장음표시 사용
11쪽
qui suffragio populi mandabatur, ( nam & Tribuni mih praeterea
erant, Rufuli dicti, quos creabant Consules obtinuit. Quaestor Iuliam amitam, uxoremq, Corneliam mortuaS, laudauit: moxq; duxit Pompeia: postea ulteriorem Hispania sortitus est. Dehinc Aedilis cunilis creatus cum M.Calpurnio Bibulo, cu quo postea Consul Consule grauiter de republica contendit, praeter Comitium, ac forum, basilicasq;, Capitolium etiam, porticibus ad tempus extructis, ornavit. Spectacula gladiatorum, trecenta ac viginti paria, cum plura dare S. C. inimicorum opera ad eum impediendum facto, vetaretur, venationes etiam, & varij gene I oris ludos, pompas, atque conuiuia sumptibus immesis exhibuit. Marij subinde statuas triumphales, victorias, trophaea Iugurthiam, Cimbrica, atque Teutonica, olim a Sylla disiecta, ubique auro micantia, in Capitolio restituit. Mortuo deinde QSaecilio Metello Pio, Numidici filio, Pontifice maximo, in eius locum creatus est Pontifex, superatis profusissima largitione duobus potentissimis competitoribus, QIutatio Catulo, principe Syllanarum partium, & P.Seruilio Isaurico, utroque Consulari, Isaurico etiam triumphali, sub quo ipse in Cilicia militarat, cum &inter Augures cooptatus estet. Postea urbanus Praetor factus, a opost praeturam ulteriorem Hispaniam sortitus, ibi, animaduersa Alexandri imagine, illacrymasse fertur,pertaesus ignauiam suam, quod in ea aetate, qua iam Alexander tot gentes suo subiecerat imperio, anno scilicet aetatis xxxii r. nihil ipse memoria dignum effecisset. Pacata prouincia, & in amicitiam concordiamj adductis ciuitatibus, solita festinatione sua, non expectato succes.sere, ante exitum anni, Romam profectus, spreto triumpho, Consulatum cum M.Bibulo Calpurnio, quem & in curuli hedio litate collegam habuerat, obtinuit. Post Consulatum, secero L. Calpurnio Pitane, & Cn. Pompeio Magno genero, suffraganti- sobus, imperium Galliarum cum Illyrico per quinquennium, lege a P. Vatinio Tribuno pl.lata, impetrauit: quo temporis spatio matrem Aureliam amisit. Ibi maximis bellis admirabili vigilantia , consilio, virtute confectis ursus in aliud quinquennium im perio
12쪽
I erio prorogato, nouem annis, primum quinque, deinde decem egionibus usus, omnem ferme Galliam, quae a saltu Pyrenaeo alpibusq; & monte Gebciana, fluminibus Rheno & Rhodano continetur, perdomuit, atque pacauit, & in prouinciae formam redegit: in qua octingenta vi cepit oppida, trecentos subegit populos. Contra Helvetios deinceps, atque Germanos, bellica virtute maxime omnium insignes, exercitu ducto, egregie pugnauit. Aggressus deinde Britannos, Romanis antea ignotos,tria butarios fecit. Discissa interim inter Caesarem & Pompeium, io ob Iuliae mortem, affinitate, indignatione commotus, propter iniquas in se,amicosi, paucorum,sed potentium ciuium iniurias,
mira celeritate Romam exercitu ducto, aerarium per multos annos , atque adeo multa tacula intactum, spoliauit, ipsum Pompeium Italia expulit, Consulem se iterum, collega P.Seruilio, Isaurici filio, Dictatoremq; fecit. In Hispanijs mox Petreium, L. Afranium, M.Varronem, Pompeij legatos, deuicit: Massiliam cepit. Comite inde fortuna (ouanquam virtuti magis, quam fortunae, debuit inimicitias persequens, in Pharselia Pompeium debellavit: & irrequieto victoriae cursu profectus in Aegyptum,
