장음표시 사용
41쪽
sent cessabie quoql prohibitio venandi in tali agro i Neq; dicas dominum fundi non
istum esse inuitum ratione damnorum squae fit equi possunt in fundo, sed etiam,
. - iguli reditur eius voluntas, de ius,quod ha. - . bet prohibendi aliorum actiones in talimaasim iundo; contra enim est . quia ipsius volun-I . tas est irraticinabilis, praecisis damnis . in ordine ad venationem, cum ius illud sit commune, ta libertas transeundi regula.
riter sit legitima consuetussim ubiq; p seripta Probatur tertio, si feram in alieno funis do striam , quae fugiens in tuo fiundo
pereat, antequam meos oculos euadat,
possum in tuo fundo illam accipere, quia per vulnus i me ipsi inflictum facta est mea de eadit pioprie sub meo dominio, rem
autem meam possum Thicu i accipere, .. qaii res semper clamat pro domino, ergo etiam possum in tuo fundo vulnerare, dc Mal occidere, atq; in eodem illam accipere. a. I. Consequentia probatur, quia ex eo, quod pHt m merit in tuo fundo, ut obitee supra attigi.
.2 inui , non Muitur, quod sit tua, ergo, aram ego ibi occidam,fiet mea, quam Pro siis. pterea possum ibi accipere . unde, si quare . i. erit differentia in secundo casu a prvno CAE erit praecise ratione transitus, quod non obstat; tum quia transitus non potest impediri ad illam capiendam, quando est alibi vulnerara, de ibi moritur, Ergo neq, poterit impediri ad eam vulnerandam, cuius in ipsam habeam aeque,ac possit habere quilibet alius tum quia libertas ad transitu iam est consuetudine legitimh praescripta. Dices ex s. fera ivstit. derendium. Qui ipotest ius venandi in suis pridiis sibi reseris uare, emo poterie dc alijs 'hibere, quia reseruatio sibi est prohibitio respectu aliorum. Sed contra, vel textus intelligendua .a tmeli est de in praedijs dumtaxat, quae ita sunt, is, ' circumsepta , ut ferae nullo modo ab ija.., t. possint egredi i tunc enim praesumuntur huiusmodi ferae non esse omnibus commumnes, sed domino,cuius in fundo sunt inter clusae , appropriatae, qui propterea potest
quemcunq; prohibere, ne ibi venetur, nemve rem iam suam rapiat,ex quo oritur, ut contra venantes, de rapientes Pollit agere
actione furtiua; vel huiusmodi lex est iam
contraria consuetudine abrogata , cum regulariter libertas ubiq; venandi sit legiti, ma consuetudine praescripta. Dices secundo,potest quis prohibere, noviij plicentur in proprio uagno, lacu , vel aquis propriis in proprio fundo decurren. ibus, ergo poterit etiam prohibere, ne alid venentur in proprio praedio, dc cum de piis statione verilicetur, etiam si ilagnum, lamcus , dc huiusmodi aquae decurrentes non sint inuro aliquo, vel alio modo occlulae, verificari etiam debet de venatione, etia si praedium non sit occlusum. Sed contra di Par est ratio, quia pisces.cum ociamur non
solum in tuis aquis, sed etiam ex tuis aquis sunt partes, de fructus tui fundi, adeoq; proprie cedunt domino fundi, sicuti arbo.res eidem cedunt, ferae autem licet orian- --.atur in tuo praedici, non tamen ex tuo prae- ν - dio, ademi tibi non cedunt, cum non sint
partes tui landi. Accedit, Suod cum pisces . non egrediantur a tuis aquisita semper i n geisdem permaneant, semper permanent risissis sub tua potestate; ferae autem, cum egre in t
diantur, de ingrediantur, modb hue,modo, illuc discurrant non sunt sub tua potestate, caeteroqui tot variarent dominos,per quot
Pars secanda responsionis limitatiua uprimae, qua dicime, nisi praedia sint ita ocisclusa, ut ferae non possint egredi, iam pro bata remanet ex iis,quae diximus ad prima Fara instantiam; nam unusquisq; potest prohi-- bere, ne res sua ab altero occupetur i sed quando ferae sunt in recintu alicuius,i quo a nequeant egredi, sunt propris illius,perin- -- adtiac si essent ab illo capti,dc in aliquo loco me occluse, ergo dec. Ex quo sequitur in hoe sie uti t. casu cessare omnes rationes, quas adduximus superius ad probandum non posse a prohibere ; nam si quis illas feras acciperee in tali Iocci furtum committeret in bonis alterius,adeoq:teneretur ad restitutionem, ut sustinent omnes,quos viderim, nec pravulnus eisdem lanietiam possessionem ipsarum acquireret, eo quia cum non sint nublius non fiunt primo occupantis. Remanet modo explicanda limitatio in responsione adducta , quod, si venator domino pressij damna in eodem pridio attinterit, teneatur ad compensationem. Lelio facta in honis aIterius est contra commuistativam iustitiam, ergo obligat squalitee ad restitutionem , ergo si quis per venationem damna attulerit in agris alterius, segetes, v. g. conterendo, tenebitur ad compensationem talium damnorum; Neq;vlla ratione talis issio cohonestari potest, adeo ut eximat ab obligatione , vel enim venatio fit ob oblectationem animi eiusdem . venantis, Echoc non excusat, quit oble- ctatio sumi non eoteli cum detriment al- a T terius , ceteroqui polliet quis iuste, dc im in i pune ex alterius arboribus sumere fructus da-- ad proprij corporis oblectamentum vel fit ob proprium venantis commodum, Ac neq; hoc excusat ob eandem rationem; vel a T.. st ob bonum publicum, ne feri multiplicats noceant communitati , de neq; hoc eximit ab onere compensationis, nam nul- Ia pauitas postulat, ut propter publicum sola aliqua determinata persona onus suis stineat sine compensatione, si quidem hoc est contra iustitiam distributivam, qui sicuti omnes respicit cum proportione in distributione bonorum communium, ita inreparatione damnorum communium ob publicum bonum debet omnes respicere . Inon determinatam personam, ec sicuti fi
42쪽
De contract. ut sic. Disquisit. S III. agg
ob defensionem alicuius Ciuitatis, que respIcit bonum commune omnium ciuium
estet alicuius priuati ciuis domus euerten da, facienda esset compensatio ex publico, ita,si ob idem bonum publicum essent alterius segetes T. g. conterendae, damn eiusdem ex publico essent reparanda Respondeo secundo posse Principes non solum in propriss fundis, sed etiam in communibus venationem, piscationem; prorus nitimsis ad M. Matiane
