장음표시 사용
41쪽
I et Lia M, Italiae insulam , quam a tribus promontorijs, quae in ea sunt, & Trin criam appellant, Caesar, pulso ex Italia Pompeio, per QCurionem, duarum I gionum eius Legatum, M. Catone pra fecto cedente,nullo marte obtinuit, testibus Appiano Ciuilium D.& Dione xLI. - Floro in quarto, & Orosio in v i. testubus. Qua ratione huius prouinciae formam in argenteo nummo, , . quem
42쪽
Iquem vidi apud doctissimum virum, Ioannem Sambucum Tria utensem, Pannonium, ab A.Allieno,Caesaris Praetore, ac Siciliae pro Consule signatum esse arbitror . In Renim Hirtij Commentariorum libro de Bello Africo deprehendi A. Allienum,Caesaris Praetorem, in Sicilia pro Consule suille,ac in bello contra Iubam Scipionemq; gcsto, ab eodem, tanquam seditiosum, inutilenas
ex eius cxercitu ignominiose dimissum esse. verum apud script rem non Aulum, sed Titum, licet tantum uno in loco, librariorum, ut arbitror, incuria, pramominari reperio. Quare nummic o auctoritate ductus emendandum locum esse censeo, ut A. non T.
A legatur. Hi tis igitur quasi in limine libri quinti verba haec sunt:
si Deinde Fali io Platori, qui Sici LiAM obtinebat, de om-- nibus rebus praecipit, & ue reliquo exercitu celeriter impone is do. Datis mandatis , ipi e nauem conscendit ad ur. Cal. Iam si &c. Et inrerius eodem in libro, inquit: Quorum lachrymissi querelisq; C sar commotus, cum antea constituisset, in sta si titiis castris, astate inita, cunctis copijs auxilijsq; coactis, bel-- luna cum aduersarijs gerere instituit, litteriss celeriter in Si c i-- LiAM ad Allienum , & Rabirium Postumium conscriptis , &ro per catascopum missis , ut sine mora, aut ulla excusatione hy si mis ventorum , , exercitus sibi quamcelerrime transportar si tur, &c. atque paulo postidem ait: Allienus interim pro Comis sule e Lylibaeo in naves onerarias imponit legiones decimam se tertiam, & decimamquartam , & equites Gallos Dccc. fumis ditorum , sagittariorumq; mille , ac secundum commeatum in is Africam mittit ad Caesarem, quae naues ventum secundum naisse me, quarto die ad Ruspinam, ubi Caesar castra habuerat,inc si lumes peruenerunt. Idemq; mox inquit: Interea ex secundo si commeatu quem a SICILIA miserat Allienus, nauis una, in quaso fuerat QSomninius, & L. Ticida eques Romanus, ab residuasi cum errainsset,delataq; esset veto ad Thapsum,a Vergilio scaphis si nauiculisq; actuarijs excepta est,& ad Scipionem deducta. De se citis quidem ex Cariaris exercitu dimissone, apud eundem Hir, tium eodem in libro sic legere est: TAllieno, M. ro, QCluP siane,
43쪽
C. IUL. CAESAR COS. II. DICT IL
siane , cum ordines in meo mercitu beneficio, non virtute com Hsecuti ita vos gesseritis, ut neque bello fortes, neque pace b ni, aut utiles fueritis, & magis in seditione, concitandisq; mi- Hlitibus aduersariorum nostrorum imperatoris , quam pudoris, is modesti q; fueritis studiosiores, indignos vos esse arbitror, qui Hin meo exercitu ordines ducatis , miliusq; facto ,&, quantum ,, potestis, abesse ex Africa iubeo. Ciceronis etiam epistolarum is Familiarium libro xui. duce extant epistolae Allieno Siciliae pro Consule . Caput illud in priori facie nummi cum inscriptione:
C. CAESAR IMP. Cos. ITER. ipsius prouinciae imaginis est. mulier roilla,quq nuda in auersa parte cospicitur,dextro pede innixa rostro
nauis cum litteris: A. ALLIENus pRo cos. ipsius est prouinciae bmago. signum illud, quod dextera tenet, tria sunt i mora cum cruribus a genu recurvis, quae symbolice formam, situmq; insulae ostendunt. siquidem deitae a figuram habere ipsam constat geographorum descriptione, unde & Triquetram, hoc est triangularem vocant. tria enim crura illa, totidem promontoria i dicant , quae in ea sunt, Pelorum, quod ad Italiam vergit; Lilybaeum, aci Africam; & Pachinum au Graeciam: de quibus ita in minit Ouidius Metam. libro v. ao Vasta giganteis iniecta est insula membris Trinacris, & magnis subiectum molibus urget, Aethereas ausum sperare Tiphoea sedes. . Nititur ille quidem, tentatq; resurgere saepe, ii Dextra sed Ausonio manus est subiecta Peloro, Laeva Pachyne tibi', Lilybaeo crura premuntur, Degrauat Aethna caput, seb qua resupinus harenas Eiectat, flammamq; iero vomit ore Typhoeus. Eius ferocitatem & formam quoq; meminit idem in mi. Fastor. Terra tribus scopulis vastam procurrit in aequor, sTrinacris a positu nomen adepta loci. Grata domus Cereri, multas ea possidet urbes, In quibus est culto fertilis Enna solo. Hanc autem primam omnium prouinciam appellatam fuisse t
44쪽
, statur Cicero in quarta Verrinarum, & Pratoribus datam fuisse,. postea praesidibus commissam, mox a Consularibus fuisse admini, stratam . qua de re Liuius libro v i. Paterculus ,& Polybius in , primo, Plutarchus in Marcello , & Florus libro ii .. scripse- , . re. Hoc obiter etiam adnotandum est, ut ne quid, quod ad haneis rem faciat, praetermittam, Siculos post Caesaris necem ab Anti, nio Consule, data ei grandi pecunia, civitate donatos fuisse, fimgente illo, legem a Dictatore Caesare comitijs latam, quod docet Cicero Epistolarum ad Atticum libri xiiii. epistola x. Huio ius insulae ambitu ferunt protedi ad stadia quatuor milia cccLx.
