장음표시 사용
21쪽
state, nam quae sunt alicuius veri, de realis S. I sula In i. de rer, diuit. Item res, quae clup - domini,si ab alio occupentur potius dicen- longo temporis trasty naufragio amissae. f. q. da unt inique usurpari, &surripi quam postea casu aliquo extrahuntur, vel repe- ... I. Iure occupari, &semper iure quodainin- riuntur in littore; Item thesauri Iusti via stis' i nato ferantur in verum dominum, pro quo 'vim in in derer . diuis. &similia. . ., A, clamant, quousque retinent vitium iniuiis Assertio II. Acquiritur secundo de tu Di rara. xsurpationis, seu furtiuitatis; undeoccu, Te gentium dominium rerum per accestatio beia dicitur a iuris peritis, de Theo- sionem . Est autem accessio ius, quod ogis apprehensio rei sub nullius dominio, quis acquirit in re aliena , ex m. quod acce- seu potestate existentis sola apprehendentis dat propriae. Instit. derer. dui . . si tamen voluntate constans; Tribus potui si um, alienam. Duobus modis fieri potest accessio rei propriae, vel per humanum labore,&industriam, vel per naturale quoddam ari fici incrementum. Ad accessionem primo mo- tu do pertinet intextio purpurae facta alieno vestimento eodem s. si tamen de re r. divis Iureae
fabricatio in at leno solo l. si cui aedes s. do
Ieg. 3. instit. de rer. divis. S. cam in suo plati ratio in alieno fundo rum adeo S. Sa. g. ee acquir. re. dom. scriptio in alienis chartis, seu i 'ori. .
membranis. Caius iurispnsultus in I. qua r.3tiones. littera T. eodem tit. picturatio, sed M. fabra pictura in aliena tabula idem catas iura ta
confultus loco quo supra S sed non dit littera, In his tamen duobus postremis casibus non semper iure accessionis picturasea scriptura pedit domino i bulae, seu chartae . sed tantum, quando vilioris valoris est eadem pictura, & scriptura, quam sit tabula, dccarta I non enim conuenit, ut pictura Apellis inaccessionem vilissimae tabulae cet- dat Instit. de rer. divis. S. Aitcra. Si autem hic inquiras cur caras Iurisconsultus in tu Lqua ratione dixerit, non ita picturas solere
cedere tabulis, sicuti scriptum cedunt membranis,&chartis. Respondeo ex Iustiniano in insti. cle rer. ciuis s. si ciuis in aliena tabula hoc dixisse,quia regulariter charta, leu membrana est pretiolior scriptura, ferit arm, contra vero pie iura, ut plurimum est eis rpretiosior tabula, naturali autem ratione chcl dira vilius cedit pretiosiori. Prius Iussit. mor, i
par. . lib. i. c. I q. vers quid autem sim ali nis tabulii .
Hic oritur ratio dubitandi ian quando fit tiacccisio per humanum laborem, S uidu- ---
striain,res aliena, quae accedit, acquiratur turma Domino, cui sit accessio, siue accedat perhonam , siue per malam fide in . Respondendum exilliino, dominum rei, cui sit ac- ,. . . cellio, rem ipsam, quae accessit, acquirere, si . siue facta fuerit accessio per bonam, siue malam per malam fidem, nec per factum delin fidem, a-quentis actio semel nata potest extingui t L 'me Paulus Iura conlubus in I. sed si ex meis j. de et acquirendo rh. dom. s. In quibus . verutria tamen est,qum,qui industri aliter acquisiuit per bonam fidem tenetur ad compensationein rei acquisitae versus eum, a quo acquia modis occupatio contingiti primo iure
captiuitatis in bello I. -ra J. de captivis, de sic qui in hello capiuntur ab hostibus in
iure vocantur servi Inssit.de iuriperson Hoc aera ea' iure non solum occupantur milites ab homuit tu stibus actu aduersus ipsos praeliantes, sed , , m. etiam paruuli, & innocentes sanquam et . In memhra illius Reipublicae, aduersus quam is, is, bellum indictum eii Zelsas lib. a. d. ivst. oe
Pae iam ternae. Secundo iure venationis Instit. do rerum di Pandectis L s. q. s. de acquir. rer. dom. t. p. S. ferai g. de acqui. b.nis il- p est. Hoc ius extenditur psttulimum in is, Rei- ordine ad ea animalia, quR natura hia sani fuit c , fera, nam in ordine ad mansueta, cum sint
tionis de iure gentium non acquiruntur Iurisconsultus in I. quod enim nullius T. de acquiren o rerum dom. Nomine animantiunatura sua ferorum veni ut primo examen apum non addictarum alicui alveario Caius iurisconsultus in I. naturalem S. septum f. de acq. rer. domi S. apum instit. de rer. diuit Secundo quaecunqi bestiae terrestres gaudentes naturali libertate citiusmodi sunt lepores,cerui, volucres in aere, pisces in maris de acquiri rer. do . Tertio M.A. Pavones quoq; ct columbi S. pavonum in.yit. de rer. diuiso eadem I.naturalem feod. iit. Intellige, nisi haec omnia sint cicurata,
de alicuius dominio addicta . Sub hoc iure venationis comprehenditur non solum, apprehensio brutorum,quae proprie vena.tio dicitur , sed etiam auium, quae dicitur aucupium, de piscium, quae dicitur piscatio
I. sera instit. de rerum divis et t. I. V. de re rum dom. Circa occupationem multae extant in particulari rationes dubitandi, quae infra discutientur, dum de disquisitionibus.1 ertio i re Inuentionis, dc tunc fit, quando vel a domino habentur pro derelictis, primo apprehendutur ab
inuentore, A proptere fiunt s. item U
. . . -buntur i. i. O a. g. pio derelicto. siuit ex titulo condictionis, seu actionis ad
et 2 δ β ioc , quae, aut nunquam ha- exhi
d insultu in mari natas, nariquoad eas, quae nascuntur in fluminib
ta , ., Suo ea 3 qum nascuntur in fluminibus et M. corum, qui hab it p*aedia eiret insita vero mala fide acquisiuit tenetur titulo furti, dc tribuit actionem ei, a quo acquisisuit ad paenam , dc ad condictionem furibuaru di in de actionibus S. ea maἰt,c s.
