장음표시 사용
431쪽
lo haec, ipsaque latitudo, non enim dum sic apparueint, quicquam de iis comminuitur, erit hujusmodi , ae.1uabilis autem haec superior paginarum planietes, proluitis paululum ab latitudine lineis in sursum, Sic. Item k haec inferior ad eandem rationem status , Sie. Nonne diraesentata vobis species videtur quin & apertius uti inc siit Ilias, illinc Odyssea, sic. Ducantur de singulis an-Iulis in longum , eodem ut diximus paralleli modo , Sic., uis mox unusquisque descriptus finiatur lineis sic quam
rope eadem oculis, in sanc alteram commutata nunc
st forma illa prior. Sed jam altero contenti exemplo trimus. Esto hic M. T. Ciceronis , vel C. Caesaris facies id perpendiculum discriminatrice linea nullam declitans in partem, sed porrectissimo contuitu perspiciens inaanc M. Antonii vel M. Catonis, hoc modo, ut reliquumam corpus, cujus haec eadem est ratio, dimissum fecerinus. Punctus autem quo terminatur frons, Aristotelico more sit A. in interciliis oculorum hic sit B. in extremisaic naribus C. hic mento sit D, vertex Ε, gula inferior G. Dutetur inde prospectus, ad medium usque horizonta ollatur, dirigaturq; acies in signu hoc, ubi sit liteia S. hoe Dodo. Ducatur nunc linea directa AB, ad S , sic reliquaetidem suo intervallo similiter sic. En ut perpendicularis, quae modo fuerat nunc obliqua , quin & caeterae partes in-ra fuas continebuntur lineas, sic. Simili etiam modo de ranc altei a M. Catonis in despectum, suspectum, aspectu. ix dimidio . sesqui oculo, vultu ve toto, diverterimus in ville varietates. Sed rerum omnium similitudines, quem - dmodum ex concisionibus reddendae sint, in aliam diem .ransferemus. Est enim maxime, ut mihi quidem videtur.
negocii satis mihi nimc sic eam vobis breviter si nifican . Atque equidem videmini nescio quid aliud agere, ve teorque ne jam permolestus esse acceperim. Sed quando- auidem coepistis obdurate, mihi de Statu motuque pau ra quaedam hoc loco dicenda. Status igitur, unde Statuae
Iictae alii sum recti, alii nexi , alii γ ero di obliqui recti sta
432쪽
tus ii sunt, qui sui natura constabunt, nullamque omnino vergent in partem ut cum altimus. Flexi sunt, qui primum a rectitudine declinaverint, ut cum proni supinive accumbimus. Obliqui vero, cum aliquo facies avertetur, membraque ad actionem distorquentur, quorum omniucertissima ratio his ipsis continebitur finibus, quos hic effectus cbmprobarit. Omne quidem corpus, nisi extrema sese undique contineant librenturque ad centrum collabatur ruatque necesse est. Stantibus itaque sic nobis pede in uno, si quo mutabit coi pus, declinaritque a recta linea caput plus pede, necessum concidere. Quod in' iis videri manifestissimum potest, quos Graeci σχοινοβατας nostri haud minus inepte Funambulos dixere. Illorum enim corpora sic librantur, ut si quam in partem inclinarim, iam jam ecce casuros speramus. Sin vero vertatur iii dextram facies, perpendicularem ipsam ab extremo narium lineam, dextri pedis quo semper inniti solemus exteriorem nodum non progredi. Aut si in sii nistram, interiorem sinistri vix attingere. Sinistrum vero pedem non longius ab dextro ire quam pedis unius spacto Motuum vero neque enim quae a principibus philosophiae, ipsoque Platone nostro dicta de statu motuque sunt, repetenda nobis ipso in loco duximus, Quidam sunt primi, ut cum incipimus moveri. Quidam medii, cum intra initium finemque versantur , Quidam ultimi , cum ad finem fere pervenerint, necdum firmantur. Si enim firmarentur, status quidem dicendi essent, non motus. Quare de illi status laudantur, quei vel 1 moribus facti videbuntur, vel in motus transierint. Motus praeterea aut sunt faciles, aut violenti. Faciles motus sunt, qui remissa nulloque fiunt conatu, veluti cum deambulatur. Violenti sunt, qui vires conatusque vehementiores exprimunt, veluti cum accurritur, Cum trahitur pelliturque huc versus de illuc.