Aetnae vero craterem patere ambitu stad. L. Situm autem latismme descripsere Ptolemis libri rii. cap. ii H. tabula uri. Strabo
libro vi. Iustinus libro mi. Polybius primo libro Belli Punici primi. Thucidides plura, Pomponius Mela libri n. cap. v. Solunus Polyhistor. cap. x. Dionysius de situ orbis; Diodorus Bibliotheces vi. Plinius libri iii. cap. viri. &Stephanus de Urbiabus. Ex poetis Virgilius in iii. Aeneidos , Lucanus in lir. Pharsaliae, item Lucretius, & Claudianus de Raptu Proserpinae in primo, atque passim alij. Caeterum quam fortunam ipsa dei
ii ro de passa sit, Cuspinianus ita docet in Scholijs: Eodem pene at se no, ij sdem temporibus, Sicilia & Sardinia in Romanam potest se tem redactis sunt, Maec Cuspinianus ex Solitam postea fuit subis imperatoribus , ad Carolum usque Magnum. Divise tunc imata perio , cessit Constantinopolitano Caesari. Post Saraceni ambis xerunt: deinde Comites Siciliae orti sunt, tandem Reges, sedis a diuersis diuersimode amicta est haec insula ,. quemadmodum
se docent eius annales. hactenus Cuspinianus . nunc vero sub rege est Hispaniarum Philippo, Diui Caroli V. filio, & a pro regibus administratur. Hanc recepit Cassar Consul iterum, hoc est so fugato Pompeio,vt Florus inquit libro ui I. anno Vrbis occv. i signauitq; eam in hoc nummo argenteo, qui apud Ioannem Sambucum , rerum antiquarum amantissimum, egregieq; intelliget tem,& apud Stephanum Magnum, patricium Venetu, asseruatur.
iM p. ille titulus in priori latere, est, quem post aliquam insignem P a viet
45쪽
C. IVL. CAESAR COS. II. DIC T. II.
victoria exercitus dare consueuerat ducibus; ciuilis quide appellatio,iam alium porro regiti imperatoris nomen no prius habuit, quam omnium victor quinto eius Consulatu honores supra hi manos passus sit. quod aperte ostendit planus Libycie hist ri e prooemio, scribes: Caius autem Caesar,superatis RomaniS, ,, imperioq; suscepto, & in potestatem redacto, formam quidem is politiae nomenq; seruauit,re autem principem se cunctis praestitit. HEstq; in hanc usque aetatem eadem sub uno potestas principe, si quos neutiquam Romani reges appellant, vetus iusiurandum, ,, ut ego arbitror, in primis veriti, imperatores eos dici maluere: is quod priscorum ducum nomen fuit. sunt autem re ipsa Vere re- riges, a quibus ad aetatem usque nostram anni fere ducenti clapsi si sunt. sic ille. Dexteio autem pede innititur imago rostro na- ,,uis, ut ostenderet exercitum iussu Caesaris nauibus ex Sicilia in is Africam transnissum, ut ex Hirtio supra retuli. i:
46쪽
o s m deuictos a Caesare apud Berdam,ci tenoris Hispanis oppidum,M.Petreium,& L.Afranium; in ulterioreq; Hispania M Varronem,Cn. Pompeij Legatos,c piamq: Massiliam, ipso Romam reuerso, ac iterum Consule facto, ut Florus librotrii. & Dio libro x LI. testatur, Pu -m l blioq; Seruilio Isaurico in collegam ac sumpto , anno ab urbe vccv. quo & laetum Divitor fiat odem Dione
47쪽
O C. IVL. CAESAR COS. II. DICTI.
