장음표시 사용
31쪽
hxistimat Corra Ars loco citato in contra
m Emphyleutico de re Ecclesiastica . Quarti generia sunt mutuum, commo datum,& ii miles ,quod, ut intelligas, attende doctrinam Barioli I. raris gentium n. . s. 3,ita' de pactii docentis, considerandum essen quioare men contractus, quod, si significet remiae pontra- sam,factumue externum, tunc non perfici- - tur, nisi re ipsa, seu traditione ipsius, fie r quia mutuum significat dationem rei, non
,. . nisi ipsa datione completur; si vero signi.
ros ras . scat solam conuentionem,tunc etiam perscitur solo consensu,vel verbis ante tradi.
tionem , sic quia hypotheca solam significat obligationem rei pro debiti a T.
curatione sine, seu antecedenter ad dationem completur, quod idem dicendum est in coni ractibus emptionis, Ac venditio.
nis, qui solum significant actus conuenien . di Sc Io Quintum genus diuisionis, quae tamen diuisio non est propria, sed per quandam
accomodationem, cum unum membrum
diuidens non contineatur sub diuiso, est in contractus proprios, de improprios. Pr pris sunt, in quibus contrahentes ultro citroq; obligantur, cuiusmodi sunt omnes contractus supra enumerati . Improprii sunt, in quibus, vel una tantum pars obligatur, diu non altera, ut contingit in dona.tione , quae incipit a promissione,quia tunc fit tantum donans obligatur ad rem promissam, donat artua vera ad nihili pes neu.tra pars obligatur, ut contingit in accepti. ' latione; est autem accepti latio actio,qua debitor interrogat suum creditorem, an m. Iulum se declaret de debito,vel illud remit.rat, de creditor respondet se solutum esse. vel remittere; in hac enim actione nullus obligatur, sed potius obligatio praecedens soluitur; hoc etiam videtur contingere in donatione, quae incipit i rei traditione, inqua, nec donatari ua,nec donans obligatur. cu ipse donas post rei donatione, seu traditione nulli subiaceat oneri, nisi quand a sorte teneatur ad rei evictio , in quo casu haee donatio reducitur ad illum contra. um improprium, in quo una pars tantum obligatur Assertio III. Ad validitatem contractus multae requiruntur conditiones, quas nunc enumero, de explico. Prima est mutuus utriusq; contrahemis consensust cum enim contractus secundum sui naturam sit ultro, citr , obligatorius, non potest esse sine consensu ex utraq; par te, cum obligatio proueniat potissimum iconsensu praestito in ipsa celebratione conetractus,unde sicuti proprie contractus nonia,quando una tantum para obligatur, ita nec est,quanta una tantum pars consentit. Secunda est, ut consensus legitimus sit non a iure damnatus; multis autem modis consensus potest esse illegitimus,primhra.
beatur eontrahere , se ratione aetatis illegitimus est contractus exere itus a pupillis.& minoribus, qui nee naturaliter, nec ciuiliter obligantur l. pupillas f. de actionibus si vero sint maiores infante possut sibi aliueontrahendo obligare, etiam fies tutoris auctoritate . i. inclit de auctoris. tui. si v ro se alii obligat contrahendo, obligatio ciuiliter non tenet , bene tamen naturaliter, si careat tutore,si vero habeat tutorem de cum eo contrahat, nec ciuilis oritur obligatio,nec naturalis, nisi interuentu, de auctoritate alterius tutoris . vel iudicis t. t.
g. de notinis Si vero sit pubes,dc filius familias circa bona castrensia, & quasi castrensia potest sibi alium, de ciuiliter. & naturaliter obligare, de se illi, quia liberam eorum habet administrationem,ac si omnino sui iuris esset, ut bene d et Mollina de tum
di iure disp. xydio 2 t. Eecchius p. t. cap. s. n. IO. in alit communiter iuxta l. fin. c.
de inosita a testam ., quoad bona aduentitia nonnulli existimant non posse sine Pa tris assensu se obligare eiviliter, eo qui iPater illorum habet administrationem
de usum fructum l. eam oportet, di I. cum non solum c. de bonis qua liberis, nec etiam cum Patris consensu, nisi excedat vigesimum quintum annum; Nihilominus, si fuerit filius pubes, de aere serit Patris consen- iussisserendum existimo, posse contraher etiam ante praefatum annum; cum Per tam lem contractum nullius ius Iaedatur,& cecset finis legis prohibentis, quae Patris conis sensum requirit ad coarctandos iuueniles ealores , ne postea miserum experiantur exitum, ergo posito tali consensu. Sui poenitur per modum conditionis poterit filius contrahere. Meundo ratione contrahentis est illegitimus eo ensus amentis,& furiosi, ebril, & phrenetici, qui cum tempore,quia durat amentia, furor, ebrietas, & phrenesia supponantur carere vis rationis intelliguntur incapaces praebendi legitimum consensum idem, incapaces acquirendi, vel transferendi dominium, de conistrahendi . Tertio ratione status non potest mulier in omnibus contrahere. & sic in aliquibus eius consensus est illegitimus, ut fieontraheret in bonis dotalibus sine eo sensu mariti qummi hona dotalia quoad usumlauctum , de administrationem sunt sub potestate mariti; item illegitimus est consensus serui,sita cum dominis, siuheum aliis contraxerint, ac proinde, neq; illis,
neq; aduersus illos conceditur de iure ciuili, actio ciuilis i. in personam I. quod attinet g. de ret. iv. l. serui file actioni baridi alit quod limita in casu,quo seruus domino pecuniam promitteret pro libertate . qua adepta teneretur pecuniam promit famerogare, & pro executione concederetur actio ciuilis i. promissa et an seruus proprio facto Tertia est, ut res, quae sub contractu cadunt,
32쪽
dunt, non sint aliquo iure prohibitae ca-cere sub conuentione, vel absolute, vel nonnisi sub aliqua larma solemnitatis a iure praescriptae. Defectu huius conditionis illegitimus est contractus, quo at ienantur. vel permutantur, vel hypothecae iubilciu-tur bona Ecclesiastica immobilia, vel mo--... . se ilia pretiosa a quae sentando seruari posia, his, ,unx ex extraG, qu incipit, embitiosa Pau-ν,-ns contractus,quo alienantur,vel mu ..... tantur bona laudatia sine assensu supremi -bui - Principis, a quo bona fuerunt instudata,
D vel bona fideicommisso supposita, & his similia.... . arta conditio, ut consensus non prasis
heatur vi, nec timore, nec dolo, nec fraude , quia consensus debet esse liber, & v
Iuntarius,unde e. eum voluntate de feni. ex
is communic. dicitur voluntas,& propositum sul,quae distinguut malefitia. oad timorem tamen,seu metu,hic aduerto quandoq; annullare contractus, quando isti illoru ge- M. u, neris sunt, 'ui exigunt omnimodam libet.
quam n talem, cuiusmodi sunt donationes, matrimonium, votum &Q,quandoq; non annul-Iue ipso in ut colligitur ex I. si mulier s.;--. Anq. quod cst a mortit exl. vltima C. de ijs qua vi. eru tamen est,quod huiusmo-
di contractus possunt rescindi,& in irritum reuocari c. qua vi, vel metu de ris qua P ,e 'I. vltima C. de hs qua vi i sed quia de istis fusior occurret sermo, dum de actibus hu- inanis ab ulteriori examine desistimus .
