장음표시 사용
351쪽
Ρ 'u' 'teip rgabis si materia turgeat, quadrimores
' adseptimum inque mensem: sed has parcius: minorome, ὸ aut grandiore conceptu,abstinebis.
est & multiplex. Primus hic Apho. est de ea prudentia , quam adhibere debet medicus in purgandis mulieribus grauidis, si quando acuto morbo eas laborare contigerit. In his autem fiunt mobi acuti, vel ex vita intemperante de cibis absurdis quibus utuntur post conceptum: vel, quia ante conceptum non vivebant salubriter, neque boni succi cibis alebantur; vol, quia conceperunt nondum expurgati menti.
352쪽
SEcT1o QUARTA. mensibus. Magna enim mulierum pars concisere solent paulo post piargationes menstruas, ut fere tertio die.In huiusmodi porto morbis aliquando turget materia.'Quanquam raro turgente materia accersitur medicus ; i ab accedit sere postquam ea parte aliqua desedit: ut illud rarb turgere materiam) intelligi pol sit bifariam, ratione habita tum medici, tum hiana Orum qui sepius manent aliqua corpori S parte immoti re fixi. Iam ad pleniorem huius sententiae intelligentiam , diuidamus artatem scelus in tria tempora, quemadmodum facit Hippocrates. Sunt enim νηπτοι, πρετ τερα, h Ha. νηπιαι dicuntur a conceptu viaque ad quartum mensem non absolutum, hoc loco. Nam interdum aliter accipit Hipp. ut diximus Apti. 26. sect.3. nimirum abortivum & deiectivum foetum. primo, secundo mense, aut non vltra tertium. Imtardum exponit Gal. - πιον foetum qui non multo post conceptum deiicitur. Nonnulli Hippocratis interpretes non solumi de scotu volunt dici , sed triam de editis in lucem , vocantque ilifantes qWiquartum , quintum aut etiam sextum annum attigerunt. Alij etiam vocant pueros usque ad annos pubertatis. At media aetas in foditu extrahitur aquarto mense ad septimum πρεσατέρα verbo di euntur a mense septimo ad diem natalem, quartum autem & septimum mensem intellige absolutum aut non absolutum. Verum menses gestationis uteri non sunt triginta dierum sed tantum 1'. cum dimidio, Vepi cet Hippocrati lib. de septimestri & octiniestri
p rtu. Si mulier conceperit masculum,sentit magna LX parte fortus motum ad 6. septimanas. At Reminaen Qxum vix sentit ad quartum aut quintum mcn-
353쪽
HIPPO R. APpson sem. Galenus foetum utero conceptum eleganti Sme comparat fructibus arborum in comm . cuius initium sumpsit ex Hippocratis libello de octimethi& septi inestri parta, finem verb ex quarto de victus ratione in morb. acutis: nam quemadmodumst uetus pediculis quibusdam inhaeret arbori : ita foetus habet retinacula & firmamenta quaedam cum Vterob: et nim & per umbilicum , & per tunica ac secundas ipsum inuoluentes alligatur & haeretv- ro tanquam suae matri. Primis siquidem mensi bus praesertim primis quadraginta diebus, in quibus etiam maxime obstruamus i plenarios 9 ingeni est abortionis periculum, quia tunc foetus est imbecillior, infirmiora & molliora vincula, tum quibuSalligantur secundae utero, tum etiam quibus uterus Connectitur cum lumbis ossi sacro & recto intestino: laxior est umbilicus, minusque firmiter haeret utero. Medio autem tempore omnia sunt firmiora & validiora. At . mense, 8. & parta imminente, umbilicus, qui ante hiabat, iam connivere incipit; fiditus grauior est , & magis deprimitur, ob idque es umbilici & secundarum & ipsius uteri vincula ac retinacula laxantur , infirmiusque haerenti: mat idenique est imbecillior, eb quod magna pars sangit,nis eiusdem absumitur in alimentum scelus grandi.'LiS: & praeterea sanguis,quo nutriebatur εμὴυ i)m diuertit ad mammas ut illic conuertatur in lac, ali mentum futurum edito in lucem. Quare ante A. or istin & 7.vsque ad partum magnopere ab ortu tim dum cum in omnibus grauidis, tum vel maxitae igiis qliae ex leui quapiam occasione abortire consucuγxunta Proinde a medicamentis valentioribus absit iacbuat
