장음표시 사용
11쪽
mes sit cognouerit omnia animalia percipiet. A ficu pariter, plano , atq; uite sese ad uniuersa,
Icin ficum. platanum, uitemq. receperunt. de reliquis planus eodem modo.haec rursus, aliaq; sub plantam commune genus adduxerunt.quae singulas plantas contineret, Duas igitur co munitates animalis habent, ic plantae. Animal praeterea plantamq; sub animatum .Planta qui dem anima praedita est, quoniam augetur,dc nutritur, similemque generat sui: Sed quoniam animato inanimatum contrarium est, inanimum enim est, quoa anima caret, ut lapis, ligna
sq, similia Multa etenim hsc singularia sunt, di infinita a singulis lapidibus se ad uniueisa/lam lapidem transtulerunt. seque Mingularibus lignis, ad uniuersalia ligna, de ab huius senoris reliquis, Oe uniuetiali lapide, 6c uniuersali ligno lub commune genus inanimatum, quod
haec habet omnia, contraxerunt.duas igitur habent communitates, animatum, mammumq;
Nec rursus sub commune genus corpus,quod tres dimensiones habcr. Lapis lagna homo.quae que simpliciter corporata sunt tres habent dimensiones, Item angelos anima, q, , Sus similia sub communitatem quandam incorporei, quod corporeo Opponitur, redigerunt. hoc enim tres dimensiones undique pares habet. hoc uero omnino de dimensionibus, de partibus caret. Quaerentes itaque quod utris commune esset genus, substantiam utrunque esse inuen δrunt. Corpus enim substantia est, de incorporeum, ut anima, angelus, Deusse igitur ad com mune genus substantiam auocarunt. cum praesertim substantiae nomen rem per se subsisien/tem manifestet. Sed haec ex contrariis percipimus. Nonnullae quidem res sunt, quae consist re nequaquam possunt: Sed id sibi comparatum est, ut in aliis sint, ut candor, dulcedo, ni grorque, ta huiusmodi, quae uocantur accidentia, haec enim ipsa per se se consistere non ua lent, uerum candor uel prorsus in suco est , vel lacte quae corpora sunt. Quaecunque igitur suis ipsorum uicibus costiterint, neque alterius cuiusquam indigeant, ut homines ammae, la piosq;,substantiae dicentur, quae quidem omnia ut dactum est sub quadam communitatem , substantiam scilicet, reducuntur. Num igitur omnia quae sunt, a sola continentur substantia eaq; potissimum de causa omnium cognitionem philosophus habere poterit c nequaquam. utarum enimuero restabant duo, quaedam, S decem, S uiginti, quae sub numerum, comm ne genus adduxerunt. Item magnum aliquod & paruum Inveniere , quae continua nomina
fiunt.& quoniam numerum, Ad continuum,quat ua 'Manta, mutuo communicari uiderum utrunque enim quantum est subum e sue S in II ers. Duas igitur communita rex, qta multas res comptinerentur. Substantia scilicet habebunt ec -- Π--.ri .,
candidum, di multi singulatim candores, album enim in fuco est, niveq; , de cygno . haec igiγtur omnia albo simpliciter subiecere, nigrum si liter, de suiuum, quae sub colorem conlibruerunt. Erant rursus dulce, amarum, calidum, oe frigidum, quae sub omnibus commune genus Quale posuerunt. Quale id est, quo cum quispiam participet, denominatur, ut a cam re candidus, a P grammatica grammaticu . De Irum P terea sinistrum , duplum, iadimidium supererant, quae sub horum commune genus Ad aliquid constituerunt, quod est, alterius ad alterum habitudo. Rursus in Lycio esse,&m soro, hisquὸ similia, quae sub ipso rum commune genus Ubi, quod locum significat adduxerunt. Erant item hodie heri, postri/die, cras. quae sub Quando tempus significans conduxere. Necnon erant recumbere, stare, sedere, quae sub Situm,qui corporis statum significat, posuerunt. Vestiri etiam, armatique, Bd annulum gestare, quae sub ipsam habendi genus collocarunt. quod substantiae ad substan/mm est appositio.Supererat adhuc uerberare , calefacere, oc frigidum reddere, haec sub Actio inciri contulerunt. Reliquum demum suerat, quod uerberari, uexati perturbari conspexe/runt, quae sub Pati quoa altera inuide quam me uocabuli significatio cogat significat,adduxe/ .runt. Agere autem est, in aliquid agere. Hac igitur decem genera, substantiam scilicet, dum itum, et te, Ad aliquid. VbhQuando Sirum,Habitum, Actionem, atque Affectum habebant,
sub quibus quaecunq; essent continebantur. Praedicamenta Itaque dicta sunt,quod de iis,quae sub se contineantur, predicentur. Scripsit itaq, Aristoteles librum de decem his predicam tu ec harum quinque vocum Genetis scilicet. Species,Differentiae Proprii, de Accidentis metrinorat. q, nisu, quoniam In consuetudinem non uenerant, incognita erant. Philosophin peram Porphyrius boni uiri, dc philosophi munere iunctus hunc libellum composuit, in q o nos docet, quid quaeque illarum vocum significet, ut cum haec didicerimus, commodius, quae a ab Aristotele de decem praedicamentis tradita sunt, assequi possimus. Porphyrii igitνr in cn AnoMec est labrum introductionem insti sit, quoniam ad omnem philosophiamisai Ga
12쪽
ries erum uerb libros qui de philosophia compositi sunt,praedicamenta praecedunt.ante haec huiusmodi Porphytis introductis. Nam ut philosophi omnia quae sunt, sub decem communi
