장음표시 사용
131쪽
DE VI R. ALIC. PARTIBVS. H7pulum ciuitatis d tui sit in maiores Zc minor es.Vt a itera Pars consilio, altera armis Rempublicam defenderet. Macrobius libro primo cap. 12. Et naturae lege sapicia ia& potentia excellens in id e tedunt, semperque lita duo coniuncta in Repub. requiruntur. Plato Irist. 6. Et alis ter alterius semper eget auxilio, & ta militaris res le Iibus in tuto eli collocata, quam ipta leges armorum seruatae praesidio 1unt Iuato Epist. 7. Et parum per se tu tuta semper probita s suit. Sallustius in tibello Iugurthin o. Hinc illud: Militibus & pecunia omnia superantur.
Jar lib. 2. de bello Gallico. Milites tam sunt necessarii, quam denari j. Dion Lb. 13. Romani quoq; nulla realia orbem terrarum siubegisse videtur, nisii armoru exercitio & disciplina castroru . Neq; enim aduersus Gallorum multitudinem paucitas Romana valuisset: aut aduersus Germanorum proceritare breuitas: aut ad uerius A f rorum dolos & Graecorum artes ac prudeH-tiam mili apud eo iiis armorum & exercitia militaria quotidie luissent. Vegetitis de re militari, lib. I. cap. I. Et quid vcrbis hic opus est8 Deus ipse exercituum Domi-rius vocatur. Et idem de Cyro affirmat: Apprehendi dexteram eius, ut subi jciam ante faciem eius gentes
Me. s. Ab hoc animati & armati sunt Iosia, Ge-
deon Samson, Dauid & alij. Iubentur milites non arma albiicere, sed si ijs stipendiis contenti esse. Lιιe. 3. Ut male videamur cotra milites illa obi jci, quae abusa tantum indicant, plerumq; inopes ac homines vagos militiam sponte sumere. Cornes. Tacit. . Annalium. Ciuitat hi in mala exoptarer quemadmodum Medici nolint suos amicos commode valere. Phaemon Comicre Totam denique disciplinam militarem non nisi in hominum pernicie occupatam esse: bellum nihil aliud, quam coinune multoru homicidium ac latrocinium: milites ii ipendiarios & in Reipub. exitiu armatos lastrone S. cornelius . rima de arte militari,cap 79. Quemadmodii vero milites non omnibu, placent: Mercatores ita nec apud cunctos bene &como de Mercatores au-
132쪽
- diunt. Est utique illud Scripturae notum: Duae species Moram. disti ciles Spericulosae: dissicile exuitur negotians' negligentia seu deceptione:& no iustificabitur caupo a peccatis labiorum Ece&1. 26 Et inter medium em- ptionis ac venditionis peccans angustiabitur. Ib. d.c. 27. Stadiis octaginta amari remota commenda tur ciuiis cta S. minus probatur litus maritimus: eo quod faciat, Vr commerciorum copia ac licetia bonis moribus noceat, c iue di filuant deliciis, quae importantur. Plato . de Phoenices arguuntur a Cicerone, qui primi mercatorcs Graeciam impleuertit auaritia & inexple 'bili cupiditate. 7 nuinis ex3. Cicer. de Re'ιblica. Idem Cicero Grd idos eos vocat, qui mercantur a mercato in . Iibus, quo dilatim vendant me q. quicquam tales proficia ni, nisi admodum mentiantur, lib. I. 9sscisr. Mercaturam sordidam esse iudicanda censet si tenuis extu crit. Ibidem. Sunt ali j. qui Germanorum hoc institu-t m probant, quod vinum ad se importari non fuerint palli: eo cinod arbitraretur ea re ad labores perferen dos emollescere homines& ef eminari. uentinus lib. 1.Annal. Boiori/m Cornelius quoque Agrippa, ut alia taxat, ita quoqrie Mercatores perifringit: quod merces inuehant damno las, & quae ob raritatem vel delicias a mulieribus & pueris appetuntur: quae ad nullam vitae faciunt necessitatem , sed tantum ad luxum, ad pompam, ad faciam, ad ludum ad mollitiem, ad vo- JIuptatem: quod in mensa pecunia quotanni Sprouinci as & regua spoliant, quod bonos mores Vitiis pereor mi in t roductis corrumpunt:&denique subla to patrio ritu semper externis δc nouis rebus studentes. perditi sinis implicant consuetudinibus. De Mercatuiara, cap. 72.
