Jesus patiens centuria notarum theologico-historico-criticarum illustratus à d. Henrico Müllero ..

101쪽

LXXXVII.

inomia ius magis Composite se gerebant deniq; causa hic etiam honor&dignitas, quod media omnia honesti Ora&tutiora. Haec Lipsius, de Praetorio quidem, ni fallor, castrensi. Pilati praetorium iudiciale suisse cum Ambrosio ple- Sem. IVILrique existimant Interpretum. At quis credat in ipso,

tribunalis Throno Christum per ludibrium collocareregemque salutare ausos suisse milites Erat thronus isto judicum tribunal tactu purpurae sacrum apud Romanos, ut nulli mortalita temer attingere aut per ludibrium profanare liceret. Quin diserte docet Iohannes intus in Praetorio Pilat tam non habuisse tribunal suum. p.

XII v. 2I. Iudaei Praetorium introire recusant. v. . pro

di ad illos foras Pilatus. m. n. intus ingreditur, ubi erat Christus. vers y prodit secundos oras ad Judaeos Cap. XIX, v. t. regreditur iterum ad locum, ubi Christus illusus flagellabatur, quod inde probatur, quia v. η soracter tio exiisse cum Claristo dicitur Vers vero cum eoden Iesu regreditur ad Praetorium, ut secreto ex illo quaereret, unde esset. Tunc talidem γ.iy. dicitur Adduxit ras Jesum, siditpro tribunali Tribunal ergo oris, extra Praetorium, non intus in Praetorio. Non nego, pri scorum jam Patrum aevo judicum tribunalia Praetoriorum nomine dicta. Ipse enim Justinianus Imperator ; αλ D Praetoria υocare decrer erunt. Q aji S concedo de Praeto ηρνφιrio judiciali loqui Paulum Phidip. I, 3. ut pliarimum ramen apud Romanos Praetoriorum nomine venisse statuo Magia a tum aulas domus t superbiores. Sic AEI. XXIII, 3 . Praetori uti Herodis dicitur aula, ubi Herodis milites excubabant, quae jam apud Romanizantes Hebraeos Praeto

102쪽

LXXXVIII. rium audiebat. Iplam eiii in Tribvia alis domum qui sin quam ad custodiam deputaverit L Ita quoq; Pilati Prae, torium nihil aliud inrisse existimo, quam amplam illamia

aulam, quae in ejus palati ab atrio venientes excipiebat, ubi milites custodes agendis excubiis commorabantur. Hinc pamina apud Romanos praediciti millae Syraetoriani di cebantur .praetorianae legioni f. praetorio Praesectus apud Graecos, παρχ' ἀλος. Qia in superbiora quaevis

villarum etiana aedificia Praetoria dicebantur. Ausoniun, . . ni Suas medio dirimitsinuosi s exibus errans Amnis scisternas comeant Praetoria ripas Statius,

alternasse ani Praetoriarim

Martialis; hi χ ο ν. A Dpidem Torquatus Labetpraetoria quartum. Prae oriat, e villas magnificas. Lepide quoq, Hiero irymus Diogenis dolium Praetorium apyellat, ut quod ipsit ris .uti inar esset palatii magnifici. Ior. XXVI H.

1NTERROGATIO JUDICIALIS.

Pilatu Christum ad se delatum interrogat, Tune et rex udaeorum: Nimirum iudiciorum criminali una pars non minima erat rei interrogatio. Hujusmodi interrogationum exempla exsta iri in historia Evangelica Ios XVIII, A Z XXII MXXIII. Apud Lilium insigitis est ilici,qua Q Fabium Magistrum equitum, cum a Praetore citatus ex inseriore loco ad tribunal accessissset PapiriusCursor dictator interrogat. De Augusto Suetonius SDixi Ius non di gentia Mo Uumma, do enimur quidem manifesti parricidii