ad maximum decus, de bonum eiusdem Reipub. Confirmatur,quia ae tuu est,ut qui Reipublicae onera sustinet ipsam regendo, cinuo gubernando, di cui odiendo,de bonis elusi measdem Reipublicae gaudeat ad conuenientes Pram sui ipsius recreationes, sicuti enim in uniuersialibus negoti, sentit incommodum,&premitur, ita consonum est, ut ex publicis bonis sentiat commodum, & subleuetur,ut . - supra innuebamus, ergo poterit sibi ius ve. tenui hibere, non solum ex libero populorum . nandi in aliquibus locis reseruare, ut obi consensu, sed etiam sola sua auctoritate, de chamentum in ipsis a curis percipiat. ad praecisam sui recreationem . Ita fero Dixi in aliquibus locis, non enim con- Oeommuniteri uenit, ut Princeps populos ita gravet, ut ax,---Probatur prima pars, ex libero scilicet nequeant ullo in loco oblectati per compopulorum consensu hoc fieri posse. Ius v gruas venationes; quod enim ius naturae vi ubiq;nandi tum ex iure diuino,tum naturae,ium omnibus indifferenter communicauit, eccommune reliquit ius gentium, aequum 'non est, ut cum omnium aliorum detrim2nto uni dumtaxat reseruetur, & addicatur. Adde,quod Princeps potest solummodo populos grauare in ordino ad sumptus , dc recreationes suae dignitati conuenientes, non autem superfluas, de supenexcedentes, adeoq; non ad omnem locum ius venandi reseruare, sed quoad aliquem
ex iure gentium residet indifferenter apud omnes, sed in ijs, quae libera sunt omnibus potest unusquisq; iuri suo caedere, de pruv noquoq; illa, qui representant omnem po pulum , ut pote qui sunt deputati ad regi, men eiusdem populi, ergo illi nomine omnium possunt transferre ius venandi, quod habent,in Principem, ergo ex tali iure ac quisito poterunt Principes de illo persecti si medii ponere, adeoq; illud ius cuicunq; prohibere. Probatur seclida pars ex sola scilicet eius. Principis auctoritate . Possunt Principea ex iusta causa populis etiam renuentibus onera,& tributa imponere, etiam in ijs, quae, vel de iure gentium, vel de iure ciui ii in singulos diuisa sunt, ergo multo magis poterunt onera,& tributa imponere in ijs. quae eisdem iuribus diuisa non sunt, sed in communi reliem, dc sic,vel poterunt praecipere, ne quis venationem ineati nisi tot soluerit, vel absolute prohibere vice vectigalium pro alijs rebus soluendorum. Consequentia probatur,quia fortas,dc strictius
Ad quem pertineat fera ab uno vulcnerata, de ab altero capta .
Propemitu muut d quisitionis . I. Fit vulnerantis , si ipsius oculos non effugerit. in moraliter est ipsam captis rug. a. Fera extracta ex alterius laqueo ipsius fit Asie Iaqueo elet abitura .
ius habent homines iiiijs, quae in diuisione rerum tibi contigerunt, quam habeam in T, I uisitio tertia . Caius venator tria ijs, quae in communi relicta sunt; siquidem O quadam silua em issa sagitta ceruum
illarum rerum dominium habent, non sic vulnerauit , qui e silua effugiens captus illa ruin,quandoquidem istarum ius acqu situm non est, sed acquirendum, dc quidem incerte, eo quia res communes aeque sunt a te, vel ab alio occupari. Probatur tertia pars, posse scilicet fieri reseruationem ad solam eiusdem Principis
recreationem .Potest ius commune in ordine ad bona fortunae communiter a natura
communicatum, de non diuitum a iure gentium a Principe reseruari ex iusta catinia, de in ordine ad bonum commune,ergo.ius vena Gi ob solam Principis recreatio. nem potest ab eodem iuste, de Iegitime reis servari. CoiIsequeritia, in qua est difficultas sic euincitur, quia splendor, de digni. ras Principis est maximum decus, splendor , de dignitas , dc bonum eius. dem Reipublicae , sed conueniens eiusdem Principis recreatio maxime confert ad
splendorem, de dignitatem i plius ergo, defuit a quodam Rustico . Quaerit tu, ad quem
pertineat ille ceruus, an ad vulnerantem ju.lan vero ad capientem. Cum distinctione quaesitum est discutiendum, vel enim fera tiuisa vulnerata, ita effugijt ut euaserit oculos vulnerantis, de canes insectantes , ut morat iter vulnerans ipsam non esset cap--' iurus, vel ita effugit, ut vulnerans , dc ca nes insectentur, ut sit moralis certitudo , quod venator, vel per se, vel per canes eos et capturus, dc sc. Respondeo, quod si fera vulnerata non deffugerit oculos vulnerantis, nec moraliter possit inubere eiusdem manus, im Damis sus sit, non capientis; si vero effugerit ocu- f.,-los vulnerantis,At moraliter manum ipsius possit effugere,ime fiat eiusdem capientis, non vulnerantis. Ratio primae partis est, quia per vulnus inflictum venator iam mo sed Diaraliter feram apprehendit, de dominium visisere.
43쪽
aequisiuit; n enim manu tantum dominium ferarum acquiritur, sed etiam Ia cnim, sagitta, & vulnere,ergo, etiam si e iugiat, dummodo tamen moraliter caperetur, si in aliorum manus non incideret intelligitur esse eius , qui vulnerauit; cum
certe in hoc casu ipse intelligatur primus occupans, quantum sussicit ad dominium. Ratio secunde partis est, quia quando su terfugit oculos vulnerantis, & canum insequentium regulariter supponitur proderelicta, & adhuc sub nullius potestate S. illud Pasitum ia'. de rerum divisione, de adhuc videtur habere suam naturalem libertatem L aaruralem s.fde acquirendo rem
rum damisso, ubi legitur feram recepisse naturalem libertatem, quando difficilis est 3 Mediae eius prosecutio, de quamuis vulnus intactu Atreis tribuat aliquod ius uulneranti, hoc tamen ' -- - intelligitur, quando vulnus talis naturae et est, ut tollat moralem libertatem ferae, quod non euenit,quando, ab eius manu erat elapsura. Ex quibus etiam deduces, quod, fi sera alterius reti, vel laqueo inclusa erat moraliter deuentura in manus eius, Sui rhila, vel laqueos tetendit ipsius intelligatur esse, de si quis ipsam e laqueo,vel rete eripiat committat furtum, eo quia rem ali nam inuito domino usurpet i vero Elaqueo. vel rete erat fugitura fiat primo capientis, de e laqueo excipientis, eo quia cum moraliter es let fugitura perinde se, habet, ac si non esset capta, Ac in sua naturali libertate, adeoq; fit primo occupantis.