Verum sunt deabusii ista intelligenda omnia: non mercaturam ipsam damnant: no mercatores esse mi-hus utiles&ne cellarios euincunt. D E v sipse state rana iustam, aequa pondera, modum iustum. scxtarium ivntium requirit: ne sotiationes ergo probat, qui S
133쪽
ne circuivit e niamus fratrem in nestorio, vindex ipse hac de re futurus Cic ero magnam & copiosam,multa undique apportantem multis sine vanitate, laudat ac prob. it. I. R . Est apud Platonem insignis mercaturae diuitio:cum una illorum costituitiir, qui Mendunt, q-lae ipsi emerunt,e 'τοπω, ικη altera, quae a lena opera mutati dista hit, με criητικη Et haec rursus duplex: cauponaria Non Λικη, quae m urbe fit, distractio:vel mercatura proprie quae ex alia urbe in aliam emptione 3c venditione rerum occia natur. Ptan
Soobista. Hinc quoque mercatores diu in gutitur. quod alij sunt proprie caupones, καπηAρι qui in Urbe, in qua emerunt aliquid, illicovendunt: alii mercatores proprie ἔμυροι, qui undiq per ciuitates commeant. P&ro a. de Leρ.ιb Aristoteles quoque, cum de ratione acquirendae pectiniae agit, qua tuor huius spccies constituit: mercaturam, foeneratoriam, mercenariam, &mixtam seu metallicam. Polo cap. 7. Et negotiatori-bris immuni tat es maximas A levand er Seuerus co cessit, numerum 3c tributumatiri lustralis dedit. Lampri-Huε nei κ.ra, Sunt praeterea de emptionibus ac vendit lonibus apud Iure consultos praeclara multa. Insiit. 3. ix Σ3. Ds . i. I b. Z tu. 2 . Codicis Lb. . rit. 38. Uyue ias . De nundinis & mercatoribus tit. 6o. De commer
c ijstix. 63. Neque id iniuria. Si enim ciuitatis origo est necessitas, ut est . communicationem haec requirit in
dando & accipiendo positam, commercia libera quis ex legibus flagitat. P οχ. δε Ἀρub. Et quia iid omni
134쪽
in Republica, veluti pedes in corpore humario, qui re aliquis necessaria transferunt. Gregorius Tolu,nm . de Repub. cap. 7. Accedunt huc & aliae utilitates: quod ex mercatura amiciti contrahuntur cum Regibus, Principibus, Rebuspublicis. Deinde communio grati S in siluitur. Poterat D Evs Opt. Max. uni cuilibet regioni omnes fructus dare : verum si una alterius fructu non indigeret, communionem cum altera non habe Tet: per communionem vero gratiae sibi simul coniu-guntur regiones, quae longe adias diu sunt. G regorius homilia Io. Εet echielem. Simanca de R. ub. lib. Q. c. 28. Tum ex negotiationibus varijs multarum & ma ximarum rerum usu S atque experientia paratur. Plutarchus invita Solonis. Et celebres multae emporijsat cive mercimoniis urbes factae sunt: Corinthus, Chrysopolis, Xenophon. Lugdunum, Bon ius Lb. 4. Decad. I. Delus, Straόθίιs I . Iulinum, cram res in Vandatia Lb. 2.c33. Fraco furtum ad Moenum a Carolo IV.mereatu annuo gemino donatum est, Anno I 33o Stutum m. tale tum,Polydorus tib IO.Cerciacum, quod Jc Tiberii tempore floruit, Stum us. Vt vero suos censores & Eoilos Mercatores habet, ita reprehensores quoq; inueniunt opifices. Platonis lex obstat, ne ciuium quispiam opificio ulli operam nauet: quod sit cuique citii onus magnum impositum: ut cui hoc natura tributum est muneris, ut publicam ciuitatis sa lutem & ornamentum commune tueatur. ti.8. de Legibus. Apud Scythas, Perias&Lydos pro ignobilioribus sunt nabiti, qui opificia didicorunt. Herod Dolib. 