22쪽
Ad accessionem lecundo modo pertisset procreatio animalium l. item qui g. de ae-q r. rer.dom.de hoc non solunt de iure gen- - . D tium titulo accessionis, sed etiam de iure naturae, tacitilli, quia faetus, qui precrean-- - tur ex nostris computentur tanquam frum M. ctus noli rorum animantium l. in pecudvmss. de Uuris. Item alluvio l. adeo quidem file acquirendo rer. dom. s. preterea I iit. derer. divis, est autem alluvio incrementum
quoddam latens factum alicuius fundo vinuminis insensibiliter; nam sit sieret sensi-hiliter, hoc est adijceretur aliqua pars sensibilis alterius fundi fundo tuo illa pars
feret tua titulo alluvionis, nisi tandiu per seuerauerit in fundo tuo, ut in ipso radices egerit L adeo S. Fq. f. de acquir.rra.dom.Sedia de alluvione infra uberius. M Assertio III, Acquiritur tertio dominium rerum de iure gelium per specificationem. Est autem specificatio acquisitio rei ex eo, quod ex materia. siue propria, siue aliena, siue eadem isiue diuersa fiat nouum quod- syrii ... dam corpm, quod fit eius, qui tale corpus
Dosi, b I constituit. Fit autem huiusmodi corpus, percomis vel Per materiarum confusionem, vel per ipsarum commixtionem. Differt autem .. .. commutuo a confusione per hoc, quod in ' Mi sonfusione res, quae confunduntur transtulo. - . in uam speciem, ut mel, vi vinum, quae Miso transeunt in multum, in commixtione verore , quae commiscentur suam retinent meis' I. ciem, tui cum commiscetur vinum unius
f cum vino alterius, frumentum unius cum frumento alterius. Porro, quae confunduntur, vel commiscentur ; vel commiscentur accedente volunt te utriusque domini, vel casu aliquo fortuitos si accedente voluntate utriusq; domini corpus inde resultans iuxta conuentiones, &pacta ipsorum diminorum fit eius, in cuius fauorem pacta fuerunt appostg; si nulla pacta fuerunt apposita, corpus inde resultans commune eii utriusq; Instit. de reri diu . S. I. daor. si casu aliquo fortuito fuerunt commix ta, vel
confusa, corpus etiam remanet commune
utriusq; Inssit. de rer. Aug. S. quod si frumentum. Hoc tamen unum aduerto, quod, si casu aliquo HrtuitQ, vel per unum dumis taxat sine voluntate alterius res tuerint Fit ram' contusiae, vel commixtae,& res confundentis fuerint maioris valoris corpus non reis .c. o. in neat commune, sed fiat eius titulo spe.... ci grationis, cuius res est maioris valoris; I ratem Petinde enim est,ac si res alterius sierit pervinusqua hominiscentem , vel confundentem mora De h liter contuinpta i Uerum tamen est, quod
. --. in hoc casu ille, qui titulo specificationi,
acquirit, tenetur pretium vat Is rei commixtae . & consuta alteri compensare s quinimmo, si mala fide commiscuerit, vel confuderit tenetur etiam actione furtiva. M. uerto i uper,quod si res commixta alteri etiam si sit in minori quantitate, & valore, fit talis, ut posui separari non fiat titulo
specificationis commiscentis, sed eius re maneat, ius prius erat , non enim coniundenti suffragatur titulus moralis, & aeqvi- ualentii consumptionis, ut per se patet. Affertio IV. Acquiritur quarto domi- ynium rerum de iure gentium per traditio nem cum animo transferendi in accipientem,tus in re, quae traditur L adeo quidem S. hac quoque rei g. de acquirendo rerum do-mm ., cum enim unusquisque rerum suarum sit moderator, & arbiter potest easdem in P - βquemcunque voluerit quocunque titulo a . iure non prohibito transferre. Ad hoc,ut ' a ,-- transferatur dominium titulo traditionis
de iure gentium non est necesse, quod sem- aominia
Per fiat actualis traditio rei, sed lassicit actualidi Rctui ualens, vel praecedens, vel per quidpliud; sic valet traditio,per quam dominus i .,
rem,quam prius alteri commodauerat sine translatione dominij, modo accedente voluntate transferendi in ipsum etiam dominium per solam expressionem voluntatis transferti talis enim voluntas cum priori assignatione aequivalet actuali traditioni ;sic valet etiam traditio, a quis suum triticum alteri donans, seu vendens tradit clauem horres ad ipsum accipiendam S. ita siquis S. interdum etiam instit. de rer. diviq.
valet item,li post rem a domino designata, rati Alteri cum plena expressione traditionis
dominii dominus iusserit donatarium acci- ram ait
Pere, & ipse non accipiendo custodiam, posuerit i. quarundam f. de acquir. possetis alis enim assignatio cum custodia apposita ex dispositione iuris habetur pro actuali dia aera traditione. Hic tamen aduerte ad Ac' planta . quirendam rem titulo traditionis requiritus, di potestatem transferendi donlinium in tradente, nemo enim potest disponeredere non sua, item, ut fiat traditio ex aliis qua iusta causa, & interueniat consensus utriusq;. alteriusscilicet ad transferendum,& alterius ad acceptandum. Assertio U, De iure ciuili dominium Iorerum potissimum acquiritur per praescriptionem . & usucapionem. Tribus modis Fusis accipitur praescriptio; primo, prout idem sonat,ac exceptio, qua actori opponitur ad H, excludendam ipsius actionem; haec , vita
est dilatoria, qua contra testes ineptos ex- - Se cipitur,&contra iudicem inc petentem, alia peremptoria, qua contra actorem ex- et
cipitur te iuste feciae iuxta iuris dispositionem, vel soluisse, quod a te exigitur. Secundo sumitur pro exceptione, quis opponit se legitimo tempore rem postedisse, vel alium abusu talis iuris cedauisse. Coa,vivi ad reg. possessor. S. aenico n. . Terti sumitur, prout idem sonat, ac dominii acinquisitio, vel alieni iuris elisio, proueniens ex tempore iuribus praefinito. Primo, tasecundo modo exprimitur potius effect praeseriptionis, quam ipsa praescriptio ire, fila causa formali. Tertio modo lutultuammiali meo exprimit rationem form Iem
23쪽
lem praeseriptionis ex qua oritur postea ius racipiendi; & in hoc senti non videtur di-nisgui praeseriptio ab usucapione, idquid alii sumentes praescriptionem pria ellceptione iuxta primum, & secundum modum ipsem distinxerint ab usucapione tanquam dip ta sed sua causa. Quamuis autem ex ist. tWa. hoc capite praeseriptio, de usucapio ab inuicem non distinguantur, distinguuntur Rem prem tamen ad inuicem in ordine ad res, circa . I et quas versantur, nam usucapio est rerum mobilium, praeseriptio vero immobilium smam. si , in caeteri is l. usucapio F. O UMapio- tibus. His se explicatis optime desiniri potest praelariptio, de usucapio, per hoc, quod illa sit acquisitio, seu adeptio dominis rei immobilis per continuationem possessionis iuxta tempus a lege praefinitum, illa vero acquisitio dominis rei mobilia d c. Ad rationem iustae, & legitimae praestriptionis plurimae requiruntur conditiones, quas statim explico. Prima est possesso, quae est fundamentum, & radix eius. dem praescriptionis e. posse,ar de rex. iur. m6. Non quaelibet autem possessio sufficiens est ad pracseribendum, sed requiritue possessio ciuilis,& nomine proprio. Defectu huius conditionis legitime non praescribit emphythrata res Emphytheutic rias, cum non possideat nomine proprio proprietatem earum, nec cianductor res sibi locatas, nec commodatarius res commodatas, nec depositarius res depositas. s. Misi nec baiulus res, quas defert c. cum Presset D.-- de restit. spoliat.' Glafine.clerici issiqvast. thyrrhe&- g. Hac eadem ratione nequit praescribere,. ., laicu loca sacra, civis decimarum . nam non est capax talis p essionis ciuilis, nec item Religiosus, nec qui precario possidet ex d. c. clerici I s. quati. I. Ilaec conditio possessionis ad praeseriptionem requisitae videtur etiam requiri in praescriptioliriquem per debitorem, vel reum aduersus actiois item realem, & perlonalem, qui licet nihil videantur possidere, possident tamen suam libertatem. MFas lib. a. Diast.o iar.