Dione teste libro xj. per A. Hirtium, eius Praetorem, rac sum est aurum in faciemPietatis Caesaris stola velatam, titulus b
ab una parte: C. CAEsAR. Cos. ITER. ab altera vero tria tam
tum religionis instrumenta signata sunt, Lituus scilicet, Guttus,( Vrceolo enim hic penitus similis est, praeterquam quod breui
re collo est &Securis,cum hac inscriptione: A. HIRTIus p . Caput enim hoc Pietatis esse, ex numismate aereo Drusi Caesaris,
Tiberij Augusti filij, comperitur, quod hac forma & filo illud se
habet, cum subscriptione: PIETAs, Pietas porro cum erga parentes, vel sanguilla coniunctos, ac in patriam, deosq; olficium, et ocultumq; signi cet, cum honesta de numine eorum opinione,merito Caesari, utpote maximo Pontifici, huius deae sigillum,ias quam sacrorum omnium principi, conuenire videtur, in gis , cum pietatem in patriam, & in amicos, quin, quod mirum videatur,& in ipsos inimicos ostenderit, atque adeo se pro patriae libertate pugnare testatus sit, Pompeium tyrannum,se vero patriae libertatis uiudicem dictitans , & re vera ostendens. Quin mox, victo illo, eitus: castris potitus, cum prostrata hominum cadauera cenierct , respirans dixissesertur: hoc voluerunt, huc me necessitatis adduxerunt. Subinde in Aegypto, viso Pompeij et o capite, & annulo, multas eiiussisse lachrymas, caputq; adornari,& sepelliri iussisse, Dio tradit libro xtri. Socios etiam illius, ac familiares, quotcunque eam peragrantes regionem, in Ptol mei regis venerant potestatem, uniuersos beneficentia, ac liberalitate prosequens,massa sibi pietate conciliauit,atque Romam ad amicos scribens maximum & iucundissimum colligere se se ctum dixit, quod ciues, quos aduersarios sibi semper habuerat, conseruasset . quae tradita sunt a Plutarcho. Haec ipso Caesare una cum Seruilio Consule, ut Velleius ait, acciderunt. Hic a Sen tu accepto unico Imperatoris nomine,Liberator etiam patriae ap s opellatus est: ac ideo Libertati templum publico erectum decreto fuisse,apud Dionem legitur libro XLiri. De Caesaris autem Consulatu secundo, Florus libro rur. cap. H. sic scribit: Nec Pompeius ab Italia, quam Senatus ab urbe, fugaturprior: quam pin is
48쪽
SvPERATIS IN HIS P. POMPEII LEGATIS
M ne vacuam metu Caesar ingressus Consulem se ipse facit. Appia is nus Ciuilium secundo, licet a Floro aliquantum dissideat, ita imis quit: Caesar Romam reuersus, trepidante adhuc Populo, nequeis Senatu aut Consule illum eligente, se ipsum Dictatorem nonium navit. Verum,sive ut inuidiam dilueret, siue quod magistratu mi M nime indigeret,per undecim solum dies illi Praesuit. sic enim nonis nulli asserunt. Consulem se in futurum desabnauit,Pompeiumq;M Isauricum sibi collegam assumpsit. sic Appianus . quod & ipse
H CHar tertio Ciuilium Commentariorum scripsit. De Lituo a Io tem,& Securi late scripsi inferius in Numisinate xl x. & xnx.De,, Gutto enim vase sacerdotali ita meminit Plinius libro xvi. cap. M xxxi ix. M.Curius iurauit se ex praeda nihil attigisse, praeter gutari tum faginum, quo sacrificaret. & Horatius Satira vi. Pocula cum cyatho dum sustinet, astat echinus Vilis cum patera guttus is Et Iuuenil Satyra m.& sonat unctis Strietibus: & pleno componit lintea Gutto. Gellius libro xvii. cap. v m. dicit, Gutrum vasis esse genusto in quo oleum asseruabatur. In sacris quidem moris fuisse apud veteres, ut hostiarum exta, dum super aram cremabantur, madescerent oleo, quo facilius exurerentur, edocet Maro in illis: Et solida imponit taurorum viscera flammis, Pingue superq; oleum fundens ardentibus extis. Testatur Varro, Guttum dici a gutta, quod propter colli angins iam humor inde guttatim espueret. Quantum vero ad inscriaptionis A. HIRTIus G. Explicationem, RHirtius Prator a
Caesare creatus fuerat tunc primum, ciun ipse ex Gallijs adue tans, urbem ingressus, se Consulem designauerat, tunc eum ma Eo gistratum gerentibus LLentulo &C. Marcello, quod vel Tranquilli verbis cap. XLI. congci potest, ubi inquit: Senatum sitimpleuit, patricios allegit: Praetorum, Aedilium, Qua sorum, mu,, norum etiam magistratuum numerum ampliauit. Idem etiam ex
