장음표시 사용
101쪽
26 RHETORICA Adae delata sint . qui uero inuidet, dolet quoque ob res alterius secundus, non quidem quod indiagnus illas consecutus sit,quod facit is, qui succenisset; sed quod par ac simitu. discrimen quoque horum ex affectionibuε contrarijs cognoscitur. qui - , es ' erum nuberetur eorum, qui immerito affliguntur,
gaudebit, aut sine dolore erit, si,qui meriti sunt, Wfliguntur. quiq succensit indignis res fecundas contingere, gaudebit item dignis secundum a1piis rure fortunam . inuidus vero ut dolet ob res alterius fecundus, ita gaudebit ob aduerses: ids non ut inultitia aliqua puniatur; sed quod alterius delictetur incommodis. estq; is natura malin, ut boni, ex iusti illi, qui dolent, crem quid praeter dignitatem sit. cum haec ita differant, ad iniis 4 , C sericordiam tollendam Cr quae ijs, qui inuident; '. Cr quae ijs, qui succensent, incidunt; irent quaedιximus fucere, ut is qui inuidet, ut is, qui su censit , ut is, qui miseretur, gaudeat, omnia paaritersunt utilia. Sed iam dicamus, quas ob reser quomodo afficti succenseamus , ex quibuε inis
Quas ob dignemur : deinde de Inuidia agemus. Succense res solς- nitu tum non propter omnia bona, ut siquis aliartis. ἡ ' uirtute p ritus, ueluti iustitia, fortituis
dine, aut aliqua naturae bona babeat, ut nobilia
Quibus so talem, ex pulcbritudinem; sed quae diuitijs, P : hi. tentia i er hκiusmodi rebus continentur. Istis ue
102쪽
PARTITIONES. υrofuccensemus magis, qui haec bona nuper conasecutisunt , quam quibus olim illa obuenerunt, ut qui nuper ditati sunt, nuper potentiam sunt consecuti, multitudinem amicorum , bonam prolem. σ talia, atque si propter haec aliquod aliud praeterea nanciscuntur bonum . nam illi mularem Dalorem inurunt, qui nuper Iocupletes facti proopter diuitius imperant, quam qui bonis temporiabus diuites fuerunt. idems, de reliquis boniε cenastas. hi enim sua uidentur obtinere, illi uero in aliena irrepside . deinde est er illa causa, quod quiuis non censetur dignus quo bet bono. π proa. pterea succensimus i s, qui, quae se non decent.
consequuntur ι Cr qui cum meIioribuε in compaarationem, contentionems ueniunt. cum veros
censemus, ita inuenimur afcti, ut indignemur. si minime nos digni; sed indigni bona consequvnatur: β uidebimur er boni, er studiosi esse . tunc enim recte iudicamus er quod iustum eat odimus: si ambitiost, σ cupidi bonorum, munerumqὲ fuerimin, atque baec ad indignos deferantur. iecisaeo mancipia, mali uiri, qui ambitiosi non sunt. non indignantur: quod se bonis , quae aemulamur. dignos non rudicent. ex bis iam poterimuι ostendere alliquos esse indignos, quibus misericordia tribuatur. I. P. Inuidia quomodo amouebimus ite misericordiams I. B. Iudices faciendo similes θα
103쪽
83 R II E T O RI C A Bqui insident, reos i , quibus invidetur . I. P.Exa pone haec quoque, er quaenam inuidiam pariant. I. B.Si Inuidia est dolor quidam ex rebuε alterius secundis si ceptus, quod bona, quae diximuε, ad eos uideantur delata, qui nobis pares, ac similes sint, non aliqua nostra causa; sed propter alteis rim, quam aegre ferimuου fecundam fortunam; bona illa commemorata inuidiam gignent: item lialae res, Cr opera, in quibus excellere studemus, de quibuε cum alijs est contentio, propter quae glorιam, σ bonorem appetimus: quaecunque fuerit secunda fortuna: quaecunque bona homines appetunt: copiae, quibus uel alios parum uinciamus , vel ab alijs parum superamur. Illis autem solamus inuidere, qui nobis proximi sunt temmare, Ioco, aetate, dignitate: er cum quibus nobis de bonore, er gloria est contentio. ut cum proximis tempore, loco, aetate, dignitate: er assiteris furtu :σ riualibuε .σ omnino eadem quae noseupientibus: er celeriter peruenientibus ad illa bona, quae nos uix, aut nunquam consequi potuimus: er ijs, quos ad aliena bona peruenisse, aut