103쪽

LXXXIV. pana, lasertur interroga e , C PATREM Lltl M NON OCCIDISTI' Irenarchis mandatum fuisse, ut interrogationes literis inclusas, atque Obsigia alas adco nitionem magistratus imitterent, docet diuisonius Mult in autem tuererat in peragendis interrogationibus, quo animo ei et is qui tu errogabat. Exemplum illustre su prati Augusto, qui sua interrogatione tacite reo via salutis aperuit Co iura, qui perditum reum volebant, omnibus modis illum in fraudem suis interro attonibus inducere conabant hir. Respondet Pilato Servator, βααλμα - - οῦς' rc ν. Elegaliter Theophylactus; σκ I; ν ντ ad Lώω , iαῖ , ἁλα , δε εο εκ ζ Ἀσμου, ista. In Gra 'ν, , , ut eodem sensu Lutherusci Non dicit, de liberti Regnum meum nomen hic f. in hoc mundo se non enlint, Christ. Dc degoc mundo. Hanc calibi regnum dicitur coelorum Mart. Ecelo enim suam habet originem, celesti admitti- stratur rixodo celestia exigit ossicia, celestes .animos, celestia proponit beneficia, ad regnum ducit celeste, sicut inchoatur in hoc, sic perficitur terminaturque in suturo seculo. XXIX.

ILENTIUM CHRISTI

Itidaeis Dominum in inultis culpantibus, Pilatoque nihilne adversus ea respou dei et, interrogante, Servatorsistin mi di, adeo ut miraretur Pilatus. Marc. XV, s. Jdefecisse legit ut Heroditus. XXIII s. non quod callirraniis conseia tiret, sed ut tacendo calumnias elevaret. Egregie Ambro-

104쪽

XC. . Ain Oi Oi: Us, Accusam Dominus, o lucet, O bene tace: qm δε- fensi one non iniger Ambiant lefendi, qui timent vinci. Non erg)accusationem tacendo confirmat, sed contemnit non res serm XVII. lendo. Neos, innocentiam tantum suam, sed de divinuat ei'6 CXVii tritin p5alilloc, ut idem vocat Ambrosi is, silentio testatus est Dominus Purus etenim homo colui nere se vix potest , quo inimis tam spurcas, tamque iniquas a se retor- tib de bono quendo devolvat alunanias. Miuod observans Cypria pati: t. ius, neter caetenu, inquiit , adminabilia virtutum quibus ei divinae majestatis expressu, Christia, paternam quoquo patientiam tolerantia tenoreservavit. Quae fortasse causa fuit, cur pertinax lio Domini silentium demiraretur Pilatus, ratus non esse lium anum tam profundum sit lentium sed diviti m. Silet Dominus, quia hostibus nullo satisfieri responso posse praevidet. Silet, quia animuir , iam ad subeundam mortem obfirmarat. Silet, quia praeire nobis volebat exemplo patientiae. Malum hominem r-lit, tacendo poten aliquis 'incere, qua respondendo , quia malitia non infra itur sermonibus fed excatatur. Et ideo Domini lucendo compe cere studuit, quos respondendo compescere non potuit, inquit Autor operis Impei f. XXX.

VESTIS CANDIDA.

Herodes esum, quia Rex Judaeorum dice ur, candida indui veste jussit, qualis Regi conveniret, de sic

indutum remisit ad Pilatum, ut narrat Luca c. XXIII, a. Vestem λαμπαὰν vocat Evangelista, Syrus vertit, coccineis Liter pi'. Tremellio& Anglicano Arabs Persa: vestibus rubris i ruborem micantibus, Aethyops veste