rates reduxerunt, & nihil sit eorum quae sunt, quod sub us adductum non comperiatur, sic& grammatici de quinque uocibus secerunt. Cum enim vocum infinitionem consequi non possent, quasdam uoces, subquandam nominis, de alias sub uerbi communitatem adduxe runt. Be hoc modo octo apud ipsos orationis partes constituere. Eundem secutus ordinem Porphyrius, omnem significantem uocem, praeter significantia indiuidua,ad quinque uoces reduxit.sub quas omnes uoces quae significant reducuntur. In quot igitur, qualue partes unaquae/que philosophiae pars diuidatur, & quem finem habeat demonstratum est. Nunc ea,quae cum omnes philosophorum libros auspicamur, praedicenda esse statuunt, praesari opere pretium est. ea uera sunt.Intentio. Utilitas. us sit ne legitimum.Ordo doctrinae. Inscriptionis causa. Cupitum diuisio.Doctrinae modus.& tandem sub quam philosophiae partem reseratur. Hicue ro philosophi praedicenda esse ea de causa duxerunt, non ut quicquam ultra ac solitum est in aliis artibus fieri, excogitanni, sed ut promptiores redderent lectores . nam libri propositum ignoratum in causa est, ut lector remoretur, & in medio desistat, haecque patiatur, aeque ac illi, qui vadunt, quo nesciant. Ea igitur de causa propositum dicunt. Verum si quis intentio/nem tantum cognouerit, promptius opus non aggredietur, nisi quid utilitatis inde perceptu tus sit , didicerit. are meritis quoque utilitas indicanda est. Haec ubi cognouerimus, nihilatile fore credemus, nisi prius librum legitimum ueteris alicuius suisse perceperimus, quem robatum esse sciamus. Veluti Aristotelis, & Platonis, a quibus nihil, nisi liuetia resertum, umetit. ob id etiam num legitimus sit, aperimus. Ex horum cognitione oritur de ordines iubilatio, ubi nam collocandus sit, prius ne an posterius Quod ni causa est, ut de orcine di . eratur. Inscriptionem insuper dicunt, quoniam ueluti in breui quodam compendio libri pro Usitum continet. Pneterea ad quam philosophiae partem nos ducat. ut ubinam maxime con erat, percipiamus. Quoniam indicatum est, qua ratione commoti philosophi hac praesemur, occasio nobis suadet, ut huius libri praedicenda dicamus. 7 Porphyrii itaq, propositu est, te quinquae quibusdam uocibus disserere, sub quibus omnia, quae sunt continentur. Sunt
nim hae, Genus species .disserentia, , - - . P Hac ad omnem philosophiam vilis est liber.cum nos doceat, quae per se speciebus adueniant, quae in causa sunt, ut consis P p. merea quod causae subsistant, demonstrationes accipere solemus. Demonstraγ
, Ionta igitur docet, et ad philosophiam uniuersam utilis est.nam propter demonstrationem. psius finem cognoscimus. egitimum uero Porphyrii esse tum ex ipsa elocutione, tum etiam quoniam saepius alibi de iis tuae in hoc libro praecepta tradidit, mentionem fecit. Chrysaotium alloquitur . cui multos' raeter hunc, libros dicauit. hac potissimum de causa. Docebat Chrysaotium Porphyrius . it .umque sibi mathematica declaram, rogauit is Porphyrium, ut de aetneo igne componerethiltoriam, Be deinde peregrinatus est illis temporibus . in Aristotelis praedicamenta Chrysaltius incidit quae cum legens non assequeretur, hac de re Porphyrium illic sorte commorante aertiorem fecit, quod si ignis historiam peffecisset, ad se accederet. sin minus aliquid res ' tet, ut librum Aristotelis intelligere postea potuisset. Cui cum Porphyrius amplius recusareron posset, sibi hunc rescripsit libellum. A Platone enim haec se e collegit, per eademq;
l le uerba processit.ex quo manifestum est,urieris authotis esse legitimum. n ordine principem obtinet locum . utpote cum nos ad Aristotelis praedicamenta introducat,
uae de simplicibus uocibus sunt.quae quidem Inices sunt initia.Ordine igitur logices est pritus rure itaq; illis praeponitur haecili de ordine suinciant.Introductio inscribitur.Non ulli hincia itant,cur non definite inscriptus liber est, Introductio.incertum enim est gramatices ne sitin Ihetorices. Quibus responsum uolumus.Solere nos rerum excellentiora indefinite significae. uisi Homerum dicere uoluerimus. Poetam per excellentiam dicemus τ Quid igitur uolente
hilos phiam significare indefinite per excellentiam dicere prohibuit lacinus rursus. Introductio uel artis, uel scientiae dubio procul est introductio, sed philoso
dia arium ars est, & scientiarum scientia. Quo nam pacto satis conuenienter poterat, quillam introducturus erat, per quam ad caeteras omnes artes introducimur si uera eiusit delini 1οὶ unius tantum artis introductionem librum inscripsisse.de inscriptione hacten .iuiditu: liber hic in partes treis. In prima enim de ipsis quinque uocibus docet. in secunda
victu componit duplicitendi quid illis commune sit de proprium indicat, ut uidelicet , quid
13쪽
com ne generi, quid speciei. quids proprio, nec non differentiae, & accidenti sit. In tertia quid mutuo commune habeant. Sed antequam hac aggrediatur, in prooemio libri intentione promit. utilem ac docendi modu ostendit,qui quide simplexerit 6c introducendi more. Sub logicen quae philosophiae instrumentum appellatur hunc librum reduc: r. quae docer,quid ad demonstrationis principium conserant,cuius genus est ratiocinatio:quae compositae oratio nis est forma. cuius praeterea genus est oratio. Ad Aristotelis postea praedicamenta ducit quae ad logices facultatem spectant. quae quidem disserendi ratio philosophiae pars non est, sed instrumentum. ut in reliquis demonstrabimus.
