장음표시 사용
231쪽
ni, hoc R. Ap HOR. o ad curationem recipiendamsifrir in morbos incidist
EPiIosia laborantes iuuenes cum loci, temporum, o
victus , tum maxime aetatis mutatio liberat.
SCribit Hippocrates lib. de aere & aquis,&c. Epid.
comment. I . Aphor. . morbum comitialem vocatum esse uti ὶ ο νουσον, quod sit pueris familia ris, regionum praesertim calidiorum.Causas habet varias & inter se diuersas. Immodica enim humiditas cerebri morbum hunc excitat in pueris. Et quanquam Arist. lib. de somno,& Hipp. lib. de fati b. ascrant fieri aliquando a flatibus: nihilominus tamen fatendu est fatib. illis mixtam esse humiditatem, unde etiam spuma illa in ore epilepticorum. Siquidem fieri non potest ut absque humiditate tantus sit flatus qui ventriculos cerebri obstruat. Magis proprie Gai.qui velit epilepsiam sit pueris seri ab immodica humiditate vestriculos cerebri intercipiente,& eam maximὸ partem qua e cerebro exortus est spinalis medullin Gignitiar praeterea in iuuenibus ob vitam otiosam & intemperante,humore crasso & frigido occupante ventricul aut cerebrum.Tertio fit in viris &senibus ab atra bile. Redeamus ad Hippocratem inquit)mri νέοισιν, &c. Sensus est : inter eos qui epileptici
232쪽
Iunt iuuenes liberantur propter mutationem aetaiatis, dec. ac sii vellet dicere , pueri epileptici non facile curantur, sed iuuenes facti facile evadunt benefeio
aetatis, S c. Vt constet νεους verti debere iuuenes,non pueros.νιους enim Hippocrates usurpare non solet pro pueris, quin hoc vocat potius τὰ νηπια- Acis, ad de cimumquartum videlicet annum usque,in epilepticis itaque , hoc est, inter epilepticos , iuuenes curantur mutatione aetatis, siquidem a pueritia fuerit conatractus morbus. Quod si morbum incurrerint ab in ,
temperante vita a remediis peti potest auxilium. Aesia viris &senibus expectandum est tantum auxilium
naturae, non ab aetatis mutatione, nec remediis. POL sumus tamen remediis quibusdam esecere ut prohia beatur morbi incrementum, & accessiones non sine tam graues. Pueri vero &mutatione aetatis,hoc est,
quum iuuenes ut diximus) facti sunt,& remediis
facile curantur. Iuuantur enim & frictionibus quas maxime probat Galen. in corporibus mollibus aeraris, in iis praesertim qui medicamentis ablio rent) &leuibus suppositfriis re a mulctis ,&meducamentis , & ratione victus. Neque . est expectan. da aetatis mutatio , si his iuuare 2grum possis. Liberantur autem epilepsia pueri aetatis mutatione, hoc est , humidiotis temperamenti in calidius desecius. Quae mutatio accidit: ubi iam petuene
runt ad pubertatem. Epilepsiae enim puerorum puribertate desinunt. Haec potro suum habet principium& finem. Quod ad principium attinet, Galeno defi-hitur decimoquarto anno, aliis decimooctauo: SesςRm ali j citius,alii tardius pubes eant, in maribus recte erit pubertatis initium, ubi primum hircire in sipiant, δc semen emutere. In foeminis vero , quam
233쪽
H1PPoc R. APH GR. primum fluunt menses, & semen excernitur. Vbi obiter notandum est, foeminas hac aetate iuuati ina. gis quam mares excretione seminis. At pubertatis si nis extendi solet usque ad annum vigesimum, aut cir citer. Secunda mutatio in epilepticis est locorum.
Recte Avicenna & multi alij Arabes scripserunt. Se ptentrionales homines rard fieri epilepticos, quod scilicet in iis magna vis insit caloris interni. Saepius e nim generantur epilepsiae in calidis regionibus. Nam etsi videatur non colligi in his humiditas, colligitur
tamen multa in pueris, necnon multi humores exusti.
