Mores et consuetudines ecclesiae florentinae

21쪽

citi si S. Iuliannis Baptiste i), d E converso.

1 Unde hic ritus celebrandi saepe saepius, ut videre erit , Divina ossicia in Ecclesiam Iohannis , ia-

valuerit, non patet. Eadem consuetudo Lucae vi-gobat vergente Oeculo XII. , earn demque firmam reddidit ulmi Pont Caelestinus III. an. II9ψ quodam suo Brevi ad Ecclesiae Matricis Canonicos Lucenses directo , in quo inter cetera legitur Celebrationem Baptismi, que ab Episcopo, O Canonicis . Martiui in vestra . Reparat eousuevit Ecclesis eri antiquas etiam Proctisones , Stationes , Missas majores , que tu eadem Ecclesia prefixis diebus ab iisdem Canonicis celehrari solent, vobis vichilominus, O per vos Ecclesie vestre , constrinuinus c. Constituimus autem , ut illi Dominicis diebus , precipuis Festivitatibus , tu quibus Cononici Majoris Eceles ad iam dictam Ecclesiam cum Processione exire cousueverunt , veniant oec. Hunc ritum Ecclesiae Lucensi, et Florentinae communem P. Vincen

tius oggi Ord. raed in suo nuper edito Ecclesiae Lucensis historiae specimine pag. 76. his verbis explicat Cessata di esse Cattedrale a Chies dei Santi Gio vanni , e Reparata circa I ottavo secolo mi Clero di S. Martino continuo a fare in . Reparata te una ioni proprie di Chies principale , o si a

Cattedrale, percitu ventu considerata quasi Conincat tedrale con S. Martino. Ecclesiam nostram S. Iohannis fuisse priscis temporibus Matricem, satis abunde compertum est . ac tantum de causa

prout videtur, Episcopi Flor sponsata Monasterii S. Petri Majoris Ahbatissa, Missam solemnem inibi juxta antiqua Ecclesiae nostrae instituta canebant ouem ritum foeculo XIII. Viguisse constat ex Γαρ- so Episcopatus Flor , in quo dicitur m 286 ultima die iuuii Iacobus Episcopus Flor dum pervenit ad Ecclesiam S. Neparate paravit se paramentis ad cantandum Missam iit EccIesia S. Iohannis, ut moris estis primo adventu Episcopi Flor. Et tunc Canostici dicte Ecclesio S. eharat . tunc ibi existentes , rogaver a eurudem Doω. Episcopum, quod placeret ibi

22쪽

Ab hac generalitate excipimus primam Do

minicam de Adventu, Dominicam Septuagesi me primam Domini Cani Quadragesime, in quibus Missam Populi dicimus semper in Ecclesia S lohannis, majorem vero in Ecclesia

Sancte Reparate. De Dominica Palmarum.

3 Ddminica Palmarum 1 Missam attuli-

nalem in neutra parte dicimus, ut solemus

Sed canere Missam in Ecclesia S. Lepcrate , ct ipse tunt dixit : ego vellem seroare consuetudinem circa hausMissam , quam uellem canere in Ecclesia S. Iohannis , sed quia me tantum rogatis , O gravatis, facio vobis gratiam in hoc , quia eam cantabo hic , nos in rendens per hoc derogare consuetudini hacteuus obse vate circa hoc etc. S opposuerunt Vicedomini dicentes, quod prima die , qua canitis Missam in Civitate Flor in vestro adventu, debeatis eam caNere iu

tum de consuetudine per vestros Antecessores, wide' vos requirimus , ut eadem dicta oclina hac die Missam canere debeatis . Qui om Episcopus audita protesiatione rerii Is in continenti dixit : Ego volocauere Missam sam in Ecclesia S. Reparate, quo niam me rogaverunt Canovici huius Ecclesie etc. 1 Carolus Stroetius in suis SS. Adversariis eremo niam, quas Ecclesia lor hodie peragebat in Eccle- Si S. Laurentii, refert, et ex odice S. cui se tutus Mores , O Cousuetudines Ecclesiae Dr. in Archivo Aedituorum S. Mariae Floridae uelite- Scente desumpsisse fatetur . Auctoritate ejusdem Caroli sileo , ast hic codex , quem ipse vidit, aut

