장음표시 사용
21쪽
bitum respuunt: inhonori sint, honorem respuunt: lugent, lugere gestiunt: i. conii infirmi sunt, infirmitare laetantur. Cum enim inquit Apostolus, infirmor tunc potens sum. Nec immerito sic arbitratur, ad quem deus ipse sic loquiatur: Suffcit tibi gratia mea, nam uirtus in infirmitate perficitur. Nequae aio infir quam ergo nobis dolenda est hax afflictio infirmitatum, quam intelligi/miratum mus matrem esse uirtutum. Itas quicquid illud fuerit quicunque uere retogiosi sunt heati esse dicendi sunt:quia inter quantumlibet aspera nulli be tiores sunt,quam qui hoc sunt quod uolunt. Solent quamuis esse nonnubli, qui turpia atque obscoena sectantas, & si iuxta opinionem suam beati sunt quia adipiscutur quod uolunt re tamen ipsa beati no sunt, quia quod uolunt nolle debuerunt. Religiosi autem hoc cunctis Matiores sunt, quia de habent hoc quod uolunt,de incliora quam quae habent omnino habere non post ant. Labor iras, ictantum,& paupertas' humilitas,d infirmitas no omnibus sunt onerosa tolerantibus, sed tolerare nolentibus. Sive enim Animal tose, grauia hac siue leuia animus tolerantis facit. Nam sicut nihil est tam leue ramis quod ei graue non sit,qui inuitus secit, sic nihil est tam graue, quod non ei qui id libenter exequitur, leue esse uideatur,nisi tarte antiquis illis pristis uiro tutis uiris, Fabris, Fabritijs, Cincinnatis graue Lisse existimamus, quod esse nolebant, cum omnia scilicet studia sua, o, esse se ij conatus suos ad comunia emolumenta conserrent,& crescentes Reb b. uires priuata paupertate ditarent. Nunquid parcam illam tunc ave stem, uitam cum gemitu & dolore tolerabant um uiles ac rusticos cibos ante ipses quibus exercebantur secos sumerent, e S ipses capere nisi ad uesperam non liceret. Nunquid aegre ferebant, quod auara illos a diuite
conscientia auri talenta no premerent,cum etiam argenti usum legibus cophercerent: Nuquid illecebrs de cupiditatis poenam putabant, quod disten
omelius Ra ta aureis nummis marsupia non haberent,cum patritium hominem,quod
F ad decem usque argenti libras diues esse uoluisset, indignum curia iudicaprent Non despiciebant tunc puto pauperes cultus, cum uestem hirtam aebreuem sumerent,cum ab aratro arcesserentur ad sesces, dc illustrandi habitu consulari, illis sertasse ipsis quas assumpturi erant imperialibus togis madidum sudore pulucrem detergerent. Itas tunc illi pauperes magistratus muri pote, opulentam Rempub. habebant:nunc autem diues potestas pauperem is siu cit esse Rempub. Et quae rogo insania est, aut quae caecitas, ut egestuosa ac mendicante Repub. diuitias posse credant stare priuatas ales ergo tune ueteres Romani erant, ec sic illi tunc contemnebant diuitias,nescientes deflum, sicut nunc non spernunt sequentes dominum. Quaquam quid ego de
illis loquor, qui cura imperij propagandi, contemptum propriae facultatis ad publicas opes conserebant: dc licet priuatim pauperes essent, diuitiis tucrare, men abundabant communibus: cum etiam Graeci quida sapientiae secta,
22쪽
tores sine ullo publicae utilitatis affectu prope oemi se rei simillatis usuas . sequendae gloriae auiditate nudaverint.Nec solum hoc,sed etiam usque ad
contemptum doloris ac mortis, Getanae suae culmen erexerunt, dicentes cscilicet etiam in catenis ais supplicijs beatum esse sapietem. Tantam uim uirtutis esse uoluerunt ut non possit esse unquam uir bonus nisi bratus. Si ergo illi a quibusdam nunc etiam sapientibus uiris miseri no putantur, qui nullos laboris sui sitimis nisi ex praesenti tantum laude capiebant: quanto magis religiosi ac sancti uiri miseri non putandi sunt, qui depresentis seculi obieci amenta capiunt ec beatitudinis suturae praemia consequentur:Di rit quidam existis de quibus querimur, cuidam sancto uiro secundum