354쪽
nebunt, ut quce ita commoueant & exagitent uterit, vi foetus facile deiiciatur. Qub fit, ut non tantum me dicamenta quae exagitant vitanda sint utero gerentibus, sed & ea quae flatus excitant, quod ea nimirum Vlcrum commoueant. Ob id videndum ne mulieri grauidae pedes refrigerentur,inde enim per costensum intestina astici itur, unde flatus & tormina in illis ex citantur. Eisdem vitanda alimenta de medicamenta fatuosa, qualia callia & senna. qnae ob id addito a ne tho, aniso & saccharo, rosaceo reliquisque flatum discutientibus calidis corrigere solemus. Neq;etia molutientibus & laxantibus utendum:hec enim nisi corrigantur elaxant de emolliunt vincula tum secudarum cum utero , tum lumborum,&c. Nec indulgendum
usui nimio fiuctuum , aut aquae potui immodico, 'quod inde oboriatur pituita cra sta, quae vel vasa per quae defertur limentum ad foetum intercipit, ut is
non nutriatur e vel tunicis aut ligamentis: uterom
bibita ea dissoluit ac infirma reddit. Fugiendus quO-que vehemens motus tum animi , tum corporiS. Vitandus etiam usus eorum quae amara sunt, quae ite
venenosa sunt , & quae peculiariter vocantur deiectitia : maxime vero quae vesaementer aperimi ha cenim postrema apertis venarum orificiis menses promouent , quo fit ut in utero nutriri non ressit sce-tus , aut si in lucem edatur, vivat insalubrius. Ma-' xime ver b vitanda sunt utero gerenti , , hoc est medicamenta purgantia. Medicamenta enim
intelligunturHippocrati quae sunt elateria, hoc est, agitatoria : qualia sunt elleborus , scammonium, replium. , colocynthus , & elaterium peculi silet dictum. inanquam constat veteres non
355쪽
his solis usos esse, sed & aliquando onico,& mercuri li,& praeterea lacte asinino. Quod quidem apud eos inter medicamenta erat leuissimum, adeo ut si scin i praescriptum lac asinς nihil profuisset quum vellent leuioribus incipere)ad fortiora, ut scammonium, &c. accesssisient. Sed nos habemus his leuiora & mitiora,
quae praegnantibus instituamus, ut mannam quae ad- . modu leuis est cassam, tamarindos, rabarbariὶm qilae' tamen tutiora sunt in iis, quae non ita facile abortivi. mcirca ante quana medicamentum instituas,inqui-rcndum est an prompte abortiant, & virum ferre soleant ad partionis tempus, necne. Quaedam enim data cassia aut leui aliquo clystere plerunque abortivi. Alias abortire experiaris, propter cacochymiammon-
xl xiii β propter plenitudinem. Quod quideria est distinguendum,idque maxime ante conceptum. Quo si iam coceperint, cacochymiam sic cognosceS, quod*ppetunt absurda, vomunt putrida & vitiosa, foetusl nguide mouetur,& fere dccumbit in pubem, mulier macra est,& m lὸ colorata. Huiusmodi grauidas oportet purgare praecipue, si fieri potest, ante coneeptum Videas interdum bene habitas& coloratas, nec absurda appetere,& tamen abortire. Tunc intelligenduim, a picnitudine & copia alimeti suffocari posse foetum, hisque sanguinem detrahere oportet. Sensus ita quo ApDor. erit: a quarto mense nondum absoluto adsc- Ptimum absolutum liberius & minore eum pericul, P0rgamus grauidas, si turget materia. Sed has minui; hoc est, cum purgare liceat quarto mense, qdin' eo, seXto,& septimo: min iis tame libere & maiori religi QRς purgabimus mense septimo. Vbi prudenti Ierit
356쪽
SECTIO QI ARTA. Is erit medici, ut consideret quibus da institui aut phariama cum aut phlebotomen periculosius,aliis tuti his: venon omnes semper purgandae venia ra quarto ad septimum. Unquam non solum quarto mense, sed Mtertio possint institui dc pharmacum &phlebotomiae cum ex Galeno & trimestres & quadrimestres tatus optime resistant iniuriis externis. Non tamen primo& secundo mense, ut nec absoluto septimo purgandae sunt grauidae. Menses autem hic accipe absolutos aut non absolutos. S C Η ο L I s.
