장음표시 사용
101쪽
Id. t Carm. 0da 8. Vbi reprehenditur adolescens quida propter amores & voluptates ac negligentiam exercitationum corporis., Lydia,inquit, ite .per omnerre Deos Sibarini cur properas am indo Ferdere
Cur non seped'o, i verrany finem iactiti nobis expedito. Et Cicero conqueritur , quod cum omnia Gmnasia philo phi teneatu tamen discum, quam philosophii, audire malint 2 de cra: . Sed sanitati prodes h &bono corporis habitui, dc plurimu multiae commodat.Vnde, vegetius Balearium Insularum habitatores ita scribit exercuisse suos iactandis lapidibus, ut matres paruos filios nullum cibu D continge re si necti, nisi quem ex funda lapide percussisset. Importatur enim ita letha te vulnus euellit intera iam , ut i apidosis ocis coni li-ctuq habeatur, aut ut mons sit aliqui: defende diis alit collis, aut oppugnatione castellorum lapidibus sint
Septim id genus est NA T Ais o N is, cum primis a d ol escentibus nece ita rium: quia non, ut a nim alibus alii a natura est natandi usus datus ; sed disciplina percipitur euecvsu. Alexander quoq; Magnus, cum aliquando traiiciendum flumen esset cum exercitu: O me, inouit, deterrimum, qui nunquam natare didicerim. Et sane sepe exercit id hoc apericuli s homines liberat, ad audendum animosos reci dit. Nec semper pontibus flumen transiri potest: frequenter exc rotus natare cogiatur: sepe repentinis imbribus vel niuibus exundaret orietes solet. Sed & valetudini prodest Natatio: quia
in hac totum corpus mouetur di laborat: exinaniti tur salubri rema rd ores temperantur. Nec te Imme proverbio inutilis<upidus ille iudicatur. qui nec natare nouit, nec literas didicit. Plato in Gorgia ristoteles in Probl.Probi. I 2.9 I . Galen 6. I. ad GIamo me. 7.m exhodi. . πιάς δή aQ.Ponitu lib.3.cap.7.ramurI α ιιι.Iq.
102쪽
Octauum exercitationum & recreationum etenus PICTURAE, quae olim eo fuit in precio, ut in artium liberalium nradum reciperetur: in ea diligenter adolescentes exercerentiar: quia eruditione prae se fert magnam: commerca j quid habet cum oratoria & poetaca: Ideoq; taces poesis Sc cotra poesis loquens pictura appellatur. Magni praeterea ingeni j est, rerum &animal tu species mente sic concipere , ut penicillo exprimatur. Postremo ad Climata <adia munda Tabulis de
Nonum est M usICEs, quo de exercitio ante actum est in loco de Civitatis partibus. Aristotelcs quatuor docet olim in bene constituta Repub pueros suos ho. mines docuisse; literas,art em gymnasticam, Musicam, dc pingendi facultat ei lib. at. 8.ea . Eandem rc qili rit etiam Plato in libris de Repub. Ocle Legibus, cum, ut ad Astronomiam oculos, ita ad harmonicum morum au res e me fabricatas assirmat. sib. 7. de Repub. 3. CP7. de Legibus. Et sane plurimum prodest Musica recreationi honestae: reficit animos defatigatos: quemadmodum
onera portante Scum cantant, minus molestiam sentiunt: quia modulis & numerorum si auitate demul centum ab oneribus auocantur . quo nomine Olim
etiam in luctu tibias adhibitas fuisse nouimus. Arist. Sin.I9.Probi. I. Dcinde ad tuenda quoquc valetudine corporis robur exercitatio haec prodest. Unde a Spartanis diligenter adhibita. DIMtate Musica,
tosththegmatibiis Laconicis. Cum primis vero commodat literis operam dantibus: qui alpiritus attonitos viva ces reddit: excitat vires. animum deiectum erigit, studiorum taedium leuat ac lenit. risibi. Put7.Parricιus lib. 2.de Repub.xit 2. Et Lb. 2. de Regis Instit. tir. Is .Et Casus in Pol. t Lb.8.cV.3. Potiremum vero dc optimum recreationis genus
103쪽
TIONVM cum equalibus. deinde viris Doctis, in quibus depr/ hcn litur illud Ipoetae: Nunqua accedo, qu in ab ea a te ci octior. Colloquia enim & conti eratioties eiuscemodi honeltis imbuunt: in prauu inclinatos ad rectu reia ocant: faciunt, ut colloquia illa paulativa in pectora descendant,dc praecepti vim obtincant. Senec. ista. 9;. enim magnis nomini hiis ut alii iescamus, nec
eos nimium vereamur, praestant. Littius Decad. q. lib. l.