ueritatis regulam sentieti, id est quod deus omnia regeret, ac pro humano genere necessariam moderationem suam dc D maculum temperaret.Quare ergo,inquam tu infirmus es, hoc utim iudiciochoc est si deus ut putas in hac praesenti uita omnia regit, si deus cucta dispensat, qua ratione sortis ac sanus est homo quem pemtore scio: de tu infirmus, quem sanum me non ambigorQuis tam profundi cordis uirum non admiretur, qui menta reli solam ali uirtutes tam magnis retributionibus dignas putat, ut in prae/ienti hac uita carnes at sertitudines corporum, praemia puret esse dcbere et sanctorum 'espondeo igitur non unius tantum religiosi nomine, sed uniuersorum. Quaeris igitur quisquis ille es,qua ratione infirmi sunt sancti ubri.Respondco breuit Auia ideo sancti uin infirmiores se esse faciunt,quia si tartes fuerint, sancti uix esse possunt Opinor enim omnes omnino homi roris et , nes cibis ac poculis series esse,infirmos autem abstinetia, ariditate, ieiuniis. No ergo mirum cst, quod infirmi sunt, qui usum carum rem respuunt, per quas alid series fiunt.ta est ratio cur respuant,dicente Paulo apostolo de se ipso: Castigo corpus meum dc in seruitutem redigo me serte cum alijspno i cori, dicauerim ipse reprobus esse r . Si infirmitatem corporis appetenuam stibi ctiam Apostolus putat, quis sapienter euitate Silammdine carnis Apostolus metuit, quis rationabiliter sertis esse prasimit et Haec ergo ratio est: quae homines Christo dedit. Sed infirmi sentita uoliuit esse. Absit aut ut hoc ar mento religiosos putemus a deo negligi, per quod confidimus plus amari. Legimus Timotheum apostolum came infirmissimum seisse, nunquid negligebatur a domino, aut ob infirmitatem Christo no placuit, qui ad hoc infirmus esse uoluit ut placeret et qued etia ipse apostolus Hilus licet nimis iam infirmitatibus laborantem, non tamen nili pusil in ubni sumere ac delibare permisit. Hoc est,ita cum uoluit infirmitati suae consulere, quod noluit tame ad sertitudine peruenire Et hoc cur ita:Cur bis dubio nisi quia,ut ipse dicit,Caro concupiscit aduersus spiritum, spiritus au mistem aduersus carnem. Haec enim sibi inuicem aduersantur, ut non quaecunque uulta illa faciatis. Non imprudenter quidam hoc loco dixit, quid si roea 3 pugnante
23쪽
pugnante corporis tartitudine . quae optamus sacere non possumus: lassias madum nobis sit carne, ut optata seciamus. Infirmitas enim carnis, inquitam imi uigorem mentis exaruit: ut affectis artubus uires corpora in uirtuteS transserantur animorum,non turpibus flammis medullae inuentaeon male sapnam mentem latentia incentiva succendantalon uagi sensus per uaria oblectamenta lasciuiant: sed sola exultet anima, heta corpore ast in quasi ad/ucrsario subiugato. Haec ergo, ut dixi, relisiosis uiris causa infirmitatis est. eam v ess e nec tu, ut arbitror,iam negas. Sed sunt sertasse, inquis,alia ma lora, id est quod multa in uita ista aspera at acerba patiuntur Pod capi captivitas untur,quod torquetur, quod micidatur. Uem est. Sed quid facimus quo Tumma propheta: in captiuitatem abducti sunt, & apostoli etiam tormenta tot
rami: Et certe dubitare no poslamus, quod tunc deo maxime curae erata
cum pro deo ista paterentur. At sorsitan hoc ipse magis probare te dicis, quod deus in seculo isto omnia negligat, de suturo totum iudicio reseruauerit, quia semper boni omnia mala passi sunt de serunt. Non infidelis quiadem uidetur assertio,maxime quia suturum dei iudicium infitetur:sed nos ita iudicandu humanum genus diximus, ut tame etia nunc omnia deum, pro ut rationabile putat, regere ac dispensare credamus: de ita in sutum iudicaturum astimemus, ut tamen semper etiam in hoc seculo iudicasse doceaca alio mus. Dum enim semper gubernat deus, semper iudicat, quia gubernatio est