장음표시 사용
291쪽
- necessarib illas dispositiones comitantur aut in illis consistum, non dissi mi specie, quod est absurdum, cum sint maxim contraria. R. Si moriis vertiginis tardior, velocior conside entur praecisὸ quatenus iunt motus, dismpant secundum intensionem, remissionem tantum, si vero cQnsideranae secun 'um eam, quam inducunt dispositionem ad agendum, patiendum,
disserunt specie. Quis enim negat eam dispositionem qua corpus fit aptum a. augendum motum Vertiginis in particulis allelius corporis, ad excitandum sensisni Caloris, disserre specie ab ea, qua corpus,edditur aptum ad sistenta morum umiginis in particulis alterius torporis , ad excitandum sensim frigoris in Animalibus. Instabit. Ergb idem dicetur differre specie a seipse quia idem corpus, vi ejus - dispositionis, potest excitare sensem Caloris in uno Animali, dessensem Frigoris in alio. R. In hoc examine diversi agentia debere comparari inter se, respecta ejusi 4em passi adem namque agens ad diversa objecta applicatum diveriimodεndi, testari,aget, iuxta diversas illorum di sitiones. At quando duo agentia diaversmod agunt in idem objeetiam, aut in objecta similiter disposita, ex dia etsis Mistidius mauifesto deducitur, agentium dispositio aut potentia dis
Ex dictis intelligitur quomodo corpora Calida, Frigida in se mutuo agunt a V Lξatenus enim corpus frigidum a containi aut vicinia corporis Calidi incales- . zzz
cit, quatenus illius particulae concitantur in morum a particulis corporis Cati eis, uti M. Cum verbcorpora quae moventuris movent alia, tantumd- ω sso mo sita agiriem deperdant, quantam communicant, particula corporis Calidi non possunt in se nu
movere particulas corporis Frigidi, quin ipse aliquid de sito motu deperdant, κ consequenter corpus Calidum non potest calefacere Frigidum, quin ipsemaestigeretur, qua scilicet proportione ipsius particulae de motu Vertiginis aut Vibrationis deperdunt. Potest tamen contingere ut corporis Calidi particulta plus motus commimicent quam deperdansi quia adest causa aliqua, quae illum articularum morum fovet, aut restiruit qua δ est amissus, sed hoc est accia entarium corpori Calido quatenus calefacir, quod per se debet de morula ticularum aliquid amitterein refiigerari Potest etiam contingere ut duo compora se muruo calefaciantac in particulis insensibilibus, quibus constant, excistent morum Vertiginis aut Vibationis, quandδ scilicet muruo attritu fricantur aut sibi mutuo occurrunt. Utroque enim modo, dum valida compressionestam licularum insensilium elater tenditur,vi sibi alternatim relinquirusi necesiariδmotus quidam vibrationis excitatur, quod licet senseum testimonio in elateriabus majoribus comprobare, sed Frigida hunc effectum producunt per accidens, ut per se patet.
Quaeri potest quare quaedam corpora sicca apparent minus Frigida quam ii xxvii.
auida nonnesia cum tamen corpora sicca, quorum paniculae videntur esse in Quaremmnia Quiete, sint ex positis principiis magis Frigida, consequenter magis T 'L.
292쪽
4. Is R. i. s.f iE sint aliqua corpora sicca, quonam particulae ita liue se coh
quida non reant, ut nequeant facile concuti Magi in motum artiginis aut Vibrationis
avita eum nihil motus accipiant illae panicuue a particulis corporum Calidorum eas de illarum mom nihil detrahere est, festum, ac consequerue nullam abalis induci Catin is diminutionem, aut paucam induci pro modulo sciliceim rus susceptu Posse quo initam corporum siccorum particulas saltem plerasque plus habere de motu Vertiginis aut Vibrationis, ciuiles particula quo. umdam corporum liquidorum, Famvis motus ille oculis percipi nem posit quantumvis Lynceis Motus autem ille potest foveri fluxu continuo inter AEthereae per interstitia particularum ejusmodi corporum sic obsera amus coni nuo aquae fluxu agitaria vibrari junc in virgest in fluminum aut alvorum
profluente consita Particulae autem ita agitatae nihil aut parum detrahunt motu Vertiginis aut Vibrationis particularum organi actus, ac consequenter nullum aut exiguum excitant frigoris sensum Praeterea illa vacillitione anicularum corporum siccorum emcitur, ut Materia AEtherea effluat c corpore siceo per absultus , aut ciun inaequali nisu, sc vibrationes quasdam inparticulis organi tactus excitet aut jam excitatas foveat , augeat etiam, &sic sensum caloris inducat, aut certe non inducat sensum Frigoris, si nullam iaci cat in partibus illis motus diminutionem.
