장음표시 사용
241쪽
HIPPOCR. APHOR. menta,nerui musculi,venae & arteriae, ac deinde calor ventriculo & aliis partibus communicatur. Postiemuexercitio roborantur & confirmantur spiritus, citatibremque motum consequuntur. faciliusitaque ferimit, exercitia consueta,quia exercitatς corpori partes per ea fiunt robustiores, calor nativus augetur, roborantur spiritus.Tantum habet momenti consuetudo,qii natura acquisititia est.Proponit autem hic Hippo. natura inualidos& inualidos aetate hoc est senes,qui citius ferunt exercitia consueta,qu1m robusti&iuue. nes non assueti.
S C H O L I s. Consillium subeunda exercitationis proponitur. Ne ea
prater consuetudinem tum insanis tum in agris sus piatur. 2M enim familiares labores perferre consueuerunt, mi qui exercitationibliu corporissunt assueti,ct qui ter aut quater die cibum capere,aut qui Uesii carne suilla, bubula, pane siligineo , ct cibis deterioribus consueuerunt, quamlis infirmisint, aut etiam senes insuetis tamen iuvenibus, atque fortibus, alacriusserui .nam consuetudo acquisititiamfacit naturam: idque cum habitu corporis, tum vero in aluo ρο-r imum. IPHOR. L.
Ossa longo tempore ardeta sunt etiamsi deteriora sint,
minus. js qua insueta sunt molestare consueuerunt. re ad instita quoque facienda muratio.
242쪽
te in a superiore: quia quod antea speciatim docuit de
onsuetudine in exercitiis , nunc generatim trans re id omnes res alias non naturales, ut cibum potum, aerem bmnum, curas, vigilias. Haec enim longo tem
ore assueta, quamuis sint deteriora, minus iis quaen sueta sunt, molestare solent. Videmus itaque picrosque omnino elle allii et os alimentis prauis,aeri tu γbido, & aliis rebus non naturalibus : quibus tamen, tiamsi natura deteriore, non laeduntur. Contra ali j iisdem laeduntur, quia non sunt assueti. Iam in altero demutanda consuetudine, vel non mutanda distinguendum est.Si enim consuetudo sit confirmata multis annis , aut etiam initium habuerit a familiaritate
quadam naturae ut quum est haereditaria de gentili- tia non est mutanda. Qubd si vi & per accidens eo ni tracta sit consuetudo praua,mutanda est. Vt, peregre
profectus aliquis consuetudinem alimentorum coam ctus mutauit in peius. Ea permutari debet:.idque pra sertim in iuuenibus& robustis.Si quidem in mutatio-l ne consuetudinis oportet adesse vires. Quare in seni - bus, qui sunt imbecilliores, nori erit mutanda consue- tudo. versiaita me ubi videmus certum malum, quod in dies *ugetur,mutare possumus: sed paulatim. Tu-
iit enim multa prior aetas quae ferre non potest sene ctus,utpote debilior.Verbi gratia, siquis in iuuentute ysi uetus potui frigidae aut crudis fructibus, &iam iris senectute ab his sentiat dolorem & grauitatem sto- pacti mutanda paulatim consuetudo. Aquam itaq;
di fructus illos temperare conabimur coctione, Veli addito sacch. Sed si senex ab his non habeat deterius, linendum erit, neque consuetudinc in immutabimuΣ.
