Institutiones canonicae ad usum academiae Pisanae Francesco Foggi

331쪽

CANO Ni CARUM

TITULUS I.

De riminali EeeIesia urisdictione. I cclesiae Rectores a Christo generalem potestatem accepisse iudicandi ac puniendi crimina contra Leges Religionis admissa, ab iisque absolvendi, Catholicus quivis inficiari non potest di tamen delinquentes iuxta Canonum mentem, consiliumque ita plectere debent, ut eorumdem in primis emendationem spiritualemque omnium Christi fidelium salutem prae oculis habeant. Hinc non, ut Civilis Re-

332쪽

reos Ecclesia terrere ex proprio instituto consuevit, nec olim in sacris perficiendis Iudiciis ab ea secularium Tribunalium cenae, quae ad scelerum vindictam diriguntur adhibitae sunt I , verum primi quidem Episcopi, ut Populi Christiani Patres, a recta via devios Ecclesiastica lenitate in bonum tramitem revocare studebant; si autem id obtinere non poterant, ne

putridum quodlibet, aut vitiosum in Ecclesia membrum cetera inficeret, ab ipsius corpore illud resecabant.

Sed deinde in Foro externo secularium Processuum formulae, ac Poenae quoque nonnumquam ado-

1 Uid. Can Apost. s. aut a g. ex interpretatione Dionysii Exigui relato in Tom. I. Cou. Conci . Mans. p. q. et q. atque a Gratiano in Can. 7. D. s. S. Leo M. Epist. ad visiteum Narbon in Tom. VI. d. Coue I. p. 399. et in Can. a. D. 86. Ac Gelasius I. Papa Tract. De Anatsem. in . Couect Tom. VIII p. 88. c.

333쪽

DE Ribi. EccL JURIs D. arptatae fuerunt ED, criminalesque Fidelium caussae ita distinctae, ut

vel celesiasticae dicerentur, vel Seculares , Vel istae, quemadmodum

alias de Civilibus Iudiciis agentes adnotavimus 3).

Cum tamen in Foro interno, vel Poenitentiali vetus servata sit

Disciplina sine strepitu et figura Iudicii, ut aiunt , procedendi, et istiusmodi cognitio secularium Tribunalium Iudicia minime impediat, proinde ibidem ius de cunctis criminibus, quae Animae salutem laedunt, iudicandi, ac saluta res infligendi poenitentias integrum sacris Ministris iuxta vetus et pro prium Ecclesiae institutum Permansit. a Vid. Cap. 8. e. De feret in VI. et Cap. s. De Paen in VI. 3 Sus r. Lib. III. D. a. Uoad crimi

nalem vero Ecclesiasticorum Tribunalium co-yan et D. yaI. n. 778. d. 8. Sept. n. I. et I a. Nov. 77O. . . an. 78. n. I. c.

d. . Octob. 78a. d. s. Maii, et 3 o. G. n. s. c. n. 78 . aed. o. Iun. 1793 n. . in Etruria , videndae Leges d. Io.

334쪽

mina a re Druntur, hoc postremo Canonicarum Iustitutionum Libro primum de criminibus , quae Iudicia ipsa, de quibus 'gimus, Praecedunt, iisque occasionem praebent. atque sub: estum; mox de Proces-S , quo riri nullum Iudicioxumactus expediuntur tertio de poenis Cano mcis, quae sequuntur eadem Judicia i ac de legitimis tandem eas vitandi modis Peragemus. De criminibus a L. μνώm Ecclesia Forum pertiuen: ibus. rimen vel de Pictum dicitur exinturna quaevis, i bcra , et . . Aunta ria Legis cuiuscum rae cognitae, ad quam observandia in uvis obligatur,

violatio. Quemadmodum autem Lex vel naturalis esse potest, vel civilin, vel ecclesiastica cc sic totidem

335쪽

eriminum genera inter se distinguuntur. At CPrionico Jure, quod Leges ad Ecclesiam spectantes continet , non si ea quibus Christiani regulas pessi Di dant eligio- nis Catholicae, recens' tur ID. De ista igitur, quae in Ecclesiastico Herno Foro iudicantur, vel contra Deum, Sancto sue directe sunt , veluti blasphemiae , periuria &c vel fines transgredi videntur naturae humanae tu tutos, Ut

magia et sortilegia vel Dogmata Ecclesiae Catholicae laedunt, illiusve

hierarchiam , ex gr. Schismata, haereses occa vel bonis Christianorum moribus adversantur, ut adulterium, usura es vel debitae Dficiunt Personis, Rebus v sacris reverentiae , ut sacrilegi : quapropter de his delictorum speciebus

singillatim agendum.

si De vid. Lib. V. Decretas tam Gregorii X. quam Bonifacit VIII. Clementis . c. ibique Interpretos, non secus ac Canonicarum Institutionum Scriptorcs Lancellottus G vina c. Lib. IV.