Hac sectione quarta omnis purgandi ratio contineatur. Qua cum natura benescio,&hmptomatica vit,.
tum artificiosa mollitione fit in deiectionibus, vomitioni bus expeti oratis , adoribus, urinin me issa bene aut malefaciant a salutem, siue appareant. Primo quidem libro de purgatione actum est,cum mutatio fit sue ad robur, ead infirmitatem inium. Secundo libro, de purgatione caco-ch3mia siue succrescentissuesuperstitis in morbis, potismum acutis. Hoc vero quarto generaliter de adhibenda, purgatione in curando quolibet morborum genere. Initium
ista ducitur a purgatione utero gerentium, que omnium di,cissima ac periculi plena est. Humor ergo qui qualit te iniitio est ingrauidis, expurgandus quo natura ιiam affectat er loca commoda: si is humor si esserim, omnisque pepomi expers,crebra desie Tmplomata excitet: ne ilicet mires frangEtur,calor febrilis augeatur,imq; humor esserus
ruat in partem aliqua nobilem, cuius oscio vita carere ne
queat. Purgatio autem istafiat a quadrimesri adsolim premisque vreri gestat evn. quia ita sit comparata ratio
357쪽
H 1 P P o C R. A P H o st. fera O foetus, ut tum genero is remediis pugnare cum morabo libeat ne ost se nefaetim, uteri secundarum , O vreb ini. nam nil aqua es purgationis indigens ac orga vi, nil quod aeque dissuadeat purgationem ac grauiditas. O Raunii ius para credasnt quae septiλnum attingunt mensem, aut no i longe absunt ab eo quod P grauitate vincula ute-rι secundarum , cst umbilici laxentur, ac ipsa mater in ramior fit genium dest audando istac generando adfoetae nu- titionem. Ribbus de causis abortio in metu est. Nam inminore 2 grandiore fatu , iuniore aut seniore uteri gestationeturgare religios ob infirmitatemfoetvi,vinculorum τοῦ teri secundarum, O Umbilici quod cernere est in recens na iis , maturis arborum baccis: qua spe etiam uullo mollensite decidunt.
EN visi φαρμακύησ1 τοι τα si ν ιαί--τα is νὴ χνωμα τα j 3Hιντιως ἰον ,πάυlν. ΡVrgantium medicamentorum usu, talia e corpore e cenda, qualia θοnte etiam prodeuntia iuuant. ContrDrio vero modo exeuntia, stenda.
T lc Apho exposit is est se es icitiis primae Aphor i. Agit aute de omnibus purgationibus in genere, non de purgationibus tantii in utero gerentium,ut cesset Pthilotheus Hippocrates hic annotat tria purga itionis genera, nempe naturalem purgationem, quaesit , natura in crisi: artificialem, quae in edico symptomaticam , quae vi morbi: docetque oportere tales esse purgationes artificiales, quales sunt naturales. In mo his enim tria sunt, natura, medicus, moibus: madmoduergo iuuant purg. quae fit a natura ita & iuuabit ea quae fit arte: quae ob id, quia fit naturat imb
358쪽
t camentum est causa est ciens: natura vero humorem , medicamento commotum expellis.Vcrdm ut medicus naturae imitatione purget utiliter dc conuenienter,eo et ex Hippocratis consilio duplici notarum g nere uae praecedant purgationem, S quq sc quantur. Praecedit cognitio humoris redundantis' & naturam infesta intis. ae quidem cognitio petenda ex humo iarum signis. Nota sequens est tolerantiae facilitas, si post completam purgationem aeger leuius habeat, si
cessant symptomata. Vae vero contrario modo, dest, symptomatice & vi morbi vacuantur, cohibere oportet, quia magnopere laedunt, quales sunt haemor rhagiae, vomitiones modum excedentes. Aliquando tamen a natura motas purgationes Oportet etiam in hibere. Nam sis peri u bd primum crat secudum naturam, fit praeter naturam: irritataque natura purgationem quam instituerat no sistit, sed procedere pcinai tit. Id autem est discriminis inter notas trium illarum purgationum, quod tum in naturalibus,tum in artifici adibus recte institutis aegri sepe vehementer vex/tur, de grauia habent symptomata:sed postea hqccensant,&leuius quam antea habent. Vt quum in crisibilis per intestina transiens, ea Godit, & magnos dolores infert hoc ta me post corrigit natura. Contra in symptomaticis & non naturalibus purgationibus ae per aliquot horas satis bene habet, sed post ingrau krit morbus,dc repetunt sy mptomasa, s C il O L. I s.