Mereta. quare quaedam corpora sicca, rigida apparent aut sunt remaoui semper magis Frigida, quam alia, ut marmor. R. in illis corporibus eam esse
quiadi inearum insensilium conformationem, qua tantum admittant tenuiores γcorpora sie- teriae AEthere particulas, quae propter parvitatem non possunt satis validem apparent concurere particula organi diseus desaliorum cocporum ut motum Vertig
aut Vibrationis in il is excitent aut foveant, quin potius minuant. Hinc es ... iii fici- ἡ illorum corporum containi particulae organi tactus ad Quietem
compellanturiri frigoris sensus inducavir. Potest etiam particularum insenslium rigiditas, firma cohaesio in ere ut in ill am corporum poris aeoliabilis sit fluxus Materiae Ethereae, qui potest motum Vertiginis particulariam corporum contiguo minuere quem auget inaequalis impulso. XXIX. Queret 3 quare Frigus densat corpora quae Calor rarefacit cum potius th: hibendo morum particularum insensilium debeat illas firmare in ea distantia, ὀ Calore posita R. Quaelibet corpora premi ab ambientibus, ut d
quae ealoe latinn est, quae pressio, propter aeris gravitatem est omnibus manifesta, rarasaei, quod aetate incorpora, me sim in terra aut circa terram. Pressione autem ejusmodi partitillae corvorum coguntur ad mininuim spatium quod possvnx occupare, si aliqua adsint i euimenta. v. g. a particularum asperitatibus, Materia interfluente a suscepta agitatione adhuc perseverante, aut ab alia qua eunque causa. Ac proinia corporum Calidorum particulae quando earum asi satio qua se mureo te lebam est ismaminata ambientium corporum pressio nra se mutuis accedunt, corpus ex illis compositum minorem quam ant habetinoiem apparentem Potest quidem contingere ut accedente subita reis
293쪽
Metuerer, quia subita refrigeratione panes stantiu antequam eum situm adinvicem habeant, in quo sunt niaximὸ vicinae,a quo statu nequeunt valida prensione deturbari, qua potius in eo firmantur. Si partes Fig. A motu earum sufflaminato , in eo quo sunt situ sistantur, nulla ambientiam pressione poterunt ad minus spatium reduci,
- tamen possim leni agitati- melius ordinati, de
minus spatium occupare ut ostendit Fig. B. sic eum m
dius tritico V. g. plenus leniter concutitur, triticum aes
tam spatium redigit , modius majorem illius quam
utarem capit. Si modius vehementius concuteretur, non ita bene ordinarentur tritici grana, aut etiam vi agitatio ri
ais extra modium exilirent, unde pater qui conferat clis
notus quaedam tarditas ad corpora ita ordinanda, ut in spatio minimo contineantur, inuantiis ad id afferat impedimentus motus vehementior. Hinc etiam intelligitur quare a leni monaco lora densentur. Quocumque modo se res habeat semper enim est, pari, cutis corpo m motu Verrionis agitata niti ad majus spatium occupandun, viso timaminato, esse aptas ut angustioribus terminis comprehenoantur. Ouaeret quare moderatum Frigus aquam densat eamque deindὰ paululum xx ruefacit, si fiat ad intensium, ut eam in iuret in glaciem R. Liquid minus Μ 4
setium occupare quando illorum rarticulae sunt flexiles, se facile compo 4 h. .Θε- aliae juxta alias, ut minima inter ipsas interstitia relimruantur, ead- ouatume rem liquidam us spatium occupare, quan 'o illorum particulae factae sunt riacinis ratemsidiores, quia non possim complicari aut con nienter inflecti, Misa aliae α. iuxta alias apponi applicarique, ut spatia quantum fieri potest minima inter irus resimitantur. Contingit etiam ut partes liqui dorum modo in majus modo
