbatur maioribu nostris ealdum , ni obscurum Add. Mart. I. p. o. r. p. I . Postea cellae balneariae latis ac speciosis ad capiendatria Iucem fenestris ac specularibus sunt exornatae. 4 Sidon. Apollin. II. p. a. Intra conclave succensum solidus dies, shae abuniantia lucis inclus, ut verecundos quoque comis
pellat, aliquidse plus putare, quam nudos Add. Stat in lais Etrusi Lustis carm. versi a. csseqq. Sen. p. LAt nune blattaria vocant balnea, si qua non ita aptum fini ut totius diei solem fenesris amplissimis recipiant.& p. p. quanta nunc aliqui rusticitato damnant Scipiois 2 em, quod non in caldarium suum lato semiaribis diem