Mores et consuetudines ecclesiae florentinae

41쪽

2 ta sexta Feria, .sabbato pulsamus Vespe

ras, mattulinum sicut in Dominica. In octava Resurrectionisi Ottava asce sicut in Die Resurrectionis pulsamu . Item notandum , quod ab octava Resurrectionis usque ad Ascensionem cotidie in Vesperis, Mattutinis quarto loco pulsamus duas squillas producte simul . Illis dumtaxat tribus diebus exceptis , in quibus ante Ascensionem Letaniam facimus, tunc enim, quia reticemus Te Deum, ct Gloria in Excelsis Deo , pulsa mus quarto loco quillonem solum , sicut in simplicibus ferialibus facere solemus . Ista quidem vera sunt , nisi Festum interveniat. De Ascensione Domini

N Ascensione pulsamus IIII vicibus, sicut in summis Solemnitatibus. Missam Populi dicimus D sus Templabam Domino pudicitiae , atque integritate servavit. Et infra Egregia sane Foemina, quae Gi nihil reliquit, totum . quod habuit, Deo obtulit. Hanc eamdem Ecclesiam Nicolaus II Pont. Max reparavit, et reparatam con Secravit, omniumque Suorum bonorum investituram tradidit, inter quae sunt fundus magnus ad unionem, et fundi in Cartitulo , et Iunceto Mons S. Laurentii, et fundus in Monte Hugonis, ut videre est in tertio meo Vol pag. 3. cui titulus: otiri Noriche de Conforni di irente. Idem Pontifex eodem anno Monasterium S. Felicitatis pene destructum restituit illustri Sanctimonialium Coetu ibidem collocato, et eius Ecclesiam dicavit, et bona, et iura confirmR

vit, et soli Episcopo Flor subjecit.

42쪽

cimus in Ecclesia S. Reparate, Maiorem vero in Ecclesia Sancti Iohannis Baptist . Infra octavam quarto loco pulsamus cotidie duas squilias producte simul. in duobus diebus, qui veniunt post Octavam Ascensionis, sexta Feria, silicet, Sabbato pulsamus sicut in Ferialbus diebus, nisi Festivitas interveniat

In Pentecostes

I Sabbato Sancto Pentecostes reficimus cereum si de illa cera , que reservatur de Oreo Resurrectionis , si licet benedicto, quem portamus hodie ad Fontes Circa vero horam te tiam , vel parum post, pulsamus campanam

Cleri, ut Clerici de i. ita te Catecum in sa)

I Utrum nec ne hic Cereus iterum hac die benediceretur, ut mos erat singularis, teste Martento T. 3. Pag. 93, de usiquis Ecclesiqe Ritibus, in Ecclesia Bisuntina , non satis innotescit. A nbs re non erit hic dubitandi locus, cum vigilia PentecoStes tantam cum Paschatis vigilia assinitatem in Ecclesia nostra habebat, ut eosdem pene in utraque ritus advertere liceat. 2 Ex his eruitur , quot oeculis perseveraverit mos ille Christianorum , nempe non statim a nativitate riti nunc facimus, batigandi in tes Nisi aegxitudo , periculumque vitae imminebat, Sacramenti perceptio a plerisque differebatur usque ad aschatis et entecostes vigilias, quibus solemnem Baptismum Ecclesiae celebrabant. Eoque deducebantur Pueri interdum aliquot annos nati . Bernardus Abbas Clusinus oeculo Christi XΙ , ut ex ejus vita a Vitel-mo Monaco scripta, atque a Mabillonio edit num. 2. a jebat: Trium era in annorum , quando aptui migratiam percepi.

43쪽

26 conveniant , quibus congregatis dicimus sex

Prophetias ad ipsam diem pertinentes, postmodum vero imus ad Fontes benedicendos, ibique facimus omnia quemadmodum in Sabbato Sancto ante Resurrectionem peractum est ad Fontes 1). Post Benedictionem vero Fontium Cruce, Cereo Benedicto precedentibus, re-

ii Fontes Baptismales erant, et adhuc sunt in Ecclesia S. Iohannis , ne alii fuerunt per Urbem quia Laptisteria nonnisi in Cathedralibus extabant, quia cum priscis temporibus soli baptizarent Episcopi, solae etiam, in quibus residebant clidem, Ecclesiae Baptisteria habebant, ut obsorva Marten de Antiq. Eccles Rit. Lib. I. Grancolas Commetar. Hi storio in Breviar. Noman. Lib. 2. Cap. 68. Panvinius de Appelint. Eccl. Die Cap. 28. , Benedi crus XIV. in Notis I. Laurentius Bertius G 'eolos Disciplinis Lib. XXX l. Cap. XI. , Chardo de Baptisteriis , et Claudius Flerui T. III. n. VIII. Disciplina Populi Dei. Illud obseruatione dignum existimo, ait Ducange T. I pag. oo I. Glossar ad Scriptores nec