336쪽

Do criminibus in Deum, Sanctos ve Primum inter delicta contra Deum, vel Sanctos locum tenet Blasphemia, qua Deo, Sanctisve iniuriosum quid dicitur, vel patratur. Eaque apostatarum appellari solet, si quis Christi Religionem prorsus deserens ei maledicat haereticalis , dum quis opinioni adhaerens haereticae id Deo tribuit, quod ipsum minime decet, illud ve denegat, quod ei proprie convenit vel tandem simplex aut profanorum hominum, si cum apostasia, vel haeresi non coniun

Altera est eiusmodi criminum species Periurium , quo vel iuratur

i Vid. it. 26. Lib. V. DecretaI. De Maledicis se Van-Esperi f. E. U. Part. III. T. q. c. s. lege Iur. EceI. Pari. IV. q. 38 . c. et schinier tir Can. Civ. Hu

337쪽

lsum, vel promittitu id . quod physice aut moraliter est impossibiles, vel illud non Observatur, quod iuramento promissum fuerat. Huic autem assinis est mala saepe iurandi consuetudo, quae ad periurium plerumque ducit su). In Deum, Sanctus directe quoque rei sunt qui vota legitime edita Religionis mysteria, Festa Ritus, sacras magines, ac Beliquias, multoque magis Eucharisticas species contemnunt , aut viOIant Quamvis autem antiqui Canones singulis hisce , similibusque criminibus proprias, easque gravissimas, poenas tribuissent; nunc ta- me Veteres poenae illae sere omnes in desuetudinem abiere, atque istiu- a S. Basilius Epist. II ad AmphiL

338쪽

. 53 , LIB. IV. Ti T. II1. smodi criminum rei extraordinarie plerumque pro facti varietate multantur 3).

De sortilegis.

Ultea limites humanis viribus

a Deo preti finitos vagari conantur Sortilogi , aut Praestigiatores , qui ope Daemonum, vel per vanas superstitiosas artes portentosa quaedam se perficere posse Praesumunt Ι). Eorum autem alii Divinatores proprie Ocantur, qui secreta quae

3 V. an Espen d Cap. s. n. s. et 26. ac Petri Leopoldi ex .cio. Nov. n. 786.

o Tot Quaest. I. Oe. Caus. XXVI. Tit. I. Lib. V. Decreta De sortileg. Tit. 8. Lib. IX. Cod is De maleficis c. Bingham. o. E. Lib. XVI. e. s. et Phil. M. RenaZκ D sortitigio c. b. singuI. edit.

339쪽

DE ORTi LEGI 333 libet aperire , v c futura praecognoscere contingentia sibi proponunt; alii Magi qui per occultus Uusdam operationes creduntur ordinarias Naturae leges evertere alii demum Incantatores, qui superstitiosis quibusdam signis, aut verbis bona etiam opera quandoque peragere fingunt. Huius quidem generis delinquentes, praeter infamiam , alias etiam pro delictorum enormitate poenas incurrunt, veluti Jure 'Anonico, si laici sint, anathema, si vero clerici, depositionem Ἀ degradationem a); ac Iure Civili capite plerumque damnantur 3). Verum cum admodum rari hodie sint istiusmodi criminum rei, atque ii quidem, potiusquam

a Vid. S. Basilius Epist. III ad Am

340쪽

veri daemonum familiares aut rein spondentes, magicaeque artis professores, vel tamquam imposiores,

qui simplices decipiunt facilesque homines , vel tamquam delusi, quos propria sesellit opinio , respiciantur ea Propter, nisi aliunde veneficis perniciosisve pharmacis homicidia, vel alia damna patraverint, extraordinario plerumque iudicio contra illos, prout decepti videntur aut deceptores , mitius

uiusque propeditur ψ).