장음표시 사용
111쪽
temperauit silio ut tamen rationem eorum, quq facere
iubebatur, quaerebat. Plus archin ue am endis Poesis..
cur inparti bus cur agendum' Et unde istae oriantur'
Sum hic locus insignem omnibus in causarum' generibus habet: cum in Deliberativo, quinam.
admitte di in ciuium numerum, aut ab hoc ex clii dendi, conlulatur: inucit igMur, quodnam ciuium sit munus & officium: de eorundem cum praemi j S, tum poenis desideratur. Neque enim maior in Vrbe, seu diuitate aliqua, frequentiae ciuium, quam nobilitatis aue probitatis ratio habenda. Et apud Herodotum lauia dantur ab Historicis AEgyptii, qui pacis in templo onmium ciuium no a ina publicis conscripta in tabulis, ac suspensa habuerunt: celebrantur Atheniensesqui1uas ιμαγινσεις & excussiones ciuium obseruarunt, quinam veri ac legitimi, an adulterini ellent. Comisimendatur hocm Augusto Caesare, quod in iure ciuitatis dando parcillimus extiterit Liuiae quoq;Vxori sinae, pro quociam intercedendi, responderit: ferre sese facilius polse,Vt paucitate ciuium risco aliquid detrahatur, quam multitii duae Romanae ciuitatis honos vulissetur. MOIIOrabile deniq. est quod de Venetis Sabel ricus scribit, eoScum in codenda urbe occupati es, et, ct multi confluerent: neminem admisisse vel seruilis fortunae, Vel famae parunt coiit dae, ne nascente esui
late polluere Ri. In Demonitra hi hio deinde valet, qua-do bonorum ciuium virtutes collauda radae, vi supcra
da improborum vitia 1ant. In iudiciali denique prodest, quoties hi accusandi, illi defendendi: occurrendum i S, qui cui iam nomine & ti .ulo in Iolenter ad petulantiam, contemptu aliorum, omnis generio scele-
112쪽
ra abutuntur, aut etiam pro ciuibus falso sese geriti t. Quin& priuatim idem plurimum commodat; qua doquidem nemo reperitur, qui αδπλις & nullius Re publicae ciuis esse cupiat: ut ita res rationesque suas cunctas quisque instituat, quo charus sit ciuis, laredetur colat ur,dil igatur, non odio laboret Ec inuidia: aursit natura quidem ciuis,voluntate vero hostis; semper memor illius definitionis, quae in Vatiniana orationet legitur: Ciuis est, qui patriam suam dilio it,ac bonos Omnes saluos &incolumes desiderat. Et quidem ad partes seu ordines urbis alicui quod attinet: necessarium omnino est, ut hi cognoscantur; quod pro quantitate &numero, qualitat c deinde&moribus ciuium Respub omnis constituenda, conseruanda, augenda amplificanda Secussi fiat, leges seni ordo institui,urbis negocia tractari, bella geri, hostes propulsari non possunt. Aristoteles Politic. 3. OE. 2. O e .ia. Et dissicile factit HippodamusMilesius existimauit, ut colluuio quaedam nominum, unis manibus collecta quiete degat: nisi dii tinguatur. Natr. cius de
Reptab. lib. 6.tit. I. Quia vcre ciuitatis origo est χρεια, usus ac necessitas vitae: haec propterea instituta,Vt mutua communicatione 1c sic homines Iuvent, & e diuersis muneribus in unam qitandam harmoniam conspirent. P o2. de Kepub. Hinc tanquam ex fonte, manarunt partes & rdine sciuuim vari j apud Varias nationes. In diuiseptem
genera suos distribuerunt: unum Philosophorum, quia bonisi opere immunes& piaestantissimi sunt habiti:
secundum agricolarum: tertium pallorum& Venatorum: quartum opificum: quintum militum: sextii mephororum & praesidum. postremum consillariorum ecastellarum regiorum. Strabo Lb. II. AEgyptii lepleta habuerunt ordines: quorum pruna, suit ioccrdotiatris alter pugnatorum; tertius boum pastωrum; Martias subulcorum, quintus ruiticorum se, tu Simerpret Uma PQstremus Subcrnatorum naualium. Hilrodorus lib. 2. Arabea
113쪽
Arabes trifariam partiti sunt Rempublicam; in sacer dot e,, agricola S di milites. Diodorus lib.o. cas. Io. Galli,
Iulii Caesaris tempore, diuisi omnes in duo merui genera; Druidum S equitum: quorum illi rebus diuinis Rc religioni opcram etabant uti bellis gerendis districti tenebantur. Iutius Cria lib. o. Apud Athenienses tres fuerunt gradus: primus nobilium&do strini deditorum es maeκίδων: alter illorum, qui b agri erant assi gnati stertius plebis Jc artificum. Diodorus lib.I. cap. 2. Plutar. h. iuωιιὰ Thaesei. Et inter hos illud erat diseri men; quod primi, nobiles scilicet re docti, dignitate, secundi dc milites usu; postremi, opifices, Martifices,