Secunda conditio est bona fides possensoras, sine qua ex e. possessor de re tum in c. I A non potest esse praeseriptio; est autem bin ena na fides actus intellectus, quo quis sibi persuadet rem ita se habere, sicuti sibi suadet, non quomodocunque, sed rationabili sui, lamento sufficienti secundum se ad indu.cendum prudenter ad actum talis creduli, ratis; & licet leges ciuiles extent statuenistes praescriptionem triginta. vel quadraginta annorum etiam cum mala fide princedere, ut testantur Coa maias ad reg I fessor p. a. S..i l. Lessui lib. a. c. d. daeh. 6. Nais. in praeeip. corini, in ij sunt tametia per ius canonicum abrogatae, ut patet exr. D. de prascraprioni, F. Multa circa hanc ponditionem occurrunt dubia, sed quia
glibi fuse dissoluentur breviter ah tua me
expedio. Primum est, an mendi Eubium Iseum bona fide. Pro quo sciendum dubium, vel posse esse in incaeptione possessionis,
quatenus incipit possidere cum dubio, an Ois inflressitis, necne, vel tantum in continua- tione eiusdem possessionis, quatenus incep- impiora posscisione per bonam fidem dubiumta 'FP otitur in continuatione; si dubium sit in .. ...'
incaeptione,tale dubium pugnat cum bona fide, de tollit ius legitimae praescriptionis; s in continuatione,non pugnat cum eadem bona fide, nec cum iure praeseriptionis, Rationem ex eo deduco, quia qui in in p-tione dubius est. nec habet bonam, nec malam fidem, sed quasi haeret in medio. rgo cum ex praeallegatis iuribus ad legiti- rmam praeseriptionem requiratur determi- 2stis, nate bona fides cum tali dubietate non po- m d Reest stare praeseriptio; Neq; dicas hac ra- amercione nec posse possidentem cum tali du- m, e, bietate perseuerare in possessione, eo quia 'adueniente dubietate constituitur possides in statu, quo noc est in bona, nec in mala
fide, sed in statu medio, qui sicuti non suseficit ad incaeptionem, nec videtur sufficere ad continuationem scontra enim impugnam heris ; nam qui incipit possidere cum d bietat* no incipit possidere cum bona fido , qui vero continuat possidere, continuae cum bona fida, eo quia vulgatis iuribus notum est constitutum in legitima possessione non esse ipsa priuandum p ter dubietatem, eo quia melior est conditae possiden' r. iis
usi unde iure merito dici potest incipien- Artem possidere cum dubio non habere bona it os fidem praetach, perseuerantem vero possessione accedente dubietate, uamuis non habeat bonam fidem speculatule, habere bonam fidem practich propter fundamentum iuris, quod possesior in dubio sit in possessione manutenendus. I ADubium secundum est, an si possidens incaeperit postessionem cum dubietate, dc postea dubium deposuerit ex rationabili causa, tempus praeseriptionis incipiendumst a tempore , quo incaepit possidere, M vero a tempore,quo dubium rationabilitea deposuit. Respondendum existimo inei. Pere dumtaxat a tempore dubij rationabbliter depositi. Ratio est,quia possessio cum dubio incaepta ex priallegatis rationibu non est sufficiens ad praescribendum, ergo quousque perseuerat tale dulam, tempus praeseriptionis non incipit, neq; dicas ex uim quod dubium possidem deponat s retro i usttrahi ius praescribendi ad tempus inc*ptrata ..-- possessionis. eo quia depositio dubietatis mi -- faciat ius illud, quod propter eandem du-- arhietate torpebat, reuiui stati ea proportio ri , nati ratione,qua dubitas, an res, quam Posi et Asidet fructifera, sit sua, dc interim tructus is, . eiusdem percipiat, di postea dubium ra- A MOtioiiabiliter deponat,potest eosdem fructus ea . M detinere,eo quia per talem dubii depositio. nem reuiuiscit ius iustae perceptionis, ta
24쪽
detentionis talium fructuum: contra enim impugnaberis, quia non est, cur retrotrahi
debeat illud ias, eum incipere nequeat, nisi cum bona side, quae sicuti ablalute requiritur , v t ius illud oriatur, ita absolute requiritur,ut vim tribuat priori actioni legitime . incipiendi. Deinde reuiuiscere supponit vitam praecessisse, seu vim, sine qua nequit, . in . acilia reuiuiscere, possessio autem per ma-3 ι . μ' . lam fidem,seu per dubium incaepta nullam unquam vim habuit; adeoq; non est, cur dici debeat reuiuiscere; vinue iure merito Panormitanus ps Hostiensem in c.,n.de prascrip. asserit secundum canones in dato casu, aut nunquam fieri praescriptionem, aut dumtaxat incipere a tempore, quo per legitima inditia superuenit bona fides, quod
diluester verbo praescriptia. . quas. 3. properumnem allaru indubitanter verum. Haecis omnia confirmari poIsum primo argume
eontrariasto a contrario sensu deducto ex c. s virgo,
I q i .ubi dicitur, quod, si contraxerit eum
bona fide illicite, de inualido, nunquata sit
adultera, nisi ex eo tempore, quo hoc sciti ergo et conuerso, qui illicite possiidet ob duo hietatem in principio possessionis, nunquadiei poterit legitime possidere, nisi quando
remota dubietate bona fides superuenerit; sicuti enim couamissa per bonam fidem non imputamur ad culpam,nisi pro tempore ,
pro quo bona fides destruitur per superumnientem cognitionem ita acquisita perdin
. bietatem no debent imputari ad iustitiam , -- nisi pro tempore,pro quo per superuenien- retantes tem cognitionem bona fides,ad eandem tu. . stitiam requisita accesserit. Secundo ram P tione deducta ex dispositione iuris requirentis ad legitimam praescriptionem pos- - - seisionem non pure naturalem,sed ciuilem. - . - sed possessio citulis non est, nisi pro tempo. re, quo per remotionem dubii superuenithona fides, ergo solumodo pro illo tempore incipit currere praescriptio. Minor prohatur,quia possemo ciuilis est rei acquisitio corporis, animi , iuris sadminiculo ; iuris autem adminiculum non est,ubi deficit bina fides. Ex hoc deducitur responsio ad irationem, quae adducebatur de fructibus collectis tempore dubietatis, nam ad possessionem legitime inchoandam pro prae scriptione ex dispositione iuris requiritur pol sellio naturalis, de ciuilis siinui, quae nequit stare sine bona fide, ad perceptionem autem fructuum lassicit praecise naturalis,
naturalii cum quoad hoc nullum extet ius in contra, iter - rium, de praescriptio solum habet iunda. Usi' mentum in iure, fructuum autem precisa
perceptio etiam in naturali aequitate. Dici etiam potest,per depositionem dubi j frma. re possidentem suum ius in ordine ad timetus , qui aeque antecedenter esse poterant. vel apud iptum . vel apud alium, respectu
cuius este poterat dubium, an res fructiferacli et ipsius; per depositionem autem dubis non lirmare post monem antecedemer a
quisitam in ordine ad pra scriptionem,quae tutibus disponentibus nequit esse, & incipere , nisi per bonam fidem. Ad magis corroborandam opinionem placet Doetorum placita adducere. Lesai
possessor. s. I r. asserunt praescriptionem non procedere,quando ob aliquam causam non incipit re puteti incipere, non potest autem incipere, quando deest bona fides, quinimmo subdit idem Lessus loco est. n. s. Nisvers dico g. quod si deficiente bona fide in radii ra. choetur, & pollea cx iusta causa reuiuiscat, scriptio non continuetur cum tempore priori, sed q- 'i' de nouo debeat inchoari. ' ' donacina de contract. disp. r. quali. 3. ih.i.