Eiusmodi sexcentae sunt varietates. Alii fiunt hue illuc in rectum, alii in dextram, alii in sinistram, alii feruntur in sursum, et iii in deorsum. Est autem uti status & motus ita & ocium. Ocium vero alterum est liberale, illi
433쪽
,erale alterum. Liberale, est veluti cum philosophos morem commentantes, uti apud Aristophane Socrates est, in ista suspenderimus.Πliberale vero jam dudum in omniurictorum consuetudinem venit. Praecipueq, solitum fieri a antenio nostro, ubi negligetes famuli modo accumbunt. Dodo dominorum imperia deoscitantes expectant, modo nertes, stupidiq; manent. Quod opportune factum si fuerit, jucunditatem simul atq; ex varietate gratia afferet. Sed ruim superioris perspectivae species , quas tamen de Her-riogene mutuabor Regi tuo , potissimu duae σαφήνιοι cum cilicet spectantium oculi quadam afficiuntur perspicuit e. Sic in medio classes aeratas acti a bella eernere erat, to umq; instructo Marte videres fervere Leucatem, auroque: ffulgere fluctus. Itemq, illud, Namque videbat uti bella es Pergama circum, I ac fugerent Graii, premeret Troja-ia juventus, Hac Phrygas instaret curru cristatus Achilles.
t ευ ρίεια cum videlicet exornatu quaeque suo ac decora, lacent. Sic: Saevit in medio certamine Mavors celatus feris
. tristesq; ex aethere divae , & scissa gaudens vadit discoria Palla. Posterioris aute hujus tres, 44γεια, Quando sci-cet ex ea re quodq; praecesserit, quodque sit, evidentissime epraesentatur, Sic: Et versa pulvis inscribitur hasta, leviq3 alens in pectore vulnus . cum quid ex ea ipsa re uturum jam sit commonstratur, Sic: Constitit in digitos xemplo arrectus uterque. Manet imperterritus ille, hostea agnanimu operiens,& mole sua stat. Ἀμφιβολία Quoties ubium fit , quae medio locata res est, huc potius an illuc, ferri oporteat. Sic. Lora tenens tamen, incertum enim viis
eri posset, idne sit quanqua haereat curru resupinus inani,n quanquam cervixq; comaeque trahantur per terram sci-cet inter illas media . Ut enim altera manifestiorem quae ondum acta est, rem facit. Altera futuram ostendit. Ita &aec rem utrinq; dubiam proponit, quod in Pol ignotoTha o pellaudarunt. Fertur is militem ita pinxisse, ut dijudiari haud ullo sane pacto potuerit, conscendere mallet mi. S equum, an mallet equo descendere miles, quam rem M si nos Sculptura nuper imitati sumus. An non Homerica
lud glauci,Aate alios semper magnis excellercrebus, ha- Λ a b cre
434쪽
bere in animo semper debebimus 3 Item &-, quotiepiusquam fiat intelligitur, cujus generis fuisse a junt pictuxas Protogenis sic,Trunca manum pinus regit, Demissurlapsi per funem. Indutus at ol im Demolos cursu pallate Troas agebat. Sed in omnibus hisce praeterqua in Amphibola unico hoc semel Poetae, nam qui apud Sculptores nc stros invenias 3exemplo contenti erimus, Intextusq; puefrondosa regius ida, veloces jaculo cervos cursuq; fatigal Acer anhelanti similis, quem praepes adida Sublimen , rapuit pedibus Ionis armiger uncis, quae rogo Enargiat Qui vero & haec quae sequitur Emphasis 3 Longaevi palmas nquicquam ad sydera tollunt custodes. Quid vero&hoc pistremumὶ Saevitq; eanum latratus ad auras,quam multa e
eo intelligentur' Pueri e erte speciosissimi patientiam, Irtemperatissimi raptoris incontinentiam qui nec stragulquidem expectarit,sed jam de Graphice satis. Altera ver
Ductoriae pars quam h. e. animatione vocavimur Sed quidem μίμηm continebitur, h. e. imitatione,Cujus talia, ut mihi videtur, vis est, ut vel solam eam posse Sculptolsatis esse assirmarim. Ecquid tam multa 3 quam angustissimis ecce terminis Sculpturam finivimus,quam facile eccviam commonstravimus 3Certam, brevem, antiquissimandi quae sola Lysippum eo usq; perduxit, ut ab alio se essin etiam edicto vetuerit Alexander. Credendum est enim cstensam hanc sibi ab Eupompo pictore, ac vere Lupompviam tenuisse semper, neq; ab ea unquam divertisse.ille ei enim quaerenti Lysippo, quem potissimu artificem sequeretur commonstrata multitudine, respondisse fertur, naturam eam imitanda, non artifice Nos quoque hortamul