Ex quonam pacto oriatur, vel non oriatur obligatio ciuilis. SUMMARIUM.
Referuntur rationes dabitandi. r. Auda pacta iuramento firmata pariunt obligationem , O actionem civilem, ram in i re civili, quam in canonico. 2. Probatio nes . Ibid.
Tariunt secundum se sumpta obligationem in
foro conscientia. 3. Ex nudis pactis conceditur actio de iure emonico . q.
vandὴn .ina datur lacus panitentia in pactis nudit, di quando non . s. Respondetur inflantia coatia probationem facta. 6.
et T Isum iam supra est, in contractibus
v conmentiones, Ira pacta interuenim re,quae distinximus in pacta nuda,& in v uita in praecedenti prenotione, ubi vidismus nuda pacta non parere actionem ciui- Iem,nisi velliantur modis ibi explicatis. Id, quod in prisenti potissimum controuerti. tur est primo, an si pactum nudum iuramento firmetur pariat obligationem ciui.
lam 1 Secundo, an pacium nudum pariat
saltem obligationem naturalem, di in forficonscientiae, & de iure canonico . Tettit . quoysq; nam in pactis nudis, & contractis bus innominatis detur locus paenitentie de iure ciuili, & canonico . Assertio I. Nuda pacta iuramento fi mata, seu vestita, pariunt obligationem,& actionem ciuilem, tam in iure canonico, quam in iure ciuili. Prima pars est Barioli in L si quis pro eo in principiogde fidei ori Battolus
Fete. i . de iure ivr.ra alio.comun iter contra Felin Innocentium, & alios volentes, quod si de iure ciuili ex pacto iuramento firmato nulla oritur ciuilis obligatio, nec oriatur de S-. iure canonico,eum nullus reperiatur in iure canonico textus hanc obligationem in- ducens. Secunda pars est Panormitani c. cu : tinua venissent n. 26. dem titui. Mollina disp. 236. ollina contra Bariolum I. iuris gentium S. quini m- advers mon. 16. V. de pactis asserentem nudum Bariolo pactum iuramento firmatum inducere so- lum tum obligationem in liberto, qui iure iurando promissit patrono operas,atq,hic ea ratione ducitur,quia in iure hic casus dumttaxat expressus est,& non alij. Probatur prima pars, quia in contractibus iure civili irritis, si iuramento firme tur de iure canonico oritur obligatio, &
conceditur actio ex c. cum contingat de iu
re iurando, in ex authentsacramenta puberum . c. si aduersus vendit., dummodo contractus non sint contra bonos mores, ergo multo non olr magis conceditur in nudo pacto, si iuramento confirmetur Consequetia probatur,
quia contractus irriti ex natura sua nullam pariunt obligationem, nec naturalem,nec in tam conscientiae, pactu in vero nudum ex se parit talem obligationem in taro cooscientiae ergo si illi, quando sunt iuramento firmati inducunt obligationem, & pariunt actionem, multo magis inducet pactum nudum,si iuramento firmabitur. Hecassertio magis confirmabitur assertio subseqtienti.
Probatue secunda pars, quia etiam inrentractibus irritis iure ciuili datur actio ,
si iuramento firmentum, etiam ciuilis, ut communiter docent Doctores, ergo idem dicendum est in iure ciuili, quod dictim
mox fuit in iure canonico . Confirmatur Iut eis quia iuramentum sequitur naturam con- tenua tractus, quam habet ex natura rei, non . sim, mi
autem,quam habet ex iuris prohibitione. ergo si ex natura rei huiusinodi pacta obli gant, iuramentum illa roborat , nec infir rem mantur iuris prohibitione, maxime, quod ius illis non resistit, sed.nec resistit, nec assistit, & iuramentum aulari omnia remedia
iuris, & facti,quibus illa obligatio poterat elidi . Assertio II. Nuda pacta secundum
sumpta pariunt obligationem naturalem, 'ti in tam conscientiae. Dixi nudh sumpta ad excludendum iuramentum, sine quo ita obligant c. iuramentum, o e.1. de pact. D.
33쪽
Probatur primo assertio, quia sistendo . , praecise in iure naturali, di iure gentium,
. ,- - antequam induceretur ius ciuile, nullum Miter . aderat discrimen inter contractus in minatos, & nominatos, de inter paeta nuda, di vestita, sed eodem modo obligabant,ergo quoad obligationem vi iuris naturalisa tua erat in viri 3, adeoq; , sicuti illa risi . uile obligabant in foro conscientiae, etiam illa; sue . nam ius ciuile solum concessit actionem ciuilem in contractibus nominatis , de pactis istis. .., vestitis ad tollendam litium multiplicit in pacta tem; caeterum quoad obligationem natu- nuda m- ratem nihil imminuit, nec innovavit. nee innovare potuit, sed ipsam reliquit in suo robore Antecedens probatur; nam ipsum ius naturale dictat fidem esse seruanda nominorem C. de tranfael. Unde antiqui,ut vinritatem hanc ostenderent fidei templum dicauerant, quo homines discerent fidem seruare;violare etenim sidem nefarium est, di violans dicitur oppugnator communis raesidis, teste Cicerone orat. pro Quinto Ram, irio, di qui promittunt diculur debitores, .. Ad quibus fides datur creditores I. debitores de in , verbor, signis, utrobiq; autem fides viola--- u- tur, siue pactum nudum non seruetur, fit non seruetur vestitum, nec alia ex cauis vr tem pacta nuda pariunt exceptionem I. iuris
genetium c. de pactis, nisi quia fimdant obli . 'm'r' gationem naturalem, d in foro ciniscientiae
Probatur secundo assertio;qui pacto nudo cum alio contraxit, si aliquid ipsi deberet, postet facere compensationem eius, quod alius contrahens ex pacto nudo sibi debebat, neq, in toro interiori potest compelli ad illud restituendum l. iuris gentium s. sed cum nulla s. de pactis,sed hoc ius compensandi in nullo a lio fundatur, quam in
iure naturae, quod oritur ex eodem pacto nudo,ergo nudum pactum parit obligatio nem de iure naturae, adeoq; etiam in foro consciento.