constat docet eum, qui incaepit mala fide pares iv pinsidere, & postea, incaepit possidere bo na fide ex eo, quod ex legitima causa prius 'iudicium mutauerit, teneri ad restitutione, tanquam possessorem malae sidei pro tem- -- pore, quo malam fidem habuit, non vera pro tempore, quo habuit bonam fidem,ergo bona fides subsequens non tribuit ius legitimae possessionis pro tempore, quo ma
Ia fides inerat. Aduersus responsionem nostram mili- Istant nonnulla argumenta, quae mox dissobuo. Primum est, quia dubium, prout comtradit lingumir ab opinione importat,
quod pm utraq; parte Mith inclinet intellectum ,& rationes pro utraque .equc Pr babiles inducat; ex tantibus autem rati
nibus teque pmbabilibus potest intellectus
cuicunq, parti volucrit adhaerere; fi enim
relucta sententia probabiliori potest sequi minus probabilem sine aliqua labe, ergo a fortiori sine tali labe poterit unam sequi aeque pmbabilem relicta alia aequali. Hoc
argumentum aeque militat ad probandum actu polle inchoari possessionem cum dubios ae in ictuis, incipiam cum eodem dubio continuari a IIam cedente post incaeptionem bona fide, adeo- haora ut tempus bonae fide i continuetur cia priori dubietatis; unde sicuti primuin communi. Tu thr ab omnibus reprobatur, dc secundum
eadem ratione videtur reprobandum . non ha-Quamobrem directe assero dubium ex sua b. Minnatura talia rationis esse, ut intelle stus ex illo inequeat potius ad unam, quam ad al se ' teram partem inclinare, & si inclinet ira stat in opinionem, cum autem iura exigant plene bonam fidem, cum nemo rem , quam antea non habebat, queat sibi vindicare, nisi determinate iudicet eam,vel nullius esse, vel esse suam, hinc est , quod cum tali dubio nequeat lesitime, quantum re
quiritur ad praescriptionem, possessionem inchoare. M id , quod subditur licere sequi opinionem probabilem relicta etiatria probabiliori, dicendum est, valere,quotie cunque quis ad litaret rationi, cui innitituatalis opinio probabilis, propter quam rationem constituitur in bona tide, quod non
25쪽
Militat in eala gubietatis, In quo, cum suo
Pentiis remaneat dubitans, nec in unam, nec in alteram eartem inclinans sit,non po-
I ... iest dici absolute habere bonam fidem, uisi
prout illud dubium deponit. Secundum argumendum est, quia actus posterior vim hibuit praecede,tibus, quos respicit, sic consensus curatoris alienationi factae per minorem facit ipsam habere vim, non solum a tempore consensus pr*stitissed etiami tempore praecedenti alienationis factae, Ergo etiam bona fides subsequens facit, luod possessio incaepta cum dubietate non oluin vim habeat a tempore, quo incipit ipsa bona fides, sed etiam a tempore, quoi caepit ipsa possessio. Sed contra antecedens non ita certum est, ut ipsius contravrium omnimoda careat probabilitate. D mus tamen ipsum pro nunc, quod tames
alibi ex professo examinabituri neganda absolute consequentia. Ratio est, quia c., . , ira i ctioicu alienatio facta per minorem ιο -- ita in primo sui esse, seu celebratione respicit astensum curatoris, ut ex consensu paris per ara rium tingatur, seu praefinnatur retrotrahis es' ad ipsum tempus celebrationis; ita etenim:. supponuntur contrahere,ut si curator conis
.... senserit vim habeat contractus. statim ac uire , inter ipsos initus sit; si vero non contem e. vii rit habeatur pro non facto delectu condi.
Donis requisitae ad validitatem; possessio .ur autem incaepta cum tali dubio ex nullo iv.
re tetrotrahitur, quinimmo quocunque i in m ha- re redditur nulla, nec ex voluntate incipie- t eam- iis possessionem, cum ex se non satis sit reddere validum , quod ex dispositione iuris, ,.. st omnipia inualidum est, potest retrotrahi.
Πι. . Dubiu tertiu est, an si dubietas versetur inter duos, quorum neuter bona fide possfa a, sdebat, sed utem: anceps erat, sit res diuidenda inter utrumque, an vero in prae
scribendo ille praeferendus sit, qui ilia L. sibi vendicat, At apud se detinet. Lessius lib.
tio es iustinet rem vile diuidendam,m quia Par *st ius utriusque. Ego autem distinguendurn arbitror; vel enim ille, qui remisiam in dubio sibi vendicat solum dubitat
circa proprietatem, vel etiam circa posses, sonem, quatenus non soluta haeret animo, an res sit aliena, sed etiam,an ab alio possi- . deatur; si solum dubitat circa proprietam tem . dc firmus sit quoad possessionem, a huc arbitror subdiuidendum,vel firmus est. sua , .. quo ab alio possideatur, vel quod a nemi-cesi sum, ne possideatur; Si sit dubietas quoad ' μὰ m . prietatem, O certitudo quoad possessione primo modo, absolute assero, si non constet de vero domino rem illam diuidendam esse inter nouiter vendicantem cum dubio, O antecedenter pollidentem cum tali duisi bio. Letus rom. i. de tum et iur. disp. 3. de
protriptione sect. 3. nv. a I. vers infert ra. prope finem . Ratio est, quia, cum uter-
Eue illic purum pmd c cum dubio ma D: test absoluth dici possessor, sed ad summ vin
detentor, nam aliud est possidere, aliud detinere. l. officium in tia. f. de rei Pend. t. F. - . S. D I. g. D acquiresd. possess ergo ratione di armposis onis hemo potius Ius acquirit; neq; - dam esse potest, si ceratur, priorem tempo. D eras,re, potiorent esse iure in paritate rationis , ad*M; Primo occupantem praeferendum esse cum exclusione secundi, non, inquam, obesse potest, nam licet sit prior tempore
in occupatione, quia tamen illa occupatio ramis nullum ius vere possessionis transfert in cup ntem, ipsum tantum constituit deten---torem, qui praecise ratione detentionis non
potest alterius ius laedere, nec ipsum con- 2-stituere in deteriori conditione, quod idem gaera proportionali ratione dicendum est de s eundo vendicante, qui cum vend icet in dubio, non potest per talem vendicationem prioris ius hedere. Cum igitur in nostra hypothesi supponatur non constare de vinxo domino, nec detentionem olficere uni, vel alteri inaequali supponuntur iure ambo , qui propterea ius habent ad aequalem diuisionem. Si vero constet de vero domino, nulli dubiu, quin cum exclusione utriucque dubitantis sit in integrum res eidem domino restituenda, cum potius sit eiusdem ius, nec certa per incerta, seu dubia diminuenda, seu diserenda . Si dubietas sit quoad proprietatem, O certitudo quoad
poesti nom secundo modo, certum est,
cum acquirat possessionem eum dubio non pol et alteri dubitanti per talem acceptationem ob se; nec obstat, si asseratur,quod cum res illa nullius determinate sit, fiat pri-m occupantis iuxta praeallegata iura; non
obstat, inquam, nam non potest res illa di .ci esse absolute nullius, cum alter dubitans 'eratim ratione dubij quod aliqua innititur ratio- et 'at ne, ius habeat, quod in alium non distra. Iiatur, nisi certo constet de illius iure, quod . si dubium sit, cum pugnet cum aequali du e labio non facit ius maius in detinente, seu in ea vendicante propter allegatas rationes. Si ' eis
tandem dubietas sit, de quoad propriet tem , & quoad possessionem adhuc distinguendum est, vel enim talis dubietas,quam unus habet de posseruione alterius stat tantum penes ipsum, non penes postidentem .seum hic sine ulla haesitatione possideat, vel dubietas est penes utrumque t Si primum absolute dicendum est, dubitantem noto posse rem ab eo extrahere, qui non dubiistat, Sc ama per bona fidem po sidet ex reg.