243쪽
Porio ad insueta transire oportere dicit Hipp. quii
vita humana opportuna est multis casibus & iniuitii ita ut non liceat perpetuo iisdem rebus uti, sed cogi. mur aliquando derepente ad insueta transire, uni magnopere laedimur.Vnius igitur formae consuetudo est periculosa, neque oportet unum vitae genus perti. nacius retinere. Vnde Celsus scribit, nimis ocios anivitam non esse utilem. quia aliquando incidit necellis tas laboris. Hinc etiam Germani dicer c solent, vexa a.dam esse naturam Et Arabes affirmant utile essest. mel in anno inebriari.Neque enim semper vivendum est temperanter, sed iureat aliquando vivere intemperanter. Neque omnino agendum est ocium, sed non
nunquam suscipi edus labor &exercitium, ne si quae, do exerceri cogamur, molestum sit. S C H O L I s. Consilium in omnibus rebus non naturalibus aut reis. nendae, aut immutandaea consuetudinis proponitur. st enim iampridem sunt Uueta in cibi potibus, a ere, e qrcitio, ineἐia, balneo mnis, vigiliis, impletionibuι, η ionibus, ct animi pathematibus, maxime vero in alvo, in qua poti imum cos suetudo naturam escit acquisititim, minus insuetis insentare ὀonsueuerunt, quamuis peiora mi: oinde retinenda ea consuetudo. Vt di Aria suique deque si bita nunquini bi impar, iampridem assueta, accuratisi inatura es inagis consentanea. quin etiam ct insuetan ununquam Uurpanda, ot cum iis necessario utentas fuerit, natura minus asciatur, nec institis rebus o exi prouiso accidentibus ti datu . Itaque ab assuetis quantumν. bonis, ad insueta, quamuis eteriora,consuetudinis ivmWή-tionem facere licet ali quando .Hoc con filium repetitur 3 π, s sed . 6. Epid. Aph.SI.
244쪽
o calefacere, aut res Cerare, aut alio quouu modo corpus ere,pericul uni omnesquidem ninium natura in tium est Ouod uerὸ 'ulatim st,tutum, cim alias tum m
: me or a suo ad aliud facienda est mutatio.' Gal. Aph. hunc explicat in praeceptis salubribus,denaxime in rebus non naturalibus. fundamentum ita-
e huius Aph. est, qubd natura non p'test ferre su- Iitas mutationes.Primum exempli gratia: si quis tres at quatuor dies coactus ieiunarit,& derepete com dat, moritur statim: quia subitam hanc mutationem natura non sustinet. Deinde quod antea dicebamus si quis vehementissimo frigare statim ad agnem a cedat luculentum,ammam protinus efflat. nam cum per vehemens frigus calor natiuus & imminuatur, Mintro se colligat quam potest arctissime, ad ignem vicinum statim se explicat,diffunditur atque evanescit, ut qui sit exiguus & languidus. Sic de aere .vIdemus enim ut ij qui diistius in custodia fuerunt detenti,obcaecentur, si protinus lucidum dc splenditiam aera i tueantur. Quare periculota sunt subitae mutationes. At quae fiunt paulatim,& per medium quoddam co
gnat um utrique extremoru contrariorum, tutae
periculoque vacant praesertim si quis ab altero ad alterum h. e.ab eo cui assuevit,ad insolitu progreditur. 4 autem videas in ipsis elementorum transmuta-
245쪽
H r p Po C R. A Ρ n. tionibus,qii arvonsulit absque mediis quibusdath Item in animalium consormatione e in liis enim liquid natura ex molli velit essicere durum, solet in idiam qhiandam materiam interponere , ut cartilabi nes, ligamenta,&C. Breuiter hic Aphor. continet et empla particularia illius generalis sententiae Ehii Mutationes repentinae cauendae. Ratio huius est,si anne nimis est nati irae inimicum. Qu'd inquam ni miti m-in quantitate, in qualitate, & quia celeriussit quam oportet. At quod paulatim fit, &c. paula. tim, hoc est, vel a medio ad contrarium, vel acon.
trario ad contrarium. Gemina enim sunt contraria apud medicos, extrema contraria extremis , &exite
ma contraria mediis. Neque est quod aliquis obitaciat contra hunc Aphorismum , plurimam & repen. tinam purgationem & euacuationem aliquando locum habere in arte medendi: sic enim ad animi dealiquium sepe mittitur sanguis. Sed id fit per acci
dens: quia unde natura magis est opis indigens, in de illi maxime siccurrendum. In febre continua, quia morbi maxima habetur ratio, ideo mittere sanaguinem plurimum. dcrepente confert. nam tum orpugnatione morbi natura recreatur, non impeditis partibus quarum potentia corpus administratiar. Proinde hic Aphorism. locum habet in his morbi; quorum prouisio & curatio in sola vacuatione consistit. nec enim pleuritis unam habet indicationem, sed duas, euacuationem & explicationem partis principis. Sylvius olim dicebat plurimum vacuandum quando a contraria in contrarium facienda est mutatis,non cum a medio in contrarium.