Asterso II LEx nudis pactis etiam nota
contis, iura nemo firmatis de iure canonico con- attu- ceduntur actiones . Gome(Uom. Pamrefol. Dias. c. p. in calce n. a. couarrumas c. quamuis pa- Fcimus, ctum par t. a. S. q. ivxι. e. i. de pactis. Limitat tamen I. Felisus e. i. de pactis nu. IO..has dumtaxat concedi in causis pertinentibus ad tribunal Ecclesiae, vel in laicis suis hiectis temporali Ecclesiae dominio. Secundo procedere tantum in pactis nudis, in quibus exprimitur causa obligationis, vel per actorem expresse probatur ad inter . cludendum conuento viam excusationas, sic subterfugi I. Probatur assertio Ius canonicum speci liter inductum est ad consulendum bono spirituali, animarumq; saluti. ergo comgxuum iuit, Minduceret actionem ex nurdis etiam pastis. Consequella probatur,na
per violationem pactorum nudorum con--e a
scientia laeditur,&animae puritas macula-tur, ergo aequum fuit ad talem laesionem vitandam, dc macula, ut concederet talem actionem, qua homines retraherentur a seiria a- tali laetam,quam actionem praecipue co- e,ffam cessisse constat ex praeit. e. r. de pactis. i temAssertio I . In nudis pactis, si ex utraq; parte sit satisfactum, nec de iure ciuili, nec canonico datur locus paenitentiae, quando
vero ex neutra parte est satisfactum, sed adhuc res remanet integra, datur locus pae- pere da- nitentiae in iure ciuili, non sic in iure canin par Ioeus nico, nisi mutuus accedat consensus; quan-
do vero alter satisfecit, dc alter non satis-
fecit, tunc datur locus paenitentiae respectu eius, qui satisfecit, tam in iure ciuili,quam ... d. in iure canonico, de conscientiae, dummo- ea vomu do ille, qui non satisfecit, sit inmota, dc quando animo dcliberato non satisfaciendi. ex vir Probatur prima pars assertionis, primo ex Glosa in fin. Lex placito c. de rer. permur. ti,factilia Secundo ratione. In pactis vestitis non datur locus paenitentiae. ed quando ex utraq; - - parte satis fit nuda pacta transeunt in vestita, ergo in illis non datur locus paenitemtiae. Maior patet quia in pactis vestitis da- i. c. si 'tur ex utraq; parto actio ciuilis, ut supcc probatum ell,ubi autem datur actio ciuili cessat locus paenitentiae. Minor etiam con stat ex dictis, quia pacta nuda traditione rei vestiuntur. Tertio quia,ut infra probabitur, quando ex una parte satisfactum est non datur alteri parti locus paenitentiae, ergo quando ex utraq; parte satisfactum est neutri datur. Quod si haec militant in iure ciuili iuxta Glasam in L mox allegata amrtiori militat in iure canonico, quod for- tius suesagatis iuri naturae,& conicientiae
Probatur secunda pars. Ius ciuile nox assistit pactis nudis,quando iuramento nos firmantur concedendo actionem, quibus tamen assistit ius canonicum. vi probatum est,ergo in illis quoad ius ciuile datur locus Paenitentiae, quando ex neutra parte satisfactum est ; non sic quoad ius canonicum. Consequetia patet, quia quoad illud ius datur locus paenitentiae . quod non resistit rescisioni, nec paenitentia , quoad illud non datur quod resistit ed quando ex neutra parte latisfactum est pacta remanent in statu nudi pacti ergo dcc. Confirmatur
quoad ius ciuile exl. 3. praefertim in principio S. I. inexl. si pecuniam in principio ac per totam legem s. de condict. causa data,vhi Glolaac Bariolus textum explicant iuxta hanc nostram assertionem; quoad ius item tuream canonicum suadetur, quia hoc non curat
de Ilipulationis solenniitate, ae proinde aeque concedit actionem, siue intercesserit iis, oro stipulatio, siue in nudo pacto si statur, sed, 'Ia--- quando intercessit stipulatio, non gatur locus paenitentiae, etiam quatulo res est mih
34쪽
De contract. ut sic. Disquis S l. i
tegra in iure etiam ciuili, ergo in iureca, sona non tenetur subuenire extremd indiis Donico etiam non datur , quamuis illa non praece Arit. Tertia pars patet ex dictis in probatione primae partis, quod tamen procedit, quando ille, qui non satisfeeit, non est in mora, sed animum habet promptum sati faciendi ; nam per satisfactionem unius Pactum nudum transit in vestiti im, respeetu cuius conceditur actio,ergo, si alius,qui non satisfecit, non est in mora, non datur locus paenitentiae respectu eius, qui satisfe.cit,sed debet agere ad complementum pacti per satis lactionem alterius; si vero sit in mora, & animo deliberato non satisfaciendi, probatur, quod detur locus Paenitentiae respectu eius, qui satisfecit. In pactis respectivis quamuis nudis semper inest tacita coditio ea semandi, si alter ex cotrahentibus ipsa seruarit, ergo si unus frangat,& non seruat, praesumitur voluisse nec ipse seruare,quia iuxta vulgata dicta frangen ii fidem licet fidem frangere. Dices ex superius dictis,quando pactum est per traditionem rei ab una parte laeta vestitum conceditur actio in utroq; loro
respectu eius,qui satisfecit,ergo debet agere ad complementum, & non resilire . Sed contra,quando ipse satisfecit, de alterrenuit,inpaenam eius,qui renuit,daturalteri optio, Ac electio, vel ad resilienduin . vel ad aetendum pro complemento; ad restiendum quidem propter tacitam conditionem, quae supponitur interuenisse in ipso contractu frangendi fidem sibi frangenti ; ad agendum propter ius, quod natura fauente acquirit, O propter dispositionem iuris positivi concedentis talem actionem
genti. 6. Limita tamen in easu, in quo necessaria im v ra non sint simpliciter necessaria. T. Habens superflua natura, ct persone telletu subvenire etiam in gravi necessitate constituta citeriori ad extremam. 8. Non sese habeat supersua tantum personae Ibid. Bona a natara concessa alia communia, alia
particularia, O quanam sint. s. Isquisitio prima. Cum omnia de
iure natum sint communia, Titius in diuisione per ius gentium facta sortitus est bona fortunae
superflua, tam natum, qua personae iSempronius vero, vel nec necessaria sortitus
est, vel ab eisdem bonis propter incuriam, vel aliquo casu decidit. Quaeritur iam, an Titius sub peccato laethali teneatur Sempronium, vel in extrema, vel in graui nec late constitutum subleuare. rro notitia Aduerte primo in ordine ad bona fortunae triplex hominum genus posse distingui; alterum illorum est, qui habent superflua,
tam natum, quam personae i naturae quidem,quatenus non sunt necessaria simpliciter ad sustentationem eiusdem vitae, vel eorum, quos ex naturali Pietate alere tenetur, eo quia ijs sublatis alijs gaudet, qui, bus eius sui scienter poteti v ita sustentari; Personae, quatenus, nec necessaria sunt ad eius congruentem flatum, seu dignitatem conseruandam: vndh iis sublatis adhue alia habet, quibus talem statuin,& dignitatem potest conseruare; alterum illorum eis, qui bona quidem possident natura superflua, sed non personae, quatenus habet ultra
quam sit necessarium vitae sustentationi, non autem ultra quam sit necessatium ad sustentationem status, seu dignitatis; ali rum illoru,qui, nec supernua natum possimi ha
Explicantur nonnulla ex huc dent, nec personae, quatenus tantum ha
De iure indigentium ad bona diuitum
SUMMARIUM. Proponitar ecus, ct ratio dubitandi. r. Distinga itur triplex hominum genus habentium bona fortuna. 2. Triplex etiam assignatur indigentium ge
Tenetur dives sublathali habens supersua,
tam natura, quam per nasubvenire indiis genti in extrema nece late constituto. . Etiam si habeat tantum superflua naturae ora persona. s.