admonefacimusq, identidem omnes qui Corynthii, noΤuscanici esse cupiunt, ubi corporis circumscriptione secerint, remq: ad gestus Symmetriamque perduxerint, naturam ipsam diligenter inspiciant, habeantque & elegantissima & pulcherrima corpora. Nam quod Zeusis Crotoniettas docuit, Perfectam in uno corpore pulchritatem hau facile inve as.Si nudos inquam fecerint nuda & quos voluerint gestus aptissime imitantia,unde singulorum membrorum juncturarum,nervorum, venarum, Iugarumq; pa
435쪽
ritionem suum opus deducere possint. Scio quid ridetis. Argacisculi estis plus qua speraram, Alia quidem apparet
in Herculis quoniam Hyle non licet tergo, lacertis,pectore, eruribus ac toto denique corpore, hydram conficientis, alia cum Antheo luctantis Alia tauro cornua dissipantis, Alia aliter agentis, Dulciter tamen, ac non uti ab eo factu est, qui Colconii ad Pauli nuper posuit. Ille enim ita,ut ajunt, cruditer equum imitatus est ut non aliud qua denudati equi facies videtur. Sed satis quide ut arbitror a nobis dictu est, de ea parte quam maximam putavit Donatellus, designationem, ac rusticioribus verbis, Quae tamens ensitentur, dexteraq; adjiciatur, sane quam pulcΓerrimum opus efficient. Nunc vero de altera parte dicendum esset, quam nos χυμικην sive fusoriam nominavimus, quae quoniam & fce da de caliginosa est, eam si videbitur, praetermittamus. Non enim cera, non buxus, sed creta, sed stercora, carbones follesque tractandi. Movenda Lipatensis ossicina, Exercitan di steropesque, Pyracmonque, Ac satis duduin estis hoc sermone nostro defatigati. REG. Nisi tu dicendo, nos quidem nequaquam sumus audiendo, ut pro utroque agam. LEO. Perage nec tam causati occipias. Tum ego sic. 'Chimice unde infamis illa omnibus usitatissima seculis ars di-eta, quae circa metallorum exalteratione versatur, in duas a nobis dividetur partes, in Formarum confectionem, & iametallorum informatione. Formas autem nunc eas intel-l ligimus, quae speciem de cera suscipiant, contineantque, aei postremo tandem fideliter reddant, in omnibus cerae pol tissimum natura consideranda, nec fiet tenax, ne terrea, n turpis, Mollitur deinde , subigiturque tomento vel Ven ire equino, pari portione, quoad neutrius discretio fiat, additis interdum cinerib. lateritiove pulvere. De siccatur, eraditur, eXcribratur, rursus perfusa aqua lutescat, neq; duriust neque mollius. Dicerem quid prima, quid secunda quidve tertia sit illinitione observandum, quemadmodum postremo ferreis vinculis cogendae quemadmodum decoquendae humanaeq: sint formae, nisi consulto vos ipsa videre quam audire malim. Atque equidem puto vos in officinis istorum, qui bellicas muroru machinas atque aera sonantia fun-Λa a dunt
436쪽
dunt interfuisse. In metallis vero ip sis informandis diligentior prorsus erit ratio adhibenda, ne chimisticarum elogio, opera simul & carbones perdidisse videamur, in qua quidem re summu erit, metallorum naturam cognoscere, atque ubi delicuerint ebullierintq; informare. Neq; vero est quod I hysiologica nunc adducam, vosque ego doceam quae sit a ri, argenti, ae is, stagni, ac caeteroru natura. Quidve ex horum confiat permixtura. equidem nolo noctuam Athenas, aut videri Chunice sciens Intelligendum tamen aes tem Derasi solere multis modis. Alia enim utuntur tem Perat uia campanarii, Alia & nos. Quae scientia defuit Donatello. Nunquam fuit ipse campanarioru usus opera sem-Per. Illorum temperatura, vicenae interdum,& ex qualitate aeris, trigenae librae stagni in centenas aeris. Nostra vero aut statuaria, aut Tabularis, aut Sigillaria. Statuaria haec, duodenae stagni in celenas libras aeris, tertia parte collectanei.