Aufera mansuefacta exiens extra oppidum fiat capientis.
etiatus discultatis. i. PSi se morasis spes regressu restiuareda et Domino, se talis spe, cessa it fix cap emtis. . Si Domiviti fugientem insectetur, o si mora-lii spes recuperatisin ira est restitueada . secus sit capientis. I.
redierit ad talem feritatem te quod fiemoralis spes regressus, de tune dixi restitueudam esse priori domino; cui responsi ni denuo nune subseribo . Hie tamenno. iv
tandum est,tunc cessare moralem spem regressus , quando solito tempore, quo regredi consueuerat, non redit duobus v. g.,
vel tribus diebus, ut si redire solebat ad horam diei nonam ad illam horam, vel alio tempore intra illos dies non redierit , quod intelligendum est, dummodo, ab alia quo non detineatur, quia illa detentio supponitur violenta, nec ius aufert a Domino illam recuperandi. Cessat etiam moralitea spes regressus, quando fera in ipsa fuga extra urbem , vel oppidum egressa recta via. dc festinanter procedit ad nemora,vbi potissimum aliae serae eiusdem speciei degere consueuerunt, quoq; illa fera numquam adluit; tunc enim cessat ratio, de motivuspei, eo quia fera natura sua ferox licet riarte, de studio mausueta per coiisortium .ia aliarum eiusdem speciei facile mansuecu- ι--M, dinem amittit, de redit ad pristinam ferita- ali Maatem. Hoc idem dicendum est de columbis columis alicuius columbarij, qui si uniantur colum, bis alterius domini, de aliquando tuo tempore consueto non redierint ad locum. prioris domini, supponuntur ab illius M. minio recessisse. Ratio primae partis est, quia quotiescunq; fera non violenter detenta non redietemporibus consuetis ad dominum, de egressi vagatur per nemora moralitecsupponitur ad naturalem libertatem, deteritatem redissse, sed fera, quando est in.sua libertate fit primo occupantis; nec ob stat prius alterius dominium, a cuias seruitute, se per fugam, de libertatem acquisitam exemit, ergo, si ab alio capiatur fit eiusdem capientis. Qilod si supponas prio- arem dominum in fuga extra urbein, vel oppidum ipsam insectari, nec fera voce , si nec blanditiis eiusdem domini sistitue,tances masserendum est, quod diximus de fera ab I viro vulnerata, dc ab altero capta, si enim o , -- sit moralia spes, quod in manus domini sic karu -- deuentura, tunc non fit capientis, sed eius rarer dem Domini propter dominium, qaod in Daau, p- ipsam habuit, a quo absolute non intelligitur cadere, quousq; ipsam insequitur,dc moralem spem habet certo apprehendendi; si veto nulla sit spes ipsam appreheden
di certe fit capientis,eo quia,cum in illo casu non intelligatur esse sub dominio prioris domini, desii, potestate illius , cum ab illo se exemerit per fugam, dc feritatem naturalem,intelligitur nullius esse, adeoq; fieri primi occupantis; quod potusimuin colligitur eat s. de aequiren o rerum
dominia, ubi dicitur, quod ferae naturalem feritate, de libertatem consequuntur, si eo fugiunt oculos custodientis, vel licet sint sub eius aspectu dissicilis sit eorum pros
uisitio quarta. IItius acceptam in nemore feram intra septa suae do. mus conclusit varijsq; artibus mansuefecit, di domesticam reddidit; Haec quandoq; domo exiens redibat; postremo tandem ijt sine morali spe, quod esset regressura, sed vel in ipsa fuga, vel paulo post
capta fuit a quodam rustico . Quaesitum a me fuit,an facta fuerie eiusdem capientis, an vero sit restituenda priori domino. Respondi tunc cum distinctione; et se ponitur, quod redierit ad naturalem feritatem , di moraliter non sit amplius redi,
tura addoininum, de sic asserui, quod facta /- ἔο- x svientis, vel supponitur, quod non cutio , de captio; quod etiam dicendum est
44쪽
De contract. ut sic: Disquisit. S. U. a. r
de fera excitata a canibus unius domini, &ab ipsis in stata. & postia ab alio capta;si
vim erat moralis certitudo, quod capienda esset a canibus excitantibus, de insectantibus fit domini eorundem canumimus campientis .
Ratio secundae partis ex mox dictis deducitur . quia si certis moraliter erat reditura non intelligitur euasisse a dominio prioris domini, nec ad naturalem liberta Tem , & feritatem, ergo perseuerat cum qualitate subiectionis erga suum dominustii quo certe casu,si ab aliquo caperetur elidet ex rigore tuititiae restituenda, vel si ilupo occideretur, esset pellis ipsi domino tradenda . F. U.
Cuius fiat thesaurus inuentus roponitur ecutira definitur,quid sit thesea
De iure natura, di gentium thesaurur reco ditus fit in entorag. a. De iure civili communi inventus in proprio fando,tum titulo proprietatis, tum Uufrumctus A domini inuentoris. 3.
Si inveniatur infundo Mius quoad proprietatem , in alterius quoad Nufructum ab Hisbente Qufructum,pars fit domini proprie- satis , pars Hufructuarii; si a Domino proprietatis totas fit ipsus. q. Thesaurus inventus in fundo priuato alieno partim fit muratoris, partim domini Da. i. sordem dicendum est, si infando publico speciali
iure pertinente ad commune. 6.
Quando in loco communi, qui nullius est totas fit inuentoris . Sis
i x Isquisitio quinta. Titius in quodam
dia loco thelamim inuenit reconditum, cuius nescitur dominus, nec ulla elliat memmoria, a quo in tali loco fuerit repositus. Quaeritur,an sit ipsius inuenietis, vel cuius; - loquendo tum de iure naturali, tum do i re re gentium, tum de iure ciuili. Nomine thes auri hic intelligimus veterem quan
dam depositionem pecuniae, cuius nou CX-tat memoria, ut iam dominum non haheat, ut definitur Lnunquam II d. de acqui redo rerum dom i debet autem ad hoc, ut
illa depositio si hesaurus, esse vetus, nam si talis non sit,iat ad summum res incerti domini, si nesciatur a quo tuerit abscondita res, & propterea no fiet inuetoris sed expende da in pios usus ad instar alioru bonoe
m incerti domini. amuis ite in definiti
ne thesauri specialiter explicetur pecunia, veniunt tamen etiam sub ipsius nomine res NM' Momnes mobiles pretiosae, ut gemme, vasa aurea, ct argentea, annuli, catenae, de si milia. Pro clariori notitia rei Aduerte hic thesaurum respectu in- Mobit uentoris, vel fuisse repertum in loco pu- - us .
blici iuris, vel in proprio fundo,uel in funis do alieno; fundus proprius, vel potest esse talis titulo proprietatis solum, qualis est fundus alteri locatus, vel in emphytheusim traditus, vel solum titulo usufructus, qualis est fundus ab emphytheuta, vel condu- thorum setore possessus, vel titulo proprietatis simul, & usi ructus, qualis est domus aliqua et cf., i proprio domino possessa, & inhabitata I
fundus alienus, vel potest esse tacularis, cuius dominium scilicet est penes saecul res,seu etia possessio,vel ecclesiasticus, cuius dominium scilicet est penes ecclesiam,quavis quandoq,vs ructus sit penes taculares. In ordine ad haec omnia loca praesens db squisitio est examinanda . Respondeo primo de iure naturae , ta aitem de iure gentium thesaurum reconditum fieri primi inventoris. Est communi
sententia. Probatur, quia thetaurus ex se conceptu duo dicit, de quod sit quid depositum opera, & industria humana , ad exclusionem venarum metallorum, quae ipsa natura inditae sunt montibus, & quod non extet memoria infossionis,dc recondicionis, rh Auaqua ratione tanto temporis spacio domi- rui rati, nium desijt esse a vero domino,& ab ipsius mi mi haeredibus, unde iure merito habetur proderelicto; sed quod sub nullius dominio est, ct pro dereliem habetur de iure getium fit h. . , primo occupantis ( quod si verificatur in-v.