is minus spatium extendantur juxta majorem aut minorem virrutem , qua in omnes loci ditierentias impelluntur. Etenim quando virtus motrix est debolior panes liqui torum nan possunt convenienter orduin i, ut in spatio min, mo coerceantis , q-ndo vero majoro impetu cientur, cin motum Vertiginis aguntur, runc angustis terminis nequeunt contineri, sed se mutuo vellendo in
Nagna spatia dissim luntur, quantacunque sit illarum particularum flexilitas. scyidemus liquores expandi in maiorem molem, quando eakfiunt. Habent autem h-ida temper aliquem gradum Cataris, quaa is viget eos im fluiditas, Misperius ostendimus is caliditas auget suiditatam, quia mutua particu-brum propulsi-eeorum celeritas proriam augetur,4 quia motu Verticoso e rrum colimo, is dissolviturimis ita praeminis facilὰ: causas assignare. Etenim quando aquae v. g. Calor fit ire Hior motus Vertiarinis panicularum ipsius manente adhuc earum serilitate,extinguitur aut mulium ritur qua occupat minus spatium,quia illi asparticulae non habe amplius morum expansivum, habini tamen eam dispositionem qua facile positim interis eumponi M Miat aliis ita aptari, ut mirum spatium oeciivent. Si vero Frigus
294쪽
ut antea, majus necellario spatium requirunt. Idem evenit si vis Materiae A. thereae, quae aquae particulas impellit, fiat imbecillior, vel quia illius particulae sim exiliores, vel quia minore impetu feruntur quam antea, ut accidit ouando Boreas spirat, hyeme A Borea enim tenuiores subtilior Materia Drnere adducitur, ut sito lisco dicetur, hyeme illius particulae habent minorem velocitatem Cam itaque Materia Ethesea est .abecillior non potest ita fac, te movere singulas aovae particulas , ut vincat resistentiam particularum ci cumstantium, hinc emcitur ut illae particulae haereant in angustiis nec possint se proxime si1bsequi, sed aliqua inter illas intervalla resinquantire Eas ob camsas aqua, cum incipit concrescere in glaciem, intumestit Particulae autem
quae fiunt rigidae non per quandam sabstantiae mutationem, sed defeetii causae moventis anflectentis, defectu si ilicet Materiae AEthereae, quae tenuior invidebilius movetur, ut diximus, quibus ficitur, ut vix possit aquae 'rticulas prorsum impellere, tandὸm ut nullum illis motum imprimat. Nec mirum videri debet, si dicatur maiorem vim esse necessistam ad nectendas, compliscandas aquae particulas, quam ad easdemprorsiam movendas. Cum enim aquae paniculae sint laeves, non possim facile sola ambientesin pressione sisti, quamvis impellentis virrus sit debilis.zim autem motoris virtus non siifficit inaquae particulas inflectenda , necesse est, ut haereant si minimus opponatur obex,
quia, cum nequeant inflecti, nequeunt etiam ad latera detorqueri.
x inlia addi potest causa rarefactionis aquae, quando concrescit in glaciem, - quae particulae obrigescunt, aetis quaedam particulae quae illi,.qui. An erant permis Min iociarae, ab illis separentur, 'uod quid in suis convolsiniis tionibus au ramorum expansionibus multum Materiae Ethereae complemi tur, facile agantur in morum vertiginis in propussis undique aquae particuli
cavitates sphaericas ut plurimum efforment quando scilicet unica aeris particula in paucae ita moventur. Si vero plures aeris panicula in unam molem effluant, cavitatem efficiunt diversimod figuratam, ovalem v. g. anfractu
sim,e. Rusinodi cavitates sitiit frequenter conspicuae in magnis glaeie m libus Verosimile est aerem quando aqua immiscetur, Mastica omni sprili a-Y,- ri, eamque recipere, qyrando ab aquae particulis risidis separatur.
x. Eh, ii Objiciet aliquis cum clarissimo Philos hocialita esse eorum sententiam.