2. Spartiani, de Lycurgi lege ciuibus interdixerunt sordidis artibus, commiserunt easdem hilotis & seruis suis. Plutarchwsiis Lyeurgo. Etiam Romae Numae instituto non licebat ciuibus opii cia ac sellarias artes tractare: seruis illae conaniit te Dantur, ne quid moliri in Rempub. pollent. Plutarebus in um.2. Cicero pra tera illiberales ac sordidos iudicat quaestus eorum, quorum operae, non quorum artes cstiuntur: quia in
135쪽
illis ipsis merces auctoramentum seriti tutis est. Veruquaenam sordidae sint habendae artes, no inter omnes constat propter diuersas leges & rationcs diuersoru :α habuerunt illi sitas causas:ut redi e cocludi hic videatur, ordinum civitatis dignitatem pro moribus& legibus tempera n dam ac di judicandam esse, ν; Bodinus fiuis lib. I de Repub.c. Dimo. Opifices vero ipsi si spectentur, non tanquam utiles ac necessarii, aut etiam honesti parum; excludendi a Republica sunt. Qui, inquit Scriptura, gloriatur in Iaculo, omnis faber & architectus, qui noctem tanqualm transi jt, faber ferrarius sedens iuxta incudem, figulus conuertens pedibus suis rotam, unusquisl horum in arte sua sapiens est: sine his ommbris non aedificatur ciuitas. Eccles Σ8. cap. Et in Exodo. Besela elem legitur Vocatum a Deo,& impletum mille Spiritu eius: sapie-tia, intelligentia, scientia ac doctrina omni inargeto, Ruro, re Sc ferro, sculpendis lapidibus S opere carpe . tario, quicquid faber inuenire potest . . as. Et iam A.
lexander Seuerus artium omnium corpora Instituit,
non paucis immunitates largitus est. Lampridius in Seuero. Et extat lex de excusationibus artificum: Artifices artium breui subdito comprehensarum per singulas ciuitates morantes ab uniuersis muneribus vacare praecipimus. Et adfertur ratio. Si quidem in discendis artibus otium est accomodandum, quo magis cupiant & ipsi peritiores fieri,& suos filios erudiri. Re
censentur Vero artifices architecti, medici, pictores, statuari j, di caeteri, to. dicis,lit .6 . Multu vero ad comendationem Opificum facit, quod non pauci reges& opifices sunt inuenti, qui vel cxercitii causa, vel valetudinis ergo , vel etiam propter Vtilitate & necessi talem opificia tractarunt. Demetrius rex Asiae in machinis bellicis conficien d is fuit excellens. Plutarchus in eius mira. Nero in pingendo satis foelix. Sueton. in eius vita. Albertus IV. dux Austriae in dolando, tornando,
vi Architectura se exercuit. Custin.anu . Gambrivi
136쪽
Thuisconum rex primus decoquere cercuisiam docu-xt. Gasκr.m I p. me Chro uici. Et hodie non pauci sunt, qui vel pro 'ter Valetudinem, ut ostensum, vel causas alias commendata sibi habent opificia. Et lex fui in s gnis apud Athenienses, ut iuuenes postquam ad pubertat ira veni sient, artibus adhibe retur: proponeretur publice variarum artium in stria naenia, ut adducti adolet se e nres in ea arte instituercntur, cuius inistrumentis maxime dc lectarentur. Gregurius Ea Mn Renus in D l οἱ t ad Eudoxum. R O.