multitudine praestarent in diuitate. Plusa 6.ibid. Sio nius de Repub, Athen. lib. 2.cap. 2. Romani tre S quoq; oris dines ciuitatis constituerunt ;Vnum Senatorum; alterum equestrein tertium plebeium. Liuius lib. I. a condi πrbe.Totide in conitituit ordines& Plato, sed diuerasa ratione: agricolarum, Opificum, mercatorum , qui caeteris ciuibus, Veluti horum ministri, ad vitam necessaria compararent; alter militum, qui
ciuitatem tuerentur: tertius custodum, quorum autoritate & consilio res tum pacis,tum belli tempore ge- Terentur. Id. a. de hi ub. Aristoteles sex ad ciuitate e L sene celsarios ordines contendit; secundum res, quae necessario in urbe requiruntur: dcconstituit agricolas primum se ii glebae addictos, dc pastores, propter victum e cunctio opifices, propter instrum et avaria: tertio milites, propter arma: quarto diuites, propter pecuniam: quinto sacerdotales, propter rerum diuina Tum procurationem: postremo iudices &Senctores propter iudicationes&consultationeS. Politic.7.cap.9. Et hos ordines qui non obseruat: non primum 4ni maduertit, confusione& perturbatione nihil aspecta foedius ac deformius csse. Non attendit deinde id, quod Veteres assi rinarunt, in tota rerum uniuersitate nihil ma ius ac melius reperiri,qaam quod certo ordine materiae quaeque discretae, inque suis collocatae si .
114쪽
dibus sunt. Non tertio perpendit, eos, qui ciues Omnes sic aequa re coRantur omnibus, ut nihil primum in ciuitat c, nihil poliremum, nihil medii ini sit: perinde sece-
Tordines ac partes ciuitatis cognitu & utiles &necessariae sulti ta e :llud prodeot nosse,quinam
in ciuium numerum a dr ricauit aut reiiciendi lint. Et quide ad peregrinos quodiat anet, quos A lbino, non nulli vocant, quasi alibi na tos; Spartani est . clueb nc- luerunt, ne in urbcm irrepende F, si nihil introducerent . diuitiarum amor cm ac luidia .n3,lii λ:.nt,mollitiem,VI-tia alia. Xenophon de Spar ana Repos. P Iutarc s in Lac
niti, institutis ct in Vita I cui P. Apud Acne tuense, illi solum Athenienses habcbantur: qui ex duobus nati Atheniensibus ellent. Dimarehuου ui Dericis. Et propter morum dili militudinem contrariaque midia, graui bus inter se factionibus, peregrinis admi Iis, laborat. Testis Syracusana Respuis. Dιιd Lib. H. Testis Londiis
ne usiis ciuitas. PODaorus lib. 17.Testis urbs Buda. Eon ianituli 4.Decad.3. Unde & conuersioncs Iaepe Rerum pub nascuntii rori LFoli:.s.c. 3. Etiam elati qui sunt ac superbi,assueti bellis, facile mansuetos opprimul: qui mali dc molles; alios coi rumpunt.Id.Γι I xῖ- -I. Secundo, habendi ratio generis, ortus, familiae: no- thi ac Spuri j ciues fieri non poterant. Et Hebraei ex 'mandato D o M I N I Spurios in curitatem non recipi in bant ad decimam usque progeni cm. Dctit. 2ycv. Esl que in
115쪽
DE V B. Asc. PARTIBVS. rorque in promptu ratio: quia bene constituta in Re oub. propterea instituta matrimonia f.rnt, ut certa proles nascatur. Deinde ciuitas est societas ta tirum liberora hominum. Tum & exempla illa nocent plurimum: la tam non modo sene. iram, ted etiam portam aperiunt ad libidines&scortationes. Huc accedit, quoa illegitimo thoro incertoq; patre prognati: pler unq; turbu-l enti, ali jsq; deteriores sciat propter mala principia de institutionem minus diligent m. Postremo, sisse iri is& nothis haereditas recte negatur ec saccestio: multo magis deneganda his ciuitas videtur. yioz. Potnic. . cap. 6 ct in hunc Casus. Tertio beneficiorum aut maleficiora habita quoq; ratio est: &Istae litis Moses praecepit, ne Arnmonitas aut Moabitas in ciuitatem stam admitterent, ne qui dem decimam in progeniem: coquod non sappedita csent illis cibum & potum, cu ex Aegypto progressi es.sent. Admiserim i contra Ae 'pi los,memores beneficiorum, quod aliquando in Ac gypto peregrinati ei-
Quarto, sunt qui inter ciues non csse numerandos censent opifices. Fuerunt in ea scia etia Paleas oc Dio phantus. Secutus horum opinionem est Epidamus, sed
inepte,male,inique. Id quod his monstrari rationibus potest. Quia primum e tum opifices liberi tant. De in .d e, sublatis opificibus, ad paucitate ciuitas redigitur.