Ponamus aliquem qui ab humiditate & frigiditate laboret epilepsia in regione frigida humida,ut in hac:
in regionem aliam calidiorEm & sicciorem est transferendus. Hic habenda est ratio non solum morbi, sed etiam temperamenti. Considerare enim oportet, ut aer regionis, in quam aegrum transfers, non e diametro repugnet morbo: sed paulo minus calfaciat: &sccet, ita ut sit medius inter morbi materiam,& aegri temperamentum. Ita enim habebitur ratio temperamenti. Idem erit spectandum in mutatione victus in calidiorem & sicciorem. Neque verbin hac victus ratione intelligendum est solum quae calfaciunt, sc-cant, incidunt,tenuant: sed etiam intelligere oportet alias res non naturales, ut frictiones, affectus animi, dcc. Quod ad venerem attinet, quidam volunt utilem esse epilepticis, sed id non semper. His enim non confert venus nisi fuliginofis excrementis corpus abundet, etsi sui vitibus imbecillis. Ea tamen debet semper esse mediocris, si permittatur. 1 CHOA
234쪽
rum quidem, simulatque pubertatis annos attigerint, voneremque agnoscere, ac vocem assertorem edere coeperint Puberum verὸ, υbi primum vige um quintum annum appalerint , ct pro voce a steriore grauem vocem edera ceperint, per euampsin caloris nativi, ct 'mitate ne uorum. Mnantur etiam mutatione regionum : mi qui ex Gallia
Narbonensi migrant ad Belare aut qui ex regione frigida
ac humida in regionem calidiorem colorem: aut ab Au- Irrina ad aquilonem trosseruntvrsub regione,aerem ambientem O anni tempus comprehende. Sanantur quoque mutatione diatarat si abstineant menere oe vino: auis relicto victu humido,utantur sicco ac tenui: relicto otio ab res plurimos subeant, O c. Citatur hic Aphor. lib. s. huius operis: 6. Did. 9 1. de diata notabis interim epile anii eo pueris familiarem dici Hippocrati , non tam quisa suar atulenti pueri, Ot nonnulli putant: quam ob conuulflones frequentes, quibus illi obnoxij sunt pra cateris aetatibus, pro pter excrementorum copiam a victu, oneruorum humidi- ratem ac laxitatem: de quibus conuulflonibus lascribit Arist.8 de his. animal. cap. ia. Solent inquit) pueri plurimicρηuasone excipi, ct praecipue corpulentiores, se lacte ve- sentes copiosiore ac crassiore nutricem lacteures succi eηam ct corpulentiorem. Plurimi ante septimum diemi tereunt,unde fit Ot . die nomina imponantur,tanquam saluti pueri iam magis credentes. Aut sene quemadmiaam Gorrsus annotauit, vite a morbus puerilis dicitur, quod a pueritia maximὲ incipiat, o feresemper consenescat. Do- ut in retia putat dici comitiale non qui utpηrav
235쪽
His P o C R. APHOR. nomuri, disimerentur comitia si quis repente epilepsia cora peretur: sed quia is concionibus maxime eluces it epi te a, ct ea facile prehenduntur homines, idque propter metum quo solent i, teneri qui in concionem prodeunt ali quid dieitura.In concione enim,inquiebat Alcibiades, e aliquid diuinum videtur contionanti. A P Η ο R. X L 7 I.