105쪽

XCI. τηοριον, quod lumen emittere eLI idoneum, ut scribit Galenus Lumen quidem ita rigore non est coloris nomen, sed ii X eassectus qui sequitur colores intensitores&κα Gξεις Au Wηp- ς-toritate tamen C Salma siti persuadeo sere ut credam, lumen subinde poni pro colore. Tertullianus concilium tu depallio. minis appellat, quod alio loco concilia mentum color unx, dixit. Ita purpura certe color ipse lumen appellatur. Trebellius Pollio irier dona Claudio a Gallieno missa recenset Gla de veri luminis, veri coloris. Verus color autem est purpureus, S ita κατ' ἐξοχὸν Latini purpureum colorem nominarunt. Qia in& Graeci ἁλη&ιον dixere pro purpureo vel coccineo. At Q inde etiam foloveravestes dictae, quae totae ex illo vero colore esse iit, totae empurpura. ut triac respexisse Interpretes Syrum, Arabem Persata . Vetus, qui vertit, esse equidem usque,

adeo reprehendi meretur, quia λα κ ν δ λαμπζον, prae primis in sacris, saepe de eodem usurpatitur. VI. X, Io Angelus Comielio apparuisse dicitura. ε γῆ λαριπια. At Mati.

I A VIII, , , δυρια λευκον Angelo tribuitur. 4 ε Θῆς λαμνα divitum iobilitam Hρυ παρα pati per una abjec 'orum opponitur, Jacob. II, a. Quin apud ipsum Hippo lib. de fiat.

Rectilis tamen meo it dicio, vertitur Vese candi Vt quam veste alba. . Lipsitus demonstrat, Romanis in vesti ιι

tu placitum quondam colorem album , sive, quia is, ut i Plato vult, laetitiae proprius meorum, L potius agrestis illa irima gens, spretis accersitis coloribus, lana nativum retinuit, ,e, album. Sed petitores non contenti insito lanae colore, cretam addebant in veste, ut caca desce.

ret, inio splenderet, Ideo Polγbius λαμπιὰν dicere maluit M a petit O-

106쪽

XCII.

petitorum togam, quam λίκην, in Latio commode ea in dixerinius splendentem. Hac ergo nota petitores hono rum a vulgo discreti κατ εξοχὸν diecti Candidati. Quam bene haec quadrant in candidatum mortis celive, M undi Servat Orem, assectatae Majestatis regiae falso insimulatum lCaeterum non caret haec res mysterio Vestis alba regis Majestatis instigiae erat, ut observat Casau bonus. Ideo Pompejus agitus assectati regni erat suspectus, quod ad Speton cretatis uteretur fasciis. Nihil enim referre ajebant, quai ii . r. corporis parte diadema gestaret Candida vestis Iaeritia signum, unde minspectaculis conviviis&omni ludorum genere eo plurimum colore delectati Veteres. Vale- Lb. III p.7..ius Maximus, Senatus pons Cannensem cladem decrevit ne matronae ultra Irigesimum diem luctus suos extera erent Hactmatres ac plia convuges ' sorores nuper interfectorum , se is lacumis, depositis doloris insignibus, candidam induere

ἱ, Ista vestem. Et Plutarchus Mato hoc onucules, cum Achaei cuncti xtra gavisi favi, tum Si Onia praesoL; qui convcrri infestum luctu, protinus corpus, candidis amic ii tibus, carmimbirripudiu , urbem suam deduxere. Hanc ob causam ii fallor fis XX, D resurrectionis dominicae testes Angeli albis vestiti cernuntur, quod lugendi temporis finem accepissent in morte Servatoris ejusq; anastalis gaudium im-DomyXXL mortale mortalibus attulisset, ut agnoscit Gregorius. Sed in Exa honoris sit 3 num Vestis erat alba, qta a servo ingenuus

derm a plebeio discerneretur nobilis. Festive Beriali ardus, Uriti η-iiν. - o ictu lorica ferrea, quam stoia mea icet verisit illa, faec honori Certe supra vulgi censum quidpiam spondet

pollicitator Apocalypticus cap. III, i. inquiens, ut vicerit, vestietii vestimentis albu. Jacobus' uolue cap. II, a illustres a prolatariis candida discernit veste,per quana tam eti

107쪽

m XCIII.