aliquid recte, prosperes effecisse nobis dedecus
sit, ueluti ad quos earundem rerum laus, Cr uti litus alioqui peruenire quoque potuisset. id enim dolorem fucit, ex dolore uero oritur inuidiar σ
θι, qui ista habent, Fae nos par sit postidere,
104쪽
PARTITIONE s. syaliquando possederimus. iccirco fieniores inuident iunioribM: cr ijs, qui modica insumunt in his rebus, in quibus nos magnos sumptinfecimus. Qui procliuiores ad inuidiam esse olent, tum afficiuntur inuidia, cum uident aliquos sibi esse pares,ssimiles. ut cognatione , aetate, studi s. dignitate. diuitijs:er cum parum deest,quin sibi omnia bona adflnt π cu res magnus gerunt et cum omnia sibi prospere procedunt. tunc enim sua arbitranatur sibi auferri:et eum excellunt aliquo Iaudis genere.ut sapientia, uel beata fruuntur uitu:π ama
bitiost maxime inuidi fiunt: er qui uideri sapiena
tes uolunt:σ qui paruo animo sunt, quibus omnia videntur magna σ omnino cuim rei quis laudem venatur,eiusdem etiam inuidus inuenitur esse.Aenon solum ex his misericordiam tolles; sed etiam ex horum contrarijs , uidelicet ex rebus aduersis, quibus inuidos, er malevolos diximuε gaudere . I. P. Sequitur ut de aemulatione dicus. I. B. Ut in uidia mala et , ex malorum, qui contendunt, ne alij bona obtineant: ita aemuIutio est bona,σ bo norum, qui se afl bona consequenda comparant . Est autem aemulatio dolor quidam ex laudatis bonis susceptus,quae ijs,qui nobis natura similes sunt, adesse uidentur, quaeq- ut assequam r nobis quos potest contingere,no quod alijs' fed s nobis quoq non adynt. Bona id quae aemulamur sunt uirtutes: Crinii ad in
105쪽
'o RHETORICAE cr quaecunque utilitatem, er beneficentiam alijs praestant: er quaecunque bona, quιbus alijs quoque frui licet si ut diuitiae. er propter eam causam magis pulchritudo, quam sanitus. Aemulamur auatem eos, qui laudabilia bona obtinent; ut fortiis tudinem , apientiam, principatum: qui praediti sunt aliqua potestate, Cr facultate ; ut duces, oratores: quibus multi student consuetudinem, fumiliaritatem, er amicitiam coniungere : quos multi admirantur: quos maxime suspiciendos arbitramur: quorum laudes celebrantur: qui praeoconio poetarum, oratorum, historicorum immor Aemula- talitatι commendantur. Aemulatores autem illi
qu sunt, qui se insinuant in ea bona, quibns carent. quibuKs se quoque ornari posse arbitrantur . quare iuuenes, er magnanimi, qui omnia sperant. aemulatores sunt: er quibus ista bona adsunt,quae digna sunt bonis, s laudatis uiris; ut diuiti amicorum copiae, principatin, er buficemodi a. lia: er quos alij iudicant dignos bonis, quae Maenis uiris digna sunt: er quorum maiores, cogna ti, affines, domestici, aut genus, aut eiustaε alia qua cum laude prosecuta sit. I. P. Quid est mnao.hii, trarimn Curulationi s I. B. Despicientia, quae quiadem ex ijs, quae aemulationi contraria sunt, cono sideretur. unde patebit illos contemni, in quibuη nullam laudabilium erit bonorum, disimilimi
106쪽
PARTITIONES. 98 inuenientur ijs, quos emulamur. I. P. Quoniam exposuisti eis affectiones Auibis animi perimis ventur, Cr concitantur, uidetur inibi iam Iocus . exponendi, qui mores, atque naturae in aetatibus, atque fortuna considerentur, ut pateat qMaenam pariter affectiones queml ob aetatem, atque foris tunam consequi soleavi. I. B. Sunt quidem iuueis nes cupidi, ex parati efficere,quae concupiuertit: er tac corporis uoluptatibus uenereκου maxime persequuntur, in biKs sunt intemperantes :sunt inconstantes, ac mutabiles: quae concupiverunt