alijs rebus, non video, cur non debeat veri- luto.ficari etiam de thesauro ergo &c. Neq; obstat, si dicatur posse quandoq; praesummi a quorum maioribus fuerit thesaurus absconditus, adeoq; non transire ad primu occupantem, sed ad ipsorum haeredes; non obstat,inquam tum quia mera praesumptio non tribuit verum titulum dominis, qui Prieponderet vero, & reali titulo inuenistionis, & occupationis; tum quia ex eo,
Iod desierit tanto tempore possideri deis si esse sub cuiuscunq; dominio. Respondeo secundo de iure communi seiuili thesaurum inuentum in fundo pra
prio, tum titulo proprietatis , tum vis fruinis, totum fieri inuentoris. Probatur primo fastit. S. thesauros de rem diuis , ubi
legitur thesauros, quos quis in loco Da inuem tuae. nerat D. Adrianas naturalem aquitatem secutus eis concellit, qui eos invenerit, quod confirmatur ex L unica c. de thesaurit, ubi
idem definitur . Probari potest secundis ex illa Parabola Euangelica, ubi homo il- i. . ..
let, thesaura inuento in agm vendidit om- νι-- nia sua, &comparauit euin; frustra enim avi e omnia sua vendidisset ad comparandum inraetrum i
agrum. ia quo erat thesaurus, si illum M.
45쪽
Thomas I. a. Iue .st .art. .ad s.c arrvulas dis etiam pactis. Consequetia probatur,naine. quamuis pactum p. X. S. q. n. 23. eratis per violationem pactorum nudorum con- Imea eemn muniter . scientia laeditur, & antinae puritas macula-Probatur primo astertio, quia sistendo tur, ergo aequum fuit ad talem laesionem praecise in iure naturali, & iure gentium, vitandam, & macula,ut concederet talem antequam induceretur ius ciuile, nullum actionem, qua homines retraherentur a s Histia. aderat discrimen inter contractiis innomi- tali laesione,quam actionem praecipue co- ιC- natos,& nominatos, & inter pacta nuda, cessisse constat ex praecit. e. i. de pactis.
vestita, sed eodem modo obligabant,er- Assertio I . In nudis pactis, si er utraq; et go quoad obligationem vi iiii is naturalis parte sit fatisfactum, nec de iure ciuili, nec aequa erat in utrisq; , adeoq, , sicuti illa , canonico datur locus paenitentiae, quando sobligabant in foro conscientiae, etiain illat vero ex neutra parte est satisfactum, sed nam ius ciuile solum concessit actionem ci- adhuc res remanet integratatur locus pae- Non d uilem in contractibus nominatis ,& pactis nitentiae in iure ciuili, non sic in iure can, par tuu vestitis ad tollendam litium multiplicita- nteo, nisi mutuus accedat consensus; quan- teni; caeterum quoad obligationem natu- do vero alter satis secit, & alter non satis-ralem nihil imminuit, nec innouauit, nee fecit,tiinc datur locus paenitentiae respectu . innovare potuit, sed ipsam reliquit in suo eius, qui satissecit, tam in iure ciuili,quam robore Antecedens probatur; nam ipsum in iure canonico, & conscientiae, dummo- Ommae ius naturale dictat fidem esse seruanda Lxd do ille, qui non satis secit, sit in mora, taminorem c. de transact. unde antiqui,ut vin animo deliberato non satisfaciendi. ritatem hanc ostenderent fidei templum Probatur prima pars assertionis, primodicauerant , quo homines disterent sidem ex Glosa infin. I.ex placito C. de rer. permutis trifactilet seruare;violare etenim sidem nefarium est, Secundo ratione . in pactis vestitis non data violans dicitur oppugnator communis tur locus paenitentiae,sed quandia cx vxx qi ciosi praesidii, te: te Cicerone orat. pro Quinto Ra- parte satis fit nuda pacta transeunt in v*- ,. e. t birio, & qui promittunt diculur debitores, stita, ergo in illis non datur locuS paeniten' eae tam quibus fides datur creditores t. debitores de tiae. Maior patet quia in pactis vestitis da- t etsi
verbor . signis, utrobiq; autem fides viola- tur ex utraq; parte actio ciuilis, ut supr- --tur, siue pactum nudum non seruetur, siue probatum eis,ubi autem datur actio ciuiliai non scruetur vellitum, nec alia ex causa , cessa i locus paenitentiae. Minor etiam con
pacta nuda pariunt exceptionem I. imis stat ex dictis, quia pacta nuda traditione gentium T. de p.rctis, nisi quia fundant obli- rei velliuntur. Tertio quia,ut infra probam sation tu naturalem, O in sero conscien- bitur, quando ex una parte satisfactum est Liae . non datur alteri parti locus paenitentiae, Probatur secundo assertio;qui pacto nu- ergo quando ex utraq; parte satisfactum do cum allo contraxit, si aliquid ipsi debe- est neutri datur. Quod si haec militant inret, posset facere compensationem eius, hire ciuili iuxta Glosam in I. mox allegata Aquod alius contrahens ex pacto nudo sibi mrtiori militat in iure canonico, quod sor debebat, neq, in taro interiori potest com- tius suffragatur Iut i naturae,& corascientiae pelli ad illud restituendum I. iuris gentium laro. S. Ita cum milias.de pactis sed hoc ius com- Probatur secunda pars. Ius ciuile non pensandi in nullo alio fundatur, quam in assistit pactis nudis,quando iuramento non
iure naturae, quod oritur ex eodem pacto firmantur concedendo actionem, quibus nudo, rg midum pactum parit obligatio- tamen allistit ius canonicum, ut Probatumnem de Iure naturae, adeoq; etiam in iuro est, ergo in illis quoad ius ciuile datur locus conscientiae . paenitentiae, quando ex neutra parte satis Astertio IlI.Ex nudis pactis etiam noxi factum est ; non sic quoad ius canonicum. iuramento firmatis de iure canonico con- Consequetia patet, quia quoad illud ius da- ceduntur actiones. Gome(2.to n. Parirc . tur locus paenitentiae . quod non resistit c. s. in calcema. Covarruvias c. quamuis pa- rescisioni, nec paenitentiae , quoad illud ctum pari. a. S. q. tuo. e. i. de pactis. Limi- non datur quod resistit;led quando ex neutat tamen I. Felisus c. l. de pactis nu. Io.. tra parte satisfactum est pacta remanent
has dumtaxat concedi in causis pertinen- in statu nudi paeti ergo &c. Confirmarurtibus ad tribunal Ecclesiae, vel in laicis su- quoad ius ciuile ex l. 3. praefertim in princi hiectis temporali Ecclesiae dominio. Se- pio S. I. in ex I. si pecuniam in principio ac cundo procedere tantum in pactis nudis,in per totam legem b. de condict. causa data, ubi quibus exprimitur causa obligationis, vel Giola,&Bartolus textum explicant iuxta Per actorem expresse probatur ad inter. hanc nostram assertionem; quoad ius itein re emerum cludendum conuento viam excusationis , canoiucum suadetur, quia hoc non curat subterfugii. de stipulationis solei unitate, ac proinde Probatur assertio.Ius canonicum specia- aeque concedit actionem, siue intercesserit tari hialiter inductum est ad conlisendum bono stipulatio, siue in nudo pacto sillatur, sed, sola in ei Pirituali, animarumq; saluti, ergo com quando intercessit stipulatio,non datur I gruum fuit, ut induceret actionem ex nu- cus paenitentiae, etiam quatulo res est intemgra