Praeterea autoritatem conciliant re opinionem bona:
quadQquid alis quilli; iudicatur, qudies sunt ij, qu
Tum conue initione delectatur Et,ut rrum ferro a lio acutum redditur. ad lapidem lapis contritus in inciri emittit. Is r. iu seis. ad Hebraeos γ'mil.is. Ceruus Ve-ncnum ex antris halitu sitio trahit & purgat. Bas. in I.
Psam. oc qui in Solem venit, licet non in i, o venerit. tame coloratur: dc qui inunguentaria taberna paulo sitiat diutius commorati, loci secum odorem ferui: ita qui cum bonis ac doctis vcrsantur ac colloquuntur, trahunt aliquid, quod etiani negligeribus prodest. S nec . Epist. Io0. Itaque recte a Theogni de dictum: cum bonis, sede, bibe, ede: a bonis enim viris bona disces. Et a Menandro φρῖς ὀρολῶν καυτος Coccηση cum prudentibus conuersans etiam ipset prudens euades. Et magni viri semper delectati sunt doctorum de sapientum conuersatione; Pericles, Anaxagorae; Alcibiades, Socratis; Scipio, Panetit; Alexander, Imperator Vlpia nidc Martiam: Francisc. I. Rex Galliae, qui in prandi js c camis semper ad colloquium viros doctos adhibuit. Γ t. in libet Gum principibus philosophadum Xenoρhou lib. I. Memorabilium. Lamprid. in Se ero. Mei antis lib. I 0. Heresbachius de educatione Principum.
cap. 3. Ut contra fugiendi sunt homines improbi. Vt enim picem qui tangit, ab ea contaminatur: ita quicum superbo communicat , eidem sinulis evadit.
Dracid. cap. I 3. Et quemadmodum lutum farinam,
acetum vinum cόrrumpitata mali homines bonos in-
104쪽
ficiunt & deprauant . in auhoeum. Itaque Charondas omni supplicio dignos co S mclica iiii, qui cum malis ac fac scerent. Diod. Sic. lib. ia Apud Cretenses acerbissi'-ma imprecatio iudicMailla fuit, omnibus votis expetere, Vt hi, quo S dctro ac rent, mala constetudine de-lcctarentur: quod hac imprecatione nullam ad excidi i messicaciorem putarent: sic statuerent, eum, qui in pratia lapsus semel sodalicia fuisset, amplius cmendare se &ad frugales reuerti mores non posse. AD
statur hoc evcmplum M. A moni j Triumuir i, que Curi mni familiaritas corrupit. Hic enim, quo magis ob nobilum sibi Antonium haberet, eum in potationes, scortationes, sumptus graues luxuriosos coniecit' adeo, Vt praeter aetatis rationem sexagies sestertium re-ri s a i te ni con fla rit. Pitu in vitii eius. N e c m i nu S ca H e n dum, ne in adulatores incidant: eosdem p rQ amicis Vei is ac sinceris habeant Perdiderunt hi Alexandrii Magnum. Sabε g. ib. 6. Ennead. . perdiderunt Agrippam, Iudaeorum regem Ioseph .lib. I9 7. perdiderunt Iulium Caesarem. Sues. perdiderunt Antonium Caracal
lam & plures alios. XVlutinus. Quemadmodum enim pardus odoris gratia allectas feras invadit atq; occidit:ita& adulatores blandiloquentia irretitos falli ut ac perdunt. Pl n us lib. 8.c I . Neque ulla in amicitiis peltas est maior, quam adulatio, blanditiae, assentatio.
Cicero in Dialogo de Amicitia.
