De civitatibus liberis, quae fuerunt in provinciis populi romani ..

61쪽

magistratus rogationis, id quod prior editor voluit (b. d. c. h188s, p. 5663, sed senatusconsulti partem nobis servatam eSSe(Ηermes 18so, p. 628l62s). In hac parte verba fiunt de rebus bene gestis, deinde de locis attributis. Atque Mo sen, cum hanc inscriptionem denuo tractaret sHermes 18s 1, p. 1 b sqq. , eo offendebatur, quod

autonomia locorum Tabis attributorum ipsis senatusconsulti verbis . io) praedicaretur: hoc enim minime esse e re Tabenorum. Itaque ille tota inscriptione de praemiis in Tabas collatis agi nequiro putavit, sed maluit de communi Carum (xsivis cogitare, cui a Romanis libertas concessa est. Quod quamquam ex parvis eius inscriptionis fragmentis certe evinci nequit, tamen non improbabilis est Mo seni sententia.do. Termera libera' (Plin. n. h. V, a di).31. Oos. Claudius imperator a sonatu Cois plenam immunitatem impetravit (Tae. ann. XV, 6l , quam antea non habuerunt (Str. XIV 2, p. 6bi: Tou ripolrtetaehavetoc vopouj. Itaque inde ab anno 63 ad. l. l. Cos inter civitates liberas et immunes vorSatur.

Do Augusto contra ipsius edicium Ccis ius exilii tribuente(D. Cass. b6, 2il vide p. I et adn 232. CnidUS. Anno To6ld8 a C. Caesare libera esse iussa Cnidus (Plui. Caes. ψ8 libertatem retinuit Augustiij temporibus (Plin. n. h.

33. Astypalaea Liberae civitatis' inlin. n. h. IV, TI . Sed erat etiam foederata: atque huius foederis fragmenta extant, quae nunc videas apud Viereckium (s. g. p ψ2, n. 213; partem emendatam denuo edidit Oichorius (Rh. Mus. I 88s, p. di6). Factum est

foedus anno fas Ioli; neque enim vis Verbi lvet emetuetfleti', Saepe in foederibus usitati, est: foederis renovati', sed 'societatis foedere facto renovatae' d. do .

62쪽

M. Rhodus. Rhodii populum Romanum in eis bellis, quae ille in Graecia et ASia gesserat, suis opibus adiuverant; sed eum in bello adueraus Perseum gesto petulantius a Romanis postulassent, ut de pace cogitarent, eorum in se iram moverunt Siv. ld.

Id, m. Quare veriti, ne omni libertate spoliarentur Siv. ab, 2b, i), foedere se cum eis inligari volebant. Quod post Perseum devictum factum est; neque tamen annus certius definiri potest; Mommsen T. G. I', p. iiij anno bsolida foedus factum putat; et etiam Dine in . G. III, p. 228s22si. Confirmavit eorum libertatem, cum Asiam provinciam denuo constitueret, L. Sulla (App. Mithr. 613. Foedus renovatum est anno To3lbi (Cic. ad lam. XII, 15, 23

neque tamen causa, cur hoc factum sit, nobis nota est. Renovarunt iterum Rhodii foedus, ut ait Appianus (b. c. IV, To):

congruunt cum verbis senatusconsulti Mytilenaei (Sitet d. Beri. Akad. 188s, p. sisb, s56). Nam quod Mommsen Oitet. p. si83 ex solius C. Caesaris mentione conelusit de tempore senatusconsulti Mytilenaei (p. 3s n. 83, idem de Rhodiorum foedere efficiendum

Videtur. atque causa, cur Rhodii eum C. Caesare dictatore foedus renovarent, eadem fuit, quae Mytilenaeis renovandae vcthc καὶ συμμαχiete: nam Rhodii quoque Pompei rebus favisse videntur.