Qui non habet,nec supersua natura, nec per inhent necessaria a l sustentationem vitae, &dignitatis, quin nimmo nec proprie necessaria ad dignitatens. Aduerte secundo adhuc etia triplex hoenum indigentium genus distingui alterum illorum, qui sunt in extrema necessitate constituti, ita ut, nisi ipsis subueniatur in cibo, potu, vestibus, & similibus praesuis ponantur esse morti proximi, & in periculo imminenti morbi incurabilis, vel alte. rius extremae miseriae; alterum illorum est, qui sunt in graui necessitate positi, ita ut careant rebus necessariis ad conseruan. tam decentiam proprij ilatiis, ad vit adum morbum grauem, captiuitatem iniustam, infam iam notabilem, & his similia; alterum illorum est, qui premuntur necessitate communi, qualis est pauperum, quio illatam mendicavi. & est de rebus necessariis ad vitandum incommodum aliquod, ta miseriam, non citeriorem aretam, sed
35쪽
citeriorem, non araam,& leuis momenti.
. Respondeo primo Titium,si in diuisionera rerum sortitus sit bona sepernua, tam naturae, quam permnae teneri sub paena peceati laethalis subleuare Sempronium in existrema necessitate constitutum. Probatur primo conchisio, quia bona fortunae, &temporalia concessa sunt hominibus ad n i conseruanda bona naturae, quae scilicet ex halti . ipsa oriuntur natura, omnibusq; homini, ad cppr- bus natura tribuit, ergo, ubi est necessitas extrema conseruandi talia bona manent,r. comunia bona temporalia; neq,enim diui- sio dominiorum derogare potuit iuri naeum, quod quisq; habet ad utendum bonis
fortunae ad eiusdem naturae conseruatio nem, ergo Titius ad subleuandam extremam necessitatem Sempronij tenetur ex bonis superfluis naturae,& personae ea em gare, quae necessaria sunt.
Dices posse quidem Sempronium Titio etiam inuito rebus,quae sub ipsius dominio
sunt,uti ad subleuandam extremam sui ne- Oblis , cessitatem, non tamen teneri Titium sub
, 2. - . phi xylet hali bona sua ipsi erogare,cum
qd hoc non teneatur, nisi lege charitatis.,. . , sed Sed contrasquia, cum non possit in tali necessitate impedire usum, seu consumpti
vati Me- nem suarum rerum, eo quod fortius natu,
geat militiae ius ad res suas conseruandas tenetur etiam eas res erogare; non solum urgente charitate, sed vinculo etiam naturalis pietatis, seu iuris naturae; non enim, quae natura pro naturae bonis conseruandis pro omnibus ficit,in casu urgentis necessitatis eii isdem naturae potest sibi contra
Ius eiusdem naturae retinere,& sibi propria
redi ista, quam proprium corpus,eum antra proximi sit longe praestantior corpore,er go &c. Minor etiam euincitur,quia decetia
propris status est a liquid accidentale, nais tura vero proximi aliquid substantiale.
Confirmatur, quia natura ordinauit bona tartunae, & temporalia magis ad conseruationein eiusdem naturae, quam ad conseruationem bonorum aliorum temporalium, sed, quando ordinantur ad alterius sonseruationem in extrema necellit te Enstituti ordinantur ad conseruationem eiusdem natum, quando ad conseruatiin or is nem decentiae proprii status ordinatur ad Mibo agonseruationem aliorum bonorum tartii. fera nT, ergo magis sunt expendenda bona mrtunae ex iure naturae sic ordinantis ad 'subleuationem extremae neevisitatu alte rius , quam propriae decentiae. Respondeo tertio Titium habente, nec is superflua naturae, nec personae, necessaria viamen tantum pro natura, & insulscientia pro persona non teneri subuenire alteri in extrema necessitate constituto, nisi illa, a, is, quae necessaria naturae dicuntur respectu is is, ipsius, & suorum non sint simpliciter ne, in Dr cessaria, sed tantum secundum quid . Probatur resposio. do charitatis,dc ius natu .ralis rationis magis dictat considendum vitrei propris nature, quam aliens, & suorum raus I
magis, quam exterorum, siquidem natU-ralis pietas magis mouet erga tuos, quam
erga alienos, eQq , quando sunt tantum necessaria naturae respectu viis propris, ta suorum , magis huiusmodi bona sunt expendenda propter se, di propter suos,
quam propter exteros.Conismatur,quando quis possidet rem alienam, sine qua eo
set in extrema necelsitate constitutus, noni ob tur secundo, quia ius gentium tenetur rem illain restituere domino ipia quo introducta fuit rerum diuisio, &do. extreme indigentii ergo a fortiori , qua in m morum appropriatio non potest aduee do dominus rem necessariam simplicit criari iuri naturae,sed natura absoluti existit, polud't ad conseruatione n proprim natu pia natura conseruetur, nec in hoe ali. ri,&suorum non tenetur rem illam alteri Grum' m aQ dispensat, ereq exigit, quod ea, extreme indigenti erogare . Ant cedens qum necessaria sunt ad huiusmodi eo edi probatur quia in pari causa extrems neces
sitatis melior est conditio pollidentis, cum relans
quoad titulum in tali necessitate quodcunque ius positiuum cesseti & omnia reducantur prscise ad ius naturq, quod facit omnia comunia,ergo,cum ille intelligatur u rem illam pollidere,non tenetur restituere, Intulisae Consequentia primi arg. ex se patet, 'uia ' 'fie fi possessor rei aliene in extrema ncccstita te,tum propria, tum domini non tenetur domino tradere, quia conditio possessionis ipsi favet, multo magis possessor rei Pr pri*in tali necessitate non tenebitur illam alteri tradere, eo quia non solum iusta pontestio, sed etiam titulata illi suffragatur. Dixi, nisi illa, quae necellaria natur; di- pcuntur respectu ipsius , & suorum nousint simpliciter necessaria . Ad tantum iecundum quid, nam si per traditionem alicuius
rei ex propriis bonis ipse dominus non co.