et o Ptolemaeum regem, Cleopatrae fratrem, cum qua mox consu tudinem habuit,acie vicit, Cleopatramq; reginam constituit. Inde celeritate summa Pharnacem, Mithridatis Magni filium, pr fligauit, victoriam tribus tantum verbis amicis significans, veni,
vidi, vici. in quo Pompeij Magni obtrectasse gloriae creditus est,
cum a se minimo negocio victas ostenderet eas gentes, quarum victoria Pompeius Magni cognomen adeptus erat. tunc tertium Consul, totidem Dictator creatur. nam in antiquis nummis ita distinguuntur numero Dictaturae, ut Consulatus. Tres inde prae
stantiss.duces,Scipionem Metellum, olim a Metello Pio adopi so tum, Pompeij socerum, Afranium, & Iubam, Mauritaniae regem, in Libya superauit ;vnoq; mense quater triumphauit, de Gallia, Alexandria, Ponto, & Africa, in quo triumpho Iubam , Iubae regis filium, qui inter clarissimos rei rusticae scriptores postea annumeratus est, infantem admodum captiuum duxit. Hinc qua
13쪽
rachmae, siue Deliarii xxv. M. totidem sui Iulii Roma ni , siue Mariscellae veneti argentei . . qui ad veneta monetam redacticosiaiunt summam scutatoria diagi lib.s.sol dos sa
bali. . bel. Mais cedo. cautum erat,quo ne pi auri et argeuti
facti, quo ne plus signati a Senii de aeris .
omi habere mus. vide Di oetu lib. Erj.
tum Consul, quarto Dictaturae anno ( Dictaturam enim perp tuam , itemq: Consulatum per decennium acceperat) in Hispania Pompeij liberos periculosissima omnium pugna deui cit: quintum ac nouissimum duxit triumphum. in quo illud sciendum, quinque eius triumphos diuerso quenque fuisse apparatu, & instrumento. Ingentia iterum tunc dedit militibus congiaria, plebi spectacula: conuiuia celebrauit: epulum praebuit: gladiatorium insuper, nauale certamen, ac venationes addidit. Ad rempublicam deinde conuersus, vetera multa correxit, noua instituit: ordinationem anni ad cursum Solis redegit: civium Ro- Iomanorum censum egit: Senatum,bellis ciuilibus exhaustum, suppleuit: patricios allegit: Praetorum, Aedilium, aesorum, ni norumq; magistratuum numerum ampliauit: vestium, ac victus simplus nimiorum lege coercuite auri ne quis,vel argeti ultra drachmaS xxv. M. possideret,legerenouata, interdi xit . poenas facin rum auxit: peregrinam mercium portoria instituit. Q Iusto Caleno,& P.Vatinio Cos.anno urb. Dccvr.Cleopatra regio comitatu urbem ingressa: lecticaru usus,item purpuream Vestium,quae conchyliatae dicebatur, & margaritam interdictus est ijs,quae nec via ros,nec liberos haberet, & minores essent annorti xi v. reliquis roomnibus, per certos tantum dies, concessus. Medicos, ac liberalium artium professores, plurimas etiam urbes iure ciuit iis donauit. Pictorum, sculptorum, cassatorum opera, tum gemmmaS , ac margaritas maximis pretijs comparauit, eademq; tib ratissime donauit,ut Seruiliae Bruti matri,quam ad senectutem dilexit, margaritam sexagies H-s emptam, idest scutatis, ut nunc loquimur, aureis centum octoginta millibus. Haec etiam de ordinanda , instruenda, ampliandaq; urbe meditatus erat: Marti templum magnificentissime extruere: ex immensa legum copia, op
timas quasque, & necessarias conferre in libros: bibliothecas soGraecas, & Latinas, quam maximas posset, publicare: Dacos, rui se in Pontum & in Thraciam effuderant, coercere: moX Pariis,s pe in Syriam finitimasq; Romani imperij prouincias triumpentibus, caede etiam N Crassi, & Romanarum legionum ins
14쪽