Liberi remanserunt Rhodii (Str. XIV, 2, p. 6b2. Plin. n. h. V, 132), ademit eis libertatem Claudius imperator anno ag(D. Cass. 66, 2 ), reddidit idem anno b3 (Tac. ann. XII, 58. Suet. Claud. 2b . Denuo a Vespasiano libertate spoliati esse traduntur a Suetonio (Vesp. 83: do huius loci dubia fide vide p. bs sqq. Liberam Rhodum vocant Dio Chrysostomus (or. 31, p. 62ol62i R. et Aelius Aristides (I, p. 83I Dind. . Ex eo nummo, qui extat apud Echhel D. N. Π, 6ob - Ηeta, h. n. p. bi23, do tempore nil licet effiei. De Cauno, oppido libero, quod Rhodo, ipsi quoque civitati liberae, tributum pendebat, vide p. 56 n. 35.

35. CaunUS. De Cauniorum statu, quo utebantur in Romanos Rhodiosque, ita variae res sunt relatae, ut diligentius nobis quaerendum sit. Nam Mommsen, qui novissimus de hac re scripsit Ct. R. us, Disitired by Go le

63쪽

p. iii liT23, quamquam de tota re sententiam haud improbabilem protulit, tamen in demonstrando Cauniorum statu Plinii verba(n. h. V, 1 oli neglexit ideoque hanc rem non Satis recte tractasse videtur.

Atque incipiamus a Plinii loco. Eic enim (n. h. V, Ioli liberos dicit Caunios: itaque certe prioribus principatus temporibus

ei liberi erant. Iam videamus, quo statu fuerit oppidum ante hoc tempus.

Caunii, a Sulla Rhodiis attributi (tae. ad Q. D. I. I, 333,

eis tributum solverunt; sed conquesti de Rhodiorum acerbitate in exigendis pecuniis porro non Rhodiis, sed Romaniis solvere

malebant.

De eadem re verba sacere videtur Strabo (XIV, 2, p. 652 :

quondam Caunii a Rhodiis, sed iudicantibus Romanis recepti sunt rursus: et extat oratio Molonis adversus Caunios. 3 Praeclarissima igitur Molonis oratione factum est, ut Romani Caunios Rhodiis redderent, i. e. ut Caunii Rhodiis tributa pendere pergerent. Iam Augustae aetatis duo extant testimonia de hoc oppido, quae inter se coniungenda videntur, Plinii dico et Strabonis. Ille enim Caunios liberos. hic Rhodiis eos tributa solvere dicit. Itaque Caunus hoc tempore libertate utebatur, immunitate non praedita erat. Sed Romani vectigalia, quae ipsi percipere poterant, Rhodiis concesserunt: atque in hac re ad Mommseni sententiam de locis Rhodo insulae attributis (St. R. m. p. iii ii23 accedo. Iam quaeritur, an inde a Sullae constitutione usque ad Augusti tempora libera fuerit Caunus. De hac re certum iudicium ferri nequit; neque enim ex Strabonis silentio quicquam emei licet; qui cum de rebus Cauniorum verba laciat (XIV, 2, p. 6b2J, nihil affert de libertate eis aut data aut adempta; neque enim

Cum hae Molonia oratione 'κατὰ Καuvlcos', quam Strabo laudat, non coniungenda sunt verba Ciceronis (Brut. 3I2l; nam volo anno GT ISO, quo cicero Sex. Roscium defendebat, a Rhodiis legatus Romam missus est, ut senat praemia' App. Mithr. Si: etus a civici: αμειβόμεvoci a L. Sulla data confirmaret, sicut eodem anno fecerunt Chii (Ηicks. a man. of gr. h. imor. n. 2LBI, Stratouicenses anno antecedente Fieroch, B. g. n. IS, p. 2. sqq. .

64쪽

hoc loco de ipsius, sed paulo priore aetate loquitur. Sed ne MommSeno quidem (l. l. p. ii2, a. 3) assentior, qui ex Cluvi causa (Cic. ad lam. XIII, b6, 33 concludendum censet Caunios

a Romanorum magiStratibus ius accepisse. Nam Cicero a Thermo, qui pro praetore ASiae praeeSt, petit, ut inquirat, num vera sint Cauniorum responsa de pecuniis depositis: nam et ex edicto et ex decreto eos pecuniam depositam habere iussos esse. Do hac igitur causa iam ex edicto et ex decreto, i. e. a propraetore, fortaSse etiam a genatu Romano iudicatum est. Inde