Tertio, iniquum est, excludere eos velle, qui maxima onera Reipub. portant. Quarto non minus bene merentur de ciuitate, quam milites, qui non excludutiar. Postremo inter partes ciuitatis numerati ante opifices fueriit, de Platonis&allorii sententia. Nec hic ob stat Aristotelis autoritas, qui It.3.c. b. optimam Re pub. non facere ciues opifices affirmat. Loquitur. n.ille de sordidis&illiberalib. &mercenarijs, qui in ex- ci ementis ciuitatis versantur, &proximi serui, habe tuta dc loq latur maxime de Aristocratia, non reliquis Rerumpiab.fortuis. Iris.Polu.Doycvs.
116쪽
Sed non negligendae facultates sunt & opes: igeo lihomae census fuit ratio habita: & optima lege iudicabatur ciuis factus, qui domicilium, qui tribum, qui honorum potestatem esset adeptus. Sigoniis de antiquo iure ciuium Roman. lib. I. c. I. Et mendici atq; supra modum pauperes nil videtur in ciuitate ferendi, aut huius iure donandi: si quide rationi dissiculter obediti t. Polit. .c. I. Sunt plerunque leues & petulantes. Idem ibid. Et lex est Platonis: Nemo nostra in ciuitate mendicus esto: quisquis id tentaverit demiserabilibus precibus stipem victumq; collegerit, eu praefecti e foro, aediles tota urbe, agroru praefecti tota regione ex terminent. ob. D. de Leg. Rationes istae sunt: quia miserabilis & commiseratione dignus non is, qui fame aut siti laborat, aut tale u d patitur, sed is qui virtute praeditus, in miserijs& calamitatibus per aliquam occasionem versatur. mim. Deinde, qui e diuite pauperest temere factus&bona sua diuendit, nulla amplius
ciuitatis pars est, non mercator, no opifex, non miles, sed tantum pauper Jc egenus vocatur. Idem lib. 8.de Repus. Tcrtio, bonorum talis decoctor, quemadmodum
fucus in foro nascens, exanimis est morbus ala in dq-mo sua nascitur veluti morbus Reipublicae: perniciosus si bi & toti ciuitati est . Ibidem. Quarto, inde in ea ci . uitate, in qua mendici cospiciuntur multi, multi quo que reperintvr fures, latibula quaeretes,& βαλα ιο τομοι, sectores crumenarum, sacrilegi, aliorum scelerum artifices. Ibidem. Et hoc obseruandum diligenter est propter medicos, dissolutos, prodigos de vagabun dos, qui nusquam & tamen VbIq, manent: non laborant, & tamen manducant. Non enim Philosophi de
illis loquuntur, qui Orpha ni, qui decrepiti, qui egroti, qui infortunati Sc exules,& propterea commiseratio ne digni. Pori remo, etiam serui apud plerasq; nationes ex alisbo sunt ciuitim exempti: propterea quod tales deformare Rempub. videntur. Quanquam hanc sententi quidam
117쪽
primum uirimum animal l nitar pecu cgantis sit hominis. Deinde in humano quoque corpore membra reperIantur nonnulla,ita pudenda, Ut nemo verecunde ea nominare aut reuelare debeat: nec tamen propterea corporis esse membra desinant. M-ἀnus M. 3. da Repub. cap. 8.