iudicium ipsa est iudicium. in modis hoc uis probemusrratione,an exemplis, arimitant testimoniismi ratione, quis tam expers humanae intelligentic est,ec huius proba ipsius de qua loquimur veritatis alienus qui no agnoscat de uideat pulcherrimum mundi opus, dc inaestimabilem supernatu insemarum , rerum magnificcntia ab eciae regi a quo creata siti quemcli clementoria fabricatorem eundem etia gubernatorem sore: qui cuncta scilicet qua potestate ac maira state condiderit,eadem etia prouidentia ac ratione moderetur. Praesertimetia cum in his quae humano actia administrantur,nihil penitus sine rati ne cosis at,omnia , ita a prouidentia inco unitatem,quasi corpus ab antima uita,trahant. Ideo in hoc mundo non solu imperia atm prouincias,atcli rem ciuilem dc militare, sed etia minora officia & priuatas domos, pocudes denis ipsas, S minutissima quae 3 domesticora animantiu genera non nisi humana ordinatione atin consilio, quasi quada manu & gubernaculo cotineri. Et ham omnia sine dubio uoluntate ac iudicio semini dei. scilicet ut co exemplo omne genus humanu particulas rerum & membra regeret, quo ipse summu totius inudani corporis gubernaret. Sed in principio, inquis,creaturam h c sunt a deo statuta ais disposita. rem patrata uniuersitate rem ais persecta remouit a se cui ta terrestrium cura, & ableg uitilaborem uidelicet sorte fugiens a suo loco Madauit, e molestia fatiga tionis euitans,aut occupatus negocijs alijs, partem rem reliquit,quia totum
24쪽
P R r M v s obita non possit Rem et igitur a se, inquis,curam mortaliu dedi Et quae ergo nobis diuinae religionis est ratio, quae uel causa Christiam colendi, uel spes propiciandi Gi enim nEligit deus in hoc seculo genus hominum, cur
ad coetu quotidie manus tendimus, cur orationibus crebris misericordiam ,
dei quaerimus,cur ad ecclesiasticas domos currimus, cur ad altaria supplicvimus: Nulla est enim nobis ratio precandi, si spes tollitur impetrandi. Ubdes ergo quam stulta alcis inanis fit huius persuasionis assertio, quae utique si recipitur nihil penitus de religione seruatur.Sed ad illud forte confugies, ut dicas nos metu suturi iudicis deum colere, dc ideo omni u praesentiu ossisciorum cultu elaborare, ut in die saturi seculi mereamur absolui. Quid ergo sibi uult apostolus Paulus prini piens quotidie in eoelesta ac iubcnsait offerantur iugiter deo nostro orationes, obsecrationes, postulationes, gratiam actiones:& hsc omnia qua ob causametquam utis nisi ut ipse dicit, ut quie ibi limiam de tranquillam uitam agamus in omni castitate. Pro p sentibus ut uidemus, domino supplicari iubet. Vtis non iuberet, nisi exorare confideret. Quomodo ergo aliquis pro obtinendis futuri temporis bonis, apertas dei aures: pro presentibus autem clausas at* obstructas putat et Aut quom do nos in ecclesia supplicantes praesentem nobis salutem a deo poscimus,si audiendos nos penitus no putamus Nulla ergo nobis uota pro incolumi/tatibus ac prosperitatibus nostris facieda: quin ut modestia lupplicationis uocem conciliet postulantis dicendu nobis est sertasse, Domine no prosperitate uitae istius petimus, nec pro bonis praesentibus supplicamus: scimus enim aures tuas his obsecrationibus clausas esse, ec auditu te ad preces h
iusmodi non habere: sed pro his tantumodo perimus quq sunt futura post
