Ex libris 23 Commentariorum in vetera imperatorum Romanorum numismata Aeneae Vici Liber primus

24쪽

liis v

XLII

26쪽

COMMENTARIORUM

IN C. I V L I CAESARIS

DICTATORIS

AENEAE VICI PAR MENSIS

ON vereor, quin, cum ego hoc tempore res hactenus, ut opinor, ab hominum cognitione remotissimas, non tam eorum , qui litterarum studium contempserunt, quam eorum, qui suam omnem operam in illustranda antiquitate posuerunt,mandare litteris instituam, illud a me pleriq: sint postulaturi, ut in huius libri exordio, de utilitate, quae ex veterum nummorum, quos mihi his libris exponendos proposui, percipi cognitione potest, quae certe v ria , ac multiplex est, copiose differam. verum, si ij meminerint, ea me de re duobus libris antea diligenter egisse, non dubito, . quin ijdem facile hoc me, non admodum necessario, disputationis onere liberaturi sint: presertim vero, ubi consilium mihi esse*se intellexerint,inhs rebus tantummodo, quas alij aut negliger tia preeterierint, aut voluntate neglexerint, laborare . id quod hactenus me in taeteris prestitisse facile omnes testari possunt: quipD pe cum

27쪽

pe cum egoprimus, id quod pace aliorum dictum velim, viam ad

obscuras veterum numismatum notas interpretandas ostenderim. Hoc autem loco satis esse duxi, libris x xiis. Caesar uin unius, & quinquaginta, quorum penes me numismata sunt,auersas notas explanare, a Catilio Caesare usque ad Gallienos, inter quos quadraginta sunt, qui Augusti dicuntur. quos libros visum est ita diuidere. Numismata sex Imperatorum tam aurea, & a gentea , quam aerea ad veram magnitudinem expressa, dominante Caesare percussa, a principio belli cillitis usque ad Neronem imp. sex libris digessimus. Septimus inde liber ea,quae sunt Gal- Iobae, Vitellij, & Othonis, continet. inde Vespasianorum, & Domitiani, tres, qui sequuntur. a Nerua ad Antoninum Pium quatuor reliqui. L. Veri, & M. Aureli j quintus decimus. Deinceps, Commodi, quae fuerunt, in sextum decimum coniecimus: Pc tinacis usque ad Pescennium Nigrum Iushim, (sic enim in eius nummo nunc lego Clodium Albinum & Seuerum in septinium decimum: Getae, & Caracallae in decimum octauum: Macrini,& Elagabali in decimumnonum: postremo Alexandri nummis explana lassis x x. liber est dicatus: Maximini usque ad Hostili num senem xxi: duorum Philipporum x x et r. Decijusque ad ro Gallienos x x iii: Singuli libri titulum prae se scrutat noua, ac diuersa ratione ornatum. Omnium praeterea Caesarum imago varijs parergis insignita erit, in quibus eisigies erunt, & signa cum eius principis natura, moribus, virtutibus, & viiijs congruentia: ut altera quasi animi imago oris imagini adiuncta esse videatur. Iam vero post vitas principum omnes eorum capitum partes,quq aliqua nota erunt diuerse, in tabulis numeris signantur. post chpitum tabulas omnes quoque numeris notatae erunt numisina tum partes auersae; quos numeros secutus cluisque at um explanationes facile poterit inuenire. quibus eadem in ipsis tabulis nu somismatum exemplaria addentur, ut quem quisque nummum cupiat , eum facile pro suo arbitrio inueuire possit, cum vno conspectit in tabulis omnes intueatur, vacuis etiam locis pro omni par

28쪽

icuius tu mi expositionem requiret, dum illam legat, propositum cotinuo ante oculos nummum ipsum habeat inobis enim curae fuit, numismata ita inter senectere, ut quasi cathena quadam se deinceps inter se traherent. quod idem in explanada per singulos deinceps annos historia institutum seruaui. Qiii quam molestus, ac difficilis labor sit, qui se post me ad hoc studium contulerint facile iudicare poterunt: quam autem Vtilis, ac fructuosus,res ipsa declarat; quippe cum ad notitiam historiae consequeni o dam nillil esse ordine accommodatius constet. Huius autem totius operis tanquam exemplar, ac typus erit hic liber, in quo nummi et Iuli Caesaris Dictatoris explicantur: post quem cari ri, prout quisque absoluetur, deinceps edentur: adeo ut idem liber sepius non sit comparandus, & a me, tanquam ex altera Africa, noui quotidie aliquid expecietur. fit enim, ut tape, contra quam sperauimus, aut fato, aut immatura morte praerepti nullum laborum nostrorum in vita fructum videamus, & labores nostros cum vita ipsa amittamus. Quare non inutilem rem alijs,nec fortasse sine aliqua mea laude putaui me facturum,si hos aliquam et o do, qualescunque essent, ingenij, atque industriae meae fructus studiosis harum artium hominibus impertirem, quos ego x Ir. annorum interuallo collegi, partim diuersis veteribus nummis &in omnibus Italiae angulis, & extra Italiam ex nobilissimis clar rum virorum Musicis, ex aurificinis, a mercatoribus, collybistis,