amplius non extat, aut vetustio , aut recentior se Censendus , Cum cum de prorsus , quem typis a d , titulum praese ferat. Quomodocumque e Se res habeat hi sunt ritu Dominio Palmarum a

ne aut me iam Tertiam pulsetur ad Misso vi , Clera

23쪽

sed circa mediam Tertiam celebrata benedia

ctione

clero , 9 Populo congregato imus cum Iero Θ Populo ad Ecclesiam S. Laurentii, sicut cousuevimus cruce precedente, ibique Tertia dicitur , in qua dicitur Lectio etc. Finita Tertia , , preparatis uiuiseris i Tuuioa, ct Dalmatica Episcopo , vel Sacerdote tu Iustuli, dicto a Saoerdote Dominus vobiscum, Oratione Conseco, Subdiaconus in Pulpito ascendens erat Lectionem de Exodo et c. qua finita Cantorincipiat. l. In Monte Oliveti, , solemuiter cum sua societate decantet . Interim vero sacerdos ponat incensum in Turribu Io, 9 Diaconus petita benedictione, ct accepta , incensato libro Evangelii astantibus Cero frariis cum luminibus legat Euangelium secundum Μοι- rheum : Cum appropinquasset Iesus Ierosolymam si Iofuit benedicantur ab Episcopo alme, O olive secundum ordinem Sacramentarii; quibus benedictis , is incen- satis , O aqua Sancta asperso, at sermo ad πο- Ium tuo facto omnes Fratres nos, i ibi accipiant Palmam olivas de manu Episcopi, vel Sacerdotis, O satim totus Clerus exeaut in atrium ipsius Ecclesie cruce precedente , ct faciaut Clerum in ipso arrio ita quod Episcopus, vel Sacerdos cuni iusseris , aliis quibusdam sociis ab occidente se collocent ; Iius autem Clerus ab oriente se ponat vers ad se uμtibus 9 Cruce posita coram Clero, qui es ab Orieυ- te, Episcopus, vel Sacerdos cum genu flexione ineipiat Gloria , laus, et honor tibi sit; ct cauto cum Abi si entibus, ει alius clerus Ibi Israel es tu , et ad gulos binos versus repetatur ab Episcopo, vel Sacerdote: Gloria, laus . Dum vero hec cautautur Crucifer pedetevtim propinquare debet Episcopo, e Sacerdosi Finitis vero dictis versibus Episcopus , vel Sacerdos accipiat flores , quibus, dum Crucem aspergit, tuo

tiat ut occurrerunt urbe, qua cantata Clerus o dinate cum Populo revertatur cantando Antiph. ueri Hebreorum. reliqua. Cum vero ventum uerit ad Ρον- tam Civitatis, ve Ecclesie, aliquantula mora ibi facti, tunc aperiatur: i ipso ingressu incipiat Cautor Riesp. Ingrediente Domino, O sonentur omniarina, ct vadam is Choram, O dent palmas ct olivas,

Populo.

24쪽

etione Olivarum , datis olivis Clericis, dictaque Tertia in Ecclesia Sancti Iohannis. Consummatis etiam inter utramque Ecclesiam versibus, antiphonis ad diem spectantibus , aspersisque floribus, procedimus in Ecclesiam Sancte Reparate, ibique damus olivas Populo. Posthe etiam ad Altare eate Reparato ascendentes Missam devotissime celebramus. revideat namque ista die Sacrista , 1 vel Sanctensis ut ante de benedictis olivis reserventur, quan te fuerint necessarie ad Cineres novos faciendos

in prima die Quadragesime In Die Cene Dominit Die Cene Domini dicta prior Missa in Ec

clesia Sancti Iohannis a), etiam post ipsam pulsetur una campana ad aliam Missam dicendam ad Altare Beati Iohannis Evangeliste, inqua , qui Voluerint comunicari, comunicentur; tante autem hosti consecrentur in hac Missa, ut