Quacunque sunt,suapte natura bonum appetunt. Rerum namq; omnium ho/num est origo. omnia igitur ad bonum , velutiproprium bonum excitantur. a quo unaquaeque res,cum eius plus, minusue secundum suae capacitatis mensiυ
ram particeps sit perficitur.Malum igitur expetit nemo, uerum qui malum sibi asciscunt, is ipsum tanquam bonum apprehendere uidentur.Quando igitur aliquis quempiam ad aliquis hortati uoluerit bonum sibi inde prouenturum ostendit,ut ea de causa in suam illum senten tiam trahat.Porphyrius itaque cum uelit tu uenes ad libri tristionem conuerrere, principio bo/num ea hoc suturum indicauit. Verum quoniam honum duplex est, alter una ut finis, ueluti cum sanitatem bonam dicamus. alterum,ut ad finem cum uidelicet uenam laxare, non respectu sui sed lanitatis bonum esse assirmamus. hoc tamen loco NEC EssARIVN non ut proprie bo rium sed ut ad maius bonu reserendum est. Eo enim modo quo dicimus,si sanitati uis restitui, iuenam tibi incidi necesse est. hoc Ioinde modo necessarium dixit quoniam hic liber ad praedis camenta, anquam ad aliquem finem reseratur,neque bonum cst,ut finis sed ad aliud collarum, S ut breuius ditam, Necessarium hunc librum dixit, ueluti ad maius quoddam bonum dulcat & sic utilem fore. Vel per se ipsum necessarium,cum ficti non possit,ut hoc ignorato, Philissophorum libros percipiamus. Duplici modo necessarium apud philosophos accipitur vel necessarium tanquam utile, uel ut contingenti oppositum. Urile illud appellant, quod alterius gratia sumitur, ut uestiri, ut ἐ
haec enim eo sarriuntur, quominus co ora de rimen i patiantur . Nob d longiorem uitam
lia pulmonem habentia continub respirare,ut uiuant necessarium est. respiratio igitur necessu ιxia est.Ouoniam animalia pulmonem habentia absque respiratione uiuere nequeunt Liber igi/tut hic uel priori significatione, uel posteriori necessarius dicitur, sed secunda ficti non potest . .
Quoniam illi qui Porphyrium praecessere, itosophorum scripta non ignorarunt. patet enam i ι . I
ibrum hunc tanouam utilem dici um esse necessarium utpote philosophiae praecepta nobis rea i m Gn zzz---stora H lioA7stat cme necessarium librum dicemus.quo/ l
dat manifestiora nunquam uero ex posteriori lignullatione necessarium librum dicemus quo/niam illa sine hoc percipi non posse sequeretur. Necessarium hoc loco n5 ex libro. Sed quinque l
dictarum vocum contemplatione intelligendum est.Quae nisi percipiantur nunquam reliquar diligenter intelligentur.Quare Porphyrius non librum hunc,sed quinque vocum speculatim ε
nem dixit neoessariam esse Atqui antequam id scriberet Porphyrius harum vocum doctrina r . ad philosophorum contemplationes suerat necessaria,sine qua illae intelligi non possunt. Huius iram libri utilitas est ut quadisperse ab antiquioribus dicta suerunt hic colligantur. il lorumq; I in . coniurionem nobis faciat breuiorem 5e laciliorem. Quare non sibi inuentionem hanc Porphy rius ascribit. V E R v N, inquit, Que IE AB ANTI VIORIBUS DICTA sUNT, ADDUCERν E CON ABOR. In prooemio de tribus iis disserere Porphyrium animaduertimus, dicit enim libri propositum,quando de illis quinque uocibus se dicturum pollicetur.Quidq; utile, cum non solum ad Aristotelis praedicamenta sed ut sumatim dicam ad omnem inueuigandae nam lolaphiae uiam utilem indicet esse. Illo se doctrinae genere usurum promittit quod facile R cinueniam iis,qui primum instituendi sunt. nihil enim addit quod introductionis modulvoce O dis in scribendo prolixus nea: dicendi genere obscuro utitur quibus omnibus icterreri aliquando adolescentcs solent. illa enim coniurassio Em nobis indicat non ad Aristoelis mo do praeditamentorum d strinam hunc librum sumendum esse, uerum etiam in rhilotis iam una uetiam. Alio ptaeterea modo ARιSTOTELIS PRAEDic AMENTA dixit, ut innueret nor modo ac
Aristotelis praedicamento Tum d ranam consene, sed ad alia,etiam praedicament lamir ω .ii d
14쪽
noteIis e mTitotes ad magistri aemulationem de praedicamentis, de quae interpretatione, taresolutione conscripserunt. Adiuuat igitur nos non solum ad Aristotclica praedicamenta, sed αAMinae, 6c aliorum, qui accurate de philosophia tractarunt. Nonnulli in ipso statim principio dubitant , cuM NEC Ess E si T quae quide praeter rution , & infirma dubitatio est, uerum relatu digna, εἰ propter speculationem solutionis, aqua dilucida redditur,valde utilis.hoc modo. Eius quod est, aliud necessariu, aliud est, quod contingit.aliud uerb inest. Necessarium id est, quod semper eodem se habet modo , estq; deI Mecessitate. ut sole supra terram deambulante, dies est. Illud uero quod contingit tum esse, tum
. non potest ut legere, & non legere,nunquam enim ubi unum ponetur, esse potetit S alte
uod uero inest, illud est,quod actu εἰ modo est.ido quod P sens factum est. Illud itas Es T. non est omnibus iis aequale.non enim conuertitur, utcu A mi Tum v alterum uicissim inserat. ut proprium Sc definitio, quae mutuo subiecta esse possunt: I
M p dicata. Haec enim duo proprium scilicet, Sc definitio cum suerint praedicata, subiectis,
IIcerbiς β , praeditatis ad aequatur. Alterum enim praedicatum est, alterum subiectu. ora subiectum quale est, qualeue praedicatum Subiectum inquam apposito articulo dignet tur,praedicatum uero in quo ipsum EsT uel actu uel potentia Giungitur. nia enim prae Mira uel no'ina sunt , aut uerba, nominibus quidem uox actu, uerbis autem potentia con
nectitur. ut si dixero homo labiectum dico. quod si animal est, addidero, praedicatum dica.