agricolis, & alijs huius generis hominibus, apud quos haec reperire potuerim, conquirendis, eiSci; mea manu evrimendis, atq;in aere incidendis,partim ex infinita Graecorum,& Iatinorum scriptorum, quos legi, memoria, repetendis, quorum etiam ver ad maiorem enarrationis meae fidem saepe usus sum. Neque verodio satis habui,nummos ipsos diligenter intueri; inquidem nullus in

his libris nummus erit, quem non viderim sed eorum etiam e pa apud me habere volui. quorum numero sunt praesertim ij tum mei, tum argentei, atque aurei, qui in nobilissimo quoque M saeo custodiuntur, quorum a dominis eorum liberaliter mihi co-

D a pia

29쪽

nes enumerare decreui. Neque vero horum omnium, quos commemoraturus sum, nummis solum sum usus, sed ad hos etiam, quos meo mihi sumptu paraueram, addidi. quanquam in eo adeo fortuna mihi est aduersata, ut, quod celeriter exequi potuissem, id differre coactus sim, eorum praesertim, a quibus adiuuari debebam, ope desertus. Verum diuina aspirante benignitate, & ali quorum amicorum liberalitate ex parte adiutus, quorum nomiana loco idoneo non tacebo, dabo operam, ut promissa praestem: modo intelligam, industriam hanc, & voluntatem meam harum et odisciplinarum studiosis esse non iniucundam. Huius autem disputationis meae a Venere capiam exordium. Haec enim in nummis

Cesaris esse videtur efficta, ut esset gentis Iuliae monumentum, quae a Iulo Ascanio traxit genus, qui fuit Veneris nepos: Vt, cum e Caesare scriberem, primam eius originem demonstrarem, quae ab Ilio Asiae oppido fluxit, euerso a Graecis anno post orbem comditum rumoro. unde etiam Atia familia manavit, ex qua originem

duxit materno genere primu Caesar Augustus, deinde multis post culis nobilissima in Italia principum Estensium familia : quaecuante Atia diceretur, post ab Ateste,oppido municipij Patauini cla rorissimo, olim imperij sui sede, mutato antiquo familiae nomine Mensis est appellata: quemadmodum vir eruditissimus, Hier nymus Faletus, Alfonsi II. Ducis Ferrariae apud Senatum V netum Legatus, elegantissime ostendit in historia Ferrariensium rincipum. Atiam vero gentem antiqua stirpe ab Ati Troiano, tili Ascanil Aeneae filij socio, esse profectam, satis aperte docuit poeta, cum ineundae ab Augusto gratiae caussa, cuius mater Atiabit, ita cecinit: Alter Atis, genus unde Ath duxere Latini, Paruus Atis, pueroq; puer dilectus Iulo. So Quod idem testimonio Seruij interpretis confirmatur. Ubi vero de signo Veneris dixerimus, tum & de Caesare, cuiuS caussa nummus excusius est, disputabimus. atque hoc institutum in caeteris deinceps tuebimur.

BELLI

30쪽

BELLI CIVILIS INITIO

ANNO AB URBE CONDIT A

ROMAE CAPITIS GALEATI,

AMORVM VENEREM MATREM

IN CvRRU TRAHENTIUM,

COMMENTA Rivs.

o k , iii, L L v d omnium fere veterum scriptorum testimonio perspicuum est, Iuliam gentem iam inde ab Ascanio, ut dixi, Aeneae filio repeti, cui cognomen fuit Iulo, a prima eius menti lanugine, cum Meχentium singulari certamine luperauit . quod Servius tradit,cum versum illum exponit :L At puer Ascanius , cui nunc cognomen Iulo, Additur. Et a Venere deductum esse, veluti ab illla,quae Aeneae fuit mater, io atque dicti Iuli auia: quod quidem & iple Caesar clare ostendit apud Suetonium in Caesare, inhabita oratione pro Iulia amita defuncta,