huiusmodi conser uationem non subtrahantur, sed omnino iuppeditentur egentii sed haec probatio non addit maiorem vim supra praeceden' rem, cum coincidat in substantia cum ipsa .s Rc pondeo secundo Titium habente su-
sua naturae, non personae teneri subleuarco pronium in extrema necessitate. Pro
batur responsi Nordo charitatis exigit, tas exta n naturalis pietatis, ut praediligatur
ueri id, od perfectius est, ct dignius, uam idi
pra- quod minus perfectum est, dc nianus dignum,sed natura proximi est quid perta. et ctius,& dignius, quam sit deceptia proprij
si is status,ergo exigitivi magis illa praeda liga. tur,qua illa,ade Nuod illa praeferaturisti in ijs, quae necessaria sunt ad conseruati nem. Maior probatur, quia prae caeteris diligendus est Deus, qui est super omnia,PDitea antina propria, deinde aliena ma-
36쪽
De contract. ut sic. Bisquint. S. I. ro
stitueretur in extrema necessitate, nec re- beat tantum superflua naturae, non peris spectu sui, nec respectit suorum,nec in pro- so . ximo periculo ipsius , sed tantum in graui, Prima pars probatur primo ex illo Io- Ioan Ae graivibus incommodis, tunc aliqui non annis in prima sua Epistola c. g. Qui habuerit nessne probabili fundamento existimant ita substantiam huius m i, di riderit fratrem eis En Dert adhuc subuenire, eo quia natura ma- suum necesse habere, di elanserit viserea Da ' Dgis ordinauit bona fortunae ad conserua- ab eo, quomodo charitas Dei manet in eo etionem eiusdem naturae simpliciter,quam Ex quo ego sic arguo; si non manet charim
ad ipsam conseruandam sine graui incom- tas Dei in eo,qui non subuenit in rebus suis modo,& maius bonum est naturae, quod fratri , quem viderit necesse habere, em Distat cum incommodis, quam quod non peccat non subueniendo in ijs , quae videaexistat, & per consequent maius malum necessaria; si enim non peccaret non est, non exillere , quam existere cum illis inis cur diceret Ioannes , quomodo charitas commodis; magis autem dictat natura in Dei manet in eo charitas enim solum Maiis bonis, quae ipsaindiuisa reliquit,maiora peccatum destruitur. ipsius uamna , & mala esse reparanda, Dices primo auctoritatem Ioannis inquam minora, unde bene dicit Alexander telligendam esset dumtaxat de necessitate in q. part. summa quast. I t 3. membro primo, quod omittat, si non dat de necessarius in--ώ,.. Migenti in extrema necessitate; quam opibs,i ...' nionem ego quoq; non improbabilem i, istae. dico, eo quia in illo casu extremae nee Recessa- tatis, cum illud, quod tu possides, non sit., T Pioprie tuum , sed commune, debet qui-- dem inseruire, ne pereas: si tamen ha- ... - hes vltra id, quo non perires debet alterierogari,ne pereat IN , dicas te non teneri alteri subuenire cum tanto tuo incommodo, sicuti non tenetur quis cum grauisui periculo subuenire alteri in extremo vitae periculo constituto, dum invaditur ense v. g. a furioso, conando ensem ab laeso arriperes contra enim est, quia in hoc
... duplex est disparitast Prima, quia nullum
fleuis, est ius, nullumq; naturae dictamen, quod sui nes quis teneatur prodigere Au exponere eui , ID. denti periculo suam vitam ad conseruan-' - vitam alterius, cum unusquisq; in e dem ordine teneatur praeferre dilectionem .i sui dilectioni cuiuscunq; alterius, nec natur, is- ra ordinauit vitam unius ad vitam alterius incom- cointeruantamclusi quandoq, inordine ad e, di bonum cominuneum autem naturae,quod
et et ordinauit bona fortunae ad conseruati
m . a. Dcm vitae hominum in ordine ad quam premo omnia fecit communia, & indivisa, ordia visa e- nauit ad oinnes indit fereter, ut unusquisit;
D mi milli, valeat conseruari; si igitur potes illis e ... sui vitain tuam c seruare, & simul cum illis s. ..isita vitam alterius, licet cum tuo graui incom- mouo, utiq, teneris hoc praestare, eo quia naturae dispoivionem sic seruas, quq non minus ad Le,quam ad alios bona temporalia direxit . Secunda disparitas est,quia periculum, quod imminet a surioso est circa vitam sinpliciter, incommodum, quod imminet e, subleuatione extreme inuigentis est circa vitam secundum quid , seu quoad deterius esse, unde illud praeponderat vitae
alterius, illud autem nequaquam.
8 Respondem quam Titium habentem fi
perfluatumna urae, tum personae teneri
iubuenire Sempronio in graui necessitate constituto, citeriori scilicet ad extremam, Prout praenotatum est,non sic autem si ha- cxtrema, non autem de graui, de 'ua procedit responsio . Sed contra; nam Ioannes in praeallegato textu duo dicit. & super- stultatem respectu diuitis per illa verea, Qui habuerit substantia huius mundi, de ne, cessitatem respectu indigentis per illa alia, o viderit fratresuum necesse habere, super t.
Dultas autem non respicit praecise necessi- Mi s Metatem extremam, sed etiam grauem,quod '
sic ostendo i nam etiam de necessarijs em- igandum est ad subveniendum necessitata extremae, ergo de superfluis erogandum est necessario ad subueniendum necessitati graui. Antecedens probatu es, supra. sequentia probatur, nam inter ea, quae nam tura voluit omnibus conuenire seruandus est ordo, adeo ut, si pro extrema nectitarate etiam necessaria eroganda sunt, pro
graui videantur etiam superflua erogam da nam nec tas grauis aliquando est adseruanda bona, quae natura omnibus indisserenter distribuit, pura ad saltiandam IDMrtatem , & seruandam bonam aestimatationem, quam una visq; naturaliter habere solet.Dices fecundo in Ioannem ibi Ioqui de
eo, qui clauserit viscera misericordiae in.terioris , quatenus interius non compassus fuerit miseriarum indigentis. Sed contra
Irimo, quia,cum ibi dixerit Ioannes , hiabuerit Iubstantiam non potest intelligi,
nisi de visceribus misericordiae per exteris nu effectu subuentionis,secus illa verba frinstra tuissent apposita, cum aeque viscera , non I
misericordax internae, idest compassionis possint exhiberi, fiud habeatur subitaritia,
siue non habeatur. Secundo, quia Per con- Dei textum verborum subseque utium in eo. dem cap. Ioannis deducitur mens ipsius eo rasteri
tendere, ut indicet obligationem subueniendi in eleemosynis rerum temporalium dum immediath subdit Filioli ren diligamus Hrbo, nec lingua, sed opere . oe veratare,
Probatur iecudo testimonio V. Ambrosii
asserentis; no mi sinis criminis est habeati tota
lare , quam eum possis, di abundatis sis 'ita Sentitas denegare, quod consonat illi vici Aia. q. em Inas dirumperii ne defraudes ,
37쪽
citeriorem, non arctam,& leuis momenti.
. Respondeo primo Titium,si in diuisione' rerum sortitus si bona superflua, tam naturae, quam personae teneri sub paena peceati laethat is subleuare Sempronium in ex- divisio trema necessitate constitutum. Prob iue e. Wm primo conclusio, quia bona tominae, tatemporalia concessa sunt hominibus ad T. i. i Fonteruanda bona natum, quae scilicet ex . t. ipsa oriuntur natura, omnibusq: homini. bus natura tribuit, ergo, ubi est necessitas extrema conseruandi talia boni manent
et comunia bona temporalia; neq,enim diui
i sio dominiorum derogare potuit iuri naturae, quod quisq; habet ad utendum bonis
fortunae ad eiusdem naturae conseruatio nem, ergo Titius ad subleuandam extremam necessitatem Sempronii tenetur exhonis iuperfluis naturae,& personae ea ero gare,quae necessaria sunt.