non albana ut cuiaque intelligit, sed in qua laboraverat ars post naturae industriam, S quae noli solum candidior reddita sit fullonum studio, sed fulgens insuper splendida λαμ μαν enita vocitat non λοίκον Romani servos, quos litae resim manumittebant, annulis donabatu candidoque amictu. e..caran. Hinc Tertullianus Oro te I famulam tuuis libertatemu craXXVII. invers ct sis albae nitore. aurei a uti honore, o Pa-ςroni nomine, ac tribu, mensa Itonoratur. Quin Deorum erat color albiis. Vitio dat un est Camillo, quod albis equis, quasi Deorum aemulus, triumpharet Deorum filios albos appellari refert Plutar chus ex Platone. me Caesare jam celi incola Virgilitis. Candidus in erum miratur lusnen Ompi.

Convenit quod Apocalypsis Iohannis de sectis albis induti memorat. Praeterea apud gentes vestis alba Sacerdotii instigiae erat. Nam cum sacris operabaluur, an Sacerdos, quam ille qui sacrificium exhibebat , albati erant. Sic Athenis Prytane sacra faciebant i χειμονοῦντες εςεφιούμεm albis indutiae coronati, eo de iraque habitu curiam ingrediebantur, an litas ent, renuntiaturi, ut ex Plutarcho Theophi alto notat Casau bonus. Cum igi mere. XVI tu vestis candida apud Veteres regia pariter&sacerdota s. 73,li fuerit quid mirum, divina providentia sit c disponente factum, ut ille, qui et Rex Regum aeternus Pontifex, sons laetitiae assertor i libertatis nostrae, candida veste an .icimur' fuit quidem Herodis animus pessimus, qui veste λαι indui Servatorem ubet, vetusta tamen&lacera, qua rideretur, nota ornaretur, ut esset affectati stulte regni sacerdotii exprobratio: Sed hoc veritatis significatio irem mysticam minime laesit. Fortassiis nec de nihilo est, quod addit Gerhardus H/rm. εν. M 3 sal oέ.L

108쪽

XCIV. in

auia in orte ad iudicatis vestes atrae a pulla dari an e mi, color vero albus signt m absolutionu fuit, sicut Deca canit, I Vieta Mos erat antiquis, niveis atrisq; lapillis movis. His damnare reos, illis absolvere culpa.Aἰν 't Josephio etiam refert, apud Judaeos eam viguis mi vetus 7 οι nem, ut ali jus crimini reus udicio postulatus atra μm 'δpi ' δε sero . Me Hero Asiae est candida Christo indum segmpcώ- re voluit,fatuitatem hominis honorem regium: Sacerdotaleras offecta/itis magis irridendam re eondonandam quam capital senties vindicandam esse. Ita namque ipse PilatumsuN fluum interpresatur apud Lucam c. III, IS. XXXI.

DIMISSIO EORUM

EX VINCULIS.

Pilatus Iesum absque omni supplicio dimissurus,

consuetudinem allegat dimittendi reos evinculis in sesto Paschatis. Haec enim sententia est verborum Mati. XXVII, W.In es autem consueverat' es unum turbae dimittere quem oblui ni Sive, ut apud Lucam XXIII, 7. Nec aurem labebat dimitur eis in sese unum. Pro quo Iohann. X II, p. En autem consuetudo vobis, ut unum dimittam in

Qiuod Johanni speciatim est Pascha, aliis generatim ἐωτὴ vocatur Syrus&Arabs vertunt, in omnifesto,BeZassii ut estis Hebraeam. T. Editio nn ra in die θ-sti. Facile assentior iis, qui statuunt, non per singula totius anni est vinctum uirum dimitti solit una, sed so- sum per recurrens quotannis Paschatis festium Favent