Mommson (St. R. TU, Ti2, a. 33 conclusit Caunios a Romanis

magistratibus ius accipere solitos esse. Sed quaequae est con-picio eius oppidi, quonam Cluvius, civis Romanus, camam deferre potest, cum omnes Caunios reos faciat si Caunus provinciale erat oppidum, ad magistratum Romanum, si liberum, ad magistratum aut senatum Romanum. Liberi erant Caunii, ut supra

dixi, Augusti aetate; videntur igitur a Caesare aut ab Augusto libertatem accepisse. Libertate spoliata est Caunus ante id tempus, quo Dio Chrysostomus Rhodiacam orationem habuit. mo enim (or. 3I p. 633 R.) dicit Caunios non Rhodiis solis inservisse, sed etiam Romanis propter stultitiam et pravitatem animorum parere coactos esse. Videntur igitur Caunii, cum iam a Sullae temporibus Rhodiis inservirent pendendis tributis, post Augusti aetatem, fortasse una cum Rhodiis, libertate (p. b63 privati esse eoque modo duplicem subisse gemitutem. sorthoSia. Orthosiae dee,cidi praedicatur in nummo intonnet, d. d. m., S. VI, p. b2s. n. gb6 . Neque tamen apud Headium sit. n. p. bdo hic nummus reperitur: Mommsen quoque (St. R. m. p. 683, a. 13 eum Spurium putare videtur. In hae re dubia ImhoooBlumorum adii, ut mecum communicaret, quid sentiret de hoc nummo. Atque ille benigne milii respondit, Sestinii

auctoritatem, qua Sola firmatur hic nummus, plane nullam, nummum ipsum numquam a Se Visum eSSeJ.

Nisi forte hoe loeo Plinii errore Iibertatis notam additam esse statueremEvia. Ηoe ut adderem, monuit o. mrschfeld.

65쪽

Adiecta est disputatio de Suetonii loco, qui est in capite octavo vitae divi Vespasiani. Suetonii locum 'esp. 8), quem secuti Sunt, ut monuit Momnisen (ad: Eorghesi, oeuvres VI, p. 222. a. 33, Eutropius(VII, Is), auctor epitomae de Caesaribus (B, Rufius Festus(brev. XJ, meronymus (ad Eus. chron. p. abs: Schdne , Orosius(adv. pag. VII. si Io). non omni modo fide dignum esse recte iam intellexerunt viri doctii causas dubitandi attulit Marquardi (St. V. P, p. 313, a. 8 , alias Κulin (V. d. R. R. II, p. s. a. 3bb ,

alias mox ipse addam.

sequendam censet, scribentis Trachiam Ciliciam' pro: Thraciam Ciliciam', id quod parum probatur, postea dicendum eriti nunc

textum traditum retineamUS. Itaque singulas res pertractemus ea ratione, ut Suetonii fidem ae diligentiam evincamus et ex suis et ex aliorum fretimoniiS.

Achaia certe a Vespasiano libertate privata est (Paus. VII, II, 2, alii: Herigberg, GeSch. Gr. Η, p. 12T-13o . Lycia libertate privata est (Suet. Claud. 25; D. Cass. 6o, ii)anno l3 (D. Cass. l. I.). De libertate reddita nec Suetonius neque alii rettulerunt; de libertate denuo adempta a Vespasiano nemo praeter Suetonium (l. prop. .

Rhodus libertate privata est anno ad (D. Cass. 6o, 2a: nil de ea re Suetonius rettulit et reddita est libertas ab eodem Claudio(Tac. ann. XII, b8: Suet. Claud. 25) anno b3 (Tac. I. I. . Libertatem denuo eis ademptam esse nemo praeter Suetonium (l. prop.