de ipsis possint reservari in diem Parasceven idest

si Saeris dignitas Ecclesiastica, cujus ossicium, et

iurisdictio in Conc Toletano in Lib. I. Decret. it. 26. Cap. I. statuitur , ut sciat se Sacrista substeram Archidiacono ad ejus curam pertinere custodiam Sacrorum 'asorum , vestimenta Ecclesassicorum, seu totius Thesauri Ecclesiae, nec non quae ad lumina- Mia pertinent, sive in cera, υ tu oleo . Anno 234. ut ex instrument a L imio Tom. III pag. 655. Mem Eccl. Flor allato, Ecclesiae Flor Sacrista erat quidam Martinus Filius Orci. 2 Edmondus Marte ne in suo de Antiquis eclesiae Ritibus aureo tractatu . . pag. 97 primam is sau pro Poenitentibus , alteram vero pro Sacri Chris,matis confectione fuisse assirmat.

25쪽

pro die VenerIs sancti Deinceps vero non pulsetur aliqua campana usque ad diem Parasceven , id est pro die Veneris Sancta . De inceps vero non pulsetur aliqua campana usque

ad diem Sabati Sancti , nisi ad Missam Episcopalem, que dicitur in ona, in qua conficitur Sacramentum Crisma. tunc enim producte pulsentur omnia signa Circa horam vespertinam dictio periantur Altaria 2 per Sacerdotes, Ministros Ecclesie Interim vero dum discooperiuntur, incensentur ipsa Altaria per Sacerdotem albo indutum dicendo salmos enitentiales,' Lenitanias . Hac die Canonici cum tota Familia debent recipere ab Episcopo refectionem splendide is honorifice, insuper XII. libras cere pro faetendo ere , qui bene dicitur portatur ad Fontes in die Sabbati Sancti, XX soldos pro mandato S), seu lotione pedum faciendo

si In riduo Hebdomadae Sancta non pulsantur cam- Panae , quia tunc Apostoli siluerunt, atque alii qui ex Campanas , ut scribit Guillelmus Durandus, intelliguntur , et designantur. 2 De hac Altarium denudatione consulatur Isidorus do molis Ecclesiasticis Lib. I. Cap. 8. Rupertus Abbas de Diuinis oesiciis Lib. V. Cap. I. Amalarius de Ecelesiossicis O diis Lib. I. Cap. de sexta varieta te Coenae Domini, Rabanus Maur de Iustit Clerio. Lib. 2. Cap. 6 de Coena 'mini , aliique. a Mauratum , id est ablutio pedum , quae fit in Coena Domini, cum scilicet Chorus cantat illud Christi mandatum novum do vobis r de quo more S Augustinus Epist. 19. C. 8. Chilienus onachus in Vita o Brigidae Cap. 2. Pro Zima Cooua fuit Domini, qua Sancta solebat Mandatum Chris calida complere lavacro

26쪽

D Die Parasceven.

σω Die Veneris Sanc si hora quasi sexta sat sonus ligneus, ut Populus ad Ecelesiarn conveniat ibidem devotissime permansurus, usque dum divina Mysteria fuerint plenarie celebrata. Pre videat namque antensis, cui commissa est administratio Ecclesie , ut cum Populus ad Ecclesiam venerit , ea ni silicet Ecclesiam per totum mundam, .nitidam invenia , precipue circa Altaria, quia nuda sunt Lampades etiam Purgate sint is ornate . Vestimenta quoque Altarium debeant ablui mundari , si opus fuerit, ut in die Sabbati Sancti reponantur super Altaria . Hoc idem fiat de vestibus ructum i), si videbitur expedire. Hac etiam die B in

Synodus Aquisgran. an. o. inisena omissi pedes Fratrum οὐ Mandatum Abba lauet, ct obscumietur. In quodam Instrumento Archivi Capitularis anno 23 I. confecto habetur, quod Chrisophorus de Burdo S. Sepuuri Indietis , 9 Proeurator repositi O Capituli Ior pro dicto Capitulo appellat ad Do m. Papam contra Ardingum 'piscopum Flor. ος tu die Coue Domini Mandatum cum Capitulo faciat, eadem die leueatur 2 libras ere dare, 9 Capitula cum tota Familia comessionem honori crisat.