Plumbum quidem ipsum aeri non admiscetur. Additur ta imen plerunq; ad colorem, nigri plumbi portio decima. Argentarii vero id enim est albo nigroq; pariter mixtis, vicesima, colorem contrahet, quem dixerunt germanicu. Plumbi nigri duodecima addita Cyprio purpureum. Tabularis haec denae librat stagni in celenas aeris. Sigillaria vero haec. funditur aes collectari eum longo usu perdomitum, simul &orichalcus pari portione, in singulas libras additis interdubinis unciis stagni, interdum si tutilus quaeratur colos tutia. Nam si albus, Sic Collectaneum res depurgatum fundito, arsenici nitrique de fumator u terras uncias in binas in eius atris libras, frustillatim conjicito, obturatu in vase percoquito, postremum infundito, dealbescet sie in specie argenti. Si post Noricas fornaces nobis ferrum eliquaretur, commodius plurima fieret colorum in aere diversitas. Ac si equidem Aristonidas, qui cum vesani Adamantis filiu praecipitare volentis, furorem O mox praecipitato illo residentis poenitentiam vellet exprimere, ferrum & aes miscuit, ut eius i ubigine per nitorem aeris relucente, rubor eXprime Tetur verecundiae. Plerique tamen inventi. quei assirmarent,
Si ferri icobesi1btilissime delimatam, arsenico pariter salique permixtam ardentissimis fornacibus diem istu calcinatam
437쪽
natam seceris, adeo permolliri, ut argento atque aere facilius colliquari possit, rursusque obdurari, si candens intingatur aqua frigida. Liquatu aes emendatur sale tartaroque.
ebulliet, ipsoq; in jactu depurgabitur a Scoria, injectis laciniis lini ceratis oleatisque. Ebullitionis areto praematurae signum nonnulli dixerunt esse furfur injectum, si para cce' di statim non estumando videatur. Pleriq; dum Scoriam fecerint expectant, frustra vero speratis, ullo quos vis artifi cio, recte informari metallum posse, nisi jam decoctissimae prius formae, suas uti, quodve oportebit spiramentorum e missili as habuerit. Sed haec audiendo aut paru prosunt aut nihil. Igitur ad ossicina, Ac si qua id ratione verbis explicari posset non de ullo melius quam de poeta cognosceritis, cum sic alta. Striduntq; cavernis, Stricturae calybum, ac forinnacibus ignis anhelat. Fluit aes rivis, aurique metallum.Vulis
ni ficusq; calybs vasta fornace liquescit, ingente clybeum informant. Sed quonia saepius per imprudentiam evenit, medio ut jach u metalla defecerint, mul tu enim facit ne idip sum accidat si scierimus quota metalli cujusque portio correspondeat Argillae, ligno ac cerae. Ponam hoc loco quae inveni ab aliis tradita. Singulis libris Argillae correspondeis
bunt novem aeris, Ligni faginei XIIII. Cerae vero VI. AEris albi VIII. uncia & semis, Cypri IX. drachmae III. Orichalis chi IX. unciae ΙΙ. ac semis, Stagni VII. unciae X. drachmae IIII. Argenti XI. unciae VI. Plubi XII. unciae IX. Auri XIX.
unctaeq; tres, ut drachmae novem essiciant unciam unam.