narravit; sed liberi vocantur Rhodii ab Aristide (I, p. 83i Dind J. Do Bygantii libertate erepta nemo praeter Suetonium (l. prop. rettulit, ex Dionis Chrysostomi verbis (or. 31, p. 62o R.) nil concludi licere monuit Κ n s. l.): ne Plinii quidem verbis (ad Trai. 3, ad Ob2, bd 3 uti possumus: neque enim indo certi quicquam evincitur de libertato Bygantii. Sed fuit liberum Septimii Severi tempore (D. Cass. id, id). Samus insula, quo tempore libertatem, qua inde ab anno TMI2o utebatur (p. ad , perdiderit, nullum praeter Suetonii

locum propositum testimonium extat. Disitired by Go le

66쪽

De Thracia anno d6 in provinciae formam redacta Eusebius(chron. p. IDI: Schtine) rettulit; et de ea re Marquardtium(St. V. P, p. 313): nemo, ne Suetonius quidem, de reddita aut regibus aut libertati Thracia, nemo praeter Suetonium (l. prop. de libertate iterum adempta verba fecit. Si Ciliciam et Commagenen, regiae usque ad id tempus dicionis' idem valere putamus ac regnum Antiochi regis (Bor est oeuur. III, p. 2 3I2i J, Suetonius (l. prop.) congruit cum Iosepho

Iam summam faciamus de huius loci fide. Recte se habent res de Achaia et de Cilicia cum Commageno coniuncta narratae; nil constat de Samo, dubia est res de Bygantio. Falso tradidit Suetonius de Thracia, parum accurate de Lycia, parum diligenter, fortasse etiam falso de Rhodo. Thracia subacta certe Claudio tribuenda est, idem de Lycia videtur: Rhodiis ademptae libertatis mentio ipSa quoque requiritur in vita divi Claudii. Atque has tres res Suetonius uno loco tradere debuit: nam cum non citronologiam secutuS res enarret, sed Similes inter se componat (ut Claud. 2b: Lyciae a. d, Rhodus a. b33, omnes has res referre debuit in capite 25

vitae divi Claudii.

Hoc igitur loco Suetonius res similis argumenti et a Claudio et a Vespasiano gestas miro modo confudisse Videtur, ut parS earum rerum, quas Vespasiano addicit, Claudio attribuenda Sit.

Quod si recte conieci, certe Lycia (a. ad , Rhodus (a. Thracia (a. 63 vitae Claudii cap. 25 attribuendae sunt, de By-gantio et Samo licet dubitari. Causam, unde Suetonii error natus sit, certam afferre nequeo hoc moneo: uterque Suetonii locus incipit ab Achaiae statu mutato; an inde Suetonius aberrare potuerit, dubium relinquam. Ηoc tamen constat, non adeo huic loco 'esp. 83 fidem tribuendam ESSO, ut e. g. cum Treubero (Gesch. d. Lykier, p. 268 propter hoc unius Suetonii testimonium Lyciis a Nerone aut a Galba libertatem redditam esse putemUS. Ex eis verbis, quae modo feci, iam intellegitur fore, ut, si Tumebi (l. l. et Marquarditi (St. V. I', p. 313, p. 83, coniecturam supra dictam acciperemus scribentis: trachiam Ciliciam' pro et

67쪽

Thraciam, Ciliciam', non omnes huius loci difficultates solverentur. Sed per se quoque coniectura improbabilis est. Nam, quas causaS Marquardi affert, tres sunt: primum recte Thraciam iam ante Vespasiani regnum provinciam fuisse statuit; deinde Ciliciam, quae fit xceAc vocatur, iam circa annum 6 IIoa provinciam saetam esse. Sed ea Ciliciae pars, quae' etpet Zacet Vocatur, Una cum Commagene sub Vespasiano Antiocho

regi adempta est (Ios. belli. VII, T), Cilicia et Commagene voce:

et' coartatae et de Thracia separatae, coniunctae unum emciunt regnum Antiochi; atque est haec Suetonii Cilicia ea, quae erat regiae dicioniis usque ad id tempus; postremo Marquardi, cum a se non impetret, ut Eieronymum(ad Eus. l. l.) sibi ipsum contradicere duobusque locis de Thraeia provincia saeta narrare credat, non videt idem a so Suetonio

tribui; quem cum de Lycia subacta bis (Claud. 2b, Vesp. 8

diversis temporibuS narrare Velit, nonne hoc maiore iure meronymo tribui potest

Ηuc accedit, quod vox 'trachia', quam in uno meronymi codice extare Marquardi ipse concedit, nunquam reperitur apud Latinos Scriptores; nam, quem Solum locum affert Forcellinissex. tot. lat. s. v. trachia), is hoc verbum inusitatum esse apud

Latinos demonstrat; nam addit ipse Macrobius (T. Sat. XV, 23,

ut graecam Vocem: ἀpetvtetv explicet: quae trachia dicitur'. Traechia' vero 'Cilicia' nusquam reperitur.