ι Quo Quadragesimae die Altarium Cruces in Ecclesia nostra tegi consuetum esset, prorsu ignora tur constat vero Ecclesiam Senensem , ut in ordine

ejusdem Ecclesiae prima Quadragesimae Dominicae cooperiri : Ab hac die cibi legitur pag. 5. ad Pa'

rasceve cooperiantur Cruces , Belethus Cap. 85. Expli- cuti4nis ivtu. O cior haec tradit Ornatus denique Altaris versatur in piamentis , Crucibus, capsis , tem

tibus, o philacteriis . o. Seia de uisi, O milibus

dici.

27쪽

in mane competenti hora incipiatur fieri e reus, qui benedicendus est in die Sabbati ancti , ad quem faciendum omnes Ecclesie servitiales . si commode fieri potest, debeant interesse , , antequam divina incipiantur ossicia cornpleatur, di si facultas aderit, in Ecclesiam

deseratur.

In Die Sabbati Sanctii Die Sabbati Sancti tempestive reparentur

Altaria Paschalibus ornamentis ad quod agendum Sacerdotes, de servitiales omnes intersint. Postmodum vero singuli re videant officia, que agenda sunt hodie in crastinum . Hac etiam die circa horam sextam omnes Clerici de Civitate ad Matricem congregentur Ecclesiam , quibus silicet mi ero , .Populo in nostra Ecclesia congregato, hora competenti mittimus nuntium nostrum ad Ecclesiam Sancte Marte supra Portam , ut cereum benedicto igne accensum buc asseratur cum

iacimus omnia illi, quae ad ornatum pertinent, rempore Quadragesimae debere obscoudi, vel removeri vel etiam contegi : nec Crum quoque illa tempore nisi cooperta in Ecclesia portari debet. Quem ritum Carthusienses adhuc observant

si Ibi erant, ast modo in Ecclesia S. Apostolorum extant quidam lapilli e Sepulchro Christi a Paretio de agris, ut fert fama, avulsi anno Io88. , de quibus Ugolinus Verinus in opere, cui titulus de Illustratione Urbis Florentiae ait. Pactia rogonies Thuscis e montibus orta Autiqui, atque potens, Castellaque plurima rexit Sub dictione sua, cujus de sanguine miles Sub duce Gofredo couscenaei moenia Bo Pri

28쪽

Cum autem ventum in nostram fuerit Ecclesiam Diaconus Dalmatica indutus usque ad de scensum scalarum illis obvians predictum e reum suscipit , ipsumque sursum ferens dicit Lumen Christi, ut in Ordinario continetur. Et

primus, ct hinc causa est, trivio quo lampas in illo

Sacra accendatur, priscum quae servat honorem.

Io. Villanius, lib. I. Chron. Flor cap. o. ait se ii uoco bene deito si pande per uita a Cittaea modo , he si faceva in Ierusalem , che per ia-scuna cosa vi andasse uno ad accenderio, et diquella solennita veniae alia Casa de' ageti a dignita , che anno della graia facellina , in torno fam o anni per u loro antico nomato argo, forte, grande delia persona, che portava maggior facellina che nullo altro , et era i primo , he prendesse uoco Santo is pol li altri a tui. o Haec consuetudo adhuc uiget, O Pal. Ios Richa T. III pag 236. his serbis describit is Acces il uoco conciotre pie tre de S. Sepolcro di Gerusalem mes, e benedetto , processional mente a Priore, e da molli Sacerdoti e portato per te vie delia Citta procedendo 1 rombetti, e posci quelio , he porta via'Asta assa alta , suIIa cimae delia quale euviis Globo diram pleno di carboni acce Si sopra di esso edesiuit arabesco graZios , he pone in me ZZo P armodella arte uelis chera n Aquila con un Diagosotiori pie di, o sopra di quella posa uia Cupolino o sivvero una anterna Con dentro ii lume Arrivata la Processione in S. Gio vanni , vi attende cho si principi a lanatone ella Cattedrale , per po entrare in Duomo, e consegnare a Ciero ilfuoco, o quale si accendono i Cero a squale e