46쪽
tegra in iure etiam ciuili, ergo in iure eamnico etiam non datur, quamuis illa non praecesserit. Tertia pars patet ex dictis in probatione primae partis, quod tamen procedit, quando ille, qui non satisfeeit, non est in mora, sed animum habet promptum sati faciendi nam per satisfactionem unius pactum nudum transit in vestitum, respeetu cuius conceditur actio,ergo,s alius,qui non satisfecit, non est in mora, non datur locus paenitentiae respectu eius, qui satisfe.citsed debet agere ad complementum pacti per satisfactionem alterius; si vero sit in mora, & animo deliberato non satisfaciendi,probatur, quod detur locus paeniae ii tentiae respectu eius, 'ui satisfecit. In pa--i isaei, ctis respectivis quamuis nudis semper inest findi r tacita coditio ea seruandi, si alter ex cotrahentibus ipsa seruarit,ergo si unus frangat,& non seruat, praesumitur voluisse nec ipse seruare, quia iuxta vulgata dicta frangen tinem licet fidem frangere. Dices ex superius d ictis,quando pactum est per traditionem rei ab una parte facta vestitum conceditur actio in utroq: foro respectu eius qui Latisfecit,ergo debet agere ad complementum, Sc non resilire . Sed contra,quando ipse satisfecit, & alterrenuit,in paenam eius,qui renuit,datur alteri optio, Ac eleetio, vel ad resiliendum , vel ad astendum pro complemento; ad resiliendum quidem propter tacitam conditionem, quae supponitur interuenisse in ipso contractu frangendi fidem sibi frangenti; ad agendum propter ius, quod natura fauente acquirit,& propter dispositionem iuris positivi concedentis talem actionem.
sonae non tenetur subvenire extreme indi genti. s. Limita tamen in easu, in quo neeessaria natu ra non sint simpliciter necessaria. T. Habens superflua natura, ct persona tenetur subvenire etiam in gravi necessitate eonstituta citeriori ad extremam . s. Non sese habeat superflua tantum persona Ibid.
Bona a natara concessa alia communia, alia
particularia, O quanam sint. s. Isquisitio prima. Cum omnia de
iure naturae sint communia, Titius in diuisione per ius gentium facta sortitus est bona tortum superflua, tam naturae, qua personae;Sempronius vero, vel nec neces Iaria sortitus est, vel ab eisdem bonis propter incuriam, vel aliquo casu decidit. Quaeritur iam, ari Titius sub peccato laethali teneatur Sempronium, vel in extrema, vel in graui nem cessitate constitutum subleuare. Pro notistia Aduerte primo in ordine ad bona fortunae triplex hominum genus posse distingui; alterum illorum est, qui habent supernua,
tam naturae, quam personae, naturae quidem,quatenus non sunt necessaria simpliciter ad sustentationem eiusdem vitae, vel eorum, quos ex naturali pietate alere tenetur, eo quia iis sublatis aliis gaudet, qui, bus eius sui scienter potest vita sustentari; Personae, quatenus, nec necessaria sunt ad eius congruentem flatum, seu dignitatem conseritandam: vndh ijs sublatis adhuc alia habet, quibus talem statum,& dignitatem potest conseruare; alterum illorum et , qui bona quidem possident naturae superflua, sed non personae, quatenus habet ultra quam sit necessarium vitae sustentationi, non autem ultra quam sit necessatium ad sustentationem status, seu dignitatis; althrum illoria, qui, nec superflua naturae possim Ati Lais
xxplicantur nonnulla CX Huc dent, nec personae, quatenus tantum ha
vsius dictis emergentia dubia,
De iure indigentium ad bona diuitum SUM MARIUM.
Troponitur casur,ct ratio dubitandi. r. Distinguitur triplex hominum genus habentium bona fortuna. a. Triplex etiam assignatur indigentium ge
Tenetur dives Abiathali habens superfrua,
ram natura, quam persona subvenire indigenti in extrema nece late constituto . .
Etiam se habeat tantum superflua natur non persona. S. Qii non habet,nec supersua natura, nec per-hent necessaria a i sustentationem vitae, &dignitatis, quinnimmo nec proprie necessaria ad dignitatem. Aduerte secundo adhuc etia triplex hoenum indigentium genus distingui alterum illorum, qui sunt in extrema nece litate constituti, ita ut, nisi ipsis subueniatur in cibo, potu, vestibus, de similibus praesu- ponantur esse morti proximi, & in periculo imminenti morbi incurabilis, vel alte. rius extremae miseriae,alterum illorum est, qui sunt in graui necessitate positi, ita ut careant rebus necessariis ad conseruan. dam decentiam proprij ilatus, ad vit adum morbum grauem, captiuitatem iniustam , infamiam notabilem,& his similia; alterum illorum est, qui premuntur necessitate communi, qualis est pauperum, qui ostiatim mendicant, & est de rebus necesilarijs ad vitandum incommodum aliquod,
dc miseriam, non citeriorem arctam, sed si cilcri
47쪽
citeriorem, non araam,& leuis momenti.
. Respondeo primo Titium, si in diuisione
rerum sortitus si bona superflua, tam naturae, quam personae teneri iub paena peccati laethalis subleuare Sempronium in extima necessitate constitutum. Probatur - - -
,..... prim concilisio , quia bona fortunae, & fortunae, & temporalia magis ad conser- temporalia concesta sunt hominibus ad uationem eiulacra naturae quam ad con- .n conteruanda bona naturae, quae scilicet ex seruationem bonorum aliorum temporam natura ipia oriuntur natura, omnibusq; homini. lium, sed, quando ordinantur ad alterius a. t pr- htu natura tribuit, ergo, ubi est necessitas conseruationem in extrema necessit traeXtrenaa conseruandi talia bona manent constituti ordinantur ad conseruationem M-- ., LQMuuia bona temporalia; neq,enim diui- eiusdem naturae, quando ad conseruatio- . diis.-r Comimorum 'er'gari potuit iuri na- nem decentiae proprii status ordinatur ad uu-gis, quam proprium corpus,eum anima proximi si longe praestantior corpore,er go dcc. Minor pti m euincitur, quia decetia
proprij status est aliquid accidentale, nais tura vero proximi aliquid substantiale.
Confirmatur, quia natura ordinauit bona
eum, quod quimi habet ad utendum bonis
fortunae ad eiusdein naturae conseruatio. nem, ergo Istius ad subleuandam extremam necessitatem Senapionii tenetur exhonis superfluis naturae,& personae ea ero gare,quae necessaria sunt.
