장음표시 사용
141쪽
pINGENDI. Hybs lineis, s lineis eiusmodi quod pingentum est, constet, ut quod plana habet latea rectave At si constet curvis, velut quod lobosum , protuberans, rotundum autonvexum est, lineae quae superiores sunt, urvandae in modum semicircuIi, qui supraentrum extat, quae inferiores, in modum
Θmicirculi, qui est infra illud. Atque hae suntiheae, quas pictorum Vulgus supra insta
culum positas vocare consuevit, ususq; ha- ,ent infinitos , si bene observentur, non nodo in dispositione imaginum, sed&confituendis umbris, ut extantia, plana, rein edentia videantur omnia in ipsis, sic ut lecet.
I . Comparatur pars hac opticu ssienographicis disciplinis, quin observatione aliqua jud θ vulga
De disciplinis opticis res non est du-ia, quando proprium earum, demonstra, quali modo quidque videatur. Minusidhuc ambigi de scenographicis potest, suum illarum finis non sit alius, non aliud iropositum, quam de quo hic agimus. Ita
142쪽
que is Vitruvio I. Archil. 2. Scenographia frontis laterum absedentium adumbratio ad circinis centrum omnium linearum slon in definitur. Sunt, qui in Vitruvio Scio- graphiam scribunt,6 sic reperitur in quibusdam libris , defenditq; Barbarus in notis Sed meliores retinent vocem Scenographiae. Neq; aliter aut Coelius Rhodiginus, aut Politianus invenerunt, ut ex hujus Panepistemone, illius vero libri V. cap. s. Antiq. Lectionum patet. Probat etiam Salmasius ex eo, quiasenos Graecis notat corpus, ac ut corpus hominis, sic quoque aedifici voce itur, ut videre est ex notis ejus ad Solinum.
Quanquam mihi verior sententia, quam su-lpra protuli, sic nimirum dictam esse hanc pictura a scenis, in quibus primum adhiberi carpit. Licet illae ipsa scenae, uti vult Salmasus, ex illo altero traxenit suum nomen.
Scenographia profecto nominatur etiam ab Herone in definitionibus. Neq; aliter in Procli libris emendatioribus reperitur, uti manu sua Dasipodius, insignis olim M thematicus ad oram sui Procli, qui nunc penes me est, observavit Carierum quemadmodum ars nulla majus pictori ad perficiendam partem hanc conferre adjumentum
143쪽
ΡINGENDI. 32 tum potest, sic sussicere haud videtur, cum
inveniantur etiam in ipsa, quae utut naturae forsan satis , grati men imaginum minum conveniunt. EX quorum numero res omnes circulares sunt, a latere pingendae, quippe quas ex una parte altiores, ex altera
parte depressiores faciat. Equidem negare non sustineo, quin ex certis artis regulis ea ratio procedat. Verum fundamentum earum esse quadrata, quae Variant pro positione sua, &modo latiora fiunt, modo angustiora, modo in hoc, quam illud latus magis inclinant. At in circulis res sese habet aliter, nulli eJuscemodi subgectis variationi. Neq; enim magis in remota parte, quam propinqua coarctantur. Certe quae pinguntur ad praedictas regulas illas, non staro erecte, aut posita in plano esse, sed in latus liquod inclinare se videntur. Itaq; nec uisquam omnium eorum, qui picturae dei operam laudabilem, sic eos hactenus elineare ausus fuit, sive quod pictura sicnsulerent elegantiae, sive quod diversum rebus ipsis observarent. Neque nostra χ-um ista est opinio, sed praeivit nobis sentena sua partim Lenckerus, partim Lautenisus, ambo artis limus peritissimi, ipsiq; ad 1 expeti-
144쪽
experientiam consensumq; pictorum qiudelineandis rebus naturalibus dant operam , prOVOCarunt. Quare ad judicium commune ab hac arte utile nonnunquam est transire, ne, dum illi nimium insistimus, deserere naturam videamur vel judicium spectantis, incapax subtilitatis hujus, temere damnare. cos. IS. Lumen mumbra quintum quod ad picturam pertinet. Hoc autem EDdremmae arte, qua Meisunt expositae, Agusirationem, s