tiles stini: quandoquidem in omni Republica N. ciuitate sex ri quiruntur. A ruta, quae milites tractant: diuitiae, qtie opulcnto, spectant: sacra, quorum iacerdotibus cura mandatur: iudicia, quae magistratui cordi: a lime ita, quibus agri ole in erviunt:&d cniqi instrumenta varia, quae Artificum sunt. An Iotelei Tob cI.e. s. M .i xima qἈoq; pars ciuitatis consta t opificibus: ne
terea ad militiam quoq: opifice, eligendi, non quia episcatorcs,aucupes dulci. mi,&qAt ca tracta ni,qus ad Pynaecea pcrtinent: tales conueniunt ca stris, bical ceatis, ut ille a tr. dentibus pugnatur. Sed conueniunt militiae societati, fabri ferrari j, carpentarii, macolla mi venatores ceruorum & aprorum. Vegetm Itib r. ae rem LMm, cap.2.ynde solon A the mensi in Republica ut ad artificia ciues suos ab octo traduce re tu cum tulit; ne filius patrem alcre cogeretur, qui artem aliam eunon docii i ii e t. Plutares usin 1 olou e.
Reliqui sitiat adhuc Hortulani & Agricolae, quoru& ipse ordo laudabilis est et si sint, qui ina probare huc
ipsium conentur. Videtur enim stenus hoc hominum
esse Ephemerion, quod ad tantum diurna sapere & curare. Immerui Co Τ.6. Et Vulgaris ex illima - io; re rustica sordidu opus esse, di nullius praeceptoris Magi-
137쪽
4 ae illud a Cicerone putatur victuria. I Pl ratio arani spe magis iucumiitate . quam fluctu atque emolumento tenetur. ille nim ad incertum castrin Seue tum certus quotannis labor dc ccrtus itura plus impen-d it ur: annona porro pretium , nisi in calamitate fructuum, non habet. Si autem ubertas in percipiendis fructibus fuit, consequitur vilitas in vendedis: vi aut male vendendiὶ intelligas, si processit; aut male perceptos fructus, si recte licet Vendere Tertia. Totq ai lcm res rullicae eiusmodistini, Ut eos non ratio atq labor, sed resincertissimae, venti di tempestates, mode
Sed contra haec dici pote it, voluntatem & facultatem citra scientiam in agricultura magnam dominis i a ct uram ad ferre. Columelia lib. i. Pe ssime inti lc .i ri eui agrum, cuius dominus non dominatur, sed villicii auadit idem ibidem. Et ad ventos, tempestates,vredita es Chis similia, quod attinet, adferri illud potest, quod Xenophon habet; cum Deus etiam rusticarum rerum
sit dominus & gubernator, eum quoq; adeundum de compellandum precibus esse,ut frugibus & fructibus
benedicat .in Occouomscis. Recte ergo omnium rerum,
ex qui b. aliquid exquiritur, nihil agri cultura melius, nihil uberius, nihil nomine libero Jioni' habetur . ciaeero I. siclorum. Et si voluptas spectatur, nullum genus antiquius agri cultura repcritur. Etenim cum viae sint hominum traditae, rustica S urbana: antiquior
multo rustica urbana eri quod fuit tempus, cum in racolerent
138쪽
colerent homines, neque urbem haberent. Varro lib.3. de re rustica cap. i. Neque miriar quia diuina natura dedit agros: ars humana aedificauit Vrbes. Neo;unquam dc fuerunt agri in terris, qui coli possent, cum interim artes multae non ellcnt. Vis rosi idem. Et ex Genesi Adamum P Ut optastum culturae agrorum dedisse ope Tam constat.