generali, quia ipse est in pacifica posset Eone, qua non debet spoliari propter dubium alterius; nec potest dici simpliciter deten. tor, sed verus possessor propter adminicu-
Ium iuris sustragantis cuicunq. per bonam fidem detinenti rem tanquam suam, de si rat De
per contestationem litis post sor non est a- ' Privandus re, quam possidet, nisi causa ter- - 'minata iuxta c. lavdabilem vi lite prad. Ita
per dubium comvigens possidens non est spoliam
26쪽
spoliandus iure possessionis, nisi iudicetiae non possedisse, dc contra ipsumis is tui, lis non termineturisi lecundum cum aequa. o, 3 ,- le sit ius utriusque secundum qualitatem Matu dubi , inter v truinque res est diuidenda, utri se superius probabamus. y es Hinc immerito video a Lugo tom. r. de iust. Oiar. disp. . deprascript. sect. I. R. X r. redargui Lemum inconsequentiae ex eo, Lugus quod hic a. de ius . et iur. e. 6. dvb. 3.n. I in olute asserat. Si dubitem, an ret sta mea, Legium vel aliena inique eam mihi arrogo, cum no stiatu- - mel or mea conditio, quam alterius; in haesumtia. casas dubium versetur inter duos, quorum
neuter bona fide possidebat, res est diuidenda, quid par est ius utriusque, neq, est ulla ratio, cur alteri potius, quam alteri adiudicetur. Fundamentum inconsequentiae, quam o Ponit Lugus desumit ex eo, quod Lessius dixerit,imque eam mihi arrogo; infert enim; si iniqua est mea arrogatio,ergo ex ea nullum ius acquiro ad diuisionem, seu ad partitionem rei cum alio I Sed debuisset aduertere Lugus Lemum non docuisse rem esse diuidendam praecise ex eo, quod altervollessionern usurpaverit,in quo sensu cedire subsuleret inconsequentia allegata , sed
ex eoHuod aequale dubiam habeat in ipsa re cum alio,ex quo oritur aequale ius,quod certe non extinguitur per occupationem factam cum tali dubio, sed remanet in suo
Dubium III. An qui ex ignorantia rem usurpat, ut suam iuste cam praeseri-hat. Duplex est ignorantia, altera facti, his is, altera iuras l. I. S. si quis T. de iam, et sact. His k- ign. Facti ignorantia alia est probabilis, fax, al- alia improbabilis ; in facto alieno regula--μ - riter est probabilis L Flf. pro suo; in facto . 's vero proprio, vel in qualitate rerum pro
prim um, vel in his, quae aguntur circa res via ta proprias non est probabilis l. quanquam fsuisiui- ad Veli. I. plurim. f. de tum et fact. ignor. I. rei. I S. dominus C. de fals mone. quandoq; tammen etia in facto suo recipitur ignorantia sed di si non putem T. de eondi. inde. 6 t. inter L. vir. F.de pact.dot. Porro non est probabilis tacit ignorantia,cum quis ignorat ea, quae sciunt omnes ciues, vel multi hominest.repula s.facti fide ivr.ctfact.ignor.
secuti et contrario, cuin quis ignorat ea,ima
quibus inulti regulariter errant l.s quis patrem fam. ad Maced. Ignorantia iuris adhuc duplex esse potest, altera iuris certi, altera iuris dubis, & iacerti. His sic positis
i I Respondeo probabilem ignorantiam
I x. a. 'non,praescriptiona, bene tamene mi improbabilem, & iuris in foro externo sal-- itis tem. Ratio est, quia cum ignorantia pro-μ ,-- babili stat rectum iudicium de iusta posses h - sione, adem, flat bona fides, quia tamen ignorantia uiris in facto exteriori, nunctuanisi . Pr sumitur,taec unquam censetur inuim
cibilis in foro exteriori obesi praescripti
ni, & quamuis non faciat malam fidem inisternam, facit tamen ellternam,& legalem.
Faciunt ad hoc iura, tam ciuilia, quam canonica I. ita iuris s. de iur. et 'SI.ignor.Ubi dicitur . Iuris ignorantia negatur prodesse, facti vero ignorantiam prodesse constat
L nunquam F. de Uaeapionibus e. qui contra ivra de reg. ivr. m G. c. I. S. contractias de reb. Eccl. non alienandis et Apostolicae de donat.
e. dudum de decimis Quoad ignorantiam
improbabilem facti specialiter sic euincitur responsio, quia error improbabilis, qui etiam supinus dicitur, aequiparatur errori s
iuris I. regula fide ivr. di facti ignorantia o I. quanquam s. adsen. cons Uellei. Ubi In re, idicitur, quod, sicuti hi, qui per iuris igno- urra. rantiam legis Falcidiae beneficio usinorosunt, non possunt repetere, ita quoque qui per errorem improbabilem fideicommisi sum soluerunt,idipsum solutum,tanquam indebitum repetere non possunt.
Respondeo II. ignorantiam iuris dubii& obscuri non obesse praescriptioni. Ratio
est,quia error iuris dubius aequiparatur errori facti Antonias de Barr., ct abbas in c.
quod error dubius inducat bonam fidem, , prebeat iustain causiam praescribendi e. eum dilectus extra de confvet. Unde ipse er- F. ,ror iuris dicitur probabilis error, quando rara facti ius ipsum est obscurum I. eum prolatis T. de nec um
pro empto. Confirmari potest, quia quan ' β'do ius est obscurum, de dubiam apud Do ctores etiam iuris solent esse multae quaestiones, Ac variae sententiae, quibus adhaerere nefas non est. Neque obstant ea,quae superius dicta sunt, nempe licitam non esse Peadpraescriptionem cum dubietate incaeptam; - - non inquam obstant,nam dubietas duplex est, altera cognoscentis, altera obiectissioum
ut alii loquuntur,altera adhaesiua, altera , - .
obiectiva, illa ossicit praescriptioni, quia qu i li- tollit absolute bonam fidem, non sic ista, PDe quia cum dubietate obiecti potest esse ra. - tio motiva probabilis in cognoscente ad 'unam partem, quae non pugnat cum bona fide. Dubium IR An valeat praescriptio, igquando quis incipit possidere, partim cum bona, partim cum mala fide. Respondeo valere quoad eam partem, secundum qua possessor est in bona fide, non secundum eam, secundum quam est in mala, vel dubia. Ratio est,quia bona fides quoad unam partem non dei ruitur per malam, seu dubiam quoad aliam; non enim utraque res picit idem obiectum; sic Einphytheuticarius, qui utilitatem bona fide possidet, dc proprietatem mala, vel dubia, potest ut que praescribere utilitatem, non sic pro
Dubium V. An mala fides auctoris imis e
27쪽
pediat his praeseriptionis etiam respectu
naccessorum. Successor, vel est uniuersalis, cuiusmodi est haeres, atque hic in ii ire dici-ra tur successor lucri, & vitiorum defuncti l.
altor est an vitrum s de diuer. O temp. prascrap. eam haeres, derae . do. S. de avis ,- , D in F, D. atque eadem persona remis r Ma in latur eum defuncto in auth. de iure iur. amoriea. Nam circa pris. eQ s .c.de imputae ' alsis DU. l.fin. in fine eo traf de pactis vel est particularis, citiusmodi est ille, qui
donatori in re donata, vel permutatori in re permutata, vel testatori in re certa, &determinata succedit virtute legati ab e dem relicti.Occurro dubio asserens malam fidem auctoris non obesse successori particulari . bene tamen uniuersali, seu haeredi. Ratio in uniuersum est, quia haeres, uniue salisque successor induit omnia onera auis eiuris, cui succedit, ut haeres iuxta allegata iura, & succedit etiam in malam fidem defuncti I. litigator o ibi Doctorer c. de frum
. . in tit. expen l. cum haeres de Par.oe extraor.