a S T. igitur Omnibus aequaliter non est. nec praedicatum subiectumq; necessatio. uel ei quod continior, α ei quod inest. Sed latius, communiusq; erit. Non enim consequentia quadam sela
m. 'utinisunr quoniam quicquid necessarium est uel cotingens, uel id quod inest, idipsum quod est,dicitur. Econtra uerbisi quid est id non semper ueI necessarium est, uel id quod inest, G quod contingit,immo si illorum aliquid fuerit, nullum aliorum esse poterit . ueluti si quad n tingere poterit, id neo necessarium est, necν id quod praesens est.Quare cum id, quod est, ad insequentiam non conuertatur longe amplius erit necessatio, contingenti, de eo, quod ' Qx. Quid igitur suit in causa cur Porphyrius qui omnia praedicata uel maiora esse uelit sub aequalia, nunquam autem minora, Necessarium quod minus est illo quod est,quod
quidem mi amplaus. cerit ese praecii tirequippe qui sic citcat. QM M sar NECESs Anaum Respondebimus igitur,uerissimum em,minus de maiori praedicari non debere sed id quod est racemiro communius esse nequaquam:illa proprie latiora communi ragi sunt momimn uuae
de multis praedicantu ridi in multis coniussint.Quaedam enim res est, quae per se se considerata proprie conlistit, ut animal,quod de caneth in equoq; prs dicatur, in quibus etiam labysistit de proptiam per se intellectum, naturam habet. Animal igitur definimus, de substantiam animatam sentientem esse dicimin. Sed quoniam omnia propriae non consistunt. Sed aequiuω, eae uoces sunt, ut canis de Aiax, 6e id genus,quae minime communia nomina dici debent inuim se quae tenues uoces εc non res sunt. Oportet quidem id, quod aliquo communius sit. primarer se esse,altero deinde communius erit.Id quod est, cum in se non existat sitque durarat eum cessario.atq; contingenti de eo quod inest,nominis communitate conueniens, nullo illorum Iamplius erit. vox enim tenuis estallud praeterea.
rem. Uno igitur,eodem tempore necessarium esse contingens,& id quod inest,confiteri molentur quod quidem absurdum est.Nam necemitu semper est,cotingens autem εἰ quod inest, iliquando. Id itas quod est,dictorum genus non erit. nes de necessitate communius. Est qui/tim id quod est, aequivoca uox,& non genus. mo nese natura aliqua determinata, de is, tau quae in uno quoque singulatim sit,ut genus esse poterit. II . Res oes uel determinate sunt,uel non.Quatuor sunt determnationes. mnis . aliquis, non innis . nullus.& ea de causa determinatae dicuntur,quoniam ex iis determinatur, si quid de alimo uniuersali, aut singulati definitur.Si quispiam omne,dixerit,umueriale, si uero, ali quis sugulare significabit. Ab omnibus pene philosophis singulare non determinatum, aeque ac det inarum ualere demonstratum est. ut aliquis homo uenit dem si atq; hoc, homo ueν est.Quid cum ita si Porphyrius non determinate dicens CVM SIT NECESsARIUM, ne omne, apponens,illud si T singulariter accepit ac si dixisset Cum ALI VID si T NECEM A s I v M. Nam id quod est particulatim sumptum,aequale est necessatio. ut etiam ipsi fatem
15쪽
tur Quare si id quod est non renuis uox sed res proprie subsistens suisset ut antas . non petame de eo necessarium non determinate praedicati poterat. Praeterea quando res significare uolumus,perrectum casum id facere hoc modo solemus. mo equus, siquando uero rei partem uel quod circa rem est,per genitivum casum, ut si dixerimus lacratis aliquam ipsius partem,ut manum uel caput uel aliquid circa eum existes ut do/mum,& librum significabimus.si itas rectum casum dirasset Porphyrius re plane ipsam signi, Qficasset. Sicq; aequaliter uideretur partem de uniuerso praedicari. Sed quoniam obliquum duit, puel rei partem uel circa rem aliquid significauit.Para enim eorum qua sunt illius quod est, no v Dcessario est aequalis ut homo aequalis alicui animali est, de manus alicuius hominis partis aequa L ilis est Quamquam ita* proprie id quod est, consistere quispiam propter hanc rationem duco e illi non tamen carpendus est Porphyrius,ueluti male necessarium de est, quod est, tanquam de , aequali predicati seceret. Rursus id quod est genus non esse necessarii cotingentis,& eius quod inest,nes insuper sub I s-- santiae accidenti & reliquorum praedicamentorum demonstrabimus. n quibus aliquid prius est, Sposterius commune de iis praedicatum genus non est. Genus rium specierum est genus.specieis ab eodem tempore per se subsistunt.& in ipsis unaquaeq; ha het ut sit non autem in aliis. Accidens s substantia posterius sit,& ab illa habet uisit, oc contimori gat erit contingenti posterius,m illo enim habet ut sit.aequivoce igitur de iis, non univoce id 3s Quod est praedicabitur.non enim est genus.cum in iis prius,ac posterius ese uideatur.unde pam . i tet accidens in substantia consistere,dc in contingenti id quod inest.2d non in eisdem .Quoniam V sublata substantia 5e contingenti accidens εἰ id.quod inest simul auferentur. Si uero contradi Didantur speclas ipsius,quod est,in quibus ipsum non sit, minime iis speciebus sublatis, ueluti substantiae de contingenti simul remouebitur & reliquum. Nam etsi canis species corrupta sit, hominis equi bovisq; te aliorum species non interminent. Alienam quaestionem absurdam, stramq; solutionem concinnam suisse demonstratum est. Verum principium adhuc aliqui damnantes aiunt.Id quod est aequivocum est aequivocum hindefinitum est id igitur quod est, indefinitum sit.at principium ab indefinito suscipere non de ρ .ce Quibus id quod est, non aequiu cum esse,sed uelut illud quod quibusdam prius, quibus
eam uero posterius conuenire PD R, H--. ore a medicina. cuius Se libru dicimus C ζει instrumni uin au unum enim quQd medicina est medicinae instrumentum, Oe priam laeum' .iespiciunt.Quid autem sit illud quod Rb uno in.uel quod quibusdam prius, nonnullis postor orius renueniat,quod analogum uo anxiiin praedic mentis sciemus.Qua de te id quod est, necessatio praeposuerit,iribus sectum eae causit demonstraoimus,prima, ut uniuersalius praepone retur secunda ut esset elegantior. Nam si dixisset necessario existente non adeo uocalis ob hiatu, 'fuisset locutio.tertia haec est,ut is generalissimis ut aiunt incipiamus hanc igitur ob re Porphyν - .mus uolens a generalissimis initium sumere id quod est,necessatio praeposuit. γQuaerent praeIerea cur aut bonum aut utile non dixerit sed necessarium .ad quod cum dus plici diuisione dicemus. Bonum utilemq; sibi mutuo cohaerere sciendum est. Bisariam utile di uiditur in utile generi aequivocum,& in necessarium. bonum id est, quod causa sui expetitu ut seli itas putas. At utile est quod necessario opponitur,quod si adsit, non seruat,&si absciraxit non corrumpit ut haec uestis. Necessarium insuper duplex est, uel quod per seipsum apicitendum.nihils a bono interest,ut felicitas sanitas uel quod alterius causa suscipiendum est . uexe incisio medicinaeq; potio. Ptima huius significatione quin* uocuin cognitio necessalia I .m utpote quae nos ad predicamenta omnemq; disserendi rationem dc uiam inducat. - Sex modis dicitur necessarium.tanquam materia ut rationale homini Perse sug endum. tertiis causa desiderandum. Per seipsum optabile. Dicitur rursus necessarium quod nec pers ex. U. , petendum sit nec sugiendum,sed a tetius gratia recipiendum, ut quaedam medicinae potones. Illud demum est necessarium quod sui ipsius gratia,necnon alterius amplexandum sit. tua si/gnificatione liber hic sui,& alterius gratia necessarius dicitur.