Nonnulli in quadratas formas ς ubi talis undiq; mensionis DII. mill . pondo seris dixerui infundi oportet. Sed quique
sibi homo prudens rem omnem certam faciet experimen into, antequam fundat. Si tamen meminerimus, semper meliore esse conditionem eorum, quibus res supersunt, quam
quibus desunt, multoque semper oportunius hoc esse, ut de mi possit, quam ut addi oporteat. Nam quid ego dicam, de commissuris. Stultissimu quidem existimo, ubi res semel integra fieri poterit, in frustra disjungere, ut iteru iungas. Si tamen ita necesse fuerit. Mihi quidem eis in trianguloruspeciem fieri in hunc modum placere C. Nam &pertinacius
harebun dissol ventur temere nunquam. Sed RE G. Sed
438쪽
istud tuum memineris. Quaeso cur antiquam & infamen feris artem 3 Chimiam toperae precium, Ego tum in qua Regi. Ferunt illam Arietis auream, ad quam cum dulenu Ari-givum heroum manu, celeri provectus: est Iason Argo, non Pollem ipsam , uti ex hoc eo Poetae finxerunt, Sed arietinis chartis fuisse librum, qui conficiendi auri & argenti rationem continuerit. Ejus vero artis uti de caeterarum omnium
innu morabili b' pene seculis peritissimos dic ut fuisse AEgyptios, ac longo post tempore Diocletianum Caesarem ob Proximaru rerum in ea provincia suspitione conquaesitos undiq; artis ill his libros omne is coburi jussisse, Nequa di-Vitias compararet, pecuniarumq; copia fidentes, Romanis aliquando AEgyptii bellum inferre auderent, atque ex eo publice semper habitam flagitiosam, Sed sit unquam, nunc certe flagitiosissima, quae perfida plerosq, jam regnaturos,
iam mendicare coegit. Nunc autem ad , Sed, illud nostrum Te vertamus, jamq, ad commodissimam Sculpturae speciem κτυπ- , quae dici a nobis es rmatoria potest, pertraseamus. Nam de tota in universum Sculpturae materia satis
iam dictum videri velim. Tractatur autem ea quadrifaria. Siquidem Creta, Gypso, Cera, ct pulvisculo conformamus. Creta sic Argillam ipsam fictilem accipito, in aquam colliquefacito, quod subsederit tenuius, ad solem ad furnum axe facito, in pulverem redigito, Excribratum paulo durius impastato, mox quod volueris sigillum ea semel imprimito &siecatum figlina concoquito. Ita campi liti etiam efformaveris. Gypin sic. Illud vero calcis species est a iunt in Cy pro &Thebis fodi, sed nihil refert, dum Bononiensis Ap
Penninus mirum quam in ea urbe Gypsum abundat, dum SAlpes id nobis sufficiat. Eius aut e triplex est species mar- morosa. glebosa,&aluminosa, Marmorosa quidem, utilior, nam ct scalpitur ad Statuas,& suum morem decocta pertinacior. Mirabilem ea nobis usum praestitit nuper ad lacum Sebinum, quem nunc accolae ab oppido quod ab ejus uti arbitror portorio nomen acceperat Gypseum, uti & ab Ardea Benacum, etiam corrupte vocant. At quanta me nova
voluptate affecerunt illi lacus, illa ejus provinciae quam quidem oppidulatim peragraram jucunda foeticitas. In
439쪽
ῖ thruria quoque ex eo Gypso toreumata mirati sumus, um ex Alabastri te , viderentur , tantus erat lapidis illius latior splendorque. Aluminosa vero si polluxeris , ad id quod volumus, longe commodior na de altera nihil opor tet, decoquitur furno lente calido, teritur furno lente calido, teritur pilis ligneis excribraturq; statim ut tepescent. aqua permoduerit, superinfunditur, ubi pera ruerit,tolletur. Quod fieri salva re nunqua poterit, nisi prius oleo illitum aut plus semicirculo fuerit occupatu . Nam primum hoc deinde de illud efformabimus, quo ad integra rem habebimus, Continebunt aute sese frustula firmius,si quod erat prius, excava tu inveniatur a posterior e , ut in comissa ris. Emendab ur aute hujusmodi formula ad ceream ruriasus plumbeamve essigiem hoc pacto. De siccato rursus sed forno calidiore. Quoties oportuerit intepescente aquam: si sis cera immissurus immergito. Si cavitas placuerit post paululum ubi infusa fuerit,effundito. Si vero plumbu proderit, eam optime desiccari plumbumq; ipsum nigru albo
quod Marcha sita vocant & Antimonio temperarI, X a portione. Ceram aute efformabimus sic. Lique fiat primu, mox ad eam ratione quam diximus superfundatur , vel si commodius fiet, in eam ipsa re, commergatur emergaturque, donec amictu vestita fuerit crassiore, frequentius desecetur acie tenuissima, adaperiatur, jungaturque. Ad soliditatem in fungitur Gypsum , Ad cavitate vero quae sola in his admiratione habet, etiam uti docuimus cera, sed si prius illam humor circumfluxerit liquidus. Cujus quidem inventi ratio,& si in uno Architecto quonda constiterit, jure tamen quando illius cum ipso deperierat, mihi debebitur.