est l. g. C. de prascript. Ionet. temp. non sic re se, is, singularis, qui usucapere potest, quod au-pi sua m ctor usucapere non potuit L an vitium fo funai. dietur. di temp. prascripli nec proprih cem setur eadem persona cum devincto Salamini. si abdacta c. desuri. Hoc tamen unum
aduerte,quod successor particularis in pn, seriptione rei acquisitae a testatore, qui possederat cum mala fide, non possit comis putare tempus, quo testator moa fide posiederat, sed debeat incipere praescripti nem a tempore, quo ipse incaepit possid
re cum bona fide aret. desumpt. ex eadem Lan vitiam ct instit. de viseapioetibus S. inter me t. . venditorem iunctis glosis ibidem; successor otiam vero uniuersalis, etiam si nolit computareu Mea tempus, quo auctor mala fide possederat,
re era m sed incipere a tempore, quo ipse possedit si re etiam bona fide ex vi actionis haereditariae I non potes praescribere L cum haeret g. de iuuer. di temp. prascrip. di I.s mala fides C.
tritator communia de viscapiensius, quia eadem estria..u conditio haeredis, quae fuit testatoris I. eum ' - si a matre c. de rei vendicatione, nec obliga-
. - tio mutatur ex persona haeredis I. stipula. I . . , nonum S. ex his igitur F. de verae oblig., vi
tium enim malae fidei, sicuti vitium furtiui. 5-a fide ratis refert idem hires iuria auegarum texis esse. t. ium in L litigator. Dixi ex vi actionis haereditariae; non enim negauerim ex vi ait rius actionis posse usucaper puta si titulo emptionia, vel redemptionis acquisiuisset. Haec, quae dicta sunt successore uniuersali videntur obesse talis iuribus ciuili hus,secundum quae in aliquibus casibus a mittitur prs scriptio saltem quadragenaria etiam cum mala fide. Sed, quidquid sit de hoc asserto , de quo inta, procedit nostra assertio in casu, in quo ipse auctor non potest praescribere ob malam fidem, in quot certe nec potest haeres vlaeapere; carieru. - si suppoma in praescripti ne quadragen ria , & ipsum testatorem posse praescribere
non video, cur non pol sit praescribere, te Iuleis.
ipsius successior de ilite ciuili, qui sicuti ipsius onera induit, non est, cur etiam non
possit induere priuilegia. Deinde huiusmodi leges ciuiles sum abrogatae per ius --
Tertia coditio est, ut res praescribeda sit acialienabilis in se. & in iure, nec vitiosa.D sectu alienabilitatis prescribi nequeunt res sacrae, sanctae, Religiosae Panormitanus in c. cam non liceat depraseription. item res, P nt quarum alienationem defunctus prohibuit hes
a.di ibi Bariolat C. de Hucapio. pro emp- Batto tore, vel contrahentes per pactum I. si ere. lus. iditor S. Pli. c. de distract.pig.,item nec liber homo I. Uucapionem s. de Uucap., nec pu- ruum blicae res destinatae ad publicum usum porum paniae puli L prascriptio c. de opere publico,nec res m fiscales i. quamuis V de Hucap.,nec ca,quae sunt reseruata Principi ratione obsequii c. eum non liceat de prascript. I. comperit seremtas nostra c. de praescriptionibus trigivia norint .a norum. In aliquibus tamen ex iJs, det
quibus infra specsaliter, valere potest prae scriptio longillimi temporis, multoque magis immemorabilis. Ratione viiij praescribi non possant res furto, rapina,viuras de iniustitia sublatae S. fumua item rex per R., e. vim possessa Inctit. de Uucep. nec Partus ain Iuda acillae hirtiuae L sequitur S. hares V. de Uu- vi. I
cap. nec lana ovium furtiuarum Daultis in vi Maeam
I. Aquitvr s. de Iana F. de Hucap etiam si ex ea vestimentum factum fuerit idem Paulus incit. L&his similia. Quarta conditio est , ut praescribens sit, capax possessionis ciuilis suo nomine e. si diligenti de prascript. Hinc certum est primo Patrem familias posse legitime prsicri- in ambere Paulus in I. sequitur i. de W-ap. de ite filium familias, tum quoad bona aduentilia,cuius proprietatis est capax in ordine ad eandem proprietatem, tum quoad bona castrensia, seu quasi castrensia, in oris dine tum ad usumfructum,tum ad propri tatem. Secundo etiam pupillum rationis compotem, siue incipiat possidere auctor,tate tutoris, siue non I. pupillus V de acquiren. re. dom. quia ad ac'uirendum non imdiget auelaritate tutoris s. a. Inmt de aucta plane
tui. Franciscus curtivs Mi . cons Isso. n. s. eus
voI. i. Tertio iuriosum posse usucapere, si Cimius. ante furorem incaeperit possidere, secus fipost. Quarto seruum,ut formaliter talein
non posse usucapere, quia quidquid acquirit non sibi, sed domino acquirit. Quinta conditio est, iusius titulus, siah de iure gentium, qualis est unus ex supe- rius assignatis, siue de iure ciuili, qualis est
titulus emptionis, & venditionis, aliorum Titulinque contractuum ex se transferentium do.
minium,eo quia sine iusto titulo non potest esse bona fides; sufficit si sit praesumptus , .riam'
nam titulus verus,&realis transfert domi- - Iatfunium etiam independenter a lapsu tem is temporalis
28쪽
ris requisiti i iure ad praescribendum. Ultima eonditio est lapsus temporis a iure praes niti. Hoc tempus in ordine ad diuersas res ex iuribus, a quibus vim habet praescriptio, est diuersum. Res mobiles de iure communi nouo suppositis conditioni.bus superius allegatis praescribuntur triennio, siue sint hominis priuati, siue Ecclesiae
Rom. Authent.quas actiones c. de Saero an
cta Ecet 'c. νIL di penult. i5. qua l. 3. Dixissippositis conditionibus superius allegatis, quia de iure ciuili ad eas praescribendas
sine titulo. requiruntur triginta anni l. 3. C. de prascrip. triginta, vel quadraginta ann lde iure vero canonico ablollite censeo etiapost triginta annos non praescribi,quia res pro quocunque tempore semper clamat pro domino. Nomine rerum mobilium eas intelligo, tuae loco mouentur, siue sint corporalia,sive quasi corporalia, cuiusmodi sunt actiones, debita &c. Res immobiles non pr*scribuntur,nisi decennio inter pri- sentes, & ao. annis inter absentes, si possideantur cum titulo Leum in longi c. de pra-feriptione longi temp., si sine titulo, non pristribuntur, nisi triginta annis Instit. S.I. de Hucap. Nomine rerum immobilium veniunt res, quq loco moueri non possunt, cuiusmodi sunt domus, pr*dia, &similia, di item omnia iura comitantia easdem res immobiles, cuiusmodi sunt census, reditus, seruitiites, de actiones. Hqc, quq dicuntur locum habent quoad bona priuatorum reis gulariter, admittunt tamen plures exce tiones in ordine ad bona priuilegiata albquarum personarum , communitatum, Ecclesiarum. Prima exceptio est,quod M. na immobilia Ecclesis Romans non premscribantur e. quas actione to e. nemo quali. 3. nisi priscriptione centenaria: quoad M. na vero aliarum Ecclesiarum, monasteri rum, Hospitalium, de aliorum locorum piorum, nonnisi prq scriptione quadragdinaria Authent. quas actiones C. de foros Meles Hic unum animaduersione dignum occurrit, quod, si quis per quinque annos incaepit priscribere bona immobilia alicuius priuati, & deinde illa bona transeant ad Ecclesia in , non requirant quadragen riam prescriptionem,sed pro tempore,qu erant laici gaudeant priuilegio laici, pro tempore sequenti, quo facta sunt Eccle priu i legio suo amo in L cui M. I. f. de iure uti Panormitanus in c.de quarta deprascrip.Exceptio secunda est, quod bona fisco addicta non prsscribantur,nisi priscripti, ne quadragenaria I. omnes c. de prascripto triginta diei quadret anae oris; actio vero aduersus alicuius bona eidem ob delictum adis dicta quandoque prescribitur a Reo quinquenio,cuiusmodi est actio ob non solutum vectigal l. a. c. te vectigalibus; bona vero Ssco debita, quia vacantia, si fuerunt eidem fisco denuntiata,& ab eodem non occuphea priscribuntur quadriennio I. intra qua-
tuor f. de diuers et tempor. praescriptio; si vero non fuerint denuntiata priscribunt decem annis inter praesentes,&viginti inter absentes cum titulo, triginta sine titulo L in omnibus f. eod. tit. Exceptio tertia; contra Principem,eius Seueadque bona non potest praescribi, si hec perti--u neant ad recognitione supremi principam U. .. tus, de subiectionis debite I. comperit. c. de .
