Institutiones canonicae ad usum academiae Pisanae Francesco Foggi

341쪽

De apostatis, haeretieis, schismaticis.

A M apinatis dicitur qui Chri

stianae Religioni prorsus renunciat, apostata ab ordine, qui post ceros susceptos ordines vitam deserie clericalem a Religione, qui ab eo, quod legitime professus est, Institu- eo regulari sine animo redeundi ex proprio arbitrio discedit atque inobedientiae demum apostasia est, cum quis legitimo Superiori pertinaci voluntate obtemperare detrectat I). Haereticus , cum se Christianum esse profiteatur, in uno pluribusve articulis a Fide Catholica voluntario,, cum pertinacia re

i Tit. s. Lib. V. Decreta is De Apo-

statis cc.

342쪽

Schisma demum est crimen, quo quis unito tem abrumpens Ecclesiae Catholicae o communione praesertim cum illius Capite seiungitur. Ac si purum simplexve sit, Ecclesiasticam tantum evertit Hierarchiam; si vero cum haeresi con

iungat se , idem etiam laedit sa).

Poenae contra haereticos, o Fide apostatas Iure Canonum sancitae sunt maior excommunicatio

reiectio ab ingressu Ece esiae

atque a sepultura in loco sacro; exclusio a quovis Officio QBene ficio Ecclesiastico non solum ipsis in i stens delinquentibus, sed etiam eo m filiis, descendentibus , ii- sque uinibus, qui eisdem favent, aut illos quoquo modo tuentur ac praeterea temporales poenae post R-tis, haereticisque a Civilibus pri-

Extra viis Common et Septimi P. Matibalis De haereticis 3 In . Lib. V. Decreta est Tit. 8.αρ. Greg. it. 3. ρ. Bonis et in VII ae Tit. 6. Extrav. Comm. o De Schismaticis &c is

343쪽

cris postea Canonibus confirmatae fuere cuiusmodi sunt infamia; Bonorum confiscati , quae , si uici sint Iisco, si vero Clerici, Ecclesiae applicantur , patriae, dominicinque potestatis amissio quemadmodum nec ii testamenta facere, nec ab aliis heredes institui possunt nonnullis casibus poena

etiam lectuntur capitali 4 .

Schismatici, si haeresim schismati adiiciant, iisdem ac haeretici poenis subiiciuntur iuri autem simplicesve schismatici anathemate puniri, cunctis Ecclesiae Dignitatibus , Beneficiis , murisdictione spoliari, aliisque pro vario crimi-

Vid praeter ea, quae iam adnotavimus , in Cod Theod. Lib. XVI. Tit. s. et seqq. cum Commentar. ac Gothosredi, in Cod. usi Lib. I. it. s. et haereticis c. is ustimani ov. a. s. os. Ias. 32. et I q. Et quoad Etruriae Leges Statut Flor. Lib. III. Rub. o. c. atque Constiti. Mag rum tr. Ducum Cosmi I. αππ. 1s 9 et Isss ac Petra Leopoldi in celebri Edicto crimin. d. 3o. Nov. an. 1786. n. 6O.

344쪽

nis gradu poenis multari solent. Advertendum tamen , quod cum ob maxime auctum haeredicorum in schismaticorum numerum pro bono pacis ab Ecclesia, Catholicisque Principibus ii tolerentur, expositarum, similiumque poenarum temporalium executio quoad toleratos istiusmodi, qui ab haereticis , aut schismaticis orti paternam adhuc haeresim, vel chi- Sm sequuntur, minime urgeri solet quamvis contra novos haereticos, schismaticos , vel apostatas ecclesiasticis laicisve Iudicibus de- nunciatos eaedem etiamnum poenae vigeant. Ab ordine autem apostata infamia punitur,4 post tertiam monitionem privilegiorum anonis

Fori amissione , aliisque pro criminis & pertinaciae gradu poenis s): quod de apostasia quoque inobe -

s Capp. i. et 3 De Apostat Capp. s. et s. De sent excomm ac L. 3. I. I. M. De Dise et Cleric.

345쪽

vero a religione , irregularitate, ita ut nec redeuntes ad Monasteria susceptos in apostasia ordines exercere possint, ac si vestem dimiserint regularem , Xcornn Inicatione, privilegior unique ordinis

privatione plectuntur r).

6 Can. Si autem tr. XI. . . Cap. a. De maior et obed a vid in Lib. V Decret. Tit. I. p. Greg. et Tit. 6. p. Bonifae . atque Clem , De Excessib. Praelator et su ditor. Vid. Can. s. Conc Arelat. II. an. sa relat a Gratiano in Can uis. Dist. L. et amansio cum Iac Sirmondi not. in Tom. VII Cou Cone. s. 88 I. c. ap. u. De Apostat Cap. a. Ne Ierio vel Mon. e.

