Institutiones canonicae ad usum academiae Pisanae Francesco Foggi

311쪽

ca sorma desumpta priVata Vero, si duorum aut trium testimonio firmata fuerint, viventibus testibus, idem fere ac publica robur obtinent. Sed simplicia, testibusve Carentia contra scribentem, sub scribentem, signumve apponentem plene probant, in eorum favorem non item nisi agatur de Epistolis , quae pro scribente quamdam es ficiunt probationem, si ab altero sine contradictione receptae fuerint et , quibus adiiciuntur a nonnullis Scripturae antiquae 3 , atque in Foro communiter probant libri

mercatorum integrae famae rite con- Scripti . non secus ac libelli , rationaria Tutorum , Curatorum

a Clem. 1. De rectivator. 3 Ex Cap. 3. De Probationib. Vid. Schmier virispr. an. Q v. Lib. I. r. . . . n. q. c. et Nicia. Genovae Tractat. De Seriptura pris,

312쪽

De Inspectione ocuIari. xjicet ocularis Inspectio in criminalibus praesertim Judiciis adhiberisOleat, nonnumquam tamenis in civilibus pro variis caussarum conditionibus locum habet, veluti si de finibus regundis, de instrumentorum veritate aut falsitate agnoscenda, de novi operis nunciatione c. sermo sit atque in actu iudiciali consistit, quo de re contrO- versa Iudici, vel ex eius mandato alteri, per ipsius aspectum rei fides fit.

Si Iudex sussicienti periti rei, qua de agitur, minime polleat,

Peritis huiusmodi actus committendus, qui iuramentum praestare tenentur iuste ac vere quid sentiant proferendi. Advocari autem debent Omnes, quorum interest ac praecipuus In spectionis eiusdem effectus est, ut

plenam essiciat probationem I).

313쪽

De Praesumptionibus

I ri jompti est opinio quaedam,

illatio , conceptiove mentis circaerem dubiam ex probabilibus argu mentis , coniecturis, indiciisve desumpta I). Et cum a Lege indicatur. Praesumptio uris cum ex praesumptionem ex facto aliquo inducens constantem insuper regulam ea de re constituit, uris de urea cum demum ab Iudice, vel ab alio ex facti conditionibus arguitur, Hominis praesumpti vo

catur.

Ρrima quidem eum, cui favet, ab onere probandi libera es altera contrariam etiam probationem regulariter excludit, quamvis, ipsa

i) id Tit a 3. Lib. II. DecretaI. De Praesumptionibus is et Tit. 3. Lib. XXII. Dig. o De Prob. et resumptioni b. Amani De Indie. Cap. i. Uan-Espen I. E. U. Part. III. Tit. 7. e. e. n. II. Oe et Rieger I. E. Part. II. . IIaa. sec.

314쪽

aο8 Lia. III. i T. XIX. patenti veritati cedere debeat sa);

tertia plus minusve ponderis obtinet, prout ex fortioribus debilioribusve argumentis elicitur, quibus res magis minusve credibilis sit, eamque proinde in probabilem -- hemeutem , ac violentam dividunt

Prit sumptiones autem in specie hauriri possunt vel e Fama, quae communis est viciniae alicuius ex coniecturis orta opinio, quae Per Clamorem , aut Vocem popularem Inan. statur vel ex pretio quomodocumque traditu, ut de privatis delictis, seu de caussis, quae infamiam victo afferre possent, tran

sigatur s); vel ex eo, quod Iudi

a Cap. . in M. De Presb. non baptiz. Cap. o. De Sponsali, et Cap. Per tuas Decondit apposit. c. 3 Vid. Schmier d. Lib. I. r. 3. c. 8.et Domat Loiae iv. e. Lib. III. Tit. . in pr. et e t. q. Vid. Cap. I. De Testib. Cap. 13 De Probat et Cap. a. De eons et Gn. ς L. . . s. c. s. et L. 6. 3. D. De his qui notantur infamia

315쪽

DE PRAEsUMPT. O9eium quis subterfugiat, seu recuset iuramentum iudiciale, seu 2- neget respondere articulis ab adversario propositis 6ὶ vel ex aliis istiusmodi, quae in sacris profanisque Codicibus passim exposita reperiuntur.

TITULUS XX.

De Juramento itis decisorio.