.=itis. M asserunt aquam rarefieri quando concresci in glaciem, ut vulgδ credinurentium gla ex phamomenis, quorum causae non fuerunt accurate satis exploratae. Etenim
L credim rarefieri quando mutatur in glaciem, quia vasi, in quibus continetur disi v it, nisi via pateat, qua exterius sibi locum time. Ea pror et si Syphus vitreus aqua plenus hyeme gelidis Boreae statibus exponatur, an . cum concrestit in glaciem supra Syphi labra exfiugit. Si aqua in rubo ferreo conclusa pari modo congeletur, glacies embolum in tubi ruramen magna vi
adactam expellit., ita ad majus spatium sibi viam facit. Imb aliquando est
observatum quini, cum in glaciem concresceret sea expansione tutam semreum , quo continebatur, quia erat validiore obturamento conclusim dist
295쪽
σ-ωcongelatur cum tamen ea Phaenomena commodius possint explicari, dicendo vi rigoris vasa in quibus aqua continetur magis consti ingi , quam aquam dilatari,is eorum cavitatem fieri imparem ad illam continendam, quas ore fiat nunta condens . Verum praeterquam quod ille Philosephus nota
probavit in vitro , in serro, aliisque metallis, istis magnam per frigus conde laionem induci ut tanta glacie aut aquae in tubo ferreo aliisque conceptaculis in glaciem concrescentis moles extruderetur, mine congelatae rarefaetio fit omnibus manifesta per gravitatem illius in specie minorem, quam gravitatem Si qmdem glacies innata desaliquamulum emergit in aqua tum frigidatam tepida, quod fieri nequit, quin ejus moles si major, quam eratante comaetionern ut patet ex demonstratis de aequilibrio liquidorun Contra haec insta ut aliauis dieetqueIuxta ea; quae superius docuim 3, aquae Orig. particulas si quiescam pone in minori spatio eontineri, quam si non quiescant, Res deturae conse paenin glaciem esse densiorem'iam aquam. Verum esse partes inflantiae αaquae, quando quisscunt posse in minori spatio contineri, quam quan o mo et n.
ventur, fi fuerint convenienter ordinatae, Mita inter se compositie ut inter ἴ . . ipsas spatia minima relin hiantur Verum id nequi reperiri in glacis, in qua lalisiεa-
pauculis non fuere it -dmarae& accommodatae. Nec M. potuerunt ita accommodari, inter se componi, mini ante quietem lippo nrur amisisse uiam flexilitatem, quae ad convenientem istam ordinationem est summe n
Illi,cim seims constituunt in Quiete Particularum insensilium corporum orie insidorum , nece ia consecutione dicunt frigus esse aliquid post um non Frigus est meram Caloris privationem, cui sententiae etiam debunt rubscribere illi, qui Nin i mucontendunt Frigus esse qualitatem a sis subjecti realiter absolute disti ham. 'etenim quod nihil est noni est sui sensem aliquem excitare, non eget ad salpro uctionem aliquo Mentium conatu, ipsum non agit in sirum contrarium, aut privative oppositum. Quomodo fiat in aquae congelatione partium inter se cohaesio, an illariim xx quies sematur tantum imbecilliorem Materia: Ethereae impulsionem dc nihil i/qμφ' amplius ut necessistium ad partes illas colMendas videm di gynina majox in 'Pa' TMisitione. Etenim cum aeris particulae moru pernicissimo agitentur, Silini fusione sp
mam contineant ac fundant Materiam Etheream, min, etur posse extimam talis ma--
aquae superficiem spirante Borea, aut hyeme existente acrioi tam facilescongelari, incipit enim aliquando in aperficie aeri contigua quae congelatio. Alim. videmus liquores varios milia existente refrigerationis causa, paucae materiae idonea peruinione coagulari restigeratique Etenim, si in venas Ani, malis vivites datur parum miritus vitrioli, sanguis statim cori utatur& Animal moritur. Sic lac ab assutione pauci acili an ab in usioneis auci coa :uli concrescit in massam mollem, quae tandAn induseatur. Haec omnia suadere, Mima per aestem esse di am quamdam materiam, qua paries aquae, aliqu-- licitiorum uniunmes oua λ concrescunt in laciem vi frigoris vi setur