nere in urbe possint aut debeant λς Equitur de illis ut agatur, qui ciuium numero &M loco habendi, urbis agnoscendi partes sunt: ubi breuitati studendum Sc offendendum erit, quare cum literat illim illi te rati sint in ciuium album coferendi ς Put Jc reprehensionibus occurratur commendentur iliali, qui Rebus ublicis, & ornamento & emolumento su nt: etiamsi a nonnullis vix quintae, quod aiunt, classia ei se iudicentur. Et quidem ad facultates superiores quod attinet; τ .his; sunt in Republica necessaria. Primo Theologi, sacro - 'rum pietatis & religionis antistites, cuius praecipua cura in Republica est suscipie da. PLuor .cis . ub. jafinis vitae nostrae primarius, Sc meta, ad quam collimandum, DRI cultus & honos est. DIMO . de Mib. Reipublicae fundamentum ac propugnaculum religio Idem 4. de Repub. Uera sapientia ac , irtus, DEI cognitio: inscitia contra ac improbitas summa, Ignora-DO.Idem in Theoeto. Fundamentum legum & virtutum Omi: tum D E I metus & cognitio. Cic. et deleg s.ct in ramone pro Plancio. Fons felicitatis publicae. Unde illud Siba ratis oraculum redditum: Sem r erisfelix, enerans gens numina Diuum, Donec ptus superio fueris νenerata virum luem . Intima Ieditiosum sibiEroelia surgenν. . U
118쪽
Arhensem I b. I 1.cap. 6. Et Romani non numero Hispanos, non robore Gallos, non calliditate Poenos, non artibus Graecos, non denique hoc ipso huius gentis ac
terrae domestico natiuoq; sensu, Italos ipsos, ac Lati nos, sod pietate & religione atque hac gna fa pientia, quod Deorum immortalium numine omni regi gubernariq perspexerunt, omnes gentes ac nationes su- Perarunt. Cic. de .aruspicum restonsis. Privatim fluo treligio plurimum comodat: quia minus illis insidis struuntur, qui ob pietatis & religionis studium D EvM defensorem habent.Arsot.2. Rhetor.de considentia Ne Piella sine DEo mens bona esse potest. Senecit in Epis. I. ad Lucinitim. Quod in naui est gubernaxor, in curru auriga,in choro chora s,lex in ciuitate, dux in exercitu. id DEvs in mundo est. Arso .intib. de Mundo. Et facilius urbs condi potest sine solo, quam ciuitas coire aut constiare opinione penitus de dijs sublata. Plutam
chus acuersm Colote . itaq; legimus tra ias lata esse & mutata vastata regna & imperia propter unicum con temptum religionis. Deut. 28. Et hic idem contemptus conr emptum magistratu S parit. Γίrto 4. de Repub. Et ingentis poeme loco Propheta minatur, fore, ut multi in Isra et dies abs iiDEovcro, absq, lacerdote,absq; do in ore, abs' lege abeant. Ilaratip. 2.c. H. A eschines quΟ-que, in oratione de falsa legatione, audie dos eos esse monet; qui patriis de ritibus docere alios cupiunt. Et Iure constriti ac legcs de sacro lanctis Ecclesijs & earundie priuilegiis, d e Episcopis 3c clericis pri clara multa habent. ou A I. t. 2., 3. Hinc quoq; Galli comendatur a Caesare, quod iuuentutem prius de his docerent, quae ad religionem facerent: deinde quae prodellent ad Rempti , capessendam .l b. 6. comment. debet Galil-ο. L ludanturii omani qui singulis annis aliquot principum filios Hetruscis tradiderunt in disciplinam, ut sacra disccrent ante. omnia, negotiorum in Urbe post directores futuri. Et primas 1emper in deliberationibus reli gioni tribuerant cular. MaA .lib. i.