Cumsit necessarium Choseori,o aleam,Quae tradita es iub Aristotele praedicanensorudestrulam,Qu:dgenus it. Ocrentia s etspecie proprium et accidens cognoscere.
Quoniam Aristoteles in praedicamentis de generalissimis decem uocibus disseri lasm disse tentus,ec propriis separa ,Gezezum ,α ditarentiarum,& propriorum illic mentionem lacu, genis,
16쪽
1ς generis .disserentiae* necnon pmprii , dc speciei cognitio illarum perceptionem vocum reddet Ilio m. Coniunctione ET usus est,ut non modo ad Aristotelas praedicamenta utilem huc librum ostenderet.Sed ad ea etiamse quibus paulo post dicet. Volunt nonnulli ET posuisse, ut etiam ad Archytae praedicamenta utilis esset harum vocum cognitio quod quidem absurda est,cum Porphyrius reliqua, ad quae conserat, statim declam. Differentiam specier praeposuit, ρυ---s quoniam ordine d strinae prior est.Sed cur genus in doctrina prius constituerit, suo loco dice mus.Nunc ea,de quibus tractaturus est Porphyrius recenseamus haec uas sunt, Genus disse rentia, species, proprium dc accidens. Quod si cognoscere uolueramus, cur hunc in ordine uosces has sic Porphyrius redegerit id enim haud temere factum putandum est Paulo altius inci/ . ι piemus.Uniuersalia quaedam θc singulariam rebus ese scienclum est . sed quoniam singularia Γ corrumpi, neMdisolui oportebat Natura generalius quoddam haec omnia complactens, α - γ eorum formas seruans excogitauit,genusq; hoc aut species, appellatum est. Ut autem horum gnari non simus de ordinis causam cogno amus,singula tanquam in exemplo quodam expoe'. Nemus. Socrate Platonem,ac caeteros singulos homines, flavum similiter, de maculosum hune bita
equum,dc illum singularis,de indiuidua philosophi uocarunt.Illa proxime quae singularia co/ t
prehenderent. ut uniuersalis homo continet enim omnes singulatim species proximas appellaetaere.Quae rursus ipsas species continerent, genera dicta sunt. ut animal, quod homine de equu comprehendio Horum mediae sunt disserentiae. Differentia est ut dicet Porphyrius, qua alterii ab altero distinguit.hac potissimum de causa differentia in rebus apparet,sed quoad genus nub mlam differentiam esse manifestum est ut animal genus cum sit per se alterum ab altero non dissert. haec enim omnia,bos equus,canis,& homo animalia dicuntur.Quod si animalis, aliud ra tionale, aliud rationis expers dixeris, differentiam constitues per quam homo ab equo, bouest ec reliquis quae sunt rationis expertia differre uideatur. Rationale id dicitur,quod mente duci -Vt istur, de ratione ut homo angelus,Rationis expers,quod praeter rationem uiuit, de iudicium, ut equus bos,& iis similia quae ratione carent..uare singularior genere disserentia est. Specibus- - .
autem uniuersalior. ut rationale.& mortale magis singularia sunt quam animilcum a contυ ramantur.Differentia uniuersalior specie est. quoniam rationale plus in se,quam species contine angelum scilicet,& hominem.RMAE A.,si s iari crit genere disserentia, quatenus sub genus ca .specie uniuei salior quatenus duo haec rationale de rationis expers amplectitur, sub qua ani/inali, omnia simul cadunt. Species unum tantum comprehedit,ut hominem.equum, te alium .
quempiam. Proprium uni specier talummodo oc omni inest ut homini proprium sit, risui apta esse. Sibi enim soli,5c omni,dc semper inest. Accidens est,quod absis aliquo detrimeto abesse poD sit ab eo,in quo siti ut album,n:ῖrum,stare sedere.
Horum igitur quaedam rerum naturam perficiunt,quaedam extrinsecus adueniunt. Cenus species Se horum media disserentia substantiam complent. quae quidem substantiam dare dic --κ -- ρ
tur.haec enim animal complent.UnumquodU profecto trium istorum particeps est . ut Socra/tes quatenus animal estigenus habri,qua rationale,dc mortale,disseretiam . quatenus homo spoclem. Similiter Plato,& Alcibiades. Alia duo haud quicquam substantiae coserre, Sextrinsecus . aduenire dicuntur,ea sunt proprium dc accidens quoniam ad substantiae subiectae rationem ni hil conserunt. Ex quibus,proprium illis,quae substantiam conserunt, proximius est, quoniam alicui inest. Accidens remotius contingit. quandoquidem partim inest partim abest. Huiusmo/di separari posse dicuntur. quoniam separata secundum cognitionem nihil hominis minuunt naturam. Quod si ita esse nigros homines non esse homines,dicere oporteret. quod absurdumtii detur ac si ridendi facultatem abiiceremus,nihil minus tamen essemus homines, cum omnes
hominis actiones exercere possemus. lis igitur sic habentibus quonam ordine progressus sit Porphyrius animadume. μIlla enim quae substantia perficiunt conserunt praeposuit Secundo loco, quae nequicquam
prebeant substantiae. Ex iis iterum quae substantiam dant,genus,ut uniue saltus,ptimum obti/nuit locum.Disserentiam deinde,tanquam genere singulariorem periem postea ueluti differentia minus singularem locauit. Illorum quae nihil asserunt substantiae,proprium cum proximus substantiae sit accidenti praepositum est,ec dictis magis cognatum. Accidens ultimum sortitum est locum ueluti predictu non communicans,dc tanquam ipsum solum adsit, absitq; praeter res
subiecte interitum. Quaerere dignum est,quomodo nam accidens geneti de speciei sit oppositum, cum in genes VI 8
17쪽
se non subsistant sed illius indigeant,ut sint ea substantiae accidere affirmamus. Rursus in uno quom p dicamentorum,si uniuinalius 6c singularius,& illud in quod singulariora a genera/liotibus distinguuntur,pro ciatur, rum alterum genus alterum disserentia altem uero spe .ciem appellamus ut ipsum aliter consideratum, genus dicatur speciesve aut ea differat,q circa praedicamera sunt. Alio quoq; modo. Aliud est substantia. aliud uero accides.