lenter gloriantibus, recuperandi militaria signa, a Crasso amis sa, cupiditate adductus, inferre bellum: medio expeditionis tempore Corinthiacum perfodere Isthmum: viam munire a mari su-liero per Apennini dorsum ad Tiberim usque: emittere Fucinum
acum: Pontinas post haec, Setinasq; effundere paludes, ut campum aperiret, compluribusq; mortalium millibus opem, atque lubsidium assurret: Anienem ac Tiberim fluvios, ne in posterum urbem inundarent, statim ex urbe profunda exceptos fossa, &ad Circeios usq; traductos, Terracinae immittere mari. proximo Io etiam Romae mari aggeris firmissunt claustra opponere, cum cadica & malefida nauibus saxa ex Hostiensi littore excidisset,po tusq; & tanta dignas nauigatione stationes extruere cogitabat. quae tam praeclara, tam urbi Romae, Italiae, orbi terrarum commoda, maiora omnino, quam quae antea praestiterat, quae ii mortali dignissima praeconio omnes iudicant, illata ei a famili risiunis amicis mors, ne perficeret, effecit. Vxores quatuor habuit, Cossutiam, diuitem admodum, praetextato desponsatam, quam, annos natus xv m. dimisit: Corneliam, Cinnae quater
Consulis filiam, ex qua Iuliam filiam suscepit, mirum in modum
dio amauit, mortuam pro Rostris de more lauciauit. Pompeiam,
Pompeij filiam, L.Synx neptem, repudiavit; quod eam adulterium cum P. Clodio in templo Bonae Deae commisisse suspicaretur. Calpurnia, LPisonis filia, ei superstes fuit. Eunoem, siue Euriem, Mauram, Bogudis, regis Mauritaniae, uxorem, dii xit, sed ardentissime Cleopatram, ex qua etiam Caesarionem si scepit filium, quem Augustus postea, capta Aegypto, necari iust sit, cum unum oportere esse Caesarem diceret. Ad libidinem ita pronus fuit, ut illustrioribus feminis Romanis minime pepercerit e siquidem in suis monumentis plerique tradidere , corruptasso abeo Postumiam Ser. Sulpicii, celeberrimi iurisconsulti, vae rem ; Lolliam, A.Gabinq; simillam, M. Crassi; Muciam, Cn. Pompege praecipue Seruiliam ,M. Bruti matrem, dilexit, eiusq; filiam Tertiam, C. Casiij, qui eum percussit, uxorem. Cibi potusq; parcissimus. Rapinarum, ac Linlegiorum per prouincias ,
15쪽
& Italiam, etiam in urbe, infamia notatus est. Complurima scripsit, e quibus nihil ad nos peruenit, preter quasdam epistolas familiares ad Ciceronem, & belli Gallici, ac ciuilis contra
Pompeium Commentaria, inter bellorum occupationes ita luculenter , & omate conscripta, Vt eum non eloquentia minus,
quam militari virtute, valuisse constet: & Cicero, princeps in eloquentia, in eo libro, quem de claris Oratoribus composuit, dubitare se ostendit, cui nam e summis oratoribus Ciuar deberet cedere. Rhodi enim ab Apollonio Molone, clarissimo dicendi magistro, una edocti fuerant: & aliquandiu facultatem oratoriam in foro eximia ingenij fama exercuit. Fiuste traditur excelsa
statura, colore candido, teretibus membris, ore paulo pleniore, nigris vegetisq; oculis, vertice caluo,&ob id laurea, a Senatu decreta, libenter velato, valetudine prospera; capitis dolore v xabatur et nouissima aetate repente animo linqui, atque etiam per somnum exterreri solebat. Dis comitiali morbo correptus . exe citatione summa corporis , eximiaq; in victu continentia liberatus est. Circa corporis curam morosior: armorum, & equitat