morte.Esto igitur postulatio talis utilitate no careat,quomodo ratione subsistitet Si enim deus a respectu huius seculi cura remouit, dc postulantium precibus aures suas clausit abstrum dubio qui no audit nos pro praesentibus. non audit etia pro statutis:nisi sorte credimus pro precum diuersitate aures suas Christum uel tribuereat et negare: id est ut claudat eas vi rogatur priusentia, aperiat vi sutura. Sed de his dicendum amplius non est.Iam stulta enim sunt de tam silvola, ut cauendu fit, ne id ipsum quod pro honore dei dicitur, iniuria dei esse uideatur. Tanta quippe est maiestatis sacrae de tam Maiestinis tremenda reuerentia, ut non sellam ea quae re illis contra religionem hora ere errearere, sed etiam ea quae pro religione nos ipsi dicimus, cum grandi metu ac disciplina dicere debeamus. Igitur si stulte ais impie creditur quod curam humanarum rerum pictas diuina despiciat. ergo non despicit. Si autem non despicit,regi CSi autem regit Aoc ipso quod regit iudicat quia regimen Hoe hi
esse no potest, nisi suerit iugiter in rectore iudicium. Sed parii esse fortasse quispia putet,'uod haec ratio declarat,nisi probae exulis. Videamus qua ster mutam a principio deus rexerit,ec ita cum omnia semper gubernassea i moue
25쪽
monstrabimus, ut simul etiam iudicasse doceamus. Quid enim scriptura di et timuit igitur deus homine de limo terrae, de inspirauit in eum spi/raculum uitae. Et quid postea et Posuit eum, inquit, in paradiso uoluptatis. Quid deinceps: Dedit Elicet legem, praeceptis imbuit institutionc formuuit. id autem post hoc secum est Praeterni homo mandatum sacra, sententiam subint, paradisum perdidit,poenam damnationis excepit.Quis no in iis omnibus gubernatorem dra uideat de iuditam Costituit enim Adain Paradiso innocentem .aexpulit reum. In constitutione ordinatio est, in ex pulsione iudicium. Quado enim cum in loco uoluptatis posuit, ordinauit: quado aute reum de regno expulit udicauit. Ergo hoc de primo homine,
hoc est de patre. Quid de secundo,id est de filio tactu es anquit scriptura sacra post multos dies, ut ositaret Cain de tactibus terrae munera domi no Abel quos obtulit de primiths grus sui, dc de adipibus eius. Et respexit dominus Abel oc munera eius, ad Cain uero de ad munera eius non respexit. Priuu de cuidentiori iudicio dei dicam, puto etia quod in his quae iam diximus quaeda censura iudici j cst. In hoc enim quod unius sacrificiudeus suscepit, alterius exclusit, euidentissime utim de de unius iustitia ac de iniquitate altinus iudicauit. Sed hoc pam est. Cum igitur laturo facinori, uiam sternens, fratre in talitudine trahit, secretis patrocinantibus scelus peragit, impijssimus pariter de mihi stimus,qui ad perpetrandu maximum nephas sufficere sibi credidit,si aspectius uitaret hominus fiatricidiu co teste. laeturus. Unde puto, quod hax in illo iam tunc opinio sectit, quae nunc in multis est, deum terrestria no respicere, de actus sceleratoria hominum non uidere.Nec dubiu est vi post se inus admissum,dei sermone coumtus, nuhil se de fratris caede scire respondent ideo inscium facti sui dcu arbitrabaturuit crederet seratissimu nephas tegi posse mcndacio. At aliter expertus est cii putabat. Nam deua quo non existimauit uideri sceleravi occideret, sensit uidere cum damnaretur.Hinc nunc requirere uolo ab illis qui negant res humanas uel respici a deo uel regi Meliudication cuncta in his quae diaximus ediuerso sint. Puto enim quod presens est, qui sacrificio inaerest, de regit qui Cain post sacrificia castigat solicitus est qui ab intersectore intera sectu requirit, oc iudicat qui percussorem impiu iusta animaducrsione con demnat. In quo quidem etiam illud non incommode, uerum ne miremur nunc sanctos homines quaedam aspera pati, cum uideamus quod iam lucdeus etiam per maximum nephas primum sanctoriam finit occidi. Quae quidem qua ratione patiatur, neque humanae imbecillitatis est plena indagine cognoscere,nessi nunc temporis disputare.Ite probare satis est,omnia
istiusmodi non negligentia aut incuria dei fieri . scis consilio ac dispositione permitti. Nequaquam enim iniustum possumus dicere, in quo diuinii esse iudicium non pes unus denegare , quia summa iustitia est uoluntas dei.