Dices posse quidem Sempronium Titio
etiam Inuito rebus,quae sub ipsius dominio sunt,uti ad subleuandam extremam sui necessitatem, non tamen teneri Titium sub conseruationem aliorum bonorum Hrtu. fera nae, ergo magis sunt expendenda bona 'd mrtunae ex iure naturae sic ordinantis ades subleuationem extremn nemisitatis alterius, quam propriae decentiae. Respondeo tertio Titium habente, nec superflua naturae, nec personae, necessaria viamen tantum pro natura, & insui Scientia pro persona non teneri subuenire alteri in extrema necessitate sonstituto, nisi illa, Iae is, PB xviathiali bona sua ipsi erogare, eum quae necessaria naturae dicuntur respectu ra Os non teneatur, nisi lege charitatis. ipsius,&suorum non sint simpliciter ne, in parata, , d Qqd contra,quia, cum non possit in tali ne- cessaria, sed tantum secundum quid, Pro- ex natu- ccilitate impedire usum, seu consumptim batur resposio.Ordocharitatis,ta ius natur, et Pedi grum , eo quod fortius natu. ratis rationis magis dictat consulendum
.. . ., AT ad non impediendum,ae vr- propri* naturq, quam aliens, dc suorum toU Imm . . gea tuti uim ius ad res suas conseruandas magis, quam exterorum, siquidem nat tenetur etiam eas res erogaret non solum ratis pietas magis mouet erga suos, quam re
urgente charitate, sed vinculo etiam naturalis pietatis, seu iuris naturae s non enim, natura pro naturae bonis conseruan is pro omnibus fecit, in casu urgentis necessitatis eiusdem naturae potest tibi contra erga alienos, e q , quando sunt tantum necessaria naturae respectu viis Propris,& morum , magis huiusmodi bona sunt expendenda propter se, & propter suos,
quam propter exteroS.Confirmatur,quanius eiusdem naturae retinere,de sibi propria do quis possidet rem alienam, sine qua es Iacere. set in extrema necessitate constitutus, non tenetur rem illam restituere domino ipsa extreme indigenti, ergo a fortiori, quando dominus rem necessariam simpliciter post idqt ad conseruationem propriae natu-rs, de suorum non tessetur rem illam alteri
Probatur secundo, quia ius gentium.
quo introducta fuit rerum diuisio, & dominiorum appropriatio non potest aduersari iuri naturae,sed natura absoluth exigit, ut ipsa natura conseruetur, nec in hoc aliquo modo dis Pensat, ergq exigit, quod ea, extreme indigenti erogare . Aut ccedens qum necessaria sunt ad huiusmodi conser- probatur quia in pari causa extreme neces uati nem non subtrahantur, ted omnino litatis melior est conditio possidentis, cum uppeditentur egenti; sed haec probatio quoad titulum in tali necelsitate quodcun- e 3 non addat malorem vim supra praeceden . que ius positiuum cesset, de omnia redu tem,cum coincidat in substantia cum ipsa. cantur precise ad ius nature, quod facits Respondeo secundo Titium h abente su- omnia comunia ergo,cum ille intelligatur illistiua naturae, non personae teneri subleuare rem illam pollidere, non tenetur restituere, stiretima
A. u. V promum in extrema necessitate. Pro, Consequentia primi arg. ex se patet, quia F ... - . rum eCPon Ordo charitatis exigit, de si possessor rei aliene in extrema nccellita is, s J. - pietatis, ut praediligatur te,tum propria, tum dornini non tenetur ..um his. Iss,quod perlectius est, de dignius,quam id, domino tradere, quia conditio possellionis Apura tra- qu d minus perfectum est, & minus di. ipsi favet, multo magis possessor rei Pr 'R . , .n med proximi est quid perfe- prigin tali necessitate non tenebitur illam XI, digniu , quam sit decentia proprij alteri tradere,eo quia non solum iusta poc hau .. u ,ergue exigit,ut magis illa praediliga .ssessio, sed etiam titulata illi suffragatur. tur,qua uia, adem quod illa praeferatur isti Dixi, nisi illa, quae necessaria nature di, pnecessaria sunt ad conseruatio- cuntur respectu ipsius, de suorum nomini orator probatur, quia prae Ceteris simpliciter necessaria, sed tantum secun- m uJ V Ueus, qui est super omnia, dum quid, nam si per traditionem alicuius Polic anima propria, delata aliena ma- rei ex proprijs bonis ipse dominus non coh
48쪽
De contrae . ut sic Disquisit. S. I. iv
stitueretur in extrema necessitate, nec respectu sui, nec respectit suorum,nec in proximo periculo ipsius, sed tantum in graui,&grauibus incommodis, tunc aliqui non sine probabili fundamento existimant te-beat tantum superflua naturae, non petasonae
Prima pars probatur primo ex illo Io.
annis in prima sua Epistola e. 3. Qui habuerit substantiam huius mundi, di Piderit fratremneri adhuc subuenire, eo quia natura ma- suum necesse habere, di elaaserat viseerasia
gis ordinauit bona fortunae ad conseruationem eiusdem naturae simpliciter quam ad ipsam conseruandam sine graui incommodo, & maius bonum est naturae , quod existat cum ineommodis, quam quod non existat, & per consequent maius malum non exiliere, quam existere cum illis inis commodis ; magis autem dictat natura in s bonis, quae ipsa andiuisa reliquit,maiora ipsius clamna , & mala esse reparanda, quam minora, unde bene dicit Alexanderia q. pari. fumma quast. I l . membro primo, quod omittat, si non dat de necessarus in- . uigenti in extrema necessitate; quam opi' nionem ego quoq; non improbabilem i dico, eo quia in illo casia erire necessitatis, cum illud, quod tu possides, non fit proprie tuum , sed commune, debet quidem tibi inseruire, ne pereas; si tamen habes vltra id, quo non perires debet alteri
cmgari, ne pereat I Neq. dicas te non teneri alteri subuenire cum tanto tuo incomis modo, sicuti non tenetur quis cum grauisui periculo subuenire alteri in extremo vitae periculo constituto, dum invaditur Ense v. g. a furioso, conando ensem ab laeso arripere; contra enim es , quia in hoc
duplex est disparitast Prima, quia nullum est ius, nullum; naturae dictamen, quod
quis teneatur prodigere Au exponere cui denti periculo suam vitam ad conseruamdam vitam alterius, cum unusquis si in e dem ordine teneatur praeferre dilectionem sui dilectioni cuiuscunq; alterius, nec natia inraordinauit vitana unius ad vitam alterius anco conseruandam si quandoq; in ordine ad bonum communet ius autem naturae,quod ordinauit bona fortunae ad conseruati nem vitae hominum in ordine ad quam
omnia fecit communia, & indivisa, ordia nauit ad omnes uidissereter, ut unusquim; illis valeat conseruari; si igitur potes illis vitam tuam conseruare, ta simul cum illis vitam alterim, licet cum tuo graui incom-In uo, utiq, teneris hoc praestare, eo quia naturae dispositionem sic seruas, quq non minus ad teritiam ad al tos bona temporalia direxit. Secunda disparitas etl,quia periculum, quod imminet a surioso est circa vitam simpliciter, incommodum,quod imminet ex subleuatione extreme indigentis est circa vitam secundum quid , seu quoad deterius esse, unde ulud praeponderat vitae alterius, istud autem nequaquam. Respondeo quarto Titium habentem si persua tum naturae, tum personae teneri lubuenire Sempronio in graui nec initate constituto, citeriori scilicet ad extremam, Prout praenotatum est,non sic autem si ha-
ab eo, quomodo charitas Dei manet in eo eEx quo ego sic arguo; si non manet charistas Dei in eo,qui non subuenit in rebus suis fratri , quem viderit necesse habere, ergo peccat non subueniendo in i s , quae videanecessaria; si enim non peccaret non est, cur diceret Ioannes, quomodo charitas Dei manet in eo charitas enim solum per peccatum destruitur. Dices primo auctoritatem Ioannis intelligendam esset dumtaxat de necessitate extrema, non autem de gravi, de 'ua ' cedit responsio. Sed contra; nam Ioannes