breui illis satietatem, fustidiumq ferunt: ut cupiditas in ipsis uehementer incenditur,ita cito re stinguitur, ueluti sitis, σfames aegrotantium: iracundi, acutaeq- irc fiunt, ac parati impetum animi sequi .sunt animo impotenti: indignantur enim si uideantur contemni, er iniuria afici:
exuperantium expetunt.iccirco cum bonorκ, t ualde uictoriae sunt cupidi, minus uero pecuniari rum . non enim sunt auari, cum nondum inopiam
mi expersi. Sunt simplices ac minime malitiost, quod nondum multa per fraudem feri uiderint ter creduli, quod nondum sepe, er multis in reabus fuerunt decepti: bene de rebuε lperant . ut enim temulenti vino, ita iuuenes natura fervent, uis nondum multas offensiones acceperunt:
uiuunt ut plurimam spe . bes enim est futuroru,
107쪽
32 RII ET O R ICAE atque ipsis multum restat futurorum: facile deiscipiuntur, propterea quod sperent omnia: βristiori, ac paratiori animo sunt ad audendum.nam' iracundi sunt, quod facit ut non timeant 3 er bea,u:: ne de rebus sperant, facit, ut fidentes sint. sunt uerecundi: fugiunt enim dedecus . sunt mainguanimi: stquidem imperiti rerum humanarum non aduertunt difficultates, in quas incurrunt homines,deinde bene de rebuε perant . in agendo honesta magiK, quam utilia sectantur . studiosi sunt
magis amicorum, ac sociorum,quam caeteri alidisrum Clatum. consuetudine enim uictus delectanatur , nihils adhuc ut stitute metiuntur. peccant in omnibus rebus, quod nimis, immoderatis sint. nam omnia praeter modum agunt. amant nimiu,
oderunt nimium, atque ita reliqua . sibi persuadent omnia scire,er omnia firmissime asseuerant, propterea quod nimi sint . iniurias inferunt, ut contumelijs afficiant, non ut occulte noceant. misericordes sunt, quia putant omnes bonos esse, ac frui. er pocis, risus gaudent. quare etiam fuisaiii Se . ceti sunt. Seniores autem sunt moribuε maiori ex nu in xς . parte istis prope eontrari s. quia enim diu uixerunt, er sepe decepti fuerunt, ipsis erraverunt, Cr plurimum viiij in rebus bumanis inest libit firme asseuerant,omnia multo minus, quam oportet faciunt, ac reputant .sciunt autem nihil, π duo bita
108쪽
PARTITIONE s. 93bitantes addunt semper forte , er fortasse, omunias ita dicunt, firme uero nihil . sunt mulitis,
omnia semper in deteriorem partem accipientes: erfulpiciost, minimes creduli. non amant, nec oderunt nimium ; sed secundum Biantis praeceis plum, amant, ut Uuri; oderunt, ut amaturi. sunt parui animi. remissus est.n. feruor in ipsis, ex uis imbecilis reddita.nibit magnumjuperuacaneumpi sed quae ad usius uitae necessaria fiunt, cuispiunt liberales minime sunt: sciunt enim g disseci ij. ile bona postideantur, er g facile eorundem iactura fui.paventes omnia extimescunt:restigescit.n. in ipsis animus. uitae cupidi sunt, praesertim extremo uitae cursu confecto. quaeruli unt, er minima de causa,ma Ks 1 oporte quaeruntur. Lucro student, imums ad utile magis, g oportet, intentu habent,minime uero ad honestum.inuerecundi potius,quam uerecundi sunt. male de rebus sperant. quia timidi sunt,s nouerunt multa in deterius cotingeTe. uiuunt memoria magis,quam spe.iracuno
diu acuta quidem in ipsis estsed imbecillis. cupiditatu quaedam in ipsis restinctae sunt,quaedam imis
becilles restant. quare nec cupidi sunt, nec earum rerum,quibia libidinem expleantsed lucri gratia actuost. iccirco temperantes uidentur. ratiocinaaetione potius, g moribus uiuunt.illa enim ad utiisti, bis ad honestum ducimur. iniuriia instrunt. , . .