246쪽
ΡRaceptum obseruandum in 1acienda mutatione ab assuetis ad insueta ursat seni mi, n assatim ac repente. Etenim vacuare vel absisita inedia, Velsanguinu detractione vel purgatione non stum uniuersi corporis. sed etiam partis alicuius t in hydrope oesuppurato , aut replere, ad vias ct vires, vis quis ab inedia,cibo sitirettir abunderaut calefacere, aut refrigerare: adeque uniuersum corpus mouere plurimum , repente, non paulatim neque vici mcqua duo in omni morborum curatione potitumum a medico visurpari debentὰ periculosum est, infirmitatis metu in ιacuatione ni forsan oppugnatione morbi natura sit recrea ta expeditis partibus quarum incio ipsa carere nequit9 pregionis in repletione mutatione temperamenti in calefatactione 2 refrigeratione humorum refluxu concretione p-tιum necrost: inflammatione ct effeminatione partiumstalidarum, ct neruorum Et vero omne nimium natura inimicum, quia natura hyparxu consistit in elementorum ρω- metria. QMd vero sensim atque vici m fit,tutum: quandoquidem par esse debet ratio studendi natura, ct oppugnandi morbum: idque cum alias,tunis quis ab uno ad aliud sterie, reperamento, proprietate comuni oesingularis conuertar. A Ρ Η Ο R. L I I.
μεὶα κνων si ἔτερον, ἡ ον ς F-ἀρρῆ On,si recta ratione gerenti omnia secundum eam mi-- nus succedat,protinus ad aliud φ transeundum,m
si istud constet quod ab initio visumfuit. V Aria fuit disputatio haec apud Veteres, de com
q*0m umedium Vnum non succςssisset, ad aliud si
247쪽
t1m transibant. Alij contra,quod ab initio institii Sxant, etiamsi nullum adferre commodum videretusi non mutabant. Videndum igitur quando ab uno re medio ad aliud sit transeundum, & quando non. O mnis curandi ratio ducitur a morbi natura cognita, loco assecto, aegri temperatura , aetate, viribus, regi, ne, anni tempore, aere, consuetudine, &c. Quae ubi tecta ratione & scientificὰ inueneris , curationem quoque scientificam indicabunt.verum Cum δαγνω
rio, id est, distinctio & cognitio morborum sit magna
ex parte praesertim ubi morbus est in intimo corpo reo coniecturalis, necesse etiam erit cognitionem remediorum esse non solum scientificam, sed & conicacturalem. Duplex tamen est cognitio morborum coniecturalis, una quae prope accedit ad cognitio. nem scientificam, altera q Hae longe ab eadem recta dit. Quare duplex Foque erit remediorum cognitio coniecturalis. Morbi igitur cognoscuntur scientis.ce, id est, cum recta ratione & certis signis: vi pleuribtis a dolore lateris punctorio, difficultate spirandi,&c. Sed chimi non semper liceat cognoscere scientifi- Ee, cognoscimus affquando coniectura quae proximὸ accedat ad cognitionem scientificam , aliquando coniectura quae longe ab ea recedat. Si itaque mobbum habeas scientifice cognitum, scientifica quoque
erunt remedia, & a quibus institutis nunquam re cedes: etiamsi non videantur morbum imminuere
Sic in iisdem remediis est persistendum, ubi morbum cognoueris coniectura quae proximδ accedit ad cognitionem scientificam. At in coniectura quae longὸ recedit, ubi remedia praescripta non prosunt, inhis non est perseuerandum, sed transeundum ad remedia contraria,undet Senecae illud peruulgata ubi reme
248쪽
dia inquit consueta non prosunt, transeundum esti ad contraria,medicorum more. Hoc enim intelligen- dum de ea coniectura quae longe abest a cognitione scientificamon de cognitione ipsa scientifica aut coni lectura, quae ad eam proxime accedit, in quibus, ve l dictum est, non fiunt mutanda remedia ad contratia. Gal.in commen.proponit exemplum in graui obstruis' ctione. Accedo itaque ad aegrum, considero antece ' dentia,ut victus attonem,naturam aegri,&c. ex ante