346쪽

De criminibus contra pudicitiam x ornicatio, nempe illicita soluti alicuius vel liberi maris cum Ο-luta stemina coniunctio, arbitrariae nunc poenae subiicitur. Illicita vero coniunctio ipsa

inter easdem personas continua,

quae Concubingius dicitur, ita punitur, ut ex Tridentini Concilii decreto concubina utens, qui ter monitus eam non abiecerit, excommunicetur, ipsaque concubina variis subiiciatur poenis per seculares etiam Magistratus, si opus fuerit, a Civitate vel Dioecesi expellen

da l). Stuprum est illicita virginis,

aut viduae honeste viventis violatio ac stricto Iure Canonum stuprator ad dotandam , uxoremque i Mess. XXIV. . . de res matr.

347쪽

DE MM CONT PUD. 3ψIducendam stupratam tenetur a), ex longa vero consuetudine alterutrum ex his stuprantem praestare

sume it, atque inde natam prolem is alere debet a). At si stuprum ut aiunt, qualiscatu in fuerit, gravius etiam pro criminis gravitate punitur hinc si Clericus X. gr. virginem vitiaverit , cam dotare cogitur, aliasque poenas arbitrio Iudicis subire, ac si eidem vim intulerit , vel fuerit adulter , ab ossicio deponitur, perpetuo carcere multatur Α). Adulterium est dolosa fidei coniugalis violatio per concubitum

alterutrius coniugis cum extranea persona. Adulteri poena excommunicatio is dultera vero in monasterium ad poenitentiam agendam detrudi debet, nisi a coniuge recipia

a Cap. I. et a De adau.

3 Cap. s. in M. De eo, qui duxit e. Can. Si quis io. e. Dist. LXXXI. s Innocentius I. Papa Diu ad sem

348쪽

Incestus, vel coniunctio intra cognationis aus assinitatis gradus ab ure vetitos inita, excommuni-Catione, aliisve pro varia delinquentium proximitate poenis coercetur 6 . Violenta foeminae, de cuius Μuptiis nihil ante actum fuerat, ab dulctio libidinis explendae caussa I aptus dicitur raptorque infamis claratur a Tridentina Synodo e X communicatus , omniumque didignitatum incapax quae quidem

poenae vel ad eos extenduntur, qui favorem , consilium , auxiliumvoraptori praebent, isque praeterea tenetur dotare mulierem, quam R-

per. c. q. in um. IlI. Coll. Cone. Mans. p. o o. an. q. XXXII. g. q. an. aci. e a 3. Ead. q. s. 6 Tot Caus. XXXV. Iem. n. Daesens an . et θλ. S. Basilius Eoist. III ad Amphiloch. Cann. s. et seqq. et Epist ad Dibdor in Append. om ill COII. Conei .

7 Conc Trid. eis. XXIV. . . de

349쪽

Aliae quoque sunt ii citae coniunctiones, veluti Pol a Da simu tanea , bestiarum abusus c. aequibus, deque illarum poenis criminales adeundi Scriptores . Inveteri autem Ecclesiae Disciplina certis assiciebantur severis quo paenis eorum etiam criminum rei,

quae hactenus recensitis quodammodo inserviunt , veluti lenones, lascivo um carminum , libellorurn ve criptores e Verum ii nunc arbitrario, atque ut plurimum in odi tantum interno

res matrim Can. o. XXVII. q. I. an. εο .ei seqq. ad. q. a. Tot Caus. XXXUL et Cap. q. De purg canon. 8 De istiusinodi errininibus generatim vid. it. 6. Lib. V. Decretai Greg. is De adulteriis c se et u Septimo P. Matth. D. De Concubinariis c. i. Gregorii Nyssen. Epist ad Letoium C inn. . o. in Append. Tom. III. COII. Cone. p. 2 a. e. ingliam. Or. Eeet L. XVI. e. i. an-Esperi ur. EccI. n. P. III. Tit. . . . et . L. Q. Nov. 786. n. 96. c.

350쪽

De simoniacis , o faeneratoribus Oimonia in spiritualium quarumcumque rerum, iisve adnexarum emptione aut venditione, temporali adsignato pretio, consistit I). Eam vero non modo realem, quod nempe actu fit mercimonium, vetat nostrum Jus; verum etiam conventionalem, quae pactis, conventionibus vel expressis vel tacitis inest ac internam quoque vel mentalam , ut aiunt, quae animo tantum Concipitura Variisque poenis pro rerum, de quibus agitur, qualitate subiicit huius criminis

reos.

Nam omnes generatim simo