26쪽
cp enim ideo iniustum est quod diuinitas agit, quia capere uim c ut nae iustitiae homo non ualet. Sed ad propositum reuertamur. Videmus ergo in his quae dicta sunt nihil de incuria actum, sed quia quaedam ex his di spositio diuina ordinauit, quotam patientia substinuit, aditam substam tia iudicauit.Sed non satis forte quidam existimant ham quae dicimus nos . probasse per paucos,uideamus an id ipsum manifestare possimus etia per
uniuersos. Aurea igitur ac multiplicata humani genetis multitudine simulta iniquitate, idens deus,inquit scripuam sacra, quod multa malitia esset, Ain recta, dc cuneta cogitatio cordis intenta esset ad malum omni tempore, enituit deum quod hominem serisset in terra, de tactus dolore cordis imtrinsecus,Delebo, inquit,homine quem creaui a secie teriae. Consideremus quemadmodum in his omnibus de sollicitudo domini pariteruseueritas indicetur. Primum enim alti Videns autem deus: secud laetiis dolore cordis intrinsecus: tertio, delebo, inquit, hominem quem creaui. In hoc siquiisdem quod uidere omnia deus dicitur,cura eius ostenditur.In h*c quod dolet,terror irati.In hoc quod punit,seueritas iudicatis. Poenituit ergo, inquit talptura, deum quod hominem fecisset in terra:non quod deus lit obnoxius huic motui, aut illi subiaceat passioni,sed sermo diuinus ad insinuadam se M. eta, plenius nobis ueram scripturarum intelligentiam, quasi humano aflectit inis humano nobiscum loquens, sub nomine poenitentis dei,uim demonstrauit irati.Ira grum est autem diuinitatis, poena peccantis. Quid ergo post hoc securum est et Cum,inquit, uidisset terram deus esse corruptam, dixit ad Noe: Finis uni/-rsae carnis uenit coram me, repleta est terra iniquitate a secie eom,de ego
disperdam eos cum terra.Et quid postear Rupti sunt,inquit,omnes sontes abyssi magnae, de cataraetae coeli apertae sunt, sectam est pluuia super tetiram quadraginta diebus de quadraginta noctibus.Et paulo post: Cosum, O et
pia est omnis caro quae mouebatur super terra. Et deinceps: Remansit avitem solus Noe,ec qui cum eo erant in arca. Hic nunc requirere ab illis uvilo,qui incuriosum rerum humanarum appellant deum in illo tempore uel curasse eum terrestria credant uel iudicas te. Puto enim non iudicauit tam tum sed etiam dupliciter iudicauit.Nam,dum seruat bonos, pium se rotributorem: de dum condemnat malos, seuerum iudicem comprobauit.
Sed haec tarsitan apud stultos, quia ante diluuium, id est quasi alio quo/
dam seculo gesta sunt,minus autoritatis habere uideantur, quasi uero alius deus tunc suerit,aut postea eandem mudi curam habere noluerit. Possum
quidem diuino munere per singulas post diluuium generationes probare quae dico, sed de enormitas uetat, dc tamen certa quaeciamomaiora sus ciunt: quia cum idem fit absque dubio maiorum pariter ec minorum dous, id prosecto intelligendum est in minoribus , quod in maioribus comprobatur. Igitur cum post diluuium generationi hominum benedixisset claua
27쪽
deus immensamque hominum multitudinem benedictio ipsa generasset
loquitur ad Abraham dominus de coelo, iubens ut deserat terram suam, inquirat alienam. Vocatur, sequitur,adducitur,collocatur, sit de paupere locuples, de ignoto potens, insimus peregrinatione, excellentissimus dignit te. Sed ne haec tamen quae ei data a domino fuerant, muneris tantum ubderentur suisse no meriti, qui laetabatur pros ris, probatur aduersis.Sequitur quippe labor,periculum, ii monuexatur commigratione, satigatur exullo, contumelia asscitur, uxore priuatur: immolari sibi filium deus iussit, Pater obtulit, de quantum ad desunctionem cordis pertinet, immolauit. rsum exilia,rutium metus, Phylistinorum inuidia, Abimelech rapina. multa quidem mala, sed tamen pacia solatia . Nam erit a plurimis assici, mi ita in no tur, tamen de omnibus tiindicatur. Quid igitur in cunctis istis quae momitia ac mu morauimus, num deus non est & inspector, ae inuitator, & ductor, & halicitus, & sponsor, & protector, ta munerator, ae probator, ae sublimator.