D ad definitionum tradisionem, υ omnino ad ea, Quie ad diuisinemn demonstrationem pertinent,utilis horumst contemplatio.
' Me Hic primum Aristotelis εἰ Platonis disserendi artem diuersam esse sciendum est. Aristoteles
onziobabiles quibo modis ut in argumentorum sedissius ostendix asseeu . -
tuor tantum,diuisione scilicet.definitione demonstratione,&relolutione. OOL SH z
ilium de ad definitionum traditionem dc ad ea quae tradita sunt de demon ratione: S diuisi ne utile est. nisi uidelicet ad Platonis disserendi attem.Quod si ita est, ad philola m*n uersam adiuvabit,cuius partium alia in diuisione est alia definitiva alia demon- q .. : ' superest inresolutione uersatur. huius loci sensum sic intelligendum est.. ac si duasset Porp'yrnu hunc libellium no modo ad philosophorum libros uerum de si nulla illorum extarent scri .pta, philosophis ad quarumcuns rerum inueniendarum uiam conferre.Sed lingula tuo OIGI - ' Illius quae in diuisione est propositum genus recte in proprias disseretias diuidere .pm- Distingues autem hoc modo animal in rationale,& ratiois expers,mortale& immorta e ' sc animes aliud homo est aliud equus,& aliud hoc quidpiam atq; etiam illud.Illos enim lic ci ' centes coquis male frustra secantibus,& obsonia non membratim distinguentibus,noc eit, Deritis rudibuta hominibus similes esse diuinus affirmauit Plato. Proprium definitiuae est , unicuissi rei proprie definitionem dare. Principem diuisionem am
e riseriurio x QUoniam Ea iacitur definitio. m ex gemeriti x.M constituentibus disse
Tri tat lainitur. qui definiet ex diuiso genere assumet,quae definitioni prosunt. Velino ex se animati diuisione in animal 5c plantam,& animalis in rationale se rationis expers, mortale, re immortale excerpere hominem definitor uoluerit,rationale,& mortale animal excipiet. riristiatiue munus est ex propria substantia res demonstrare. non quomodo oratores so
lin Tex να Arsuadretibus persenis fidem faciunt, sed quemadmodum Plato Σα istae immotialitatem demonstrare, substantiae ipsius ratione sic dicens, usus est
ΛNiMA PER SE NOVETUR, QUOD PER SE MOVETUR, SEMPER NOUETus,
ovon sEMPE p MOVETUR, IMMORTALE, AN INA IGITUR iNNORT A Li L hue Trinstrandi morem tenere necesse est. etenim demonstrationes uerae ex definitionibus fiunt. ari Trii iones rei naturam patefaciunt.quas etiam ex rerum natura, non autem ab exterioribDς- - . , et opus aduenientibus fieti oportet.Tertium igitur ordinem demonstratio sortita est,m niam ipsa.definitione definitio diuisione utatur. - . Resolutionis proprium quidem est,composita in simplicia,ex quBus componuntur, relaIV. uere ut orationem in nomina,& uerba, em; in syllabas easdem insuper in elementa. Haec peti tractant grammatici. Naturales autem philosophi de rebus agunt ut hominem in caput manus re pedes haec in ossa,& carnem,eadem in quatuor elementa,illa demum in materiam de so I. Reislutione in ratiocinationibus utimur, cam eas in propositiones relatuimus.& illas in termiUtin resolutionibus docet Aristoteles.ommum igitur prima est diuidendi lactatas.d de definiendi:tertia demonstrandi,Quarta demum resoluendi.mum durarat illam meminit,quo . .mam ad illas potissimum utilis est hic liber, de generibus enim disserentiisq; docet. Is prois lis qui diuisionis scientiam callet probe genus in species per disseretias in rita distigra deis Dircir eae stenere dc differentia definiet.Demonstrationes ex definitionibus constabunt.definitio/at relatationeutranes ut dictum est ex generio ,α -- inter se colligate sunt,definitio diuisione,demonstratio utris utitur.is qudcfinitionem assumtutici naturam comprehendat. Definitiva diuisone a
18쪽
marum utitur. Est insuper diuisioni contraria,quoniam illa unum accipiens in plura distinguit. haec in unum desinit. Nam si homine accipiat,aissoluatq; in paries,has in humores, hos in elomenta hac deniq, in materiam,& formam resta Lelementa ex materia, formaq; componunc.