Quo vero pacto ab amico vero adulator sit dignoscendus quia illud non, nisi calamitate aliqua accepta, Vident adolescentes maxime)docet Plutarchus aliquot notis, quarum I. est: quod ut te redines lignis innascuntur potissimum teneris & dulcibus: ita fere generosa, frugi, placida ingenia adulatorem recipiunt & alunt adhuc recentem. 2. Ut aurum quae mentiuntur & adulterina soni, fulgorem tantum di nitorem auri imitantur: ita adulatores sua nitatem ac venultatem amici exprimunt: semper hilares se praeber, nunquam
105쪽
Runqua resistunt. 3. Nec videntur, nec prosit clatur se adulari: no deprehenduntur circa culinam oberrare, aut Vnabra metiri. ut coenae tempus e Yploret: a It c bri
os quouis modo sese substernere sed picrunq: sunt sobrii: tu curiose agut:actionii volunt cilci: cIj arcanorum articipes: oiri nes Tragici sunt, non Satyrici, aut Comici Histriones amicoiu pei nasgcretcS.q. Ada latores ministerii; ultro sese offeriat, conanturq, shlmmo studio officiosi videri. s. Molles & faciles sunt ad
repraesentandos silmilitudi Ae eos, alios ad Oriuntur, tu in ingeniis tu in moribus: sed vari j interim,inconstan. tes,mutabiles sunt .Plma, eh in libro de drycrimine adula-poris eram ci.
Gr loco recreationes ac exercrtatrones
Δ D tempus quod attinet: est ludo utendum, sicut Te ur
somno & quietibus caeteris, clim grauibus&seriis exercit rebus est fuis factum. Cic. i. 0β e. Deinde in aestate poti- corporistis quam hyeme Aristoteles censet instituendas coris couem poris exercitationes esse: Quod tu calor naturalis languidus, ideoq; excitandus est. Ses. 2. Probi. 2I. Hippo crates magis frigus probat, hoc argumento: quod in aestate & autumno calor alias languidus magis exercitationib.illis minuitur.5b 3. de Diaeta. Galenus contra habendam rationem esse censet costitutionis corpo tum: Vt lcmperata in vere, frigida in calido, calida in frigido exercerantur.55.2 derasenda fant te, cap. . Mercur. Ib. . cap. II. Ante Vero cibum non poli plerique omnes, exercitationes esse instituenda sitatuunt: satum corpora sunt leuiora&ab excremetis magis libe-Ta. Deinde calor natiu' ita excitatur Sc praeparatu Fad concoctionem, quae impeditur, post cibum excretia-tιonibus sisceptis; Unde peccant hodie illi, qui illico a Libo sumpto Y et pilet ludo,vel ali js grauioribus ex er -
106쪽
ua D VAE ST. N O LITICAE.ci iis utuntur. Quemadmodum & non probanda illa es se videtur rario, quod ad vociferationem 3c Musica grati ac magnam nost cibum se homines conserui.
Vocis enim cxercitationem ieiuno Volunt eue ore
suscipiendam docti quod alias illa exasperatur, aspera
arteria e XLli 4ratur: vox denique corri impitur. Hφρο- crat. I b. de Diata, Flui. in libel de sanitate. Arsint. Se LII. Proia. 22. Mercur Pasi, lib. q. cap. II.
