장음표시 사용
381쪽
3s, Da PAC I p i C ATI ON Rodio sint, & is sit, qui non vult iniquitatem: 'in si praesto est: iniuriam perpessis, id accidit quando vindicta quam sibi reseruauit , intc-
Susi resp.a. gra Deo relinquitur, 'nec per ultionem tentatur. Et ita sunt accipienda loca sacrae scripturae: De Aristotelis auctoritate miruta est, quod vir doctus vlas fuerit hoc loco , ad id probandum, quod volebat, ut egregie Su- Arist. loeus sius responsione secunda demonstrat. Phi-aeclaratur. losophus eo loc o loquitur de modis, quibus. fiducia capitur,& nihil de iusta, vel iniusta fi . ducia meminit. Et asserit etiam eos,qui coritumelia afficiuntur fiduciam capere. Et in- Hi -'tolligi optime potest co modo, quo loca saerat scriptu rae capienda sunt; issos capere fiduciam quando Deo relinquunt ultionem
indicil sperando Deum vices suas ulturum esse. De Ut : mum oportuisset animaduertere Aristotele
tradere locos topicos, hoc est probabiles , qui saepe ex eadem re etiam contrarii sumuli 1 noti tur. Et idem Aristoteles asserit; iniuriam fa. cilc fieri amicis :& item amicis non facile fieri iniuriam ob diuersas tamen rationes. Quare iniuriam perpessus partim potest capere sduciam,& sperare in auxilio diuino; partirri
Vero non capere, quatenus dum per se vindi- , .. ctam sumere Vult, Deum tentat, & offendit.
itii ub Nς lue Rrgumentum quod a bello desumi scitet quidquam valet; quasi singularis pugna sit quaedam belli particula; quia hoc longissime a veritate abest , cum bellum sit ad defensionem
382쪽
exigendam poenam ab eo, qui habet dominium in eos, quos bello afficit: at vitio non est defensio: Et licet Cicero duas fecerit naturae partes,tu itionem sui,& ulciscendi ius: ta-haen vel in hoc errat , aut sano accipiendus si modo, de ultione debita ratione facta. Rin Phoc itides.
non ad occisionem sed ad defensionem. Nec mirum est, si aliqui legis naturae interpretes in hac re lapsi sunt; quia est aliquatulum a primis naturae luminibus remota,& in rebus etiam clarioribus errarunt. Apud aliquas nationes furtum pro peccato non habebatur, ut Caesar libro sexto de bello gallico, & Heracles lib. de polit ijs scripserunt. Aliqiii dixerunt licere quandoque mentiri, Ut inter caeteros Heliodorus Emissenus , & Iustinus libro decimo octauo refert Carthagihenses solitos fuisse victimam humana ii notare Dijs pro pace impetranda. Postremo cum quis iniuriam patitur, pudore, di verecundia suffunditur. Quare iniuriam pati,&non ulcisci erit aliquod peccatum. Cum so .lum ob peccatum verecundari soleamus. Tam falsum est, quam quod falsissimum, nos solere tantum verecundari ob ea, quae turpia sunt , ob quae homines pudore afficiuntur , quae peccata non sunt: veluti est paupertas;
intacies Heliodorus Iustinus . Plato in Hi
383쪽
361 DE PACI pr CATIONE rem id accidere, cum quis iniuriae occasione male agendo dedit. Aut certe cum quis nouse defendit,cum invaditur,& potest,& debet Alia solutio se defendere. Aut deniq; id accidit ob vulgi opinionem, quae tantum virium habet, ut mutari vix possit. Neque verecundia esst
mala affectio,imo potius studiose,& quidam
Ain AP existimarunt,esse habitum bonum. Et licetalla possint afferri argumenta contra ea, qugde ultione, &tollerantia iniuriarum,& de Ti ,οῦ. duello diximus: tamen quia partim ex doctri a na varijs locis in hac tractatione posita, & ex his,quae hoc capite diximus,facile refelli poΓ sunt,huic capiti modum imponentes, ad refellendas rationes,quae contra ea,quae de pa- ., 4' ce exterius facienda diximus, afferri solent,
Confutantur rationes pacem exteriorem non esse necessariam probantes. cap. I 8.ae iiiii V M sinem in omni vita sua Christit, sed uator noster habuisse videtur, ut homines quantum fieri potest, Deo patri persimi- Ni prunh. les redderet: a quo scopo nemo.eorum, qui aut verbo rem Christianam tractant,aberr i re deberet. Quo fieret, ut nihil diceretur, aut scriberetur, quod pietatem christianam ullam in partem labefactaret. Verum & ob inanem gloriam,de qua Poeta Lyricus ait. Nomiiv . tollens ramum plus nimio gloria Vertice .