Probationum desectum aliquando supplet usiurandum, quod iis

decisorium dicitur, eo quod liti sinem imponat ac vel voluntarium est, vel necessarium illud a litigantium voluntate atque arbitrio pendet, sive id in Iudicio unus alteri deserat, vel extra Iudicium hoc autem ab Iudice uni partiuine necessitate desertur vel ad in-

6 Cap. 4. De Praesumpi et Cap. a. sconfessis in VI.

316쪽

as, ii 3. III. 1T. XX. tegrandam minus plenam alicuius probationem, vel ad existimationern purgandam illius, qui suspicionibus, praesumptionibusve Ontrariis obnoxius fuerat I). Extra iudiciale quidem istiusmodi iuramentum actionem parit

exceptionemve iuratoriam , prout

ab actore praestitum fuerit, vel a reo quoad Judiciale vero distinguendum si enim pars, cui desertur, Ius iurandum praestet , iuxtae illius dicta iudicandum si recu-Set, cum de necessario agitur, nisi iusta sit non iurandi caussa, pro confessa habetur cum de voluntario, is, cui defertur, potest e

tiam illud deferenti xserre, qui omnino iurare debet nisi haberi velit pro consesso a)

i Vid in Lib. II. DeeretaI. Tit 2 .ap. Greg. it. I. p. Bonis et Tit. s. δε- mentin , De Jureiurando , in D. XII. Di . it. a. et . in Lib. IV. Cod. it. a. et in Lib. V. Tit. 3. atque ib. Interpretes.sa Van Espen . . . Part. III. Tito . . . et inmiero C. C. Lib. II. r. c. p. p.

317쪽

TITULUS XXI.

De Onelusione in caussa.

ostquam utraque pars propria Sexposuerit actiones, exceptiones replicationes, aliosve quoscumque actus legitime sibi competentes in consecerit, ut ad caussae resolutionem nihil dicendum supersit, Iure Communi litigantes ulterioribus renunciant probationibus, itemque Iudici decidendam remittunt. Hic vero actus in caussa conclusio OcR-tur ac sive tacite per factum aliquod, sive per expressa verba fiat, Vel generalis est, vel specialis . Perillam in tota caussa concluditur, ω definitivae sententiae paratur via per hanc autem cum in articulo quodam concludatur, interlocutOriae locus sit th.

si Cap. Quoniam D. De Probat. Cap. 6

De caus posses. re rostr. Cust. 9. D s . instrum ex CIem. a. De ver . signis.

318쪽

vero quoad facta, partesque conci radentes intelligitur non qu ad J in m allegationes IurisImmo post Conclusionem quandoque omne probationis genus a mittitur, velut in caussis Matrimonialibus , Minorum , Ecclesia

rum c in quibus si quid post

quam conclusum fuerit, Proponatur, Prima conclusio revocata censetur arsus in caussa conci

a Cap. Cum yoannes Io. De M. atrum o Cap. 3. Decio intur restito

319쪽

De Sententia, ct Re iudicata. oententia est Iudicis declarat Ἀ-nem imponens rei controveresae n

Citur, cum per eam tota dcc d ti)c caussa cum vero incidens aritatibvel emergens articulus. u. ocut

xii quae rursus vel si est, sive id non perfitur quo id caussam principalem, ur Iudex in definitiva serenda sententia uni potius quam cleri parti favere cogatur, veluti si quaedam concedatur dilatio &c vel misti, seu vim habens definitivae, quae definitivam ipsam quodammodo secum trahit, Iudicemue impellit, ut in alterutrius favorem iudicet. Atque interlocutoriam quidem Iudex revo- ea re Potest, definitivam vero non

320쪽

Definitiva sententia congrua libello esse debet, eique conformis quatenus probata fuerit petitio, certa , secundum acta, probata , iuxta verisimiliorem, Iurique magis consonam opinionem, in eaque reus vel absolvendus vel condemnandus A).

Quo ad externas autem sententiae solemnitates portet, eamdem pronuntiare Iudicem pro Tribunali sedentem in ordinario Judicii Ioco, non seriato , neque nocturno tempore , ac postquam ipse per se illam conscripserit, nisi persona sit illustris, aut in dignitate constituta , Omnesque citari iusserit , quorum interest 33. His peractis, caussa in prima instantia finita censetur si