huic sententiae verba Pilati Joh. XVIII, . Favet, quod vi

109쪽

XCV. ri eruditi docent, hoc potius festo quam alio dii iussumta

fuisse captivum, ut educti olim ex captivite AEgyptiac populi monum elatum esset. Nec obstat vox εορτῆς Festum Paschatis enim κατ εξο e , vocari ορδεὶν cum esset initi tam reliquorum, dein onstrant sequentia loca Marc. aes uci, a Joh. IV, . terrant, qui ex his colligunt, Chri lium esse crucifixtim prima die a Zymorumia. Nam Pascha a Pilato late sumitur, ut in il comprehen 'dat tum parasceven , quia ad Pascha praeparabat, uir inon primum modo, sed sex etiam sequentes a Zymorum

dies. Nec ipso die Paschali vaca flent Judaen judicio capi'

tali quo dici isset profanare diem tam religi Osula L . Caeterum taeteritur, an hic mos dimittendi captivos fuerit profectus a Iudaeis, an a Romanis Hugo Grotius, Vererem im morem inquit, non credo. ad h. I.

2I. νόμο τ ὰσυγχνως ο εχει, inquit ori or Responsio IV ad Orthodoxor Neeumquam omini datagno en ip sa spnon egi, non ne io, non popula niverso, TE. Mare credibite en a Romanis soces. Nam in Livii Historia invenimus Lectisterni indiecti diebus inctis demta incula Religionem deinde ui e quibus eam opem Dii ut ent vinciri. Adόρ exemplum putem ab Augusto hancgratiam conce m populo Jadaico i que mandatu Procuratorum fui e comprc'fensum. Nam alioqui Pracssides Romani nutam habebant u scendi liberratem, ut es nos docent. Grotio susiragam tur l. omius. At a Lectisterni Romani sacris morem nam rhunccepisse, tam mihi non probatiar, quam si quis Sce l..II, c s. nopegiorum est ceremonias ab iisdem velit petitas.

Nam in illis fiebat quodammodo, quod per octo Lecti'sterniorum Romanorum dies; abra urbe patentibus ja Liνα P.

110쪽

XCVI.

nuis, promiscuoqre usu rerum omnium in propa ulip ei πο- tos ignotosque a tm adornas in f pitium ductos ferunt,

cum inimictis quorue benigne ac comiterse; mones habitos, Iur giis ac tiribis temperatum. At cur non a Graecis, aut Ionibus vicinioribus consuetud hae in hanc mutuatos Iudaeos credamus Sarie in Graecia religionis causa capitis damnatos poenae exemtos vinculisque exsolutos, ex Achille

Statio, a Platone by& Pausania o plus quam constat. si ph O Fuisse Consuetuditiem Iudaicam satis patet ex verbis Pi-

, ... consuetudo ανάγκη imponebat Praesidi Luc. A XIII. I. vel . c. qu0d progressu temporis vim necesilitatis obtinuerat in

fini sinit. populo traditiones xcolas vetuit ille pertinaciter urgente: vel quia decreto Caesaris erat confirmata, ut pristita delibertatis aliquam concederet umbram populo durae cervicis, quo servitutem in sentiret Si enim quasdam gratias prae an gentes iis quos bi subjiciunt , donec confirme-Traa turhi per eos Mum ipsarum, ut scite loquitur Origines. XI Li Iudaeis derivatus hic mos ad Christi aia os veteres, M t ρ Pa ichali dimissis captivis carceres reclusis anuis paterent, ac cessa gagemituum, tristitia domus, apud seros Plutonis hocpitium, locus perpetua nocte caecatus , auqua infusione lucis albesceret, sicut de hoc ipso more loquitur Cas- librGIIer si odorus. EXceptis tam ei certis criminibus, ne in pu

Eph. - nitas esset illec bra peccandi, ut Constitutio Impp. Valentiniani, Valentis irati alii in Codice Theodosiano Tit. de in commonstrat Ob diem Paschae, quem intimo corde celebra-ήμst mus , Omnibus, quos reatus ad ringit, carcer inclusit, D Lad ostimus Attamen acrilegus, in majesate rens, in mortuos veneficus sive malestu, adulter nu tor , homicida, communione si s munerisseparentur. Ibidem Maltera est eorundelu