in f atinit , Florentiae Pisis , Psori , o-noniae, Parmae , Urbeveteri, alibi regione ia-ximi Templi Ecclesia est rotunda S. Ioanni Baptistae Saera hane Baptisterium appellamur, tota haec

marmorei, habens ianuas, quas ae Vae 'alvae operis egregii occludunt. In medio Ecclesiae Baptisserium t quod anno I 8 6 remotum fuit , nec amplius extat marmore lucidismo positum videtur, in quo Iorentini omnes Baptismi lavacrum percipiunt, nec tib quisquam praeterquam in D Baptisterio quis salutori-hus tingitur. Quae quidem a notare libuit , tamquam veteris moris iussitutum , cum olim in Civitatibus in Ecclesiis tantum Cathedralibus, aut iis adiunctis aptisteriis Baptismus conferretur, in quibus etiam num

supersunt j mori aptisteria , tam es milli fero usui

Iohannes Boccaecius mire describit formam eiusdem Per vetusti nostri Baptisterii his verbis Gio'

44쪽

vertimur in Ecclesiam Sancte Reparate dicendo Letaniam ternam dicimus Missam Vigilio. Cum autem Sacerdos in Ceperit Gloria in xoel si nec pulsentur II campane producte simul una vice . Dicta Missa ad Cenam imus si , Vesperum vero pulsamus, cum audietur. IIII.

vanni erit empto antico di Floreneta, ne quale una ita grande di armo isella quale stanno iuche 2 persone , et anticamente vi apteZZavano

molli instem , perche si apteZeta una volta orauer anno is in uita a Citta non e altro aptistero et in torno a questa grande ita sono quattro foradi Marino largiti quanto vi cape usi' uom dimito, ne quali stavano i Sacerdoti a baptegare , per amouitudine ella gente . Advenne a tempo 1 Uante v era entrat co capo di otio u sanctullo, pecta modo lava, che non si poteVa est rarre tuor , Dante viri' abbatie et con una cura la rvppe , campollo, che nnegava is

i Ex hoc quia eruitur tunc temporis vitam communem inter Canonicos nostros adhuc viguisse, quae dam de hac levite delibare fert animus . Undecumque Canonicorum nomen defluxerit, compertum habemus, Clericos oeculares ita appellatos demum fuisse , qui simul in communi domo habitarent, et communi vitae rarione, mensa , habituri instituto uterentur. Nam Canonici Soeculares, perinde ac Re- ulares s hoc enim discrimen tractu temporis inductum fuit in eodem Claustro manebant , in eodem Dormitorio dormiebant, in eodem e sectori reliciebantur, et Episcopus horum regebat vit im, Sicut Abbas Monachorum , quod des Clericis suae aetatis S. Augustinus testatur Serm. I. de Comni Vita Clericor et in sal IC. Ardingus Episc. Flor. n. 23 l. decrevit, quod anonici Flori mul aeeant om uescontinue, saui erunt, in uno odem Dormitorio.

Item quod omnes Omodant simul in uno, eodem ie-

45쪽

vidibus, sicut in summis Solemnitatibus. Miς- sam Populi x utraque parte dicimus eo silicet modo, quo supra dictum est in die Resurrectionis . Majorem vero in Ecclesia Sancte Reparate In Secunda Feria post Pascha pulsamus Vesperum attulinum sicut in die Pasce aeria vero Tertia pulsamus, prout in Fest duplici . In aliis vero diebus infra Octavam. sicut in Dominica Iu Octava quidem, sicut in Dumtruca solum. In Dominica Sancte Trinitalis I Dominica Sancte Trinitatis pulsamus Vesperum at tutinum tribus vicibus IIII campanas . Et est sciendum , quod quandccumque in Vesperis, attulinis pulsamus ilibus vicibus quattuor campanas, incipimus pulsare sta'

tim quando incipit

Defectori , ubi aliquando raro aliquis eorum prope honum Hospitem discedat. Huius vitae Canonicorum nostrorum communis mentio offenditur in celeberrimo Speciosi pisc. Flor. Diplomate DCCXXIV. quae quidem vetustissima onmium Si Canonicorum memoria post barbararum gentium in Italia incursiones . Sed in caussa est, cur subspice , Clerum Flor. prima suae Chaledralis Ecclesiae institutione numquam ab hac disciplina, et norma vivendi decidisse non enim credibile est, tunc Canonicos Flor. incaepisse , quum Speciosus Episcopus multa iis largitus est, quod et Episcopi ejus successores deinde fecerant. Septimo igitur foeculo jam fuerint, immo Et e Xto , non enim B. Mauritius Episcopus Flor.