in praeallegato textu duo dicit. & supertiuitatem respectu diuitis per illa verba, Qui habuerit substantia huius mundi, & necessitatem respectu indigentis per illa alia, et viderit fratre suum necesse habere; supersultas autem non respicit praecise necessi talem extremam, sed etiam grauem,quod sic ostendo; nam etiam de necessarijs erogandum est ad subueniendum necessitati extremae, ergo de superfluis erogandum est necessario ad subuenienduin necessitati bravi. Antecedens probatu est supra.Co sequentia probatur, iram inter ea, quae natura voluit omnibus conuenire feruandus
est ordo, adeo ut, si pro extrema necessitate etiam necessaria eroganda sant, pro graui videantur etiam supersua erogam da , nam nec tas grauis aliquando est adseruanda bona, quae natura omnibus indiseferenter distribuit, puta ad saluandam Ibbertatem , & seruandam bonam aestimationem, quam unusquiiq, naturaliter habere solet,
Dices secundo in Ioannem ibi loqui de
eo, qui clauserit viscera misericordiae imterioris , quatenus interius non compassus fuerit miseriarum indigentis. Sed contra primo, quia cum ibi dixerit Ioannes, qui habuerit Iubilanti im non potest intelligi, nisi de visceribus misericordiae per exterinnu enectu subuentionis,secus illa verba frinstra litissent apposta, cum aequo viacet a misericordiae internae, idest compaIEInis pollini exhiberi, siue habeatur substantia, siue non habeatur. Secundo, quia Per contextam verborum subsequeutium in eo. dem cap. Ioannis deducitur mens ipsius eo tendere, ut indicet obligationem subu niendi in eleemosynis rerum temporalium, dum immediate subdit Filioli non diligamus verbo, nee lingua, sed opera, erveritate. Probatur seciale, telluuonio D. Ambrosii asserentis; no minoris crimnus est habenti tollere . quam cum possis, et abundans sera indigentibus denegare, quod consonat illi Mel ser. q. sitiem Inas pauperis ne dest aderi,
49쪽
. bi nota illud verbum , defraudes, quod
con notat negationem rei debitae, non rei libere erogandae; non enim dieitur defraudari, cui non datur, quod minime debitum est, sed cui non datur,quod debitum est. Probatur tertio ratione.Debitor,qui persolutionem debiti in graui necessitate con stitueretur, quinimmo etiam solum decaderet a decentia proprii status, non tenetur restituere durante tali statu, ut optimEremui doc*nt . cap. Id. dubit. i.n. et s. Niuat svarmi cap. i T. xu. 63. Siluester verbo ius restituno s. quast. I. g. O q. ergo, si aliquis Silue. esset in extrema, vel etiam graui necessitarer . te poterit ab eo accipere, qui supersua, tum naturae, tum personae habet,quantum lassicit ad reparandam talem grauem necessitatem,ergo qui posside; supersua, tum
naturae, tum personae, tenetur ad erogandum ad subueniendum graui alterius necessitati . Prima consequentia probatur, quia non minus est accipere rem alienam non restituere debitum, quam accipere ab alio, quae sub ipsius sunt potestate, ergo, si pro graui necessitate non tenetur restitue.re, pro eadem poterit sibi necessaria acquirere . Ultima consequentia probatur. Id debitor potest sibi retinere debitum in graui necessitate,dc quis ab habente supernua, tum naturae, tum personae acciperesbi necessaria, quia dominus irrationabiliter resisteret tali detentioni, de acceptioni , sed etiam irrationabiliter resisteret non dando, quae alteri necessaria sunt in graui necessitate, quia ut supra innueba-A- mu, ex D. Ambrosio non minoris criminis essivosius. habenti tollere, quam csi possis, ct abundans s sindigentibus denegare , di exe. sicut hi dim T. Pomo dicat proprium,qaod commune est, quod plusquam sumeret sumptui etiam mi iter obtentum est, ergo dcc Dices non subsistere paritatem allatam, eo quia minus est retinere, quod possidetur, quam auferre, quod non pollidetur, dc si non potest quis auferre,quod non possidet, nec ius habet, ut sibi illud detur. Sed contra dico ad summum minus esse retinere, quam auferre quoad modum, non quoad rem, nam in utroq; casu semper dominus re sua priuatur,de si res sua diei non potest, eo quia stante alterius necessitate,de supersultate respectu sui, fiat communis iuxta
praecitatuin textum in c. sicut iuris mo di cat proprium quod commune est etc., nec alienum nus dicenda est non sua, siue fuerit penes
A ct indigentem, siue per ipsum indigentem acetur hi optatur a superfue possidente. Dici etiam
His est. Potest minus esse retinere , quam ausurc.i' quandoq, per accidens, de ratione alicuius annexae circumstantiae , puta periculi in --, . auferendo, vel scandali in modo, vel quia rapinam inuoluat, non per se , dc ratione diuo, a sua, eo quia semper habens superflua pri. . m. uatur re, que erat sub ipsius dominio. Probatur secunda pari. Exctuatuc rationabiliter, ex mox dictis, a restitutione rei debitq, qui per talent restitutionem de- caderet a decentia propriu status, priuaretur comoditatibus propriae personet,& suis conuenietibus,ergo inulto magis excusabitur ab onere erogandi eleemosynas indi. Oh a -- genti, qui non habet supersua personae, stram' sed tantum naturae ; nam per talem elechmosi narum erogationem decaderet adecentia propriae personae, vel suorum. Di xi stiria,
multo magis . nam onus restituendi se- osas ero
eundum se est onus iustitita, onus erogandi eq- eleemosynas secundum se, de ex natur sua onus pietatis, seu charitatis, licet quandoq; induat rationem strictioris iuris,vel ex s. indigetia, vel ex alia circii stantia annexa. pi tu Dices non teneri quidem debitorem reis stituere in casu expolitqiudigentiq, quando creditor haberet superflua tum naturS,
tum person , non tamen non teneri,quando creditor per non solutionem debitoris constitueretur in statu deteriori propriae conditioni. Sed lisc instantia potissimum fauetnostri responsioni , nain sicuti non tenetur debitor restituere, nisi quando creditor per denegationem restitutionis deca deret a decentia proprij status, ita nec quis tenetur in eleemosynam erogare , nisi quando habet supersua ctiam person , de per erogationem a statu person; dilaberetur.vem tamen est,quod quandoq; grauis nec cilitas respicit bona, qu* natura voluit omnibus conuenire, puta libertatem, fu- ---gam grauis infirmitatis imminentis, de alia, qui unusquisq;naturaliter habere so- b. .aD-let, atq; in ordine ad hsc non incongrue e re missentiendum est, teneri diuitem, etiam si non habeat supersua personae bona tua . 'erogare ad reparanda damna, quae ex hac necessitate orirentura de ratiocii, quia in avrais ordine ad bona natu omnibus inde ueren-renter communicata ab eadem natura.bona temporalia, de fortunae sunt omnibus communia, sed talia bona sunt bona nata, rae omnibus indifferenter communica L
ergo dcc. Maior patet, quia huius nodi bo na sequuntur ipsam natura m , quam habet ex natura sua comitari. Quamobrem sen tiendum est,quod quando diximus non habentem supprnua personae non teneri alteri subuenire in extrema necessitate . hoc intelligendum esse dumtaxat, quando ne cellitas est solum quoad ea bona, quae natura non fecit communia, puta ad lema dum statum nobilitatis , bonam aestima. tionem doctrinae, Sc his similia. u.