di peritissimus, laborum patiens, cautus, audax in primis, inconficiendis rebus strenuus, in expeditionibus cunctis non tam se tunae munere, quam sua virtute, ac vigilantia, omnium felicissimus. Equo insigni, pedes prope humanos habente, utebatur. Prodigia contempsit, vel etiam ad laetioris euentus significati nem ingeniose detorsit: vi cum, initio belli Atricani, prolapsus in terram, Teneo te, inquit, Africa, videlicet victoriarum omen non aliunde, quam a virtute, petens. In opprimendis seditionubus militaribus seueritS, constans, moderatus, in ulciscendo lenissimus fuit, ut nihil obliuisceretur magis, quam iniurias et in militibus incitandis vehemens, idemq; comes in laboribus,& periculis: in amicos, & bene meritos facilis, indulgens, liberari: sola parentes, & proximos, atque, quod mirum videatur, intabcos etiam insigni pietate fuit: scdum maxime ex omnibus eius virtutibus elementia enituit: victis enim Pompeij liberis in Hispania, reuersus in obem, cunctos omnino, qui aduersus eum a
16쪽
ma tulerant, ignouit : multos etiam magistratibus honestavit. quodq; iniquiuimum, maximeq; miserandum fuit, clementia mortem ei peperit; cum percussorum duces fuerint, quibus ille victis vitam concesserat, M.Brutus, & QCassius,Praetores etiam ab eo creati. Atiliae hic tamen, diuinus plane vir, nisi tot viri tes viiijs quibusdam inquinasset, conspiratione in eum ob inubdiam gloriae facta per sexaginta ciues, C. sta, & M.Brut Se
uiliae, eius amicae, filio, & Decimo Bruto Albino principibus, in Pompeij Curia, & ante illius statuam Idibus Martijs, spectanteio Senatu, ipso quinctum, & M.Antonio Cos. anno urbis DCCI x. tribus & viginti vitulneribus confossus est, anno aetatis suae quinquagesimo sexto, Dictaturae vero quincto, C. Octauio, sororis uiae Iuliae nepote, herede relicto , & in familiam nomenq; ad piato . Fuerat coniuratis animus, corpus occisi in Tiberim trali re , bona publicare, acta rescindere: quae fieri in tyrannos leges
iubent. sed metu M. Antonij Consillis, & Magistri equitum M. Aemilij Lepidi, destiterunt. Illud facinus primo neque grauiter
Populus tulit, neque factum laetatus est . quare Senatus de concialiatione percussorum, & Caesarianorum censuit, Caesari mortuor o diuinos honores, Antonio Consule hortante, decreuit. Funus in Campo Martio insigni pompa celebratum: rogus iuxta Iuliae filior tumulum extructus: pro Rostris aurata aedes ad simulacrum templi Veneris Genetricis collocata, intra quam lectus eburneus , auro ac purpura stratus, & ad caput trophaeum cum veste, in
qua fuerat occisiis:idq; Cossilis Antonij astuto consilio,vi eo aspectu iram Populi aduersus C saris percussores commoueret: luctu publico, summis honoribus, corpus combustum est. Columna deinde, quam mox Dolabella Consul euertit, ad viginti pedum lapidis Numidici in foro erecta, sic inscripta: PARENTI PA-so T R i Ag, ad quam diu sacrificatum, vota suscepta,nomine Caesaris ad iusiurandum adiuncto: multa praeterea ad eius honorem decreta, quae suis locis in nostris Commentarijs exponentur.
et Magnus interfecti Caesaris Genius omnes eius Paricidij particia pes vltor insectari visus est. neque enim percussorum quisquam,
17쪽
26 nisi violenta morte,interijt: & quasi semen quodam eius sanguis,& cinis inter ciues sparsum, ea peperit bella, quae non modo ciauibus luctuosa, verum orbi quoque terrarum uniuerso funesta, calamitosaq; fuerunt. Is tamen consecutus exitus est, ut adoptatus ab eo, & in filij locum ascitus, deuictis & paternis, & suis limstibus, Romanum imperium tranquilla pace, maximeq; diuturna possiderit, diuinis l. post obitum honoribus, aeque ac pater eius, consensu omnium maximo sit affectus.