prascript. trigini. ann. , si ad subsidiu alicum q. . Iius necessitatis quadraginta annoru spacio quia v- . I.omnes c.eod.rit. si ad ipsum,ut ad persona
priuatam eodem tempore, quo p scribitur aduersus priuatos Mollina disp. Tq. ex Dido di aliis; si ad regni coronam non nisi priscriptione centenaria I. vi inter diai- res ori num c. de sacros Eccles s ad iurisdicti opem is, Principis in subditos, non vili priscriptione ad bon immemorabili. Alis plures extant exceptiones in ordine ad diuersa bona, iura Tis Heactiones; sed quia de his fusior erit sermo, dum specialiter de prescript.; ideo ijs omisesis ad ulteriora proced2.
De Natura, de Diuisione contractuum in genere. SrMMARIUM Doctorum placita quoad definitionem nomInit , o rei contractuum. r. Uignatur vera definitio contractas ut se. r. Diferimen inter pactam nudum , ct vestitum, o quanam obligatio ex viroque consum gat. 3.d verum, di perfectam contractum requirῖ-tur utriusque contrahentis consensus. q. Obligatio duplex, altera naturalis , altera ciuilis, di quanam ex contractu . I.
Q id sit eontractus bona fidei, in stricti iu
ris. 6. Diviso in eontractus realer, personales, o mixtos. I. Numerantur species contractuum nomisat rum , di innominatorum. g.
contractus ali, perficiuntur consensa,at, veris bis, alii scriptura, alis re, di traditione. Diviso contractuum per accomodationem in proprios, di improprios .imiae gnantur conditiones requisita ad contractus. II.
Ad validitatem eontractus consensus debet
esse legitimus, in quot modis pq t esse
Filius familias pabes eirea qua bona possit
contrahere, in circa qua n n. 13.
Nec mulieres in omnibus, nee ferui pessu
Bona Ecclesiastiea immobilia , o studatuta non cadunt sub contractu , nisi sub certa
consensus debet esse sine dii, mera , dolo, fem
29쪽
Vii eontractus de iure ciuili confe- promisisti una pretiosam margarita de ego vice versa promisi ti bi meos libros, ubi
nullus interirenit contractus nominatus, ta ex neutra parte interuenit traditio, Detum, seu causa, qua ultra pactum unus Salterum obligat, sic ex hoc pacto nulla oritur ciuilis obligatio, nee vlla coceditur actio. Secundum est e conuerso, quando connectitur cum stipulatione, vel traditio. ne ex utraq; parte, vel altera tantum, vel
cum cohaerentia alterius contractus nominati,dcvelliti . Exemptu primi sit in pactosa praposito, quo margaritam promisisti, dc ego libros; fi enim accedat stipulatio,
qua me interrogante,num promitteres da-xe gemmam,responderes, Promitto, tunc
pactum vestitur stipulatione,& oritur ciuilis obligatio, de conceditur actio Lex placi rto c, de rerum permutatione. Exemplum se . I.
pundi sit in pacto,quo posito uteri, sibi inuicem traderet rem promissam, vel etiam , Salter traderet altero accipiante, Ac non tradente rem suam promissam; tunc enim traditione vestitur pactu, di orit iur ciuilis obiugatio I. quoniam asseueras C. de rerum permutat. Exemplum tertii in pacto de aliqua re permutanda coniuncto cum venis ditione,de emptione alterius reii v. g. vem
didisti mihi tuos libros pro pretio triginta
aureorum addito pacto ut eodem contractu, quod etiam commutabimus librum is cum ense; hoc cuim pactum vellitur colis .rentia contractus emptionis,mrenditio. attamnis, & obligat ad impletionem actione ci
Dicitur ultro, citroq; quae verba imi ..iscant contractum utruinq; obligare, ta importare mutuum utrius , contrahentis m- tur.
sensum , ex quo rei itur nonnullorum Theologorum opinio, qui distinguentes contractum in proprium, de improprium asserunt saluari contractuin improprium, etiamsi unius dumtaxat consentus accedat, de no' alterius, hocque exemplificant in donatione, qua donans oblisatur tantum ad tradendum, de quandoq; etiam de eui. - tione, alioq; etiam in mutu ubi tolui re- ψ, ...cipiens obligatur l. i.f. si cera. pet.Relei uri inquam, nam substantia contractus nom-. luatur quoad sua pr dicata, ubi contrahentes mutuo non se obligant; si etenim snh mutuo consensu non subsistit pactum ex Vulpiana l. 3. g. de pellicitationibus, nec sinh mutua obligatione saluari videtur co- tractus, nec video quomodo huiusmodi Doctores, ut plurimum admittant sine ulla
exceptione traditam definitionem Uul- M----piani,&pollea ipsam destruant ad initte a- ldo cotractus substantiam ultro,citroq: non contr-- obligatori j. Hic tamen crediderim mutuu a- , este vere contractum , quidquid in contrarium docuerint nonnulli Doctores,cum . in hoc interueniat mutua Obligatio ex Par- - . te mutuantis non pollulandi rem in mutuutraditam ante tepus statutum, & ex parte
runt iustum titulum res possidendi, de gominium, ratione cuius potest quis de rebus postessis, de per dominium acquisitis persecto ad libitum disponere, ut mox innuebamus, ideo, ut innotescat,quadonam vere talem titulum conferant, & quando non, ipsorum essentiam, conditiones, d multiplicitatem recta methodo examinamdam proponimus in praesenti. Pro quo aduerte,contractum quoad nominis definitionem derivari a con . quod significat diti, adia simultatem, dc adunationem, de trabo, e, traho, quod significat adductionem, quasi quod per contractus res distantes, de dissitae imi unum adunmtur, quatenus per ipsos res, M. His trahuntur a dominio unius sub dominiual. 'tiis, terius, dc iesus bonis aggregantur. Quoi ad rei definitionem varie a varijs exprim, tur. Ioannes Gerson mitio fui operis de con tractibus illam sic exprimit. Est commutatio ciuilis, ec legitima. Sed quia potest
optime saluari natura contractus antecedenter ad actualem commutationem, ut patet in conuentione, qua Petrus se oblieat ad tradendum fundum Paulo, di Paulusad erogandos centum nummos aureoS, qu est verus contractus, etiam si actualis commutatio non fuerit subsequuta, ideo illam reiciendam existimamus, nisi mrtasse velit Gerson nomine permutationis intelligere obligationem ad commutand prout infra nos eXplicabimus in discussione particularum definitionis tradenda. rea.dus quast. i6. de contractibus illam sic exisplicat . Est actus rebus, verbis, vel scripto celebratus cum interiori animi consensu, quo transferatur ab uno in alium alicuius rei dominium, vel usus, vel aliquod aliud ius. Quae certe definitio a ratione non discordilt, sed ne a communi recedamus, . dii. Assertio I. Contractus in genere est Pamctum, seu conuentio, qua ultro,citroq; oritur obligatio Uulpi mus I. Iabeo a. F.de vetaborum