50쪽
De contrae . ut sic. Disquisit. SI I. at
is nationem reseruare, potest his, vel alijs
De Iure prohibendi venationem .
SUMMARIUM.itatus disquisitionis. I.
Ennmerantur causa, propter qaas princepi pessit prohibere venationem . 2. Ex natura sua po est quicunei in alieno etiam pradio venari. I. Limitationes . Ibid. vi venandi de iure divino , natura , o genitum est indivisum. q. Occidens feras in alieno fundo non tenetur ipsas tradere Domino fundi. s. Fera occlusa intra pravi uenius,d quibus non
possunt egredi praesummitur illius, cuiuisunt praedia . 6.L xplicatur ratio limitationis superius pos-
Possunt Principes in propi iis fundis, o com
manibus venationem piolabere.8.2 an Fidetur congruum, Ptia omnetbus locis prohibeatur. 2. gentium per occupationem esse venationem. Quaeritur modo,an tale ius acquirendi per venationem sit omnibus commune,&m omni loco, adeo ut Titius v. g. habens praedium non possit prohibemvenationem in ipso, nec Princeps in omni loco, vel in a liquo luae ditionis. Pro quo Aduerte, quod, quamuis de iure natu .rae , di de iure gentium ius venandi, seu piseandi secundum se sit omnibus commune ex iure tamen ciuili inductu sit ut quando DPrincipes ex iusta causa , siue ex populi coissensu, siue gratis, siue ex aliquo contractu venationem prolubeant in aliquibus locis publici iuris, vel q uoad aliqua animalia in specie, quomodo apud Hispanos prohibitum est ius piscandi thynnos. Dixi ex iusta causa,quae multiplex esse potesti Prima est necessitas liillinendi onera Reipub., cum ex tali prohibitione confletur maxima pecuniae quantitas ossicio, & administrati, ni Principis necessaria;Secunda c ueniet ,& debita eiusdem Principis recreatio, qui sicuti prae caeteris onera Reipublicae sullinet, ita contieniens est,ut de eiusdem Reipublicae bonis gaudeat, quod potissimum haberi potest per venationem eidem reseruatam . maxime cum hoc conueniat ei isdem Prmcipis dignitati:Tertia est legitima prescriptio qua omnes fere Principes acquisierunt tale ius, nam sicuti alia iura priscriptione acquiruntue, ita & ius venandi legitime acquiritur a Porro sicuti aliqua ex his causis potest sibi Princeps ve-
d e causis alios a venatione prohibere,putaratione temporis, ratione publicae utilitatis,& ratione loci. Quibus pro notitia sum positis. Respondeo primo posse quemcunq; in salieno pr dio venari, nisi illud pi dium
sit ita conclusum,ut nec fers egredi possint. nec quis maxima nisi cum difficultate, declam ingredi , cum hac tamen limitatione, ut si damna Domino fundi inferat, vel terendo segetes, vel agros conculcando, vel arborea instingendo teneatur ipsa damna
Probatur prima pars Ius venandi de ui- re diuino commune est omnibus,dc anima lia eodem iure ad usum omnium sunt destinata, iuxta illud Geneseos Dominamini pl.Dibus maris , et volatilibus cali , O be- astili terra , nec de iure gentium diuisum est iura di- cum aliarum rerum diuisione,ut per se patet , sed quod, nec de iure diuino, nec natu- ri, nec gentium diuisum est, licet possit .
primo occvante acquiri, no potest a pei' ubi talis
sonis particularibus diuidi, ita ut occupa- uisens tio aliis prohibeatur, si primo a se ipso non
Oc Pentur, ergo secundum se non potetiquis prohibere, ne animalia natura sua te-DIsquisitio secunda . Dictum est supr1 ra ab alijs occupentur, nam talis prohibi-
prauotione 2. assert. i. inter caeteros tio est species diuisionis, ergo non potet tmodos acquirendi rerum dominia de iure quis in proprio fundo venationem prolum Tri bere. Id c consequentia probatur; nam,
quod aliquo iure communi, nec diuiditur, nec prohibetur,non potest a particulari cortri aliorum ius diuidi, nec prohiberi. Dices non posse quidein a particularibus personis diuidi ius venandi ratione sui. sed ratione pridii earundem particula- irium personarum,in quo debet lieri vena- ra. stio; unde sic prohibens non toli t ius venanis naus cudi, sed tantum prohibet, ne illud ius exer- ceatur in proprio fundo. Sed contra,quia .aeia... ex eo, quod animalia iura sint in P dio His t alicuius particularis persons non fiunt do- pria
mini praedij cum natura sua sint vaga, tamodo huc, modo illuc discurrant, sed sem- rara per sub nullius sunt potestate,quoviq; ab aliquo primo occupentur . ergo illarum occupatio ratione ipsarum praecise non iis Misi potest a domino fandi prohiberi; ex alio ire f. capite cum in ordine ad venationem liber- hvD pretas ubiq; transeundi, ubi agri sunt aperti, sit legitima consuetudine P scripta, non hiis in potest tolli per particulares dominos praedis, nisi quandoq; grauia damna in tali .issum. transitu sequantur, prout infra explicabi
Probatur secundo, quia si quis in alieno Stando inuito domino venetur, & in eodem
plures feras occidat non tenetur feras ipsa domino restituere se i tantum damna compensare, quae intulit ipsi paedio, ergo,quia ipsi iniuriam non intulit peret venationem in fundo, sed sol nmodo per damna ipsit indo illata, et eoisi damna liniusmodi Leb--i