384쪽
Εt ob alias iniquas causas solent homines, ut aliquod sapientiae nomen sibi acquirant, aliouid noui medium proferendo, puram,di cadidam doctrinam infuscarc. Quod sane accidit in ea re, quam praecipue hac nostra tractatione docuimus, de pace exteriori signo facienda. Quam veritatem licet satis essica
citer superius confirmauerimus: tamen ne ab ea quis unquam dimoueatur, qua ratione dissolui argumentationes, quae contra asse runtur, possint doceamus, utilitas monet. Primo fluere videtur contrariae sententie auctoritas illa scripturae. Non credideris inimico tuo in aeternum. Cur ergo vis me obligare ad pacem cum eo ineundam,cui me credere non debeo ξ Hunc locum nihil facere pro aduersariis , facile discitur ex his, quae scribit Iunilius libro primo αντικειμενων interrogatione IS. ubi conciliat hunc locum cum illo: Esto consentiens aduersario tuo . Quod Salomon non credendum inimico precipit, de diabolo accipitur; ne nos ipsos civnquam credamus. Et quis crcdat calumniatori, & hosti infestissimo, qui mille artibus,mendacijs, monstris, illusionibus humanum genus decipere semper est cnixus Et quantum ardeat desiderio nocendi Christi fidelibus hoc nostro seculo cognouimus, dutot hominu mentes deprauauerit, & maxime scelestissimi Lutheri, cui, ut ipse fatetur, in
tempesta nocte argumenta suggesta sunt a
Prima ratio Eecl. 13. Iunilius
385쪽
stultus. Fecies. D. Salonius Demon stultus rex cur dictus. Fecunda Id.
Responsio cap. 47. ratia ratio
daemone ad tollcndam missam i & in illa conflictatione asserit se esse victum,& decertasse usque ad sudorem . Tanta itaque nocendi cupiditate deflagrat,ut etiam obesse velit, qua-uis inde ipse non leue detrimentum capiat νut merito rex stultus appelletur in sacra pagina . Rex inquit D. Salonius, quia a principio mundi regnat: stultus , quia quo plures decipit, eo maiorem sibi poenam accumulat. Sequitur postea Iunilius. Alterum de proximo, ne tradamur iudicio eo arsuri. Deduci potest secundo pro contraria sententia argumentum ex cap. praelatus de homicidi, lib. 6. Clericus potest deponere iniuriani apud iudicem petendo emendam sibi fieri,&prouideri, ne de caetero contra eum talia praesumantur. Ergo licet non facere pacem, sed accusare,& urgere, ac prosequi actionem in iuriarum contra inimicum. Locus iste in
speciem aliquid probare videtur, sed reuera
potius a nobis est, quam contra nos. Nos cnim concessimus superius licere agere contra iniuriosum, si id ex legibus aequitatis fiat. Sed non probatur ex hoc loco, non debere fieri pacem, cum de ea facienda debito modo quis requiritur. Tertia ratio sumitur ex ii
re ciuili l. si operis C. de psnis. Resert reip. ut delicta puniantur. At quando pax fit, Ac
actio iniuriarum deseritur, solent remanere impunita. Quare non debeo contra publicam utilitatcm Pacem facere, aut actione omi σ
386쪽
remittere . Quod si dicas; facta pace pote- Femoueturri adhuc actionem pro sequi: hoc non vide- νςGPQRβψ-tur verum cum leges id prohibeant, i. non solii g. i. ff. de pactis,& Inst. lib. q. tit. eod. s.fin. quibus locis habemus ex Vlpiano actio visis 'nem iniuriarum dissimulatione aboleri. Ergo multo magis quando pax intercedit. Et usus hoc docet quotidianus, impunitos facta pace facinorosos abire, au t saltem leuissime puniri. Facile haec cauillatio resellitur ex his Responso quae cap. 4s. tradidimus. Concedimus enim rei p. referre, ut peccata puniantur, neque id ex se impedit pacificatio . Fungatur ergo offensus officio suo, atque iudici integrum relinquat