Turnebi igitur Marquarditique coniectura reicienda videtur, cum per Se improbabilis sit neque omnes dissolvat dissicultates. Bithynia et Pontus. Bithynia testamento Nicomedis regis anno 68o id, Pontus anno 68sI6b Mithradate pulso provincia Romana lactae sunt. De reliquis huius provinciae partibus vide Marquardtium (St. V. I , p. 3as . In enarrandis civitatibus liberis Marquaret plane pendere videtur de Schoenemanno (de Bithynia et Ponto, prov. Rom., p. 2T-ss , qui hanc dissertationis partem non ita dili

68쪽

donum rege, expugnata a Prusia denuo extrueta mutato nomine

Prusias appellata est Str. l. l. p. b633. Eiusdem Cli mentio sit apud Livium (33, 3o, di es. Reissenborn v. h. l.).

Atque Polybius (18, al, b - Liv. 33, 3O, a) T. Quinctium

de Cianorum libertate ad Prusiam regem scribere in animo habere narrat. Nam Cius, antequam Philippus eam cepit, libera fuit(Reinach, Mithr. Eup. p. i): itaque cum Graeca urbs eSSet, T. Quinctius eius tutelam libenter suscepit. Ac quamquam aliunde notum non est, quid Prusias Romanis responderit, tamen probabile videtur eum precibus Romanorum obSecutum eSSe. Eandem sententiam causis non allatis heissenbora (ad Liv. l. c. laudat; quam causam Faber (quaest. Prop. I, p. 123 profert, ea parum probatur: nam, eum dicat: eum Prusiae regi omnino a nutu Romanorum pendenti vix profuturum fuisset, si Prusi ensibus libertatem detrectavisset', confundere videtur inter se

Prusiam I et II. Romani Prusiensibus, quia benevolo erga ipsos animo mi essent, libertatem dederunt seu reliquerunt (Str. XII, i, p. b6 3.

Quod Faber (l. l. p. 13, dicit, ex inseriptione (CIGr. 3T263 so

suspieari liberos fuisse Cianos, non intellego; eausas ipse non affert.2. Bygantium. Antequam Romani in Graeciam et Asiam transgresSi sunt,

liberi fuerunt Bygantini inomnisen, R. G. I', p. 6233. Sicut Rhodii, Romanorum partes secuti sunt in bellis adversus Philippum (Mommson, l. l. p. ioaj et Perseum sMommSen, l. l. p. 2653 gestis. Nam confundit inter se Tacitus (ann. XII, 62 Philippum regem et Pseudophilippum, eum dieat: '(Bygantini

orsi a foedere, quod nobiscum icerant, qua tempestate bellavimus adversus regem Macedonum, eui - Pseudophilippi vocabulum impositum: missas posthac copias in Antiochum, Persen, Aristonicum et piratico bello adiutum Antonium memorabantia' Nam et chronologica ratio obStat, ne Pseudopli ilippus nominetur

Nipperdem (ad h. l.) explicatio verbi: posthac' haud scio an artificiosior quam verior est - et Diodorus (s r. 32, 1 b, 63 plano