& ultor, de iudex: Inspector quippe est dum ex omnibus unum elegitiquem mcliorem uidit. Invitator dum uocat, ductor dum ad ignota peraducit, solicitus dum ad ilicem uisitat, sponsor dum sutura promittit, pr tector quia inter gentes barbaras protexit: munerator, quia locupletavit: trobator, quia tentari asperis uoluit: sublimator, quia potentiorem omni, as secit: ultor, quia cum de aduersarijs ultus est: iudex, quia dum ulcisci, i. is tur iudicauit. Subiungit autem huic historiae deus, dicens: Clamor So,. domorum oc Gomorrae multiplicanas est, ta peccatum eorum aggravaatum est nimis. Clamor, inquit, Sodomorum & Gomorrae multiplicatus est. Pulchre clamorem dixit in se habere peccata. Grandis absque dubio pereata homi peccantium clamor est, qui a terra ascendit ad coelum .Quare autem pccc nam cum 'i ta hominum quasi clamare testatuetScilicet quia c di aures suas deus dicit clamoribus peccatorum, ut non differauar poena peccantium. Et uere cla/mor grandis clamor est, quando pietas dei, peccatorum clamoribus uincitur, ut peccantes punire cogatur. Ostendit ergo dominus quam inuitus puniat etiam grauissimos peccatores, dicens, quod clamor Sodomoru ad se ascendent: hoc est dicrae, Misericordia quidem mca mihi suadet ut paracam, sed tamen peccatorum clamor cogit ut puniam. Cum ergo ista dixiscera, set tuid consecutum est et Mittunnir anuli sodomam, proficiscuntur, i
troeunt honorum fouentur offcio, malorum uexantur iniuria, antur improbi,saluantur probi. Loth cum assectibus p as urbe educitur, urbs cum
habitatoribus concrematur impqS.Interrogo hi Cutrum nam cum deus ex
iudicio Sodomitas punitos a deo dicit, iniquum dcum arguit et Si autem cum iudicio malos perdidit, iudirauit utique. Equidem iam quasi ad instar suturi iudim iudicauit. Cu enim ad supplicium malom gehenna in summarsinam esse mani fistum sit, Sodomae uicinas eius uiues coelesti flama
28쪽
xonsumpsit. In praesenti autem illud quod si iturum est deus uoluit decla,
rare iudicium,quando super impium populum gehennam misit e coelo.Sicut etiam Apostolus dicit, quod deus ciuitates Sodomam de Gomorram x.Petis euersione damnarit, exemplum ponens impie acturis: quamuis id ipsum quod ibi actum est, plus habuerit misericordia: m seueritatis. Quod enim poenam eorum tam diu distulit,misericordiae Lit: iustitiae,quod aliquado
puniuit.Et ideo cum angelos Sodomam deus mitteret,hoc nobis probare uoluit,quod etiam malos puniret inuitus. Scilicet ut cum legeremus quae a Stalas idae Sodomis angeli pertulissent, & uideremus scelerum immanitatem, crimia punit num turpitudinem, libidinum obscoenitatem: probaret utique nobis deus quod ipse eos noluerit perdere,sed ipsi extorserint ut perirent. Possum im mera proferre, sed uereor ne du satis rem probare renitimur, historiam texuisse uideamur.Moses in deserto positus gregem pascit, rubum ardere Exo. i, cosipicit, deum ex rubo audit, praecepta accipit, potestate exaltatur,ad Pha/raonem mittitur,uenit loquitur,contemnitur, uincit. aegyptus percutitur. Pharaonis inobedientia uerberatur, aequidem no uno modo: sed ut plus