Vt vero temporis est ratio diliges eiusmodi in reb. habenda: ita de Modo quoq: cogitandum. Quemadmodum eni in in iocis ac fac et ijs, ita quoque exercitationibus S recreationi b. perad modii dissicile cst,modum ac decor ut eruare. Scurriliter saltauit Philippus Macedonum Rex. Cantauit inepte Caligula.Nero ridicule delectatus currus agitatione .Caligula Imperator sagittandi abusus peritia est, SabelI. lib.4 En inad. 7, 'Sucronius in P eroneo Callula. Et notum cst illud Poetae de Lauro pilae lusore, qui Primetus erat lorior, dum furuit aetas: P Lunepostq/rim desit ludere prima pila est Noe est, nullius existimationis somo. Martialis Lb. r. I Prammai m. Itaque Intemperantia erit cauenda: ratio habenda verecundiae; non nimis omnia profunde nda rati t Comittendum,ut voluptate elati in aliqua turpitudinem delabamur. Cic. I. O . Modus tertiandus in remissionibus ore aut odium studiorum ad ferat denegatae, aut otii consuetudinem miniae: moneatur puer, neqb id cupidc, ne quid improbe, ne quid impotenter faciat Franguntur citius, qua corriguntur, quae i ta p. t rum i nd ii me run t. Vu .ntis. b. I. cap . q. Fi n i s V e rodi terminus a stimandus sit dore, lasIitudine citra fatigationem, antistitu mutato, motu inaequali&inconcinno. cessus lib. I. Mercuriati, lib. . cap. I 2. Atque hinc Spartanorum exercitationes reprehendit Aristoteles: quod nimis eiIent grandes&vehementes: alia istis his rationibus. Quod eiuscemodi exerciti is corpo . xa languescant di. deformentur, frangantur deinde
107쪽
vires, tum augmentatio impediatur, postrem O rnoriit quae in-dmodum
sequatur immanitas & barbaries. Potit 7 cap. Ad locum postremo quod attinet, Volunt probati Locus Aiautores hunc esse apertum&tranquillum, ad Septen- carpora ex- trionem dc Orientem positum, libe u a labe regionis e venda. Vicinae: cum si nodi liint paludes stagna, lacus; de alia, quae valetudini nocent. quod liberum acrem non habent, corpora minus agilia reddunt. Vnde etiam deambulationes extra ciuitatem magis , quam in hac, .
Ιἰ Tiam huius in adolescentum educatione cura ge renda : quandoquidem recte hic illud ulla patur: Edibus inproprijs quid recte, vel secus fiat, videndii. Tlur. in libello descinui. Et caput sita diorum est bona Educatio, quae Diaetae pars est. Nec aliud a Di js Socrates petiit,qua vi intus pulcher essic cretur, extetiora ami ca essent interiorio. Plato in Pirutagora. Nec sine causa ab anti litis mos fuit ille seruatus, ut primis epistolae verbis ad ijcerent: Si vales, bene est; ego Valeo. Senec. Abro a. Ep p. a
Sit igitur in prieceptis hoc primum , ut in cibo de
potu tempcratia seruetur, Magna enim pars est libertatis bene moratus venter, dc contumeliae patiens Senec.in Epist. . Ia . Et victu S cultusque corporis ad Valetudinem sunt referendi & ad vires, non voluptatem c. a. V Ideoq; hic primum cauendum cibi, qui non esurientes denuo ad c dendum inuitant. N p. detiseuda Sanita: . vita n da d et iid e va rietas c temperantiam parit, gignit morbos: qibitalicita. iuatinus Ampurantiam, in
108쪽
Et dignum inc moria est, quod cie Alexadro M. sertur. C i enim huic a matre scrcula multa quotidie mitte. rcntair, & coqui&pistores: nihil his sibi opus e ste respondix meliores scie habere coqaosai Q agogo do
na vero ὀλιγαOpe ,tenue pra diu Plut . in ira eius. Tu declinanda novitas ac peregrinitas: si quide insolitis corpora abi jciutur: mutata temperie qualitas alteratur .morbi inde Vari jori titur. V nde a cucumere, nardis medicis, dc peregrinis cibis a lijs Romani vel cres abstinuerunt. Plut lib. 3. Probi. couuiuat. Prob. 9. Nihil Vero perniciosius aut turpius nam ia ingestione Sc ingurgita - tione ciborum: nec quicqua magis de fucinat homine se literarum, quam Stomachi sui mensuram non noste-Seuecam I f9f. Et hac re nol1 solum ventriculus lae- editur, Impeditur somn': capitis grauedo oritur, nasci- tur Oris grave oletia, verum anum otia&ingenii subtilitas impeditur: quandoquide plenus veni cr λεγHον νοον ου τι.ύει subtile ingenium non parit. Senec. in Epis. IS. Auic. Iractu ἰ. cap. 35. Itaq in Persarum legibus Ahaec erat, ut pueri continentis essent ventris ac potus. Xenophon Ab. I .padiae cyri Apud Spartanos Ephori decimo quot die pueros inspiciebat,& deprehensos inol liores ac pi'Niores puniebant. Plup. in I curgo, cIc. s.