liquotauri uniu- , qua δ concrescunt in glaciem vi frigoris:
main suis knMaaia savere quod reser u regorius, scilicet esse quosdam:
296쪽
laeus qui unius noctis spatio mense Februario in totas pericle congelarimrae diobus aut tribus diebus aquae conermionim ad multam piofunditarem extemdi, cum tam3 ante illum mensem quantumcumque risus urgeat suam servent fluiditatem, nullumciue in illis appaleat glaciei rudimentum. Idem A ctor refert in medio eujusdam ac glaciem conservari etiam quando maximὸ viget aestitis aestus, reflexi a vicinis montibus silares radii aeris servorem augent. His addi potest quod a viatoribus est observarum in locis AEquatori proximioribus sentiri risu intensissimum, in locis remotioribus e remi hus. His addi possit te sibitae Caloris in Frigus permutationes, quando Austa succedit Boreas His, inquam, si vald probabile esse materiam quam iam spirituosam, quae quando aquae insun ururillius particistis collim Non posse tamὸ eos emebra explieari per vijorem aut minorem Materia: Ethereae tenuitatem, per Majorem aut minorem illius velocitatem non facile admitae, dum esse contendo. Quomodδ illis Mareriae AEtherea variis dispoisionibus illi effectus possint produci intefluitur ex dictis. Potest aut- varias ob causas contingere, ut Materia Etherea ni subtilior 3 segnius moveatur in uno loco quam in alio, cuius rei causas nonmillas jam assigna vimus' plures asseremus in sequentibus. Quemhdmodum e ci potest ut materia quaerim obguli vim habens ad unum locum deseram potius quam ad alium, tu effici potest ut Materia Etherea his ilior, imbecillior ad unum locum ὀγfluat magis quam ad alium. xKxv Qualis sit congelationis aquae progressus ostendunt observatioties sectata Cong*la viro clarissimo D. Marione. 4m enim vas cupreum octo pollices larum, α
Ioni iii. mpQmbrςVe empus in aqua appariterunt exilia aequae concistae fit,
menta, quorum alia erant horizontali perpendicularia, alia eidem hortibnti parallela illorum aliqua fundo vasis, alia verδ lateribus adhaerebant; homin aliqua cum illis se iecussabant in quibusdam locis Illa flamenta sensim fiebant latiora, eorumque latitudo, esse a per inclinationem aqua, videbatur esse uimicirciter linearum, quae erant par allela inter se distabant spatio etiam trium circiter linearum. Postquam vas nova aqua filii replerum, nova ut prius an 'ruerunt glacie filamenta, nova lamina quarum quae erant fundo proximae se sim se expandebant sciandem glacies torum vasis fundum operiebat Lamina quaesuperiori aquae superficiei erant proximae,sensim in glaciem continuam mi verunt, relicti foramine in medio saperficiei, in quo aqua non coeagelabatur,
ita ut foramen illud esset adhuc aperrunt,ciis glaciei crassities erat unius pollicis Aqua, quae sensim per illud foramen est debam , sensim ad latera concrescebat in monticulum assergens, de foramen sensim angustius emciebarur, eoque tandem occlus, glacies cum quodam strepitu bit vis uia. Apud eu π dem Auctorem plura videri possunt experimenta circa congelistissem aquat
. , ... η,. in hujus concreti is descriptione exponuram phaenomena ex iis, quae mena .ii di imur axis facilὸ explicari posse videntur. Ac i, qui quae enitio p
eaviur bravisti in Ovidio glaciei, in aquae supiis siqua E, lin
297쪽