119쪽
Possinterpretes religionis, ad antistites egum Iu- ri cons.
reconsillios ut veniatur, necesse est. Videtur hos irri- ς-- probare Plato,cum tib a stita. r. turpe cile docet, &magnum a rgiuuentum imperii iae, in ca s a n gustias a d - duci, ut cogantur via iure Piodam aduectitio&mutuato ab alais propria uiris penuria. Indicii, id cmesse affirmat male constitii ix Reiprib simulti Iurc consulti in ea inuenia iuur IM. Oui totum tempus vitae in iΟ-TO & controueritis ceristimant. Ibidem. Et multi no si ne iure quidem sed tamen Iure consultis vivere volsit: quod de Ungaris refert Uisesai.7. de causis corrupta Arum artium. Et Cuspianus, Frid c rictura I II. Iure consultos mediocriter diti xime refert: quod diceret, Iuris aequitatem ab illis inuerti,scedati tollitiam. Quod tamen non de Iure consultis veris, sed fori intinnabulis& rabulis intes ligendum, qui aliquot iuris formulis memoria mandatis dominari in foro conantur, clie-tulos suos eruscant dc exhauriunt, du lites serum & alunt, non tollunt. Iure consulti veri iuris sacerdotes merito appes tantur. Iustitiam namque colunt: boni acqui profitentur notitiam: aequum ab iniquo sci a ratilicitum ab illicito discernunt: Donos non solum metri Poenarum, Verum etiam primi orum exhortatione enficere cupiunt; philosophiam veram, non simulatam se tantur. i. Diges.tis .i. Similes sunt Scholarum magi
stris, qui discipulis suis literas quasdam priae scribunt,
quas ipsi exprimant. Plato in Protagora. Vnde horum domus Cicero ciuitatis oracula vocat. Ad Iure consultos enim olim sic veteres adibant, ut non solum de omni iure ciuili, verum etiam de omnio ilicio de negotio referretur. 3. de Orar. . Et sine Iure consultis re
Ete Aristoteles affirmat, diuitatem recte feliciterque habitari non posse: propterea quod de commodis de
iustis iudicium reddendum Iureconsultis. Potir. I. V. S. Ac sane, sicut morbi corporum medicorum intientis curantur : ita immanitas animorum legumlatorii ex .eterminatur prudentia. Demosta. Orapione a. com Ar
120쪽
sngitonem.Leges sunt Remina publicarum vincula. ua
ro. I. deIegibus. Fundamenta libertatis. Ciceropro cruentio. Uitae humanaevolatia. Cassiodorus lib. . variarum. Veluti muri magistratuum contra vulgi importunita- Iem. Leo Imperator ινι prooemιo Consitur. nouesi. Non excludendi oc exterminandi e ciuitate Iureconsulti eri int, qui legum custodes& interpretes. Atque hane ob causam Plato annum agens 86. iuris ciuilis peritia sibi acquisiuit. Valer. Max lib. 8. cap. 7. Alexander Se Uerus imperator sine Iure consultis magnum aliquid non decreuit. Pontanim de magnanimitate. . Iustinianus Tribonianum, Theophilum, Dorotheum amauit dccoluit Cussinianus Ad Medicos quod attinet, inuenti sunt quida, qui his non usque adeo honorem magnum tribuet ut aut locum concesserunt in urbe. De Graecis quaeritur Cato, qu od om n ia co r ru mpa n t R om at m a x im e c una G rq cos med icos eo mittunt. Plin. libro. 29. cap. I. Et ibidem. Esculapii templum fuit extra urbem extructiim, Ut inde colligeretur, necessitate, non voluntate aliquid Medicinae Romanos tribuere. Plinitis eodem in loco Ac notum illud Adriani Imperatoris: qui in oriturus dixit, Multorum medicorum turba me perdidit. Dion in Adriano. Ac sentit ita Plato, profligatae&turpis educationis, rostitutae disciplinae in Repub. argumetu esse, si cuiusuis ordinis homines medicorum opera indigeant. Absurdum idem esse conicia dit, homines medicorum auxilio opus habere, non Vulnerum fanandorum , aut popularium latum morborum causa, via aeris in temperie pro anni constitutione nascutur: sed illorum morborum gratia, qui Apter desidiam de dissolutum victum oriuntur. 3.de Repub. Sed Vt no male hoc a Platone adfertur: ita non Medicorum interim autoritatem elevat. A D E o enim est omnis medela: altissimus de terra medicinam, medicum creauit. Ecclesiast. 78. Scriptura eadem medicum honorare iubet Propter nec estitatem. Ibid. Affectionibus enim varijs