Clerum suum ab antiquae disciplinae vigore desci- Scere permisisset ergo et ab initio, serie non in

terrupta.

46쪽

De Festivitatibus per Atria Circulum Et primo de Sancto Andrea IN Festo S. Andre pulsamus Vesperas, Mat- tutinum . Vespere vero Vigili pulsanturia rum post Nonam , quia postea imus ad dicendum Vesperum ad Ecclesiam Sancti Andree de Foro Veteri i , ubi dicimus salinos Feriales sub Antiphonis Ferialibus , in nostrae enim Ecclesia propter Festum, quod habemus ea die aliter facimus . In mane vero dicta Missa opuli in Ecclesia Sancti Iohannis

statim post ipsam pulsamus unam campanam ad aliam Missam, quam dicimus de Festo; post istarn Missam hora competenti pulsamus segregatim tres campanas , veruntamen parum

ut Canonici u in Ecclesia in cun gregentur

si Ecclesia S. Andreae Ap. quae prope Forum Vetus

Sita est, arthenon Virginum olim fuit , ne impe Oeculo IX. et Episcoporum Flor juris erat, qui cum in beneficium Hugoni Thusciae Duci concessisse lar, Podo Antistes S. sub oeculi X exitum supplicibus Verbis ab eo repetiit, qui, hortante etiam Iudithae jus Conjuge lubenter , liberaliterque restituit. Receptum igitur et Parthenonem eidem Canonicae Flor Ecclesiae munifice donavit , et Gerardus Episcopus ei confirmavit. Quando Sanctimonales habere desierit, ignotum est. Compertum tamen habe- mu anno circiter Io24. Petrum Abbatem Monaste-Tii. S. Mariae Flor. , arthenonem illum instauraSse atque iterum Sanctimoniales in eo collocasse , quod et feliciter executus est, Vald rada Abbatissa constituta. 2 Anno I 286. . ut ex instrumento a Lami producto

47쪽

interim vero preparentur Crux is cassa cum

paramentis in Ecclesia , quibus silicet Canoni eis togis, vel capis indutis, Cruce, cassa cum paramentis in Ecclesia ordinatis pulsentur quatuor campane producte simul, Mincipiatur Processio honeste, ac suaviter versus

Ecclesiam Sancti predicti, assumptis Antiphonis Responsoriis diei competentibus per viam canendis Cruce is cassa predictis per viam etiam precedentibus. Cum itaque per

II 34. constat, quod pauci admodum fuerunt Flor. Ecclesiae Canonici. Nam ibi soli tres cum raepo sito, qui totum constituebant Capitulum , memo Tantur . Item in alio Arch. Diplomat instrument an. 3l9. dicitur : Convocato Capitulo Horis Ecclesie Flor. nempe Praepositi, Omone de Samine itis O Manno de Signa omnibus Cononicis dicte sicci se agerentibus se esse, ει exsentibus duos partes,

rra Canonicorum residentium ad presens in dicta Ecclesia ad Capitulum c. Hic, adrepta occasione, ut in Historia MS eorumdem a Salvinio Salvini improbo labore Congesta , et dein per Reverendiss Iosephum de Albietzis Ecclesiae Florent in Archidiaconum me-xitissimum in Syllogen typis tradita anno 1782. sunt praetermissi , ex instrumentis ejusdem Archivi Diplomat depromptis , sunt recensendi; videlicet, Theodaldus, et etrus an . O66. Paulu , Ro-Jandinus modo , Gratianus , et Guidus Oz3. Ro-dolphinus , Theodaldus . et Theuetro Io94. Iohannes Ildebrandi II 2o , Uguccio Ugo , et alius Ugs Vicedo minus, et Albertus Archid , et repos laus II 56. Raynerius , et liverius I 264. Mag. Nicolaus Neapolitanus I 299 , Cerus SOL, Iacobus Cla-xi 357, asinus de Aretio Iazo , Mag. Nicolaus Neapolitanus 394 Paulus chi attes ius Vic Cen

Episcopi Fesul. 467. Iacobus Nicola Bon vanni 1466, I 478. , Ser Paulus Companni de rato 5o5 , et Franciscus Bocchi I 86.