Probatur, de explicatur assertio. Dicitur pacium,que particula secundum nominis significationem latius patet, quam citractu si non enim solum significat pactionem,sed etiam, vidicit: Udorus lib. .Ethimu importat pacem, de sic omnis contra eius importat quidem pactum, non autem omne pactum dicit contractum; sumitur autem hic pactu, prout definitur a Vulpiano I. i. in principio F.de pactis Duorum,aut plurium in idem placitum, de consensus. Huiusmodi pactum duplex est, alterum nudum, alterum vestitum; Primum est ex I. raris gentium S. sed cum nulla T. de pactis,
est, alt/- quod neq; in contractum transit nomina. um nu- tum, neq; vlla cum eo lateruenit causa, aut al- tactum ex parte alterius Paciscentium , ra- tione cuius ultra pactum alter maneat
'Uri AE tale est ractum, quo tu inibi Disitipod
30쪽
mutuataris fideliter rellituendi adueniente illo tempore, & in desectum oritur in utroq; actio ciuilis. Dicitur tandem obligatio, quae est effectus contractus, non sormaliter ipse contractassin ex pacto proueniat. Obligatio duplex comuniter allignatur,altera dicitu rnaturalis, altera ciuilis simul, ta naturalis; illa est, quae oritur ex natura reii nec tu
e. uis. re ciuili impeditur, ab illo tamen non mue- tractibu/ turi cum propter illam,actionem non con-
ui . Vra xi talis est obligatio,quam habet ponmalae fidei restituendi bona, quaeris tuam per praescriptionem acquisiuit, ad quorum
ectus restitutionem certe tenetur iure canonico,
orem. . & hi foro coscientiae, quamuis ad illa recuperanda ius ciuile in aliquoru sententia noleper concedat actione vero, & priori domino obligatio vero ciuilis,& naturalis, ibia est, quae fundatur quide in natura resis uetur tamen etiam a iure ciuili, a quo conceditur actios talis est obligatio, quam harehel venditor erga emptorem , quem laesit vltra dimidiu iusti preth, vel e contra obligatio auterim oritur ex contractibus de, bet esse ciuilis, nec sullicit pure naturalis. Assertio Il. Cotractus diuiditur in variac genera, quae singula singillatim nunc ex plico Primum genus diuisionis est, in contra etas bonae fidei, & contractus stricti iuris. Primi generis sunt, qui excludunt quemcunq; dolum, ta malitiain tribuentem causam contractui, & quamuis in quocunq; contractu debeat interuenire bona fides,de excludi quicunque dolusi praecipue tamen . o. in aliquibus contractibus requiritur, uo,ct,bas quibus interueniente dolo veniunt usuraebo D ex mora,& iudex potest arbitrari, quid. sit rellituenduin Glosa in s. actionum Instit..., amo ibi. Secundi generis sunt, in quibus Iudex non potest arbitrari, sed debet
si iis . a. strictissime interpretari l. quidquid adstrin--ybrea genda g. de verborum obligat. , & in iss constri Iou- tractibus verba dubia interpretant urco
tra proferentem I. Meribus f. de pactis ihuiusmodi autem contractus striisti iuria sunt stipulatio, mutuum, & similes. Secundum genus diuisionis ell, in conis e tractus reales. personales,dc mixto realea sunt, in quibus res principaliter obligantur,& secunda, ratione rei etia persona, ut contingit in contractibus emptionis, &venditionisi permnales, in quibus principaliter obligatur persona,&secundario,&et ratione ipsius etiam res, ut in fideiussione icis, in quibus aeque obligantur res, h. - persona,vt in contractu societatis. Atia F.- Tertiu genus, de specialiu&est, in cotra- - tur Ctus nominatos, de innominatos, ad quox ei omnes species contractuu reducutur. Coa. .... tractus nominati illi sui, qui iam ex comuni usu,de modo loquendi propriis gaudent' nominibus, atq; horum contractuum sep- Mo . t em comunitia enumerantur species, quam
rum prima est, emptio,ic venditio; Secun da mutuum activum, Ac passivum. Tertia cambium, Quarta emphyleusis, ininta commodatio simplex, Sexta mutua, seu
permutata commutatio, Septima locatio, seu conductio. Ad has species contractuum nominatorum nonnulli alii contractus re ducuntur, puta contractus assecurationis ad emptionem, in qua dominus rei collato pretio securitatem suae rei emit, contra- empi Getus societatis ad contractum locationis; sec et D per ipsam enim fit quaedam locatio induis
striR, de operarum,cum detur pecunia si cio, ut ex ipsa, suaq; industria viriq; lucretur, eo modo, quo ex praedio alteri tradisto in locationem pretium acquiritu r; contractus censualis ad emphyleusim, cum ex pecunia in censum tradita emptor acquirat ius exigendi conuenta petisto nem, sicuti tradens re in Emphyleusim ius aequirit exigendi fluctus ex re tradita inEmphyte m.Contractus innominati illi sunt, qui
Propriis no gaudet nominibus sed per illas
voces exprimuntur. Da vi des, o ut factat, , .ctu, Iacio ut det, ela vi facias I. natura is f. sed sfacios de prascribi verbis . . . ' Quartum genus diuisionis est in illos,qui Umer perficiuntur consensu mutuo expresso, in
illos, qui verbis perficiuntur, hoc est certa sverborum, vocum; forma i de in illos,qui antum scriptura complentur, atq; in illos, qui tantum re ipsa,& traditione intelliguntur consummati . Primi generis sunt emisptio dc venditio, locatio, societas,de manis datum instit. de oblig. ex consensu S. unico dicuntur autem mutuo consensu perfici, quia eo ipso, quod contrahentes mutuo inter se consentiunt,intelliguntur perfecti,de pariunt actionem ciuilein, etiam si nulla interuenerit traditio, aut larma gerboru. Secundi generis sunt stipulatio,quae no nisi verbis conficitur modo supra explicato,
quinimminiantiquitus certae verborum p. eua Mimae erant prascriptae, sine quibus contractiis non valebant, modo tamen inua- eo ut
luit, ut sussicienter habeatur stipulatio qui- ni . buscunq; vocibus in quocunq; idiomate imgnificantibus petitionem unius, & alterius responsionem. non tamen perficitur nutibbus, atq; litteris standosin iure communi , nam attentia iuribus municipalibus alicuius Regni vel Prouinciae, quandoq; subsistit etiam per litteras, de inter absentes,du-
modo tamen utriusq;consensus innotescat, v t obseruat Corradus tract. a. disp. 2s fieri Corra in regno Castellae . Tertii generis sunt cim. Mui nes contractus, qui quamuis ex natura sua, vel solo consensu . vel verbis perficiantua ex conuentione tamen contrahentium sus is i. Penduntur, donec scriptura conficiatur; in metenim casia ante scripturam confectam licet utriq; parti a contractu recede- stita non re, quod etiam verificatur, quando, vel de iure ciuili, vel canonico pro forma contractus requiritur scriptura, ut contingere