sectilegus torqueatur, diuersitate supplic a. Et quidvostremo decies rebel, Et, decies uerberatur. Quid ergo diximus et Puto quod in his omnibus de curare pariter res humanas deum,d iudicare, cognoscas.In aegypto quippe, tunc enim non simplex tantum , sed multiplex constat dei fuisse iudici, um. Quotiescunque enim rebellantes aegyptios percussit, totiens iudica, uit.Sra post ista quae diximus,quid secutum est: Israel dimittitur, pascha celabratur, aegyptios spoliat,diues abscedit. Pharaonem poenitet, exercuetum contrahit, ad sugientes peruenit: castris iungitur, tenebris separaturisiecatur pelagus Israel graditur, officiosa undarum patientia liberatur: Pha, rao sequitur,mare super eum uoluitur,fluetii operiente dcletur. Puto iam non obscurum, in his quae acta sunt, dei esse iudicium. Et quidem non ividicium tantum,sed etiam moderationem at patientiam .Patimi cnim
filii, quod aegyptii rebellantes saepe percusti sunt: iudicia, quod contivi
maciae pertinaces morte damnati. Igitur Dost rerum gestarum ordinem uictrix ingreditur eremum sine bello gens Hebraeorum. Agit iter sine i mnem , uiatrix sine uia, primo dei diuino consilio honorabilis, duetv cocle, sti potens, sequens mobilem columnam, nubilam dic, igneam no stri congruas colorum diuersitates pro remporum diuersitate sumentem: scia cet ut dici lumen lutea obscuritate distingueret, & caliginem noctis flam meo splendore clatitatis irradiaret. Adde huc sontes repente natos, alde medicatas aquas, uel datas uel immutatas, speciem seruantes, natu/ram relinquentes. Adde aperia erumpentibus vijs montium capita, ad de tuticntia nouis pulverulenta arua torrentibus, adde illos itineram
cum castris alitum g es dei pietate indulgentissima, non usibus tantuni
29쪽
hominum,sed etiam illecebris semietes: datu per quadraginta annos astris quotidie famulantibus cibum,rorantes iugiter escis dulcibus polos, no ad victum tantum,sed etiam ad delitias perfluentes. Adde homines in nullis
membrorum suorum partibus accestus dedecessus humanoru corporum nescientes, ungues non auctos, dentes non imminutos, capillos scmper aequales, non attritos pedes, non scissas uestes, calceamenta non rupta, re
dundantem hominum honorem usq; ad induuiarum uilium digniorem. Adde huc crudiendae gentis ossicio descendentem ad terras deum, acco/modantem se terrenis uisibus dei filium, innumera: multitudinis plebem in consertium diuinae semiliaritatis admissam, sacrae amicitiae honore polis lentem. Adde huc tonitrua,adde sui Dra, terribiles buccinarum coelestium sonos, tremendum undis totius aeris fiagorem, polos sacris clangoribus mugientes, ignes, caligines, nebulas deo plenas, lintuentem cum Mose d minum, legem diuino ore resonantem, incisas dei digito literas rupices papsnas,saxeum uolumen,discerem populum, dc docentem deum, ac mixtis pene hominibus atque angelis unam coeli ac terrae scholam. Sic enim scis pium cst quod cum retulisset Moses uerba populi ad dominii, dixit ei d xxo. i, minus: Iam nunc ueniam ad te in caligine nubis, ut audiat populus me itaquentem ad te. Et paulo postaecce coeperunt audiri tonitrua, ac micare sub gura de nubes densissima operire montem. Et iterum: Descendit domi, nus super monte Synai in ipso montis uertice,ac deinceps loquebatur cum ' Moyse uidentibus uniueriis, quod columna nubis staret ad hostium t
bernaculi, stabanto oc ipsi adorabant per sores tabernaculom sirorum. Loquebatur dominus ad Mosen secie ad faciem,sicut loqui solet homo ad
amicum suum .Quaecum ita sint, uideturne hominis habere curam deus: Haec tanta tribuens,haec tanta prassans, participem sermonis sui homunisculum uilem faciens, de quasi in consortium sacrae sodalitatis admittens aperies ei plenas diuitiis immortalibus palmas suas, alens cos nectatis poculo, pascens coelesti cibo et Quam rogo maiorem eis gubernandi sui prae/stare curam,quem maiorem praestare potuit affectum, quam ut cum praeflsentis seculi uitam agerent,spem iam suturae beatitudinis possiderentetSed respondeatur sorte hoc loco habuisse quondam hanc hominum curam deum Mem nunc penitus non habere. Unde hoc ita credimus sonitan quia