Prinu: Inpargado imita a tenr natura est. Cu ergo
359쪽
Hip P o C R. A p Η o R. partes nobillas labefactet, nutritionem prohibeat: eiu Moasne ἡ corpore,cath artico medicamento, phlegmagogo, die. naisgogo aut cholagogo simplici aut composito, reddita prius corpore permeabili, excitata natηrae vi, liberatis ob frudias, se praeparata materia, ciendus ac ducendκε his res, qui, si isto ite natura duceretur, adiumentum ad erret: cuius m di sunt vomitiones, detentiones, udores item critici. Qui υ ero humar, Sio tomatica, in quantitate, tempore excernendi modo expurgatur: cuiusmodi sunt deiectiones nigra velut finguis ater , illicidia sanguinis cum desaeia tione cutis cou iuncta, cohibendus est. 6l enim purgatio hamoris non colliquamenti, non partis constituentis, non partis adnata qualitate peccantis non alteratione, sed alienatio ne, accommodata, id e sper lege natura loca commoda, ηαex euentu incommoda, exclusio. A P Η Ο R. III.
SI talia pVrgentur, qualia decet purgari, consert o secileserunt. contra verὸ sisat,grauiter.
EXpositus est in prima sectibile. Hoc est si hum0t
redundans & naturς molestus purgetur, consert quia hoc modo cacochymia purgata est, dc facile is runt aegri,ubi completa est purgatio, non cu fit. Cum enim fit, pe excitantur tormina, stranguriae, dysed teriae, dc alia molesta symptomata. Si vero cum Opor tet hunc humorem vacuare, aluus vacuetur, gradisi serunt aegri. .
360쪽
quantitate,tempore ct excernendi modo purgentur, coamodo sunt agri sublata morbi causa antecedente ct coni acta.Contraria vero ermoles , quia damnis augentur agri, ad calamitosam vim morbi accidit natura infirmitas. AP Η Ο R. III LAρμακεύειν , εος μα-ον - ἄνω, lue
N quidem superiorem magis ventrem 'me au
IU,tem inferiorem purgare conuenit.
Ovid hic per aestatem sibi velit Hipp. non satis eo
uenit inter interpretes. Aliis enim placet intelligi veram aestatem, quae definitur a Vergiliarum orta ad ortum Arcturi.Nonnulli volunt significari aestum, qui fit aestate a solstitio usque ad declinantem cani culae aestum:& recte quidem. Sunt qui exponant sex menses 1 medio vere ad medium usque autumnum. In quo omnes serὰ conueniunt. Sic hyemem omnes fere intelligunt, ut comprehendatur magna pars autumni & veris. Hippocr.annum aliquando diuidi i in duas partes, nonnunquam in tres , alias in quatuor. sed saepe notatis duabus partibus intelligi vult & aalias, ut 3. Aph.& lib. de aere,iscis,& aquis. Astate itaque superiores magis ventre id est, sui Gal.Phil.e ponunti os ventriculi &oesophagum. hyeme autem inferiores, id est, ventriculi landum & intestina puris gare oportet. Ratio est,quia bilis abundat aestate,de ad superiora mouetur, pituita vero hyeme , quae vergit ad inseriora. hoc inauditur de purgatione totius corporis,quasi dicat. Vbi bilis abundat toto corpor