Ex duabus simul doloribus non eundem Iocum occupantibus, qui vehementior est, alterim sensum obfκ-
SEnsus huius Aphsr. hic est: Si duo dolores simul,
hoc est, eodem tempore di rsas corporis partes, vel si mauis eandem partem quae tamen habeat l/titudinem occupent, maior minorem obscurat. Hic ergo πο ος accipitur pro dolore, hoc est tristi & moltasto sensu. Grauior autem dolor leuiorem obscurat, quia qub nsura cum sanguine &spiritu conςurrit ad partem maiore cum impetu, eb grauat,& distendit magis, unde fit vehementior dolor, ad quem tota vis sensifica distrahitur , ita ut minus sentiatur leuior dolor. Prodicus quidam, qui tuebatur, non conmixaria contrariis, sed similia i milibus curari, citabat hunc Aphorism. & praeterea alium, Dolor dolorem sedat. Sed quod dolor dolorem sedet, dicendum cui fieri improprie de per accidenS,
236쪽
SECTIO SEev NDUΡRsceptum est therapeuticum. Et malo quod magis urget siccurrendum. Siqti idem duarum afectionum simul
codeisque temporis articulo is consecutione, nec in eadem parte sed diuersa obortarum, vehementior obscurat minorem,ob id vehementiori succurrendum. Gd autem maior ac vehementior dolor minorem Obscuret , ideo ' quia qaoties imaginatiua vis anima in diuersa distrahitur, 'gula minus bene cognoscit. Vnde stiritus, qui anima sentientis organa sunt, in partem graum laborantem subsidi' ergo euocati, impediunt sessionem rei translata insensium ait rivi partis minus dolentis: adde quod rarὸ accidit, ut duapartes tam sint sui disiimiles, vit aqualiter asciantur :sic
arthriticus oborto dolore olico,alleuatur. a P Η o R. x L V I I. HEe ra ΕἰMM -ύου οἱ πονοι, οἰ πυρετοὶ ξυμ 4 ei 'Iores O febres accidunt magis quum pus conscitur,quam iam consecto. PVs est transmutatio sanguinis in substantiam albam, leuem,& aequalem : idque beneficio caloris natiui,& naturae integrae partium solidarum. Sanguis enim ubi excidit extra vasa nutrire amplius non pbtest, sed putrescis partim a calore naturali , partim hcalore praeter naturam, fitque pus, hoc est jubstantia& materia quaedam media inter eam quae benigna sit, ct eam quae sit omnino aliena. Quod si calor nativus sit imbecillus simul cum partibus solidis, non
237쪽
HIPPOCR. APrio R. lam fit pus, sed gangraena. Obiter tamen hIc notan dum est,concocta h calore nativo dici etiam aliqua nado Hippocrati putria dc purulenta: ve & ea quae sunt olida, M a calore praeter naturam alterata. Dum igitur fit alteratio & generatio puris,fiunt maiores dolores & flabies; quam ubi iam consectum est. Ratio est quia quum incipiunt & finiunt morbi omnia sunt te ui1sima. in vigore autem vehementisim , huius rei ςausam dicebamus, quia in vigore vehementishmum
certamen ess naturae sum morbo. Iam quemadmo-riu morbus acutus sua habet tempora uniuersalia: ita inflammatio.Ιn vigore itaque inflammationis qui
natura cum calore natiuo & spiritu maxime arteria-yum omnino contendit, ne materia putrescat, fit ma, ror alteratio, unde sensus vehemens, a quo vehemens
dolor. A concursu igitur spiritus cum natura fit distentio,a qua vehemeni dolor: calor praeterea maior excitatur,& li calore febris,concalefacto corde per areerias,dum sanguis in parte ebullir,& fit pu*.Pure iam confecto,hoc est,ubi vicit natura,& iam attenuata est materia, extinet aque ignea caliditas, sedatur dolor &febris.Sic etiam sedantur dolores in moribundis, ubi scilicst natura fucςubuit.&victa est a morbo, Hunc autem Aphor.citat aliis verbis Gal. lib.de sympl. caa, . iis, quum inquit: Dum naturae permutantur re com rumpuntur, doloyes fiunt,non quum iam permutatae μαπμptae sunt. - εS C Η O L I I. lDMgnosticum est vigoris ac declinationu instammationum. Dum pus conscitur, vigor ades inflammatio,
238쪽
SEc Tio SacvNDA. IOSpur visis, potissimum sanguis, raro alii humores ni sanguini admixtu degenerat in υomicam,abitque insuppuratum, grauiores dolores funia enta ac lacerata parte tumente: fehesque maiores Vapore multo serueniri ab humore Iuppurante in cor transiniso, quam pure iam confecto, laxiore facta parte, quae prius distenta erat, ct feruore depresso υ poris puris.Notabis verὸ pus feri a solo calore naturali agete