109쪽
Ad potum porro quod attinet, nec csse minime est, sepuω de Ebrielmus in comodis Inc agere. Oritur inde ieco- Τ id fris habitus vitiosiis, unde hydrops: destructio bonae sim conititutionis cerebri unde phrenitis, epilapsia, apo plexia, p tralysis, neruorum imbecillitas: v nil e capitis S membrorum tremor: repentina denique dc subita
de Plato usq; ad te talis annum is . pueros bibere vina noluit, quod exuti maret non oportere ignem igni HI corpuSatque antinum iii ggerere, antequam viri facti laborcs subra cinciperent. d. de Legibus. Nec soli nn re die de mulieribus dicitur, eas qupe Viniustam immoderare appetunt,& virtutibus inane claudere,& aperire delictis: verum in aliis quoq; locum haber. Neq; quicquam ebrietas est aliud, quam volantaria inIa
Tertio, in 1 anitatis & valetudinis cura. quietis&ς mai quoquc ratio habenda.Somnus enim multus ne- quc Losporibu S, neque animis, neque rebus gerendis a natura cit aptas: iacmo qui dormit, ullius est preciuni h lo magis, quam qui non vivit. Itaq; Sapientiae curam gerens plurimo dempore Vigilat: tantu somnica Pit, quantum ad 1anitat cm pertinere potest .Platu Lb. I. M lege. Maxime vero qui aliquando tuturistini magistratus, politici ad somnii te febre uela IalsuefactCnt: . . quod tales dum noctu vigilant, icrrori si int improbis tum hostibus, tum ciuibus an ad intrationedc precio apud bonos: utiles ubi jplis: fructuosi toti ciuitati. Plato
Et, ut non somno longo indulgendia: ita nocturn et vigiliae lucubratio es iugiendae: cu oculo mundi, nostri equoque oculi claudendi: iugie da vita lucernaria: declina iacium illud vitium, quo multi lucis & noctis offula peruertunt: atq; ita sint inorbos mortemq;prinprope la accessunt: no Deciosiores illis colores habent, qui in- ualetudine diuturna Prcinuntur. 5enec. biol. 3.
110쪽
ST. POLITICAE In his porro omnibus superstitio vita da est; propterea quod, qui nimis sunt o utar lj, naturam reddunt nanolentam, dc inde valetudine dubiam ac pericu lo iam, tum qua ii vitam hanc edormiunt: & si, vel latu quod aiunt)via quem praescriptum excesserint; in magnos morbos incidunt: postremo ad obeunda nego-cla per tota vitam inepti sunt,&quasi in umbra de gut: dum didicer ut semel ad certos articulos & numeros vivere. Diato7. Gleg. 'lui. in libesio de au. tate c-bruanda.
Vein admoduea, quae sunt allata superiora prorix ima in Quae itione, ad praeceptoris dc paedagogi boni ac prudentis officium pertinent: ita discipulorueli . frugi obedientes sese in ijs exhibere, quae ab ipsis
proponuntur: praebere sese dociles. Quemadmodi uri enim hominis ortus ex Vtroque gignent su confertur,&frustra sparseris semina, nisi ill i premol itu fouerit suletis: ita institutio coalesere nequit, nisi sociata tradentis accipientisque concordia. suim P a. Et debent discipuli praeceptores suos non m in s. quam
ipsa studia amare,&credere parcnte S lio,c . . , II 6 Qui dem corporum, sed mentium. Multum hic Picta: confert studio. Nam ita Sc libenter audi cnt, ex dici i rc dent, dc esse similes cocta piscent; in ipsos deniqIecc tus Scholarum laeti atque alacre S conuenient: emcndati non irascentur: laudati gaudebunt: ut sint carissimi stud io mereb Untur. Idem. Ita Achilles, Graecorti fortissita uis, Phoenicem Praeceptorem suum coluit & amauit,®ni siti dimidium detulit. mmejus Iliad.9. Criton, Atheniensis Philosophus, summo in prccio Socratem habuit: accusarum defendit: omnia ad vita necessaria suppeditavit. St.