109쪽
94 RHETORICAEnt damno, non ut contumelia afficiunt. mistria cordes quidem sunt; sed non eadem qua iuuenes causa. in bis enim imbecillitas, in illis uero ta. manitus causa est: atque etiam, quia omnia imis pendere,quae paguri sint mala arbitrantur,quod diximus esse causam, ut in aliorum rebus aduerissis commoueamur . sunt tandem tristes, queriabundi, minime faceti, nec risu, iocisqi gaudent. Qui autem in media sunt aetate constituti, nee uehementer sidunt , nec ualde timent: nec omni bin temere credunt, nec omnibus fidem deroganti nec parci, nec prodigi sunt. atque ita mediocriatatem in omnibus retinent , funis illorum mores inter mores iuuenum, ta senum medij, detracto
quidem eo,quod in utris horum est nimium. σquicunque in iuuentute, ex senectute distuncti inis
veniuntur mores, in media aetate erunt coniuncti.
ut enim iuuenes fiunt fortes fed intemperantes, atquesenes temperati; sed timidi: ita qui in meis diae aetatis cursu sunt, inueniuntur esse er fortes
cum temperantia, er temperati cum fortitudiisne . Uiget iam corpus a trigesimo, inque ad triae gestinum quintum annum, anima uero usque ad
undequinquagesimum . I. P. In fortuna qui 'eoctantur moress I. B. Nobiles quidem studiosi sunt bonoris, laudisq;. nam nobilitas est qQedam ilis lustris laua maiorum, eanis amplificare student. Cr
110쪽
PARTITIONE s. 93σ eontemnunt tum alios minus nobiles, tum talos,qui nunc primum evadunt fimiles suorum ma t,iorum. laudabiliora enim censentur, quae bonis itemporibus , quam quae nuper facta sunt, atque tolerantius de illis gloriamur, istas praerica. .Hn i mM. Sed nobiles qui babentur, uirtute, ac splendore generis habentur i generosi uero sunt, qui λvirtute maiorum suorum non recedunt. quod plerunque non contingit nobilibus; sed sunt multi, qui degenerant. Est enim fertilitas quaedam in
ortu uirorum, ut in ijs interdum, qMe nascuntur ' , , in agris. quidam enim e genere alto ad immunio - ,
res mores traducuntur; ut qui ab Alcibiade, dis a Dionso priori orti sunt: quidam uero a quietato, er miti ad inertiam, Cr segnitiem dilabanae tur . ut qui a cimone sunt, atque a Socrate Proastcti. Diuites contumeliosi sunt, ex elati, ipse Qui diui diuitiarum possesiione inflati, er turgidit sibi tum nio-
enim uidentur omnia bona babere, er teneret pre 'tium, quo ceterorum dignitas redimatur. ιμ
omnia mi uidentur uenalia. er delicati sunt: atque dum delitias persequuntur suam etiam prosteram ostentant fortunam. er arrogantes ζ araerogant enim sibi omnia, siuati, iactant diuitias; quod musti illorum ope indigeant, ac multi ut i dicebat Simonides con iciantur frequentare illo. rum ianuas;quodq; putent ipsi scissa habere pro pur