eedentibus die prehendo obstructionem in primis venis ab humoribus crassis & crudis. Cum scientifica morbum cognoscam, scientifieὰ quoque remedia in . stituam ut puta seictiones,& alia quae calfaciunt, co . eoquunt,erriolliunt desnde praescribam primum quae fiat mediocri calore, deinde quae maiore.Non tamen in transibo ad remedia facultate diuersa, etiamsi quisa
ab illis remediis appareat utilitas. Quod accidit, quia eontumax est malum, neque facile cedit remediis sed remedia tapius iterata fortasse actionem suam perficient,& ita proderunt. Est quidem ait Celsus
' perpetu si in medicina quod fieri debeat, non tamen' perpetuum est quod sequi conueniat, hoc est, ut fer uetur aegar. siquidem multa latent in corpore ignota medico, multa intercidunt,propter peccatum aegri do aninistrorum. Qubd si petit utentur signa morbi, mu tabitur & iudicium quo mutato commutabuntur remedia. Corn. Celsus hane Hippocr. sententiam dia, stinguit, dicitque in acutis morbis oportere remedia commutare, in longis non tam cito. Sed non assecuis ' tus est mentem Hippocratis. Duplex enim cum sit rein
medij commutatio, remedij ad remedium eiusdem' generis & saeuitatis, de remedi j contrarii ad eonte
249쪽
HIPPOCR. Ap HOR locum in morbis acutis,in quibus a remedio scienti
tice instituto non esse tianseundum ad contrarium censet Hipp. At commutatio rente dij ad remedium eiusdem oeneris ut quam a medicamento minus Ie- frigerante transimus ad magis refrigerans,& contra
PR ceptum est ad praxim medicam plurἱmum neces-rium.Non temere immutada remedia. Si quis ergo me-.dicus omniafaciat in diaeta,vacuatione, alterat e,o a-ιςxipharmacis conuenienter o prudenter, adhibita remediorum prouistone ducta ex morbo, miribus agri, natura c muni, is peculiari cui que consuetudine, loco asse o, temperatura aeris,regionis,ctc.quamuis remedia votis mediίi non re*ondeant in vi tus ratione' medicamentis, tamen non se conuertat ad aliud diuersuim aut contrarium,quan sis nihil esciat,ob morbi contumaciam, corporis peculiare
Citium,aut caeli υelseli morbum, adde etiam animi pa*γmata. δ verὸ ct diuinam morborum quorundam causam: sunt enim multi morbi qui diuinitus immittatur ob 'Os scelera . quoad eiusmodi fuerit morbus ct syecie is indiui duo,qualis ab initio extitit, ct si permaneant Iga, τηιο hientifica cognitio vel certe mleisuralis, qua proximς accedit ad Hentificam cognitionem, cotidia est. Quod pπ-
mutentur signa,mutabitur O iudicium,quo mutato, conseantitabuntur oe remedia. a P H O R. LIII. i
250쪽
Vibus aluus est humida, iuuet iram quidem agune facilius quam qui eandem siccam habent: sedsen Sindi cilius defunguntur. Ipsis siquidem senescentibinfereresiccatur. Corn. Celsiis hunc Aptari ita vertit: Meliol est
fasa aluus iniuriene, sicca in sene. Cui subscriabit Oribasius. At Galen. aliter exponit. Serisus ergo Aphorismi erit duplex, unus simplex, compositus ab ter. Simplex sic: In iuuenibus humida aluus melior est, in senibus sicca aluus melior est. Compositus siet secundum Galen. Melius est humidam aluum iuuenatutis mutari in siccam senectutis , quam contra , siccam iuuentutis mutari in humidam senectutis : Vehoc loco non male exponi possit, mutatii Idem fete est hic Aphorismus cum vigesimo huius sectionis.
nis, magna enim ex parte, 6l additum. Qiti ergo hilabent aluos humidas naturali temperamenta non diataraci I tione, in iuuentutet meliore sunt conditione, quam quibus astricta est, unde purocholi κά m melius degunt quam pse crucholi M. nam luxili existente pentre,minvi congeruniatur excrementa, qua per aluum faciliui ct copiosius ptiragantur , quam per superitora aut per habitum corporis. v niam tamen aluus qua humida fuerat in iuuentute, altrictior tandem tu aetate prouectis redditur: ideo peiore sunt loco , consenuerint. Senescentibus enim magna ex