se Appiano constat, quilo o supra dicto ita subiungit Pratores
49쪽
8 C. IV L. CAESAR COS. II. DICTII.
vero ad prouincias, prout libuit, aut misit a se, aut immutauit: in ,, Iberiam M.Lepidum, in Siciliam A. Albinum, in Sardiniam Sex. GPeduceum desegauit. Galliae nuper subactae Decimum Brutum G presidere iussit. &c. Quin Caesarem priori numero Praetorum is aliquot adiecisse, duos, qui frumenti copiam in Urbe curarent, Hquidi sti Cereales, & alios, qui cerarij curam haberent, expletumque quatuordecim , siue x v t. numerum, ait Dio librox Oo. licet de creationis Praetorum tempore valde disset tiat ab Appiano: quanquam etiam Fenestella tantum duodecim tunc fu ille dixerit. Moris enim fuit, praeter urbanum Praetorem, roalios Praetores prouincias sortiri, qui in ipsis prouincijs, quibus pro ent, ius dicerent, atque ingruente bello arma caperent, exercitibusq; imperarent : quorum dignitas maior fuit. Sic
apud Dionem libro x xiii. legas de Fabio, & de Quinto in Hispania,Oesaris Praetoribus contra Cn. Pompeii liberos: & apud Appianum Cluilium iv. de C. Norbano dc CHitio, qui in Macedoniam octo legionibus contra Brutum & Cassium praefuerat, deq; alijs apud Caesarem in Commentarijs, & apud A.Hirtium, paeliinq; apud alios.Ego sane amplius in Numismatibus veterum
obseruaui,Praetoribus extra urbem nummos signandi cura dema- et omandata esse, tum libera ciuitategum imperatibus Caesare Dictatore,& Augusto,cum iure eoru nomina imprimedi: hocq: militustipendij maioris commoditatis caussa factum reor, ne pecunia,
stipendij gratia,longinquas ad regiones missa,ab hoste interciperetur: aut,quod Romae ossiciua nummaria tantorti exercitiium,ac
classium ot urbiuin, atque populorum, &,Vt ita dicam,totius o bis terrarum usui necessario, qui Romano signo utebantur, mianime supplere potuisset, quippe in castris, vel in opportunis prouinciarum urbibus, per Praetores, aut per eorum Quaestores, vesLegatos,illis absentibus,vel bello occupatis, pecunia cudibatur, quod in nummis, ut dixi, Augusti etiam a nobis obseruatum est, ut etiam in sequenti libio sito loco admonebimus. De nummis aut in prouincijs ignatis testantur etia illa Ciceronis verba Epist. Fauulian lib. xin. L.Planco: Cum signaretur argentum Apolloniae
50쪽
C. IV L. CAESAR COS. II. DICIT II. cy
si loniae, non possim dicere, eum praesuisse, neque possum negare se eum affuisse, sed non plus duobus, aut tribus mentibus. Verum etsi A. Hirtium non memini Praetorem apud scriptores me legis se, huius nummi tamen sussiciet testimonium, ipsum eo quidem anno, quo inter Caesarem & Pornpeium bellum ciuile exarserat, illius Plaetorem extitisse, nummumq; ab eo signatum fuisse. Sed procul dubio Praetor is fuit. nam vetus fuit institutum, ne quis prius Consul esset, quam Praetor, ut ex Dione colligitur. Nempe vero A. isti Hirtius . ille est, cuius pater a Sylla Dictatore olimi o proscriptus fucrat, ut Dio libro x L v. cuiusq; nomini, belli Alexandrini, Africani, & Hispaniensis a Caesare confecti, Commentaria edita sunt, ut Tranquillus testatur in Caesare, cap.xLv r. qui mox Consul bello Mutinensi, sexto dehinc anno, viriliter in Antonianos pugnans, in victoria confosIus est, & in campo Martio sepultus, ut Liuius libro x x i x. de quo & Cicero in Episto lis ad Brutum, & in Familiaribus , Appianusq; Ciuilium ii r. item Suetonius in Augusto cap. X. & Plutarchus in Antonio scriptum reliquerunt. Caeterum de ossicio, ac iure Pratoris nonnihil scripsere, praeter Fenestellam, & Pomponium Laetum, tumeto alij, tum nuper d Stissimus vir Carolus Sigonius in libro, qui de antiquo Iure ciuium Romanorum inscribitur.