ut illi tunc mannam quotidie non comedimus, cum agros triticeos plenos messibus deinctamus, quia coturnices humanis se manibus ingeretes non apprehendimus, cum omnia auium, vidum, bestiarum genera deuorramus: quod salientes rupibus aquas apertis oribus non accipimus, cum ui
narias domus uinearum fructibus irrigemus. Addo ego amplius aliquiae quod nos ipsi qui illos deo fuisse curae, dc nos ideo negligi dicimus, si accipere pro praesentibus bonis praeterita possemus, res ciemus penitus condiationis
30쪽
P R. I M vis ditionis istius optionem. Nollemus enim haec quae nunc habemus amittere. ut possemus ea quibus tunc illi usi sunt possidere: non quod nos nunc in hora habeamus quam gens illa tunc habuit, sed quia & illi qui quotidiano tunc coeli ac dei ministerio pastabantur, antiquam uentris ingluuiem bo/nis praesentibus pra serebant: turpissima scilicet ciborum carnalium recoradatione moesti , de Pelidissimo ceparum ais alliorum amore aegrescimtes: non quod potiora essent quibus antea usi erant,sed quae non erant deside rabant. Nos magis laudamus illa quae tunc sierunt, quam ista quae nutu sint: no quia si elimii secultas esset semper habere illa mallemus, sed quia usitatum hoc est humanae menti, cum intueatur illa magis semper quae desunt.Et quia,ut ille ait, ima nobis, nostra plus atris placent. Accedit quoaque illud, quod generale tame est omni homini, ut deo semper ingratus cransitom hoc, de quasi natiuo malo se cuncti inuicem uincunt, ut Dene vis dei detrahantare debitores se esse cognoscant. Sed haec hactenus, nunc ad nego dudum cepti ordinem reuertamur. Quamuis ut reor, non me diocriter probauerimus quae proposuimus, addamus tamen adhuc, si pla/ret, quippi uia melius est plus probare aliquod quam necesse est, quam minus forsitan quis negocio debeatur. Liberatus quondam de Pharamnis iugo populus Hebraeorum, ad montem praeuaricatus est, de Matim a domino pro errore percussus. Sic enim scriptu est: Percussit ergo do, minus populit pro errore uituli quem secit Aaron. Quod potuit maius de euidentius de peccatoribus deus sime iudicium, quam ut statim conseque retur poena precantes Et tamen cum omnis populus reus fuerit, cur noeshin omnes missa damnatior quia pius scilicet dominus partem percussit sententiae suae gladio, ut parte corrigeret exemplo, probaret; omnibus simulta cohercendo censuram,fc indulgedo pietatem. Censura enim si alti quod castigavit: pietas, quod pepercit,quamuis utrum impari modo.Plus siquiadem tunc pietati datum est quam seueritati. Ideo utis quia cum indulgentissimus dominus propiorem se semper miserationi praestet quam ultiorini, licet in cohercenda tunc Iudaici exercitus patre iudicio de seueritati rem sua diuina aliquid attribuerit, maiorem tamen sibi populit portionem piracas uindicauilas cialiter quidem hoc de peculiari tunc innumerae plebis misericordia, ne omnes scilicet quos reatus complectebatur, poena consum rei interum erga quasdam personas it legimus,ac semilias censura dei inexorabilis est:sicut illud, ubi ciliante labbatis populo,is qui colligere ligna
usurparat, cidi iubetutiquamuis enim opus ipuam hominis uideretur in noxium,faciebat tamen eum diei obseruatio criminosum: uel cum duobus lite certantibusamus qui blasphemarat,morte mulctatur Sic enim scriptuest: Ecce autem filius mulieris Israelitidis, que pepererat de uiro aegyptio, inter filios unis iurgatus est in ciuius cum uiro Israelite. Cum p blaspheb inasset