Dices posse quidem Sempronium Titio etiam inuito rebus, quae sub ipsius dominio sunt,uti ad subleuandam extremam sui ne-DM - cessitatein, non tamen teneri Titium sub peccato laethali bona sua ipsi erogare,cum . . . . di hos non teneatur, nisi lege charitatis.,. . ,sed Sed contra,quia, cum non pollit in tali ne-exis.,- cessitate Impedire usum, seu consumpti rari fie- nem suarum rerum, eo quod mrtius natu
rae illi ad non impediendum is vris,. . ' geat iustitim ius ad res suas conseruandas tenetur etiam eas res erogare; non talum urgente charitate, sed vinculo etiam naturalis pietatis, seu iuris naturae; non enim, quae natura pro naturae bonis conseruandis pro omnabus fecit,in casu urgentis neces litatis eiusdem naturae potest sibi contra
sis, quam proprium eo us,cum anima Oproximi sit longe praestantior corpore,ergo &c. Minor eti m euincitur,quia decetia
proprii status est aliquid accidentale, nais tura vero proximi aliquid substantiale.
Confirmatur, quia natura ordinauit bona tartunae, & temporalia magis ad conseruationem eiusdem naturae , quam ad con seruationem bonorum aliorum temporalium, sed, quando ordinantur ad alterius sonseruationem in extrema nec tille constituti ordinantur ad conseruationem eiusdem naturae, quando ad conseruatio- . d. nem decentiae proprii stat us ordinatur ad in ana conseruationem aliorum bonorum tartii. DTs ergo magis sunt expendenda bona '-mrtunae ex iure naturae sic ordinantis ad subleuationem extremae neevisitatis alterius , quam propriae decentiae. Respondeo tertio Titium habente, nec Asuperflua naturae, nec personae, necessaria 'tamen tantum pro natura, & insufficientia pro persona non teneri subuenire alteri in extrema necessitate constituto, nisi illa, I. quae neces Iaria naturae dicuntur respectu uis uis ipsius,&suorum non sint simpliciter ne. incessaria, sed tantum secundum quid, Prohatur resposio. do charitatis,dc ius naturalis rationis magis divit consulendum Propris natu . quam alienq, & suorum
magis, quam exterorum, siquidem natil, hralis pietas magis mouet erga suos, quavi erga alienos, e q , qtiando sunt tantum necessaria naturae respectu viis propris,
O suorum , magis huiusmodi bona sunt expendenda propter se, dc propter suos,
quam propter exteros.Conismatur,quanis
ivb eius m naturae retinere, de sibi propria do quis possidet rem alienam, ii ne qua est cere. set in extrema necessitate constitutus, non Probatur secundo, quia ius stentium. tenetur rem illam restituere domino ipsa
quo introducta fuit rerum diuisio, & dominiorum appropriatio non potest aduersari iuri naturae,sed natura absoluto exigiti ut ipsa natura conseruetur, nec in hoc aliquo modo dimensat, ergq exigit, quod eas quae necessaria sunt ad huiusmodi conseruationem non subtrahantur, sed omnino
suppeditentur egenti; sed haec probatio non addit maiorem vim supra praeceden tetm,cum coincidat in substantia cum ipsa. Respondeo secundo Titium habente sui tua naturae, non personae teneri subleuare Sempronium in extrema necessitate. Pro
. et batur responsiq. ordo charitatis exigit, dem, is etram naturalis pietatis, ut praediligaturi quod perfectius est, ct dignius, quam idi
ura pra- quod manus perfectiam est, Sc minus dis gnum,sed natura proximi est quid peris
et stius, & dignius, quam sit deceptia proprid
'ei. . . statu ,ergo exigit,ut magis illa pmdiliga. tur,qua ista,adeoqiquod illa praeferatur isti in iis, quae necessaria sunt ad conseruationem. Maior probatur, quia prae caeteris dili endus est Deus, qui est super omnia,PUilea anima propria, deinde aliena ma-
extreme indigenti, ergo a Drtiori, quando dominus rein necellariam simpliciter pollidqt ad conseruationern propriae natu- , dc suorum non tenetur rem illam alteri extreme indigenti erogare . Ant cedens b d probatur quia in pari causa extrems neces donis,mositatis melior est conditio possidentis, cum quoad titulum in tali necellitate qu cunque ius positiuum cesseti oc omnia reducantar pricise ad ius natuit, quod facit omnia comunia, ergo,cum ille intes ligatur uta rem illam possidere, non tenetur restituere. Consequentia primi arg. ex se patet, quia si spossessotrei aliens in extreina nccellitate,tum propria, tum domini non tenetur domino tradere, quia conditio posset lionis ipsi favet, multo magis possessor rei pr pri; in tali necessitate non tenebitur illam alteri tradere,eo quia non solum tulia ponsessio , sed etiam titulata illi suffragatur. Dixi, nisi illa, quae necessaria natur; di- γcuntur respectu ipsius, & suorum nousint simpliciter necellaria, Ad tantum secundum quid, nam si per traditionem alicuius
rei ea proprijs bonis ipse dominus non coostitue Disilige
38쪽
De contract. ut sic. Disquisit. S. I. ro
stituet etur in extrema necessitate, nec rhipectu sui, nec respectu suorum,nec in proximo periculo ipiuis, sed tantum in graui, de grauibus incommodis, tunc aliqui non sine piobabili fundamento existimant thneri adhuc subuenire, eo quia natura magis ordinauit bona fortunae ad conseruationem eiusdem naturae simpliciter,quain ad ipsam conseruandam sine graui incommodo, O maius bonum est naturae, quod existat eum incommodis, quam quod non existat, & per coissequem maius malum non exillere , quam existere cum illis inis commodis ; magis autem dictat natura in iis bonis, quae ipsaindiuisa reliquit,maiora ipsius damna , & mala esse reparanda, quam minora, unde bene dicit Alexanderia q. pari.summa quast. Ii 3. membro primo, Alexan quod omittat, si non dat de necessarijs in- . digenti in ex trema necessitate; quam opi- nionem ego quoq; non improbabilem i dico , eo quia in illo casu extremae necessitatis, cum illud, quod tu possides, non fit proprie tuum , sed commune, debet quidem tibi inseruire, ne pereas: si tamen hahes vltra id, quo non perires debet alteri
erogari, ne pereat 3 Neq, dicas te non tendiri alteri subuenire cum tanto tuo incommodo, sicuti non tenetur quis cum grauisui periculo subuenire alteri in extremo vitae periculo constituto, dum invaditur ense v. g. a furioso, conando ensem ab laeso arripere; contra enim est, quia in hoc duplex est disparitas. Prima, quia nullum est ius, nullumq; naturae dictamen, quod quis teneatur prodiger eu exponere eui. denti periculo suam vitam ad conseruandam vitam alterius, cum unusquis si in e dem ordine teneatur praeferre dilectionem sui dilectioni cuiuscunq; alterius, nec natu
Vauisa. ra ordinauit vitam unius ad vitam alterius imp conseruandam siquandoq; in ordine ad , di bonum communes ius autem naturae,quod
et ordinatat bona istunae ad conseruati
.,- nem vitae hominum in ordine ad quam mmo omnia fecit communia, di indivisa, ordia vita e- nauit ad omnes uidit sereter, ut unus iiq;