sutim, Quod si iudex omnino iniquus esset, & reus existeret rei p. perniciosus, posset se ostensus a pace facienda sustinere. Quando autem ait Vlpianus, iniuriarum actione simulatione aboleri, nihil dicit,quodito stram sententiam ullam in partem labefacteti cum aliud sit iniuriarum actionem dis . simulatione aboleri, aliud facere pacem, qua quis facere non est obligatus, nisi reus conuenienter pro illata iniuria satisfaciat, ut ex his, quae disputata sunt constat. Quarto pro con in in ἔλtraria opinione sunt quorundam doctorum auctoritates, quibus probari videtur, neminem esse obligat uni ad danda signae teriora o Ysbi, conciliati animi. Ita videtur sentire D. Tho. Caiet. '
387쪽
P ctores tradunt hanc conclusionem. Solum offensum esse obligatum ostendere signa sim gularia dilectionis in extrema necessitate . Cli sosto. Chrysostomus Iaucllus Tract. 3. de Chri-Τ'Abb,, caritate cap. q. Abbas cap. I. in fina Lanees Coti de maled. Et Lancellotus Conradus lib. de
Imperatore cap. I. Vcrs I 6. nu. I. asserit de
haerese consuluisse eruditissimos Theolo gos, & cos post longam disputationem con-
. uenisse,Ueriorem,& magis receptam csse scritentiam,non esse aliquem obligatum ad facio dam talem pacem, per quam offendens possita principe gratia implorare,& citat D. Tho Cofirmatio sententiam loco proxime allato. Adde etiam quosdam concionatores,qui hoc publice do cent: & hic Perusiae vir quida bcne doctus,& conesonator non obscurus, de sententiae, D. Thomae palam hoc docuit. Quare poterit quis sequens horum doctorum opinione,
tuta conscientia non dare signa exteriora ponso dilectionis. Respondentes ad hanc argumentationem,obijcimus primo aduersarus communem sententia de qua constat per auctores quos citauimus cap. 28. 29. qui specia--- tim ad questionem a nobis propositam respondebant. At vero qui asseruntv r pro sententia contraria, doctrinam uniuerse tradebant, nec speciatim de nostra quaestione di putabant,ut aperte de D. Thoma costat,qui alias tribus in locis nobiscum facit. Theologi illi, quos se ait consuluisse Conradus, ne- '
388쪽
INI MICORUM. 367 scio quinam sint,& quam docti, & quam ver
sati in rebus moralibus , quas laquam minus difficiles se cognoscere posse, sine peculiari industria pleriq; Theologorum arbitrantur, sed toto coelo, mea sententia, errant. Adde, quod fortasse loquebantur de pace publico instrumento facienda,ad quam formulam ex sui natura neminem obligamus, ut cognoscere licet ex his, quae cap. II. disputata tuerui. Concio nator ille no sine scandalo id docuit, cuius doctrina adhuc multi ita imbuti sunt, ut non facile ad veram sententiam experientia didici se traduci permittant. Et non semel ad me allatae fuerunt schenulae a poenitentibus,sibi a suis confessarijs traditae, quibus attestabantur posse offensos simpliciter absolui,non facta pace, etiam quouis modo petita. Quinta ratio: qui sic reconciliat inimico facit iacturam famae & honoris. Sed Icx naturae docet,& diuina iubet, ut haec bona diligenter custodiamus. Quare nemo POterit ex iustitia obligari ad conciliationem faciendam. Quod assumitur videtur clarum, quia solent haberi pro sordidis, & abicetis, qui faciles ad conciliationem sese praebent. Verum ista vana,& insulsa vulgi sententia parum generosos animos,& prudentes viros Commouere, aut potius nihil commouere debet. Vulgus enim ut Cebetes scripsit, ignorantiar,& erroris poculum a deceptione pro Pinatum percolauit, ac Propterea quo icdat
Ecci. ΑΙ. solutio. Cebetes Theban insita tadula.