htatione aquae ad congelationem tendentisci foramen autem manet apertum propter continuum aquae essi uentis nissem, quo aquae concretio impedituritamiadem ob causam,obturato foramne,glacies cum strepitu rumpitur. Ad eam ruptionem conferunt bullae ex aereis particulis collectis excitatae, quae ad expan-honem valide nituntur, quod patet ex eo, quod si aqua fiterit per ebullitionem aut aliter ab illis particulis expurgata, quae ex illa formatur glacies pauciorcs habet bullas, serius rumpitur. Ex sundo dateribus vasis deducunt ir primae flamentorum aut lamimrum congelationes,quia ibi primum obrigescunt pa ticulae aquae, Sescarum motus extinguimr, unde ibidem primum bullae fori a mn, tota etiam vasis superficies ante obducimr glacie, quam pars superior con-σescat.Ruptionem cum imperii veluti explosione quadam ficit vis elastica
aeris multariam particularum in unam molem collectione roborata,&vehementius urgente, quia Materiam Etheream determinant ad Verticosum motum excitandum in tota earum mole Separantur autem aeris particulta, quia cum ipsae
Et rigidaeae varie convolutae, nequeunt facile cum aquae particulis, cum rigi-iliores facta sunt,copulari. Quam admiranda sit vis Frigoris non mium in corpora teneriora sed etiam ii XXXVII rduriora res est notissima.Nemo enim is rata intensiore stigore tenera plan
iam sermina, non secus ac igne fuissent exusta, exsiccari, ipsa plantas ne Iaalia
cari, acleo penetrabile'igus adurit, ut loquim Poeta Animalium partes camiiose inducta per frigus gangraena corrumpunmr Lapides ipsi recenter e terra extracti, nondum ex nausta humidicite in frustula constitagiuatur, si frigore acriore urgeantur quo eriam ex magnis durissimis rupibus naoles ingentes exscinduiarur Horum Phaenomerus causa facile possint ex iis quae diximus deduci. Etenim cum lapides qui habent contexmm laxiorem,'umdΛ recenter Eterra sunt emti habeant poros aqua plenos,ea acrioris Frigoris appulit rigesce te,necesse primo exteriores lapidis particulas ab invicem divelli,&dcinlieco gelatione ulterius progrediente etiam interiores& tandem torum lapidem i. pulverem dissilui. Si magnae pium moles connectantur materia Meterogeue spongiosa aut fatis laxa ut minam facile recipiat, facile intelligitur ex dictis,si1- perveniente acriore frigore, aqua gelascente, eam dissilutum iri, unde sequetur rupium dis uisio.Si in rupe durissima rima e parvo hiatu in cavitatem ingeu qtemerpandamsi quam aqua oppleat, si congelatio ita contingat,ut primum in orificio aqua ita concrescar,ut reliquum,quand congelabitur,nequeat obtur mentum orificii permunpere, necesse est in expansionis nisu glaciem, rupe datu muta, majus spatium quaerere.Nec mirum id videri debet,cum pa vasa e metallis durissimis aqua quam continent congelatione rumpanmr. Recentia plantarum gemina iurculi teneriores acriore Frigore corrumpunm , quia cum habeant fibras teneriores Iuccim aquo lim plurimum illis interje stum contianeam,paniculae quae nequeunt obrigescendo seatium majus quain antea occupare,quin fibrillas resistendi incapaces variis in locis distrahantis rumpant,t iniuque germinum c.contextum evertant Hiccum nutritium aliosque dis.
Myia,unde sequitur integra curruptula siquantibus particulis quae rueres
298쪽
εφφομε cc uexa comulanxi sam contra seliquis ambus cosingatur, Napostae, designante colore fi isco. inalium partes molles si validiore Frigor urgeantur modo non absinta corrumpuntiu .Hae tamen si non sint sph celo proximae leni Calore sensun resti. tur. Ut autem sine puriculo Calor sensim revocetur, Medici lςnt anti ectas cum nive aut aqua non calida fricare , ut manus Gualiscunque Calor*mpere- Λ sic gradarim fit progressiis ad ea γε magis calefaciunt. . subito