Est haec una pars ex praecipuis totius amtis, cujus quis inventor primus fuerit, dici liquido vix potest Nam quod apud Fabium de Zeu se legitur, non eum habet sensum, ut opinor, tanquam ipsi hoc tribuendum. Ze es, inquit lib. XII. c. io, lumi inum umbrarum invenisse rationem trad FI Non lumina umbrasque, sed eorum ratio- nem ait invenisse, hoc est, ut intelligo, mola dum legemq; qua ex parte quodque, hac' pacto, quousq, debeat extendi. anelao ruis
145쪽
pINGENDI. III ruit nonnihil ante ipsum nomine Apollodorus , de quo in opusculo, cujus titulus, Bellone an pace clariores fuerint Atheniis enses Plutarchus Aposiodor spictorprimus inter homines reperit umbrae usum. Sedri Plu-archus non tam de umbris, quam eorum
sit loquitur, ut puto. Vidit credo hic Allodorus, quibus rebus in picturis servi-nt, quomodo subsidio illius, alia illu-ia, alia obscura, alia propinqua, alianginqua , plana alia, alia eminentia autonvexa possent pingi. Sane ante quoq; ibebant, sed incerto adhuc usu ' Nam in picturis linearibus sparta intus lineae, e quibus nos ex Plinio testati sumus insuperioribus, nil aliud, quam umbras quasdam, qualescunq; denique, repraesentabant : Caeterum in tota parte hac sunt ob- Servanda, primum, unius tabulae unum o
abesse oportere luminis quasi centrum, ex quo dimanat, quoq; referatur, quicquid in ea luminosum i Id loco uno idoneo, Certo atq; fixo debere Collocari. Omnia, quae 1 respiciunt, illustranda esse, quae oppositalli, inumbranda. Hoc enim conventcns naturae, quae producit unum solem, ad culus situm omnia sunt illustria, vel umbrosa.
146쪽
234 DE ARTE Deinde lucis umbrieq; longitudinem latitudinemve non pro lubitui arbitrio pictoris, sed centri Mus ratione corporiSque, quod pingendum, qualitate se habere. lias umbras plana , alias rotunda corpora resipere. In omnibus velut lineam animo sermandam esse, quae descendens CX centro, tangat in superficie corpus, tactuq; suo ab una parte adversa lucem, ab altera a versa umbram definiat. Tertio lumen umbramq; tanto fieri intensiora , quanto sine propinquiora vel remotiora centro dicto Quod potissimum in rotundis observandum, quae cum in extremitatibus reflectantur, a tergo coeant, non profecto in extremitatibus istis aut intensissimum lumen, aut umbram maximam admittunt, ut sic di in luminosa circa finem umbrae paululum, ut quae sit abscessus causa jam remotior, Min tenebrosa luminosum aliquid admisceti debeat. Qui haec probe observant, issico sequuntur id, quod est praecipuum in picturis maximel admirandum, ut non plana, sed extantia cuncta videantur. Meq, enim fieri aliter id potest, quam idonea umbrae luminisq, dispositione, sicut ex antiquis
tiam Dionysius Longinus auctor est stα II.
147쪽
PINGENDI. Is Ductis, inquit, ct colgatis in eodemptino lineis, aequalis alio distantibus, rum umbrae lucisi adhibitis coloribus, occurrit inprimis cutis no ris, quodluminosumes flagrans excellenser, est multo propas multos magis conspicuum apparet. Propiora videri ai , quae sunt luminosa. Scholia Analici Pictores quaecum propinqμ volunt pangere ribo detineant, quae autem consava ostrofunda, nigra. Quod ille umbram lucemque, hic nigrum albumq; dixit, quoniam in utriusq, designatione utilog colo' Te Consueverant. Caeterum hac arte apud priscos nemo valuit ante Apellem, de quo Plinius XXXV. c. io : Pinxit Alexandrum, fulmen tenentem. Digiti eminere videntur, fulmeni extra tabula isse Laudatur tamen&Nicias, qui eodem fere floruit tempore.