69쪽

contrariam rem narrat. Hoc foedus, a Tacito laudatum, inter Romanos et Bygantinos circa annum bbd/2oo metum est hostis propulsandi causa: itaque ob hanc rem Bygantini non recensentur inter populos foederatos (p. 53. Qualis suerit poena, quam Bygantini subierunt propter auxilium Andrisco missum (Diod. l. l.), non tradituri fortasse tum libertate privati Macedoniae provinciae adiecti sunt. Haec enim sunt Ciceronis verba (de prov. cons. i): 'mygantium)civitas libera et pro eximiis suis beneficiis a senatu et a populo Romano liberata'. Atque quamquam ita concludatur neceSSenon est, tamen ex voce: liberata' colligi licet, fuisse tempus, cum Dygantium libertato non uteretur. Ηaec sententia confirmatur alio Ciceronis loco 'err. Η, 2, im, quo illo Bygantii liberandi tamquam rei tum instantis necdum peractae mentionem lacit. Ηaec enim sunt Ciceronis verba: Retinete, retinete hominem bcit. Verrem) in civitate, iudices, parcite et conservate, ut sit, qui vobiscum res iudicet, qui in senatu sine ulla cupiditate de bello et pace sententiam ferat. Verum veniat sane, decernat bellum Cretensibus, liberet Bygantios, regem appellet Ptolomaeum'. Reliquae res, quas simul Verri decernendas proponit Cicero, tum nondum perlaetae erant. Nam Ptolomaeus rex, quamquam iam diu de eo agebatur MommSen, P. G. IU', p. 162), non ante annum 6sblbs rex appellatus est(Mommsen, l. l. p. 163); de Cretae rebus ipso anno 68alio in Senatu actum est inommSen, l. l. p. 8o . Quod si recte statuimus, iam non libera fuit Bygantium

cons. ij libertatem recuperaVit.

Libertatis testis est Plinius m. h. IV, 63; libertate eos a VespaSiano spoliatos esse tradit Suetonius (Vesp. 8J: de huius loci dubia fide iam supra verba feci m. bs-613. Dio Chrysostomus (or. 31, p. 62lI622 R.) Bygantinos inter liberos populos recenset; nihil certi emei licet ex Plinii epistulis

Septimius Severus, cum principatum Susciperet, libertate et iure civitatis privavit Bygantium (D. Cass. id, la: Herod. m,

lucida idem signisscare videntur. Disitired by Go le

70쪽

gantiis interventu suo iura vetusta restituit, quibus iratus suit SeVerus, quod Nigrum iuverant' ita interpretanda videntur, ut Perinthiorum potestati T. OaSs. l. l.) rurSuS eximerentur By-gantini; iura enim vetusta iuS civitatis, et Heth noλmxovN. CRSS. l. l.), etsi no1ietix δixetidi, qualia vocat Eesychius b. l. , esse videntur. De libertate nil praeterea Scimus.

3. Caelehedon libera' inlin. n. h. V, 1 23. meraclea Pontida. Eoracleotae liberi' Tol. 25, 2, 13; Str. XV, 3, p. b 2)

cRaetepol inΗΘ. III, p. b323. Neque tamen ob hoc foedus cum Herlabergio (Geseli. Gr. I, p. 3s33 et Rulinio A. d. R. R. Π, p. 1 o a. Ioiij habemus, cur Heracleam inter civitates foederatas,

Devicto Mithradate, quem secuti erant (FIII. VI, p. blbjΗeracleotae, cum Romanae dicionis fierent, nunquam libertatem ab eis perpetravere (Str. V, 3, p. bd2lbad; FΗG. III, p. bb83. Itaque in numero civitatium liberarum non est habenda Ηeraclea Pontica. d. Sinope. Lucullus Sinopen captam circa annum 68a io (Mommsen, R. G. UI', p. 6M liberam esse iussit opp. Mithr. 833, a Pharnace eXpugnatam Cn. Domitius iussu Caesaris anno TOTI Titerum cepit (App. Mithr. 12o); num urbs tum libertatem re

Strabo Π, 3, p. bd63 Sinopen colonos Romanos deductos eSSe narrat, coloniam eam vocat Plinius (n. h. VI, B: in nummis mead , h. n. p. adb) vocatur: O(olonim I( a) F(elix) S inops, Saepe addito Au(gusta). Aera urbis incipit ab anno Tossali

mead, l. L); quae cum certe Romana Sit - nam Nox: anno praemittitur - , anno ios ab Caesar coloniam eo deduxit; Augusti nomen urbi postea additum est.

Lucullus Amisum urbem captam FBG. VI, p. 55m libertate donavit (App. Mithr. 83) circa annum 68alio inommen,