validiora calefacientia adhibeantur,non modo non sanantsed etiam sphacelluna celer ni,quod videtur hoc modo contingere. Quando partes impense pessi, ferata igniluculento admoventur, aut illis applicantur lintea valde calida aut mili earum particulae insensiles valide concuriuntur,cum aute ob eamquam Frigus induxit rigiditatem,ne pacant obsequi impulsom,rumpuntur. Quae sum teliquis tenuior. agis mobile a reliqui articulis sejunguntur abeunt ita aera aliasque tuo secussu quatiunt, deinde sesumum autetiam fragunt, itaut necesse sit fieri partis perfiigeiatae dissiautionem, unde oritur mollities, & pro, pter partium expiraxionem concidentia, 'uia nequit fieri ejusinodi dissesutio sit e principiorum exaltatio ac fermentatione , necesse est transpirabilia esse
horrenis roetida. Cur autem caudices, vetustiores arborum rami Frigoris saevitiei obsitiat. nec ab eo corrumpantur ut germina aut surculi juniores, ratio deducitur ex iis,
ouae diximus Etenim in arborum caudicibus, ramis votustioribus λα Brmiores, iisque interjicitur succus aquosus paucus, cui partes satinae plurima permiscentur, nonnullae spirituosae dose hureae a quibus valida concinio impeditur,praetere illarum partium cortex est laxus, spongiosus paucissimo Iucco aqueo perfiasus hyemali tempore , ac consequenter est munimentum non -ntemnendum partium quas investit adversus vim frigoris ut patet experie tia.In ejusmodi enim corporibus multarum saltem partium motus vibratorius . . si levissima conservatur, eoque frigoris ad ulteriora progressit impeditur,
ut saltem multum minuiruta Dicent congelationem germinum m.esse tantum causam remotam 5 mcasionalem corruptionis illorum cor'mun, quam proxuia efficiunt lolia cα Iestes crassiores a calore superveniente adducti Scilicet si aer congelata gem ambiens a quacumque causa incalescat , ad eum statim deduci globulos elestes crassiores qui impetum faciunt in poros germinum angustiores fa ctos vi Frigoris , a quibus ab eodem frigore iterant extrulsi , succedenti, in eorum locum globulis exilioribus, adeoque majores globulos cum in motiqvus angustioribus vim cunei exerceant,germinum particulas insensitos Ma a se,constingere,extrudere.Haec quidem runt ultiliter excogitata, sed an sar, te dicta,merito dubitamr. Etenim i cum ab ea regione, in quibus sumnia, o Frigoris asperitas, procul expcisi supponantur globuli coelestes majores, vim Materia Etherea crassiiure ad loca calidiora , in quibus facilius movem inigiunt,vix credibile est primo Caloris, quacumque causa inducanax, an ,
299쪽
greminae elentur, i congelatione periclitenrur, quia sent humore aque turgida, necesse est eoium poros non modo non constringi, sed etiam dilatari mando congelantur, rarescit enim humor a reus quando congelatur, ac con- ωquente mearus, in quibus continetur, dilatat, ε ipsim etiam pori dilatant tantque capaces maiorum globulorum coelestium.Et saia si ob mi omnistiam a globulis coelestibus plantarum germina eorrumperentur, rami robusti res trunci essent magis obnomi corruptelae a congelatione , quis certissime meum pori urgente Rigore aeriore fiunt angustiores , nee primo Caloris adipulis pristinam amplitudinem recipitant,propter fibrarum firmitatem,ac proin de datur occasio majoribus globulis coelastivus valido suo impere omnia disi
Certissimul 1 quidem est a Calore intempestivo germina comunioni proxia ita di tui, quae potuissent Calore moderato restitui, semper corruptiones fictam a Calore ruperveniente citissime manisestari , quia partes ditatutas i lmotum concitat,sejungit, lispergitque, undὸ sequitur corporis corruptialislim
ite concidentia comagati , loris mutatio&c.
Ut quaedam liquid dissicilius, quam alia e geliniti essieit Materiae AEtheo XIXI Ire multitudo eorum particulis interjecta. Ita virum est Aristoteli qui libro ter tueri tio de Generatione Corruptione .cer di xumaistis ab Ethere diiser .. IA. severi. Multam dico Materiam Etheream respectivesad molem parilaminin auiditatem, quas liminet c ad ea quae illanam figura assere impedimenta aliaque.