icui, at illis, conseruari; si igitur potes illis 2 . A. vitam tuam conseruare, & simul cum illis
s. i. -I.. vitam alterius, licet cum tuo graui incommouo, utiq, teneris hoc praestare, eo quia naturae dispositionem sic seruas, quq non minus ad Le,quam ad alios bona temporalia direxit . Secunda disparitas est, quia periculum, quod imminet a surioso est circa vitam simpliciter, incommodumHuod imminet e, subleuatione extreme indigentis est circa vitain secundum quid , seu quoad deterius elle, unde illud praeponderat vitae alterius, i siud autem nequaquam. 8 Respondeo quarto Titium habentem si Perflua tum naturae, tum personae teneri iubuenire Sempronio in graui necessitate constituto, citeriori scilicet ad extremam, Prout praenotatum est,non sic autem si ta
beat tantum superflua naturae, non peris solam
Prima pars probatur primo ex illo Io. armis in prima sua Epistola c. I. sui habuerit substantiam huius mundi , et viderit fratrem suam necesse habere, et elaastrag νiseera sua ab eo, quomodo charitas Dei manet in eo eEx quo ego sic arguo; si non manet charitas Dei in eo,qui non subuenit in rebus sitis fratri, quem viderit necesse habere, erg peccat non subueniendo in ijs , quae vides necessaria; si enim non peccaret non ellis cur diceret Ioannes . quomodo charitas Dei manet in eo charitas enim solum pecpeccatum destruitur. Dices primo auctoritatem Ioannis i telligendam esset dumtaxat de necessitate cxtrema, non autem de graui, de qua procedit responsio. Sed contra, nam Ioannes
in praeallegato textu duo dicit, & superis fluitatem respectu diuitis per illa verba, Qui habuerit Abstantia huius mundi, & ne celsitatem respectu indigentis per illa alia, o viderii fratre suum necesse habere; superfluitas autem non respicit praecise necessi talem extremam, sed etiam grauem,quod sic Oilendo a nam etiam de necessarijs erogandum est ad subveniendum necessitati extremae, ergo de superfluis erogandum est necessario ad subueniendum neccilitati graui, Antecedens probatu est supra. sequentia probatur, iram inter ea, quae nam tura voluit omnibus conuenire seruandus
est ordo , adeo ut, si pro extrema necessitate etiam necessaria eroganda tant, pro graui videantur etiam superflua eroga da ; nam necessitas grauis aliquando est adseruanda bona, quae natura omnibus indififerenter distribuit, puta ad saluandam Iibertatem , de seruandam bonam aestimationem, quam una ui , naturaliter habere solet, Dices secundo D. Ioannem ibi loqui de eo, qui clauserit viscera misericordiae imterioris , quatenus interius non compassus fuerit miseriarum i gentis. Sed contra priuio, quia,cam ibi dixerit Ioannes, Qui habuerit Iubstantiam non potest intelligi, nisi de viiceribus misericordiae per externu effectu subuentionis secus illa verba frustra tuissent apposita, cum aeque viscera misericordiae internae, Geit coinpassionis pollini exhiberi, fiud habeatur subitalitia, siue non habeatur. Secundo, quia Per c textum verborum subsequeutium in eo. dem cap. Ioannis deducitur mens ipsius eo tendere, ut indicet obligationem subuc-niendi in eleemosynis rerum temporalium. dum immediate subdit Filioli non diligamus verbo, nec lingua, sed opere, ' veritate Probatur secure testimonio D. Ambrosii asserentis; no minoris criminis est habenti tollere, quam cum possis, et abundans lis Indis Semibus denegare, quod consonat uti vici sivit. q. sitiem Igas pauperis ne defraudesi
39쪽
ebi nota illud verbum , defraudes, quod
condotat negationem rei debitae, non rei
libete erogandae; non enim dieitur defraudari, cui non datur, quod minime debitum est, sed cui non datur,quod debitum est. Probatur tertio ratione.Debitor, qui persolutionem debiti in graui necessitate con silueretur, quinimmo etiam solum decaderet a decentia proprij status, non tenetur restituere durante tot statu . vi optimhi uitrui rerent Leci iliae a. cap. 26. dubit. I.n. et s.
, uq restitutio S. quast. I. 3. O q. ergo, si aliquis
Silueis esset in extrema, vel etiam graui necessita- iter . te poterit ab eo accipere, qui supernua, xum naturae, rum personae habet, quantum lassicit ad reparandam talem grauem necessitatein,ergo qui possidet superflua, tum
naturae, tum personae, tene tur ad erogau
dum ad subueniendum graui alterius necessitati . Prima consequentia probatur, quia non minus est accipere rem alienam non restituere debitum, quam accipere ab
alio, quae sub ipsius sunt potestate, ergo, si
pro graui necessitate non tenetur restitue re, pro eadem poterit sibi necessaria acquirere . Ultima consequentia probatur. Ideo
ebitor potest sibi retinere debitum in
graui necessitate,dc quis ab habente super-
Laa, tum naturae, tum personae acciperesbi necessaria, quia dominus irrationabiliter resisteret tali detentioni, de acceptioni , sed etiam irrationabiliter resisteret non dando, quae alteri necessaria sunt ii, graui necessitate, quia ut supra innueba-D Am mub ex D. Ambrosio non minoris eriminis esthrotius . habenti tollere,quam si possis, o abundans Dindigentibus denegare, di ex e. sicut hi dist. T. mo dicat propriam, quod commune est, quod plusquam fusceret sumptui etiam vi
Dices non subsistere paritatem allatam, eo quia minus est retinere,quod possidetur, quam auferre, quod non possidetur, dc si non potest quis auferre,quod non possidet, nec ius habet, ut sibi illud detur. Sed con tra dico ad summum minus esse retinere aquam auferre quoad modum, non quoa rem, nam in utroq; casu semper dominus re sua priuatur,de si res sua dici non potestaeo suta stante alterius necessitate,dc ita per pestate respectu sui, fiat communis iuxta
praecitatum textum in c. sicut hi timo dicat proprium quod commune est oec., nec mi
nus dicenda est non sua, siue fuerit pene . ,2 . in ig*ntem, siue per ipsum indigentem ac-
opia uc a superfue possidente. Dici etiam
noti .st, potest minus esse retinere , quam aufertqHS quandoq, per accidens, de ratione alicuius D ' , annexae circumstantiae , puta periculi in auferendo, vel scandali in modo, vel quia, cris rapinam inuoluat , non per se, dc ratione Misa sita, eo quia semper habens superflua pri- adam. uatur re, qui erat sub ipsius dominio. Prodatur secunda pars. Exctuatuc tutionabiliter,ex mox dictis, a restitutione rei debitq, qui per talem restitutionem de .caderet a decentia proprij status, priuaretur comoditatibus propriae personet, ic suis
conuenietibu ,ergo inulto magis excusabitur ab onere erogandi eleemosynas indi. Onaea ae genti, qui non habet superflua personae, stra e aflied tantum naturae, nam per talem eleemosynarum erogationem decaderet adecentia propriae personae, vel suorum. Di xi stinis.