Idem Plinius sequenti capite : Nicias Atheniensis lumen fri-rasi fodivit, ali ut eminerent e tabulis pictur . maxime curavit. Jungit luminis umbraeq; custodiae istam eminentiam, quia sequitur eam, ex ipsa vel ti resultat. Sciendum autem hoc in loco, quod ab umbris hisce corporum nonnihil disserant, quae a corporibus in alia projici untur. Puta in vicinam terram, in parte' tem proximum,aut quid ejus genetis. Imo 4 acce-
148쪽
accedit in ipsis aliquando corporibus,ut alterum incumbens alteri aut adstans, contra propriam naturam suam id inumbret
Igitur qualis quantaq; ista inumbrati esse debeat,cum cura inquirendum. Apud veteres qui quid tradiderint de ea, scio nullos. Ex recentioribus primus fuit, ut existimo, Durerus Ratio ex duabus, quas excogitavit, haec facillima. Duo ponit puncta a re, quae spargere de se umbras debet, pro arbitrio distantia , luminis indicantia ortum, e- Iusq; intervallum, supra infraq; adspectantis oculum A superiore, quod superiorem
notat lucem lineae omnes corporis superiores tangentes angulos, demittuntur in terram Ab inferiore, quod inferiorem lucem notat, demittuntur tangentes angulos inferiores, quae se mutuo secantes ostendunt terminos pingendae umbrae. Sed notandii, utramq; ejus rationem tantummodo procedere, cum in terras planas umbrae incidunt, aliam esse, cum occurrunt rotunda convexaque Tum enim pro corporuin illorum ratione, ipsae quoq; variare solent umbrat, ac se modo in curvum flectere, modo latius extendere, modo brevius Contrahere, de qua re videndum,quod a Marioisio
149쪽
pINGENDI. 13 insenographicis est observatum Deinde
annotandum , alias aliasq; fieri umbras, prout aut diei tantum, aut simul & solis, vel deniq; candelae alicujus lumine formantur. Primum enim umbras omnes emcit dilutiores, sequentia duo dur1ores. Deinde in illo transeunt insensibiliter in lucidum i atin his sensibiles suos habent terminos,ut inter summam lucem summamq; umbram nil sit intermedii. Quae qui negligunt attendere, naturam minime adsequuntur. Caeterum quae dicta sint huc usque ad lucem umbramq; pertinent, non olendorem,
qui est plurimum a luce diversus. Docet Plinius XXXV. c. s. cum ait Deinde adse- cruces 'lendor, alius hic quam lumen Patet utique splendorem apud veteres diversum quid a lumine fuisse. At quid vere fuerit,
haud patet, nec in eo Convenit inter eruinditos. Vossus intentionem luminis interpretatur, Junium ut censeo, secutus, qui&ipse
est in hac sententia lib. III. c. 7. Sed hoc Plinio non convenit, quippe qui Ceum dium inter umbram lucemq, statuit, pergit enim auem quia inter hoc lumen o --ἡram esset, anesiavit tona=n. Sane quod est inter utrumque, non potest intentio alte
150쪽
138 DE ARTErius esse , cum hoc non sit medium inter duo, sed alterius incrementum Demontiosus pro colore ipso accipit. Itaque sic inter alia de eo: Inter lucem se umbra 'lendor
pectatur. In lumine color dilutus est. In umbra saturatus , in s leniare colorusecies cernitur. In majori lucensis discernitur, nec iterum in umbram intensa, sedum e lumine moderato Verum non satisfacit. An enim ante splendoris inventum nullo usi sunt colore Vero,
nulla certa ejus specie pictores, sed vel lumine diluto, vel umbra saturata e uidenonne ante umbrae luminisque inventam a
tionem , uno simpliciq; usi sunt colore in monchromatis , qui fuit certa speciei Plinius profecto sic statuere videtur. Ergo aliud quid innuit per splendorem,quod ego Puto non colorem simpliciter, sed vigorem ejus posse nominari. Et nimirum omnibus in coloribus languor quidam in defectu, cui oppositus est vigor , feriens ac percellens Oculos acrimonia coloris. Frisich Germanis dicitur,4 a luce colorem differt plurimum. Nam Cum lux conficiatur albo, hic fit suo
genere coloris, in rubris rubro, in coeruleis Coeruleo. Nec tamen rubrum tantum est