tamen in partem, caloris prater naturam parti cspem : nec semper generari ex materia qua continetur extra vasa, ut in tumoribus 9 υlceribus, quemadmodumscripsit Galenus cap. 6. lib.I. desebr.sed etiam ex materia quae concinetur intra υ a. Sic enim Hippocrates lib.ii morbis mulierum,
ait anguinem menstruum, qui in Ῥenis mulierum per duos aut tres menses stabulatur, superuenientefebre feri suppurabilem,ctsuppuratum cocipere.In eiusmodi autem sanguinis suppuratione dum fit, dolor quoque excitatur, ut in ea qua fit in tumoribus oe ulceribus, nimiram is distensonem partium. Qua autem disserent i a sit inter pus ,saniem cr ι- cho vide apud Celsum Ii. .c.l6. pus exsanguine s.losuppurato aut carne contusa fit. Sanies excrementum tenue 9 6 quinum extra corpus, quod emanat ex ulcere malo, maximel ubi neruolas inflammatio sequuta est. Ichor, aquosa' et1 r a b umiditas intra corpus, ne sanguinis aut alterικε hm
QVqqνο modo cρrpus moueatur mul ac talorare corporit,qui es 4tim lusii tudinem leuat. Gal. 6.Epi hac Ap. interpretatur, ubi per κινησιν inter ligit omne vehementem corporis motu seu cxes cItiu
239쪽
quale aetate no1tra consueuit esse in cursu, lucta, pila, bc olim in palaestra. Per motum tamen corporis in rapit etiam vehementiorem animi motum. Quia igitur ex illo axiomate: Contraria contrariorum rei ne dia, omnis motus immoderati remedium erit quies. Verum cum πονεειν non solum μαρινήν, hoc est,fatigari,
sed Mαλγω, id est,dolere significet, sic poteriter pondhaec sententia: Quum dolere coeperit quis, aut fini-sari ob immoderatum exercitium, quies erit doloris aut lassitudinis remedium. Exercitium autem esse immoderatum colligimui ex signis tum propriis, nempe quum languere cinperit pulsus, ct molessorporis subsidere: tum communibus, ut si sitsudo;
immoderatus, &si facies quae antea rubuerat,e pallescat. Porro εινα et ex bis de somno interpretan-xur alij, ut Celsus, quum ait: Sese commidiere so- anno post exercitium, bonum. Sed hoc intelligendum, praesertim ubi ab exercitio est oris amaror. Et sane istud natura fieri videmus, ut si quis sit defati- fatus, statim petat lectum aut decumbat in he a M. Alij δ Ἀπurum exponunt intermissionem eraςrciiij ut Gal. 6. Epid. siue ea fuerit in horas aliquot, siue in aliquot dies : quantum sciliςet exigit labor factuβ ac exercitium. a C H O L IA Pympi mn tuenda valetudinis. Laboris , omnises
paulo vel ementioris exercitationis, ac Dintudimi remedium, quies et . Etenim in omni corporis Motu qui duplex est: unus carnium se articulorum . alter viscerum: arnes enim recreantur exercitiis: tiscera mero somno ct
240쪽
SECTIO S E C v N D A. T IC' visceribitis cum is qui mouetur coeperit fatigari, dolendo, aut aegrotando,aut etiam laborando ex immoderato labore vel repentina mutatione ab otio ad negotium , aut ab uno ex citationis genrre ad aliud se conuertendo: aut si intem hi sal,laboris aliqua remisi te, aut quietis et/ι ι Iudine, repentinam sua lapitudinis υacuitatem sinuet. enim quies remedium Iasiitudinis : esque facilior conuersio a negotio ad otium quam ab otio ad negotium. Vt praestat hominem saturum temnare,quam ieiunantemse saturare. A P Η ο R. x L IX. ' OI ἀισώμοι του mmiihας πο- φερ ν, καν 6'αν ά νεες
QVotidianis laboribus assueti, etiamsi inualidi sint,
aut nes, insuetis, quamuis robustis O iuuenibusψ cilius consueta ferunt exercitia. TVAEc sententia manifesta est , quia constat experientia.Siquidem experientia certum est, quod pcr exercitia roboratur de confirmatur noster calor nativus adeo ut sertior sit in iis qui se exercent, Jsa in iis qui in otio degunti fit praeterea robustior nutrix iacultas.Na quum per exercitia mouentur non talam articuli,sed e tendones, ligamenta,nerui,musculian calesciunt & siccescunt. At in calore siccitate conriistit robur facultatis nutricis. Qubd autem ari utarum motus augeat calorem natiuum, indicium est, quia in iis quib. calor natiuus est imbecillus,nec ben CC ncoquit, & tamen nequeunt per infirmitatem cor- puS exercere, frictione articulorum instituimus, hiq' satin frictionibus incalescutit articuli, tendoneβ,ligge