Cavitas vero ipsa, ubi cretatum fuerit extrinsecus, accipi to tanquam de Gn. Flaviorem secretissimam, replebitur Argilla, quam edocuimus tomento & equino ventre subacta, mixtis pulvere lateritio, interdum molari, interdum vitreo, sive etiam adustarum formarum calce viva, cineribusve. Pulvisculus vero qui optimus sit, diu quaeritari a multis splitum. Is autem aut nativus est aut factitius. Nativus qui per se irascitur, quale nos nuper in agro Cremo
440쪽
nensi deprehendimus. Factitius vero qui fit, fit autem de ea
materia, quae vim ignis Omne sustinere ac pati possit. Qua re non unus habetur, alii enim ex pumice, atri ex ossibus deustis, alii ex scobe ferri, alii ex colliquato in fornacibus Iatere, alii ex Smirillo, alii ex rebus altis. Ego vero omnes modis omnibus expertus aptiissime utor, vel ferrugineo, vel lareritio Ferrugineus siet sic: Accipitur Scoria, sive et 'iam scobes ferri, subtiliter delimata, purgatur, impubis Pueri urina acerone semimenstri spacio perfunditur. Adu-xitur fornacibus, teriturque pilis. Itemque id rursus ac rursus dum ad eam tenuitatem pervenerit, qua tactum effugiet, mOX quando opus erit, humectatur aceto a quave falsa. Lateritius autem sic. Lateres ardentissimis coliquati fornacibus simili modo teruntur, simili etiam modo minutissi mus pulvis factus inebriatur. Conformatur stationibus, admoveturq; prunae, ut nihil humoris permaneat, deniq; per ignescat, Quod si puerilem tantum urinam ebiberit, nullo fere opus erit igni, vix pauculo calore candescensque hoc
naturae miraculum considerate infusum metallu non am-Pulescet. Non parum autem contulisse judicabitur, ante'
quam metalli iactus fiat candelae fumus subjectus, praesertim si res ita subtiliter celatae fuerint, ut facile injuria pati posse videantur. Dicerem quidem hoc fatis esse, nisi exornandus quoq, nobis esset & finis. Constat aut e finis perfectione, perfectio ipsa omnis perficitur, extremoru dimotione,& pulchritudinis inductione, atqui extrema, ut in caeteris rebus sunt, excessus & carentia. Excessus scapello tollu-tur &lima. Carentia vero medicabitur adjicione & adjunctione. Adjicione hoc modo. Terebra. is cerebro lateribus inducatur, uti oportuerit, cera, crotetur deinde, mox & c- missa cera, ct Argill decocto, infundatur sui generis metalla. Adj unctiones vero cum adglutinamus, Sic colli quatur ut mos est fictili vase ori calchus, additurq; singulis eius libr. uncia arsenici, teritur deinde in mortario aeneo, qui pulvis permixtus boraci, inspergitur commissuris, apponiturq; igni ad eliquationem.Conglutinantur, plerunq; zera, stagno& pice, inductis ferro candenti. Pulchritudo au-