De corporibus Fluidis o de Moris. ALiqisi Philo holii Mingunt Fluida ab humidis . tantque humida ET
censenda esse illa tantum corpora , quae siccorum superficiei adhinensi Andistis- u&in eorum poros penetrando illa humect an , reliqua veris , quae faci Mamur, ted uunt niti ab ambiente contineantur ulnida aut liquida appellanda esse 'que dicunt. Qui hanc hiunidi 8c liquidi distinctionem invexerunt in Physicam, 'ad pauca tantum laenomen attenderunt. Si enim ea , quae in hac rerum corporearum iniversitate gerintvr attentius consideravissent, facit advertis sent nullum esse Fluidum,ouod alicui corpori Sicco non adhaerescat, & nullum esse eorum corporum,quae numida appellant, quod non abhorreat a contacti cujusdam corporis sicci,adeo ut illi nequeat uniri nisi adhibito aliquo artificio , aut praemissa alterius liquoris missione iuerit praepararum. Sic videmus aquaris,quae tam facite adhaeret lignis quibusdam,terrae,lapidibus,c.non posse agglutinari corporibus pinguibus oleolisque, nec eis,quae pingui hi se uti M. sim liquore sim oblua.Quantivnvis aqua aftundatur sevo, pinguedini,pennis Anatim p1lis Castorum m. statim tota dimini oleum quod tam facile pin-llibus si latur, eorum corporum contactum respuit, quae aqua sunt persus, ercurius aro facilis umtur de in illius insensiles meatus se insinuat , si
300쪽
amen supra lignum aliaque corpora effandatur, in globulos sescolligit, velati hostis contamim ellugeret.Ex his Auenomenis fit manifestum,omnia fluida d, uenda esse humida, numida fluida,& quod attinet ad humectationem aut a, haesionem corporum fluidorum cum siccis, praete fluiditatem , quae est necessaria ad ficilem applicationem, necessariam etiam esse quamdam Fluidorum sonuenientiam cum corporibus Siccis,ut illis adhaereant, cujus desectu Aci, tur, ut quodlibet Fluidum possit humectare quaedam corpora Sicca non γmen omnia,itaut vis humectandi praeter fluiditatem imponet illam conveniem iam, quae, quia reperitur in quolibet Fluido respecti cujusdam corporis non respectu aliorum, quodlibet Fluidum potest dici humidum respective non a, solute , ac consequenter male inducta est illa differentia corporum, tanquam aliquid absolutum Aristoteles indiscriminatim utitur illis nominibus affinem significandum Laal Gener. Mox. Et sane in utrisque reperitur ratio fluiditatis ut patebit ex definitione Fluidorum, in utrisque dignoscitur ratio humiditatis respectu cujusdam corporis Sicci ex allatis Pliaenomenis cis u Flu la enim aut humida dicuntur ea corpora, quae tactu facile cedunt Mirit, rio io comprimantur parva impulsione eorum paries separanrur, deprimuntur& huc siquidorum aut illuc deseruntur, aut etiam sponte secedunt, nisi ab ambiente coerceantur; eamque ob causiim pluida vulgo definiuntur corpora 3 facile assienis ter in nis suis sicile contine r. Haec est communis notio liquidorum , qui libet, liquidum aliquod corpus delaturus, illud excipit vase idoneo multi luso, non hiante ut illud coerceatin ejus effluxum prohibeat ad Sicca deferes' da nulla similis cautio adhibetur , quia illorum partes ibi mutuo cohaerest Haec simi notissima quae autem sit causa Muxus liquidorum, quando vasa sit
bus continentur rumpuntur aut eorum latera vel fundus hiant, non est ita 'x'
spectum. 1 Piopositio i liqui lorum particula cientur cinmnuo motu proriam in '
Causa eati, nes loci differentias, hoc est aliae feruntur sursum ita deorsum, alia de ποῖ inui eorum sem,aliae sinistrorsum,aliae in alias panesa robatur haec propositio,quia illςρον φst 'o v ticularum motus habet necessariam connexionem cum aptitudui Fluid0ΠΦ',um is ri id Mustndum in quamcunque partem, nisi objiciarur externum aliquod impς ne ioei dis dimentum, nisi alienis terminis fluida contineantist Si eum corporis liqui hiarentias particulae insensiles quiescunt aliae juxta alias,fracto etiam vase,ant aperi seu mine in lateribus aut in findo,aut facta rima, illae particulae adhuc uiescon liquidum non enundetur, nec enim ab aliqua causa impelluntur illae partic.
XIII. Aliquis dicet fluiditatem corporum sussicere si illorum particulae sint exit Τ,ya uia parii habeant figuram sphaericam aut spluericae valde affinem, ovalem cylindus ' citu ας ς p x ta' tum superficies si admodum laevisatis enim , Mibunt, dissoli Ad; 'Issu; xionibus emcimt,ut particulae,quaesiuit aliqua gravitate praeditae, nequeant ii ἡ; item sine aliis insistore, sed facile ad latera defluant, Malias propellani in partes oppψ,
Missu las,si in illarum interstitia tantillum inserantur.Αd nae respondetur. I. N 'probari eas esse particulatum disi,ositione in corporibus liquidis.