Item aliter,qui diuidit a simplicibus ad composita progreditur ed qui resoluitia compositae ad simpliciora eis qui definit aduersatur is,qui resoluit.quoniam alter substantiam colungi alter dissoluit. Item si diuisioni contraria est resolutio,quando definitio sine diuisone fieri non potest.definitioni contrariam esse manifestum est, eodem modo demonstrationi aduersabitur. Si quidem demonstratio definitione indigeat diuisione,sed resolutio opponitur iis, demon orationi igitur aduersabitur. Et cur definitionis prius mentionem fecit, quam diuisonis, cum hac prior sit Quoniam illarum vocum definitionem assignare sibi propositum erati inpositio a resolutione differt,non tamen subiecto.Nam ueluti ascendentes de descendentes,ita resola tio,& compositio habitudine tantum discordant. Quando a superiotibus primis* principiis ad extrema descendimus,compositio:cum ab ultimis ad prema conscendimus resolutio nomυ natur. de quia compositio ad compositum ,resolutio ad simplex terminabit,is enim qui resoluit aliquid compositum resoluit. de ne ei, qui ad diuidendum simplex properat, diuidenda desint S in iis elaboret, quae minime fieri queunt compositam ex pluribus simplicibus componitur gitur resoluens in plura resolue illud igitur compositum in unum simplex resoluere, salsum erat. Hoc enim proxime ad uerum accedit. nisi compositum in plura continua, dc ultimum in unum resolui dicere uelimus. Cognoscere igitur oportet ut manifeste Ioquar simpleam plura
componi,in nullum uero resolui. Extremum etenim compositum in proxima plura dissolui Ba supremum autem unum,non amplius componitur.
Nonnulli dubitant,quam ob rem definitionem quae posterior est diuisione praeposuerit. Lemus igitur, primum quidem nihil prohibere,quin ea,quae nobis libuerint, in subiecto ordi/nemus,deinde quatenus ad intelligentiam nostram,priora composita esse ex definitione cogno sci,quare nihil referre, si una nequaquam ordinauerit. Iure& merito definitionem praeposuit. Resolutionem fortasse praetermisit,quod eadem ac compositio ratione subiecti, habitudine du/tarat ut diximus disserens uideretur. v Titiis HonvΜ sIT CONTEMPLATIo, idest Lognitio. Nam philosophi cognitionem ipsam,contemplationem appellare solent.
stri iam tibi traditionem confriens enitar breuibus, quodam uelut introducendi modo ear effui, quae ab antiquioribus tradita sunt. monum altera traditio arcta est,quae capitum commemorandovi gratia fieri solat omae vesci contracta estia breuis,ob id στ sic TAN dixit, α πιο DΑΜ vELvT INTROD
Ab alii Oribas quaestionibus abstinens
via esse animaduertimus,quae iuuenes a lagendis ueterum uoIuminibus dehortantur. Ei ctorum longitudinem obscuram orationem qualis de interpretatione Iiber est. denim recondi/tatum sententiarum magnitudinem. Alliciens igitur ad se Porphyrius auditorem ISellum huc. ab omnibus illis abesse pollicetur. Prolixum,nes obscoerae dictionis tare uerba illa iNTRonv/CEN ni MODO. manifestanti uerum cum dicit. AB ALTIORI Bus TEMPERANs Q Us Tio NIAVs, sententiarum magnitudine prorsus cariturum declarat.Item dictionis difficui talem hinc abesse ostendit cum dixit si ΜPLICIOR EL Breuempneterea sutura NE DI CRITER CONIECTANS, indicauit.
Simpliciores mecum reputans mediocriter. Haec ad rem non reserenda sunt. Philosophi enim certa suntia non conlacturis demonstrat, sed ad Chrysiorium quasi dicturum se tantum spondeat, quae ad illum instituendu attinebur, cum philosophorum non sit,coniectumsed omnia uera certaq; scientia demonstrate.
Mox de generibus is speciebus ansubsistant an insolis nudiis conceptibus collocentur. inde 'subsistant num corporeon an corporis expertia uis numseparabili uel in iis iaceam, siaest seM percis tu et ea quae ad id genus quaestionum rerimere videri r dicere recusa Hammoanta u. ς
19쪽
εο est ne gue altissima est Furusmodi tractatio et maiore longe egeat inquisitione.
Contractam facilemq; & a profundioribus quaestionibus alienam dominam sacturum pol
Iicitus suerat. Nequis igitur horum quaestionem non prosundam esse diceret, philosophus no/his sese rem habere per haec clam uoluit innuere. Erat igitur profundior de iis quamo,quae data opera praetermissa est. ut autem id manifestum fiat sic dicemus. Eotum, quae sunt, alia per se consistunt, alia in simplici intellectione contingunt. Eorum rutius, quae consistunt, alia corporata, alia corporis expertia . Illa praeterea, quae corpore rarent, ut rationalis anima, di angelus separari possunt. alia, ut candor, nigror, & bruto rum animae a corporibus non segregantur. illorum deinde quae per se alia ante multa,alia posterius genita,& in anima nostra consistunt, Eorum quae sunt, alia subsistunt, alia in simplici no stra intelligentia contingere dicuntur,Quae ubi animo compraehensa suerint, subsistunt,ec cum minime intelligantur ualeant oportet. led intelligentia cessante simul abibunt. ut hippocenta
duplicamus compositum hoc hippocentaurum dicimus. Hircum praeterea ceruumq; natura produxit ut tunse nos consideratione componemus compactums hircoceruum appellabimus. α sic subsistit. Antisthenes igitur genera speciesq; in nudis conceptibus esse dicebat, hac fretus ratione.dicere enim solebat equum uideo equinitatem minime. hominem uideO,at non huma nitatem .haec ille,solo uix sensu uiuens qui neq; ratione in altiorem se inuentionem attollere ua labat. Eorum igitur quae subsistunt alia corpora alia illorum expertia. Atqui uetem alii prorsus haec esse defenderunt,alii uero penitus ea ipsa sustuleruntiat eo , qui ea de derunt nonnulli corpora esse uoluerunt,nonulli uero corporis expertia. Sed si cor pora illa esse contenderunt,in eadem opinione permansere. Dicentium quoili illa incorporea eε
alii haec per se alii uero in iis, quae sensu percipiuntur subsistere arbitrati sunt. quod nouere eo, rum quae corpore carent ut dudum diuisum est)alia per se subsistere, ut angelus,Deus, alia Maliis uelut candor & figurae. Hse igitur alii per se,alit,uero in iis quae sensu comprehenduntubsubsistere dicunt.Rursus quoniam ea quae in iis qu; percipiuntur sensu, consistunt incorpo