48쪽

ventum fuerit ad ipsam , quam supra diximus, Ecclesiam, Sacerdos in medium Chori veniens incipit Tertiam, que dum dicitur, Sacerdos cum Diacono Subdiacono ad Missam canendam preparentur, qua dicta, dicimus inde Sextam , post dictam extam. Cruce precedente, ad domum propriam cum gaudio remeantes nihil

ccntamus per viam

Hanc quidem ordinem , qui hic prenota

tus est, servamus in est predicto, nec non

in Festo Sancti Pancratii, Sancti Petri, Sancti polenaris QSancte Felicitatis. Pro Sancto Nicholam, quia habemus reliquias ipsius in Altari Sancte Marte, pulsamus

ilibus vicibus quattuor cam Pana .

rro Sanc in Ambrosi pro Sancta u.

eia i S. Ambrosium Florentiam a Civibus invitatum et rogatum venisse anno 393. ineunte, et in domum Decentis viri Christiani receptum fuisse , uius Filium ansophium mortuum in vitam φ vocavit testatur Paulus Diaconus in Vita S. Ambrosii, dum ait : Faventiae cum aliquantis degeret Hebus, inmitatus a Florentinis ad Tusciam usque descendit quod idem S. Doctor assirmat in Exhortatione ad Uirgines, quae juxta Borghinium dici deberet se Sermone recitato a Florenet ne consacrare a Basilica Ambrosiana solio it ilolo di S. Loreneto, , o in simile altro modo is dem Basilicam Ambrosianam , quae deinde Basilicae S. Laurentii nomen sumpsit, rite dicavi Sacris S. Vitalis , et Agri colae ipsanis Bononiae repertis in ea collocatis orationem tune publice habuit , in qua tres Iulianae filias hujus Basilicae fundatricis ad Virginitatem servandam est adhortatus . Hic idem Sanctus Florentiae manens Eugenio Tyranno scripsit, quem in

49쪽

eia tribus vicibus IIII campanas, aptentur Lampane, o preparetur Altare eate Mario ibi enim sunt Reliquie Occurrit etiam nobis ipsa die Consecratio Altaris Sancti Iohannis Evangeliste , ideoque missam in Tertiam dicimus ad eiusdem Altare . Missam vero Populi dicimus ad altare beate Marte In mane pulsat primo admissam majori intinnabulo Hac etiam die consuevimus ire ad Festum . Luete de Massa Pagana Pro Sancto Thoma Apostolo De Nativitate Domini Tes Vigilia Nativitatis Domini circa horam nonam dicimus Missam Vigine, pulsat prius

ad Missam competenti hora Vesperi vero pulsantur ad inceptionem IIII silicet vicibuς, sicut in summis Solemnitatibus , quas dicimus

ante Cenam . Prevideat enim Sanctensis, cui commissa est administratio Ecclesie , ut Eccla si ante horam Vespertinam munda sit, di m

tida per totum pavimentum , lampades etiam munde sint, ornate. Altaria quoque parentur Paschalibus ornamentis.

Luin Italiam descendentem Mediolano ixcedens fugerat ob tanta . Ambrosii erga Se merit opinor, Florentinos, Ecclesiam ejus nomini dicatam ad Florentiam in Petra Mala erexisSe. I Haec Ecclesia, quae prope Gallugetum extra Civitatis moenia sita est , et ΙΙ. circiter . . Florentia ad meridiem distat, ab Innocentio VIII ann. I 8'. Ecclesiae Flor copulata fuit, ut videre est, ea quae diximus Vol. 2. pag. Io6 operis inscripti.

50쪽

In Noote Nativitatis

IN Nocte ativitatis Domini media nocte surgendum est, ut divina Ossicia debita reverentia persolvantur. Ad Mattutinum igitur , Vesperos diei pulsamus, sicut in Vesperis Vigilie Ad Missam vero , que in nocte dicitur , non pulsamus aliquod signum si . Cum autem apparuerit Aurora , pulsamus majorem campanam ad Missam Populi, qua dicta, Pti, ma ad Altare Sancti Ioannis Evangelis te dicitur ibidem , dum vero dicitur Agnus Dei pulsetur secundo ad aliam Missam, que statim post illam immo diate dicitur, Altare Sancti Zenobii cum fricto Puer natus, quod dicitur etiam in Tertia . Aci istam Missam communi centa , qui communicari voluerine. Circa mediam Tertiam pulsentur omnescam pane ad Majorem Missam Clero ,

Populo congregato a in Ecclesia Sancti Io-

han ii Signum hic pro campana sumitur, ut in libro perantiquo, qui Ordo Romanus inscribitur , videre licet , quia sonitu ipsius datur signum , sive indiciun faciendi aliquid in Ecclesia , sive in aliis locis, in quibus campana pulsatur . 2 Ad ampliorem hac die demonstrandam eligionem, et inter opulos caritatem, et vinculum intello Ves, et supremum cujusque dioecesis Pastorem non fiebant peculiares conventus sed omnes in majori Ecclesia conveniebant, tam ex Urbibus. quam ex circum positis Villis, ut uno animo , una omnes mente cum

Episcopo proprio divina celebrarent mysteria Minc Conc Aurelianense IV. Can. V. Quisquis, inauit de prioribus ciuibus Pascha extra Civitatem tenere

luerit, sciat, sibi a cuncta Duod esse prohibitum;