multo magis , nam onus restituendi s cundum se est onus iustitiae, onus erogandi eleemosynas secundum se, dc ex natura sua onus pietatis , seu charitatis,licet quandoq;induat rationem strictioris iuris, vel ex indigetia, vel ex alia circustantia auae X a. pu Mi . Dices non teneri quidem debitorem re stituere incalu expositi indigentiq, quaa do creditor haberet supersua tum natu ,
tum persons, non tamen non teneri,quando creditor per non solutionem debitoris constitueretur in statu deteriori propriae conditioni. Sed lisc instantia potissimum
fauet nostr responsioni vi nam sicuti noto tenetur debitor restituere, nisi quando creditor per denegationem restitutionis deca deret a decentia proprij status, ita nec quis tenetur in eleemosynam erogare , nisi quando habet supertiva ctiam personu, de per erogationem a statu person; dilaberetur.Ueru tamen est, quod quandoq; grauis necessitas respicit bona, quq natura voluit omnibus conuenire, puta libertatem, fu- ψgam grauis infirmitatis imminentis, de .u,-- alia, qui unusquisq;naturaliter habere so . ...,
let, atq; inordisse ad hqc non incongrue ei com- sentiendum est, teneri diuitem, etia in si non habeat supernua personae bona tua erogare ad reparanda damna, quae ex hac necessitate orirentur 3 dc ratio est, quia in
ordine ad bona natu omnibus indoeileren pra aera renter communicata ab eadem natura.b
natemporalia, de fortunae sunt omnibus communia, sed talia bona sunt bona iraturae omnibus indifferenter communica La
ergo dcc. Maior patet, quia huius inodi bona sequuntur iplitin naturam, quam habet ex natura sua comitari. Quamobrem sentiendum est,quod quando diximus non habentem supprnua personae non teneri alteri subuenire in extrema necessitate . hoc intelligendum esse dumtaxat, quando nempestitas est solum quoad ea bona, quae natura non fecit communia, puta ad lemandum statum nobilitatis , bonam aestima.
40쪽
De contrae . ut sic. Disquisit. SI I. at
. nationem reseruare, potest his, vel alijs
De Iure prohibendi venationem .s VasM ARIUM.
tatus disquisitionis. I. Enumerantur causa , propter qaas princepi pessii prohibere venationem . E. Ex natura Da potest quicunqi in alieno etiari praedio venari. I. Limitationes . Ibid. vi venandi de iure duritio, natura, et gen tium est indivisum. q. Oee: dens feras in alieno fundo non tenetar ipsas tradere Domino fundi .. . Fera occlusa mird prata uenias,d quibus non
possunt egredi praesumuntur illius, mussant praedia . 6. Laplicatur ratio limitationis superius possi
Possunt Principes in proprὴs fundis, et com
manibus venationem piolabere. 8.2 An videtur congruum, ut in omnibui locis prohibeatur. p.
DI uisitio secunda . Dictum est supr,
prauotione a. assert. I. inter caeteros
modos acquirendi rerum dominia de iure gentium per occupationem esse v nationem. Quaeritur modo,an tale ius acquirendi per venationem sit omnibus commune,& in omni loco, adeo ut Titius v. g. hahens praedium non possit prohiberer venationem in ipso, nec Princeps in omni loco, vel in aliquo suae ditionis. Pro quo Aduerte, quod . quamuis de iure naturae, de de iure gent tum ius venandi, seu piscandi secundum te sit omnibus commune ex iure tamen ciuili inductii sit. v t quandocuePrincipes ex iusta causa, siue ex populi coissensu, siue gratis, siue ex aliquo contractu venationem prohibeant in aliquibus locis publici iuris, vel quoad aliqua animalia in specie, quomodo apud Hispanos prohibitum est ius piscandi thynnos . Dixi ex iusta causa,quae multiplex esse potest: Prima est necessitas si istinendi onera Reipub., cum ex tali prohibitione confletur maxima phini tuae quantitas ossicio,& administrationi Principis ite cessaria; Secunda cenuenies,
& debita eiusdem Principis recreatio, Qui sicuti prae caeteris onera Reipublicae suili. net, ita conueniens est, ut de eiusdem Reipublicae bonis gaudeat. quod poti limum haberi potest per venationem eidem reseruatam . maxime cum hoc conueniat eiusdem Pimcipis dignitatii Tertia est legitima prelcriptio, qua omnes fere Principes acquisierunt tale ius, nam sicuti alia tura . pr scriptione acquiruntur, ita de ius venandi legitime acquiritur vi Porro sicuti aliqua ex his causis potest sibi Pii Meps ve- de causis alios a venatione prohibere, putaratione temporis, ratione publicae utilitatis,de ratione loci. Quibus pro notitia sum positis. Respondeo primo posse quemcimq; in i alieno pddio venari, nisi illud pr lium
sit ita conclusum,ut nec fers egredi possint. nec quis maxima nisi cum dissicultate, dictam ingredi, cum hac tamen limitatione, ut si damna Domino fundi inferat, vel texendo segetes, vel agros conculcando, vel arbores infringendo teneatur ipsa damna
Probatur prima pars. Ius venandi de ui- rare diuino commune est omnibus, dc animalia eodem iure ad usum omnium sunt destiriata, iuxta illud Geneseos Dominamini pl.Dibus maris , CP volatilibus cali , O be- nava, dastiis terra. , nec de iure gentium diuisum eii , redi- . cum aliarum rerum diuisione,ut per se patet, sed quod,nec de iure diuino, nec naturi, nec gentium diuisum est , licet pomi l . i. primo occ*pante acquiri, potest a 'T- is odiis sonis particularibus diuidi, ita ut occuparum uisem
tio aliis prohibeatur, si primo a se ipsu non
occupentur, ergo secundum se non potest quis prohibere, ne animalia natura sua tera ab alijs occupentur , nam talis prohibitio est species diuisionis, ergo non potest quis in proprio fundo venationem prohibere. Hec consequentia probatur; nam ,
quod aliquo iure communi, nec diuidi hir , nec prohibetur,non potest a particulari co-tra aliorum ius diuidi, nec prohiberi . Dices non posse quidem a particularibus personis diuidi ius venandi ratione sui, sed ratione pridii earundem particula' Pre; ibarium personarum, in quo debet fieri vena- ras retatio; unde sic prohibens non tollit ius venan. nou facit di, sed tantum prohibet, ne illud ius excr- ...ceatur in proprio fundo. Sed contraiquia . istis. ex eo, quod animalia iura sint in P di rM t Malicuius particularis persons non fiant do- mad
mini praedii cum natura sua sint vaga, dc modo huc, modo illuc discurrant, sed sem- s' per sub nullius sunt potestate,quousq; ab aliquo primo occupentur . ergo illarum occupatio ratione ipsarum praeciset non Lil. tis, potest a domino fundi prohiberi ; ex alio ,-μ- capite cum in ordine ad venationem liber- unda rtas ubiq; transeundi, ubi agri sunt aperti, sit legitima consuetudine Praescripta, non , potest tolli per particulares dominos praedis, nisi quandoq; grauia damna in tali eonsuetis transitu sequantur, prout insta ex plicabi- ----
Probatur secundo, quia si quis in alieno Siundo inuito domino venetur, de in eodem
Plures feras occidat toti tenetur feras ipsa domino restituere sed tantum damna compensare, quae intulit ipsi paedio, ergo,quia ipsi iniuriam non intulit per vela trionem in fundo, sed solummodo per damna ipsi fimdo illata, ergo, si damna liniusmodi ces