Iumi, ed i suoco, che si dispensa a Popolo , ea in ultimo ii Carro pleno di uochi artifitiati, chel Fami illi a de' argi annuat mente se ardere inquella mattina in sulla inrra della me desima Car- tedrale , in segno di glubbilo fera alle greae della I esurregione di Nostro ignore. μ

29쪽

accedens ad benedictionem cerei dicit Exultet

jam Angelica Turba etc. ut in Sacram ita io habetur . Quis dum fuerint consummata, reportetur ille prior cereus tamen extinctus, deinde

legantur in Pulpit per Sacerdotes XII. Lectiones, que ipsi diei conveniunt , quilibet vero Sacerdos . per ordinem post suam Lectionem Pluviali indutus dicat unam rationem de his, que in Missali habentur. Quibus silicet Lectio nibus , Orationibus expletis Sacerdotecum Ministris adsistentibus preparato, Cruce, WCere benedicto precedentibus, bini bini procedimus ad Fontes dicendo , Letaniam δε- plenum si), ibique facimus omnia , ne in Sacramentari continentur. Expletis igitur omnibus

i Quid sint Litaniae Septenae, quiuae, Vernae in

Ordine Romano T. X. Biblioth. Patrum edito p Parent, cujus ergo sunt verba Interim Sehola justa facit Litaniam Septenam ad fantem aut Altare primo Septenam spatio facto , fuciant alteram Quinam: ita enim inchoatur . Stat primicerius unus in dextro Choro , , dicit cum iis , iri Eleyson O respondet Secundicerius cum sensi re Choro triefleyson sque ter. Deinde Chris ealeison usque ter Hoc fluus septem ices repetitae, unde et Septenae dicuntur . V haec Christe audi nos usque septies O se per ordinem . Hoc ordine , intervallo facto , sequutur , ut praedictum est, uaniae quilia , dessquinquies repetitae. Non me latet in Libris Liturgicis Etruscis diversis diversas haberi Litanias Setteuas, quinas, O ternas , Ut v dere est in Ordine

inficiorum Ecclesiae Senensis pag. 58. et seqq. Unaquaque Ecclesia illas pro arbitrio , et lubitu concinnate Quae praescribuntur in pervetusto Missali ad usum Ecclesiae Flor in Biblioti Laurentiana deliteScent , Sunt quae Sequntur Septe

30쪽

bus circa Fonte revertimur in Ecclesiam aucte Peparate dicendo ternam Letaniam , ibique Missam statim incipimus, ad cujus inceptionem cum Sacerdos inceperit illum Angelicum Hymnum , si licet, iboria in Exceltis Deo, pulsentur producte simul omnes campane una vice tantum non amplius ipsa die Deinde cum audientur in nostra Ecclesia, sed non prius, pulsentur campane per omnes alias

Christe LeysonS. Maric ora ecS. Michael S. Gabriels Raphael

s. Iohannes S. Petres Andrea S. Iacobes Philippe

S. Stephane

s Laurenti

s. Fabiano S. Sebastiane S. latis Martines Ambrosis Augustines. Felicitas S. Agnes S. Cecilias Lucia S. Iuliana

omnes Sancti et Sancte Dei statuae Tyri LeySon

Christe Leyson S. Michael ora c. S. Gabriel S. Raphael

S. Iacobes Iohannes

s. Philippe

S. Valentines. Sixtes Tiburtiis Florenti

S. Gregori

s Caliste S. Polentiandi S. Iulianas Columbas. raxe disS. Reparatas. Agnes s. Cecilias Lucia S. Christina S. argherita

Omnes Sancte L

Christe Leysons. athic ora c. s. Michael S. Gubriel S. Raphacis Bartholo me es. Tadae S. Symons Corneli S. et Cyprianes. polite

S. Gorgone

S. Gregorio S. Remigis. Albine S. Syre S. Candidas Iuliana S. Eui emia S. Brigida Omnes Sancti ora te pro nobis.