rea uel undigi totius rei sese expandunt. Be porriguntur,ue in suco tandor uel solum superficies insident, aut incumbunt, ut Uobosa figura alii ea ipsa sese per totum profundere affirmant, alii id in sola sci istae sta tene tradunt. Deinde sunt 'ui hc nulla sublinere iri iis , ni j lohstystunt arbitrentur. calia de causa subsistere posse,ut locus, et tempus, quippe quae contineant, fra quae sensibus percipiuntur.Cum igitur tot sectae sint,quae praedicta negent.& aisrmcnqqusnio degeneribus & speciebus merito adduci potuit,sint ne,a n t ui quadam intelligentia ponenda esse uideantur. hoc enim modo Antisthenes censuit. Et postea quam haec subsistere inuetum est rursus quaerendum erat,corporea ne essent,an incorporea. Nam huius diuisiois utravi scistio suos habuit fautores.Cum praeterea compertum esset corpore tarere,dubitatio oriri poterat.utrum a materia separata non sint,& in multis an separari a materia possent. Verum ut majnisestius id fiat ueluti exemplum proponemus. Nes enim simpliciter adeo,& casu quodam alii corporea ipsa dixerut,alii incorporea,sed ratioe quadam ducti, ili mutuo sunt contrari . Virbs etenim iure procedunt. Annulus igitur alicuius imaginem Achillis latrassis haberis insculptam intelligatur, multae insuper cerae dispositae sint,& ab annulo imprimantu r. superueniat deinde, uideatili aliquis crara, omnes unius annuli impressione formatus annulis impressionem in mente contineat. svli tu annulo insculptum ante multa dicetur,in cerulis impressum,in multis. Quod uero in illius remanserit intelligentia qui superuenerat post multa ac posterius genitum nuncupabitur. Idem in generibus,& speciebus intelligatur. Omnium opisex Deus cunctarum rerum apud se formas habet.ut si hominem lacia hominis effigiem habet apud se,in quam respiciens omnes homines , - Dcit.Wquis id recusauerit,dicetq; rerum sermas apud opificem non esse haec audiat. iis quae operatur,uel cognosci uel ignorat, sed is qui nesciet, nunquam operabitur. quis unquam id satiet,quod se facturum ignorabit Neq; potentia quadam. rationis experte sacere,
ut natura operatur,fatendum est. unde natura eriam operatur,& si,quae faciat,non animaduer
dum hominem Deum operari,quod ab ipso saetiam est cognouit, quod si cognouerit, quod se in formas apud opificem esse manifestum est. Formae eo pacto in opifice sunt,ut in annulo sigib
20쪽
tum. Haeeinsuperes las ante multa, separataqi a materia dicetur. Est etiam hominis forma in singulis hominibus,quae in multis,ut in caerulis impressio, appellabitur, nec a materia separari
poterit. At illa eadem effigies,quae in omnibus hominibus uidetur, ut ceras quis superueniens uno tantum sigillo efformatas conspicia in mente remanebit,& super multis, posts multa , de posterius generata nominabitur. Possunt hae a corpore separati,cum non m corpore, sed anima subsistant.haud tamen inseparabiles. Non enim per seipsas separati possunt, quales formas ante multa posuit Plato.hasy simpliciter opificis notiones non esse asserit. Uerum substantias quas dam,quae intelligentia vigent,in quas vult opificem respicere ut ea quae hic sunt, iuxta princi pes illas ess es conderet.Quaerere itas num ea quae corpore carentia materia, ueluti ea, quae sunt in opifice inarati,an non separati possint,sicut ea,quae in multis sunt,uel post ea, quae serusibus percipiuntur,id est ea quae post multa dicere nimirum recusat. Sciendum enim in iis Ari stotelem a Platone dissentire, Aristoteles quidem tradit illa a materia separari non posse. Plato uero separari. At siue hi summi philosophi inter se dissentiant nec ne,quod uidetur illis Aristo telas naturaliter uti,huius loci non est considerare.
Hoc autem quemadmodum de irri Protra iserat ph i losophus st Iibrum hunc utilem ad Aristotelis praedicamenta lacturum, quα
Diae quaedam sunt,& progressus ad logicam philosophorum speculationem uniuersam. Ora tionis plu res sunt partes alia enunciare alia optare alia uocare,aIia imperare, alia interro gare potest. multae enim supersunt,quas nunc dicere non est propositum. In logices tractauone non de omnibus sed de ea,quae enunciare potest,tantum digeritur, quae quidem est,animae in telligentis nuncia, liquae ei animae contingunt,quae quidpiam concupiscit. nam qui rogar, aliquid appetens rogat.item si quis quempiam uocat ilicuius desiderio ductus uocat. idem etiam agit,qui aliquem alloquitur. Sola ea oratio quae enunciare potest. uera est uel falsa, reliquae nuuerae sunt nec salsae. Eodem pacto siquis uel deprecetur,uel conuocarit.Oratio quae enunciars
potest uel uera est aut falsa. ut siquis animam mortalem esse uel immortalam demonstrat, temerer uel uerum uel lalsum dicit.Quae enunciare potest qratio est quae rem esse uel non esse ost
rationes habeat. Non enim ut nix praeter rationem frigidum reddi niis adurit sic lacit&natura sed omnino ratione quadam efficit,& si quae ficiat non cognoscat. 'Aliter etiam hocs modo naturaliter quaerere possumus. utrum haec in multis sint Insem Didelicet simpliciter in omnibus,quae singulatim sunt,ta simpliciter homo uel non &uuaenai substantia communis iis singularibus spectetur,sed omne si quid in singulatibus cotem a misν individuum est Licet etiam logic de iis hoc est retinrla indit. Si u . e
platione quaerere si quae aliquibus subiiciantur, aut quae de quibusdam praedirentur re
de differentiis&speciebus, sed non econuerso oraedicantur. Ordine quodam mutuo seruari di/Ocio horum media clinerentia est. superiora de inferioribus, non econtes, praedicaci oportet.
niat homo in lalsum erit.rursus omnis equus expers rationis est, id quom uerum.sed si conuertentα omne rationis expers equum esse affirmauerim usitati fiet oratio. Nuitum enim fac Te iudiectum non licet,nes quod animal, hominem esse permittitur. ut iamdudum diximus. Dicere igitur oportet talia iacienda subiecta esse, qualia praedicata. quae docebit philos hus. iacili de caula addidit. VT Losici MAGis soLENT. id est . ut magis ad Iustam attinet tractationem.