Honestas deinde si est proposita: non agri cultura turpiν iudicanda, ii operam sanctissimi & nobilissimi
viri de dei ur. Sancti Patriarchae coluerunt terram. Et iam rex electus agri culturae dat operam. I Reg. 2I.Di
cletianus Imperator deposita purpura poli viginti annos Salonae agris se oblectat, redire ad imperium reis cuset uentinus lib. 2. Annalium Boiorum. Rome Cincinnati, Fabrici j, Serrani. Catones, Stolones, ab aratro ad magistratus vocantur. Alexander ab Alexandro Lb.S .cap. II .columella de re rustica,Eutropius lib. I. Cicero de Senectute,di in I Ostiana oratione, Plinius lib. I S.is I9. L esu tib.3.de Kepubl.cap. D. Pontanus lib. 2. de fortitudine. Cyrus apud Xenophontem de nulla re tantopere gloriatur, quam agris & hortis sua manu cultis. Xenophon in seconomicis. Cic. de Senectrire. Ad necessitatem animum et oculos si coni iciamus: vel hoc etiam nomine Agricultura commendanda. In
Repub. ferendi agrico is sunt: quod sine his nulla co-
sistere aut conseruari Respublica potest. Arsot. Pol sic. I .cap. 3. Quia alimenta necessaria sunt Reipublicae, hec autem agricolae suppeditan t. Idem Ab. 7. PMuιc. cap. v. Quin&vestimenta iuppetunt, quod pascendis pC-coribus soli agricolae incumbunt. Patris ιus de K ub. 6.1.tit. 7.di agricolis Orusicis. Et est horum ars acquirendi victum maxime naturalis. Nec mater,sed nouerca esset natura,si animalia solum produceret, non nutriret & aleret.Aristot.Polit I .cap. s. Quae ratio Romano Smouit:vi nonis modo diebus urbanas res usurparent, reliquis septem rura colerent:& hoc instituto seruato consequerentur,ut & cultura agros haberent foecundissim OS,
140쪽
ubi indiligens hortus esset : quod a carnario aut ma cello vivendum cilci. θ tinim ι OS .c. .. Sed ncq; illud negli cndum : quod ad res bellicas maxime agi icola: idonei: hinc si renui a c fortes milites prod cu t. capi aere ri , ca. Plininti. IS. c. . Nec ratioue hoc caret: quia agricole sub dio Sin labore nutriu-tiir, sunt loli SI M. ictes, negligcntes Umbrarii, balnea ru nc se ij gnari delici arvaimplicis an,mi. paruo contenti, durat is ad omne laborum tolerantia membris: quibus ti es arc iei ru, ducer C sollam, ferre onus, conia suetudo de iure it. age. m de re mul ari Ab I .cam e
TI Erumvlus recte syc sese habent: tamen ut beata' sit B espub. non sufficiunt; sed virtus ut ad sit ciuitim, necesseeli. Nullum, inquit ille, oppidis firmius
ornamentum L st, quam esui Um numeru s.1 Iimius umio lib. 7. At optima &lissima virtus est cultos Reipub. fri set Politie.3.cap. 3 Et ciuitatis laus est,no quod Senatum habet, numera re consules aut mercium copiam potest: sed quod populum habet pium, dc audiendi verbum D E i studiosum. Quandoquidem dc Plato nulla malorsi quietem fore illis in ciuitatibus scribus, in quibus D EVs non dominatur. lib. de legib. q. Nec dee st ratio: quia ciuitas virtute caren S, nomine tantum non reciuitas est. frastor. ιtic.3.o. Et Vna Sut congregati homines, non solii ut vivat, verum etia Sequidem magis, ut recte vivat osοi .ibid. Nec ciuis ab hoste natura &loco sed animo ela factis distinguatur. Cicero in Paro xla. Reperiuntur quoq: multi ciues natura, at non Voluntate. Idem Philipp. 8. Ciuis ergo vir