389쪽
sescit. Docuimus nos praeterea, esse erecti. .& generosi animi iniuriarum immemorem esse . Est enim iniuriarum obliuio fundamentum pacis,& amicitiae, cui is amicitiae Cynis Ito- quot quantaq; sint commoda ex Cyro Pro-UR mo cognoscere licet. Hoc fundamentum leea' ' ' iecisse, in prima Philippica gloriabatur Cicep omlib-- ro. Hinc lex illa tam celebrata apud Graeco , hoc est, obliuio is iniuriarum. Demonstrat itaq; magnam animi cellitateal nun mollitiem, & muliebrem animum , qui nouit iniurias aeterna obliuione abolere. Huc facit illud Claudiani ad Honorium Augustum concta thrasones nostros.' Sis Pius in primis; nam tu vincamur in omni munere , sola Deos aequat clementia nobis.
Alia ratio. Solet etiam & illa ratio ad impugnandam hac ver talem adhiberi. Non magis su ni obligatus efficere aliquid causa inimici quam amici. Sed signa particularia dilectionis, vel uti osculari, blande alloqui, officij grati inuisere,non sum obligatus ostendere amico . Erego multo minus inimico . Sed haec cauilla-po satis refellitur ex his, quae disputata sunt cap. 13. qui locus est consulendus. Ex accidenti enim fieri potest, ut debeamus aliquid cau se inimici facere, quod in gratiam amici efficere non debeamus. Postremo addatur haec ratio. Ille, qui publicam utilitatem expetit, etiam si intercedat detrimentum priuatae personae, non iniuste illatum, non est culpalla
390쪽
INIMICORUM. cnlpandus, cum commune bonum sit magis diuinum, & magis amandum. Ergo 'si quis Arist. r.Eth. neget ista externa signa dilectionis amore iustitiae, qua conseruatur publica utilitas, non erit criminandus. Qui renda certe est pu- solutio blica utilitas, ita tamen ut pro ea seruanda nihil peccetur . Quando ergo pacificatio non euertit publicum bonum , quod raro contingit, non debet quis a pacificatione facienda, 'ua maxime communis concordia nititur abstinere, cum pacificationes ad remp. conseruandam apud omnes nationes sint inuentae, usurpate. Pacom igitur, ut cum Hortatio ad pace hanc traAationem de pace concluda- P m. mus, nos regis pacifici milites amemus, se quamur, eaq; aduersarios vincamus : nos inquam, qui in Hierusalem terrostri id est in visione pacis constituti sumus,& ad Hierusalem coelestem properamus , ubi perpetuo cum summa pace, pacis auctore perfruemur: quo fiet, ut concordia in rep. retineatur, &Deus optimus. maximus debita religione cotinenter colatur: ut tandem cum Salomone, si pace dabitur frui vera, dicere possimus. Benedictus Dominus. 3. Fes. s.